Deniz Ticareti Hukuku
İÇİNDEKİLER
YENİDEN KALEME ALINMIŞ 1. BASKI İÇİN ÖN SÖZ VII
YAZAR HAKKINDA IX
KISALTMALAR CETVELİ XIII
İÇİNDEKİLER XV
BİRİNCİ BÖLÜM
GİRİŞ, GEMİ, GEMİNİN AYIRICI UNSURLARI ve GEMİ SİCİLİ
§ 1 – GİRİŞ 1
§ 2 – TÜRK TİCARET KANUNU’NDA GEMİ KAVRAMI, GEMİNİN HUKUKÎ NİTELİĞİ VE TİCARET GEMİLERİ 2
I. GENEL OLARAK 2
II. GEMİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ 3
III. TİCARET GEMİSİ KAVRAMI ve GEMİ İLE İLGİLİ OLARAK YAPILAN AYIRIMLAR 4
A- Ticaret Gemileri 4
1. Genel Olarak 4
2. İstisna 5
B- Gemi ile İlgili Olarak Yapılan Ayırımlar 6
1. Denize, Yola, Yüke Elverişli Gemi 6
2. Tamir Kabul Etmez Gemi - Tamire Değmez Gemi 7
3. Gemi Sicile Kayıtlı Olup Olmamasına Göre 8
a) Gemi Sicile Kayıtlı Gemiler 8
b) Gemi Sicile Kayıtlı Olmayan Gemiler 8
4. Tescilin Hukuken Mümkün (Caiz) Olup Olmamasına Göre 8
5. Tescili Zorunlu Gemi- Tescili İhtiyarî Gemi 9
§ 3 – GEMİNİN AYIRICI UNSURLARI 9
I. GENEL OLARAK 9
II. GEMİNİN ADI 9
III. BAĞLAMA LİMANI 10
A- Genel Olarak 10
B- Bağlama Limanının Önem Arz Ettiği Noktalar 10
1. Tescil Bakımından 10
2. Yetkili Mahkeme Bakımından 11
3. Kaptanın Temsil Yetkisinin Kapsamı Bakımından 12
4. Uluslararası Özel Hukuk Bakımından 12
5. Diğer 12
IV. TANINMA İŞARETİ 14
V. MİLLİYETİ 14
A- Genel Olarak 14
B- Türk Bayrağı Çekme Hakkının TTK’ye Göre Kazanılması 14
1. Türk Vatandaşlarına Ait Olan Gemilerde 14
2. Birden Fazla Kişiye Ait Olan Gemilerde 15
3. Donatma İştirakine Ait Gemilerde 15
4. Tüzel Kişilere Ait Gemilerde 15
a) Ana Şart: Türk Kanunlarına Göre Kurulma 15
b) Ticaret Şirketi Dışındaki Tüzel Kişiler 15
c) Ticaret Şirketlerine Ait Gemiler 16
aa- Kollektif, Komandit, Limited Şirket ile Kooperatiflere Ait Gemiler 16
bb- Anonim ve Paylı Komandit Şirkete Ait Gemiler 16
C- Türk Bayrağı Çekme Hakkı ile İlgili İstisnalar 17
1. Türk Ticaret Kanunu’nda Düzenlenen İstisnalar 17
a) Türk Gemisine Yabancı Bayrak Çekilmesi 17
b) Yabancı Gemiye Türk Bayrağı Çekilmesi 18
2. Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanunu’na Göre Bayrak Çekme Hakkı 19
3. 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu’ndaki İstisna (Mülga) 19
4. “Bağlama Kütüğü” Hükümlerine Göre Türk Bayrağı Çekme Hakkı 20
D- Türk Bayrağı Çekme Hakkının Kullanılması 20
E- Türk Bayrağı Çekme Hakkının Kaybedilmesi 21
§ 4 – GEMİ SİCİLLERİ 24
I. GENEL OLARAK 24
II. TÜRK TİCARET KANUNU’NDA DÜZENLENEN SİCİLLER 24
A- Milli Gemi Sicili 24
a) Genel Olarak 24
b) Sicili Tutma Yetkisi, Aleniyet ve Sorumluluk 24
aa- Yetki 24
bb- Sicilin Açıklığı (Aleniyeti) 25
cc- Sorumluluk 25
c) Tescil 26
aa- Tescili Caiz Olan- Olmayan ile Tescili Zorunlu ve İhtiyarî Gemiler 26
bb- Talep Üzerine 27
cc- Tescile davet 28
d) Terkin 28
aa- Talep Üzerine 28
bb- Re’sen Silinme 29
e) Gemi Tasdiknamesi 30
f) Gemi Sicili Kayıtlarının Hukukî Etkisi 30
aa- Kurucu – Bildirici Etki 30
bb- Karineler ve Sicile Güven 31
B- Yapı Hâlindeki Gemilere Özgü Sicil 32
III. ÖZEL YASALARDA DÜZENLENEN GEMİ SİCİLİ VE BAĞLAMA KÜTÜĞÜ 33
A- Türk Uluslararası Gemi Sicili 33
1. Genel Olarak ve Amaç 33
2. TUGS’a Tescil Edilebilecek Gemiler ve Tescile Yetkili Kişiler 34
3. TUGS’a Tescilin Hükümleri 35
a) Bayrak Çekme Hakkı Bakımından 35
b) Diğer Hükümler 36
B- Bağlama Kütüğü ile İlgili 655 sayılı KHK 36
İKİNCİ BÖLÜM
GEMİ MÜLKİYETİ, GEMİ PAYI VE İŞTİRAK PAYININ KAZANILMASI VE KAYBEDİLMESİ İLE GEMİ ÜZERİNDEKİ SINIRLI AYNÎ HAKLAR
(REHİN VE İNTİFA HAKKI)
§ 5 – GENEL OLARAK VE UYGULANACAK HÜKÜMLER 39
I. GENEL OLARAK 39
II. SİCİLE KAYITLI OLAN ve OLMAYAN GEMİLERE UYGULANACAK HÜKÜMLER 39
III. SİCİLE KAYITLI GEMİLER 42
A- Genel Olarak 42
B- Mülkiyet 42
1. Kazanılması 42
a) Aslen İktisap 42
aa- Sahiplenme (İhraz) 42
bb- Zamanaşımı 43
aaa) Genel Olarak 43
bbb) Olağan 43
ccc) Olağanüstü 45
(i) Genel Koşullar 45
(ii) Tescil Aşaması 47
b) Devren İktisap 48
aa- Genel Olarak 48
(i) 6762 sayılı Eski ve 6102 sayılı yeni Türk Ticaret Kanunu’ndaki Durum 48
(ii) Gemi Mülkiyetinin Ticari İşletme Devri-Şirket Birleşmeleri Çerçevesinde Geçişi ve Ticaret Şirketlerine Sermaye Olarak Konulması Durumunda Özel Hükümler 49
(iii) Gemi Üzerinde İyiniyetle Hak Kazanımı 50
bb- Kapsam 51
2. Mülkiyetin Kaybı 51
a) Geminin Zıyaı 51
b) Terk ve Zamanaşımı 52
C- Sicile Kayıtlı Gemi Payları ve İştirak Payları Üzerinde Mülkiyet 52
1. Kazanılması 52
a) Aslen 52
b) Devren 53
aa- Genel Olarak 53
bb- Donatma İştirakinde İştirak Payının Bırakılması 53
2. Zıyaı 54
D- Yapı Hâlinde Bulunan Gemiler ve Yapı Payları Üzerindeki Mülkiyet 54
§ 6 – GEMİ ÜZERİNDEKİ SINIRLI AYNÎ HAKLAR (REHİN VE İNTİFA HAKKI) 57
I. GENEL OLARAK 57
II. REHİN (İPOTEK) 57
A- Genel Olarak 57
B- İpoteğin Tesisi ve Şekil 59
1. Sicile Kayıtlı Olmayan Gemiler, Gemi Payları ve İştirak Paylarının Rehni 59
2. Sicile Kayıtlı Olan Gemilerin Rehni 59
a) Genel Olarak ve Niteliği 59
b) Kurulması 60
C- İpoteğin Teminat Altına Aldığı Alacak ve İpoteğin Kapsamı 61
1. İpoteğin Teminat Altına Aldığı Alacak 61
2. İpoteğin Kapsamı 62
a) Genel Olarak 62
b) Kapsama Giren Unsurlar 63
aa- Genel Olarak 63
bb- Gemi 63
cc- Kira Bedelleri- Kamulaştırma Bedeli- Gemi Malikinin Geminin Zıyaı veya Hasarından Dolayı Üçüncü Kişilere Karşı Sahip Olduğu Tazminat İstemleri 64
dd- Sigorta Tazminatı 65
D- Gemi İpoteğinde Sıra ve Derece 66
E- İpoteğin Hükümleri 68
1. Alacak Muaccel Olmadan Önce [İpotek Hakkını Tehdit Eden Davranışlara Karşı Önlemler] 68
a) İpotekli Alacaklının Hakları 68
aa- Gemi Maliki Aleyhine 68
bb- Üçüncü Kişi Aleyhine 69
b) Malikin Hakları 69
2. Alacak Muaccel Olduktan Sonra 70
F- İpoteğin Devri, Değiştirilmesi ve Sona Ermesi 71
1. İpoteğin Devri ve Değiştirilmesi 71
2. İpoteğin Sona Ermesi 73
a- Genel Olarak 73
b- İpotekle Gemi Mülkiyetinin Aynı Kişide Birleşmesi 73
c- Tarafların Anlaşması 74
d- Feragat 74
e- Süre 74
f- Mahkeme Kararı 74
G- Türleri 76
1. Akdî-Kanunî İpotek 76
2. Üst Sınır İpoteği 76
3. Birlikte Gemi İpoteği 76
4. Kıymetli Evraka Ait İpotek 77
5. Yabancı Para Üzerinden İpotek 77
6. Sabit Kıymetli İpotek 78
7. Yapı Hâlindeki Gemiler Üzerinde İpotek 78
III. İNTİFA HAKKI 80
A- Genel Olarak 80
B- Uygulanacak Hükümler 80
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
DONATAN ve DONATMA İŞTİRAKİ
§ 7 – DONATAN 81
I. GENEL OLARAK ve DONATAN SIFATI 81
A- Genel Olarak 81
B- Gemi İşletme Müteahhidi 82
C- Donatan – Taşıyan Ayırımı 83
D- Donatanın Tacir Sıfatı 84
II. DONATANIN SORUMLULUĞU 84
A- Genel Olarak 84
B- Gemi Adamlarının Kusurlarından Dolayı 85
C- Sorumluluğun Sınırlandırması Olanağı 88
1. Genel Olarak 88
2. 1976 Tarihli Londra Sözleşmesi ve TTK Bakımından Durum 89
a) Sorumluluğu Sınırlama Olanağına Sahip Olan Kişiler 89
b) Sınırlamaya Konu Olabilen Alacaklar 90
c) Sınırlama Kapsamına Girmeyen Alacaklar ve Durumlar 92
aa- Genel Olarak 92
bb- Sınırlamadan Hariç Bırakılmış Olan Alacaklar 92
cc- Sınırlama Hakkını Kaldıran Hareketler 93
d) Sınırlamada Sistem 93
aa- Genel Olarak 93
bb- Genel Sınırlar 94
cc- Yolcuların Alacaklarına Uygulanacak Sınırlar 96
3. Petrol Kirliliği Zararı Hakkında Özel Hükümler 98
§ 8 – DONATMA İŞTİRAKİ 99
I. GENEL OLARAK 99
II. DONATMA İŞTİRAKİNİN YÖNETİMİ 101
A- Genel Olarak 101
B- Masraflar ile Kâr-Zarara Katılım 102
C- İştirak Payının Temlik –Rehni ve Sonuçları 103
III. GEMİ MÜDÜRÜ 104
A- Genel Olarak, Atanması ve Azli 104
B- Görev-Yetkileri, Yetkilerin Sınırlandırılması ve Yükümlülükler 105
1. Yönetim Yetkisi 105
2. Temsil Yetkisi 105
IV. PAYDAŞ DONATANLARIN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KARŞI SORUMLULUĞU ve YETKİLİ MAHKEME 106
V. DONATMA İŞTİRAKİNİN SONA ERMESİ 107
1. Fesih Kararı 107
2. Paydaş Donatanın Çıkma ve Fesih İstemi 107
3. İflâs 108
4. Diğer 108
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
GEMİ ADAMLARI (ÖZELLİKLE KAPTAN)
§ 9 – GEMİ ADAMLARI VE KAPTAN 109
I. GENEL OLARAK 109
II. KAPTAN 109
A- Genel Olarak ve Yetkileri 109
B- Yetkinin Özel Şekli: Temsil Yetkisi 111
1. Gemi Bağlama Limanında İken 111
2. Gemi Bağlama Limanı Dışında İken 111
3. Temsil Yetkisi ile İlgili Diğer Hususlar 112
aa- Ödünç Para - Veresiye Mal – Kredi 112
bb- Kambiyo Taahhüdü 112
cc- Kurtarma Sözleşmesi Yapma 113
dd- Yetkinin Sınırlandırılması, Vekâletsiz İş Görme, Sorumluluk 113
BEŞİNCİ BÖLÜM
DENİZ TİCARETİ SÖZLEŞMELERİ
§ 10 – GENEL OLARAK 115
§ 11 – GEMİ KİRASI SÖZLEŞMESİ 116
I. GENEL OLARAK ve TÜRLERİ 116
II. SÖZLEŞMENİN KURULMASI ve ETKİSİ 117
A- Genel Olarak 117
B- Etkisi 118
III. TARAFLARIN HAK ve BORÇLARI 118
A- Kiralaya Verenin 118
1. Hakları 118
a) Kira Bedeli 118
b) Hapis Hakkı 119
2. Borçları 119
a) Geminin Teslimi 119
b) Giderleri Ödeme 119
B- Kiracının 120
1. Hakları 120
2. Borçları 120
a) Ücret 120
b) TTK m. 1124/1 Kapsamına Girmeyen [Mutad Bakım-Tamir] Gider(leri) 120
c) Geminin İadesi 120
d) Sigorta Yaptırma 121
e) Gemi Adamlarının İstihdamı 121
IV. ZAMANAŞIMI 122
§ 12 – ZAMAN ÇARTERİ SÖZLEŞMESİ (TIME CHARTER) 122
I. GENEL ÇERÇEVE, HUKUKİ NİTELİKLE İLGİLİ TARTIŞMALAR, ÇIPLAK GEMİ KİRASI SÖZLEŞMESİNDEN FARKLILIKLAR 122
II. TANIM, UNSURLAR, TARAFLAR, HUKUKÎ NİTELİK VE SÖZLEŞMENİN KURULMASI 124
III. TARAFLARIN HAK VE BORÇLARI 127
A- Tahsis Edenin 127
1. Borçlar 127
2. Haklar 127
a) Ücret 127
b) Hapis Hakkı 127
B- Tahsis Olunanın Hakları, Borçları ve Sorumluluğu 128
1. Ücret Ödeme 128
2. Giderler 128
3. Gemiyi İade Yükümlülüğü 128
4. Tahsis Olunanın Sorumluluğu 129
IV. ZAMANAŞIMI 129
§ 13 – NAVLUN SÖZLEŞMELERİ (GENEL OLARAK NAVLUN SÖZLEŞMESİ, HUKUKÎ NİTELİĞİ VE TARAFLARI) 129
I. NAVLUN SÖZLEŞMESİ KAVRAMI, SÖZLEŞMENİN UNSURLARI ve TÜRLERİ ile SÖZLEŞMEDEKİ İLGİLİ KİŞİLER 129
A- Kavram ve Tanım 129
B- Unsurları 131
1. Eşya (yük) Taşıma Taahhüdü 131
2. Taşımanın Deniz Yoluyla Yapılması 131
3. Eşyanın Gemi ile Taşınması 132
4. Eşyanın (yükün) Taşıyanın Zilyetliğine Girmesi 132
5. Taşımanın Ücret (Navlun) Karşılığında Yapılması 133
C- Taraflar (İlgili Kişiler) 133
1. Genel Olarak 133
2. Taşıyan 134
3. Taşıtan 134
4. Yükleten 136
5. Gönderilen 136
6. Gemi İşletme Müteahhidi 137
D- Navlun Sözleşmesinin Türleri 139
1. Genel Olarak Çarter Sözleşmeleri ve Yolculuk Çarteri Sözleşmesi 139
2. Kırkambar Sözleşmeleri (Contract of Carriage of Goods) 140
II. NAVLUN (TAŞIMA) SÖZLEŞMESİNİN HUKUKÎ NİTELİĞİ 142
III. NAVLUN SÖZLEŞMESİNİN KURULMASI 142
§ 14 – NAVLUN SÖZLEŞMESİNİN İFASI 143
I. GENEL OLARAK 143
II. GEMİNİN DENİZE-YOLA-YÜKE ELVERİŞLİ OLARAK YOLA ÇIKMASI 143
III. SÖZLEŞMEDE KARARLAŞTIRILAN GEMİNİN KULLANILMASI 144
IV. YÜKLEME İLE İLGİLİ YÜKÜMLÜLÜKLER 145
A- Yükleme Yeri 145
B- Yükleme Giderleri 145
C- Yüklenecek Eşya 146
1. Kararlaştırılan Eşya 146
2. Eşya ile İlgili Taşıtan veya Yükletenin Bildirim Yükümlülükleri 147
a) Eşya Hakkında Doğru Bildirimde Bulunma Yükümlülüğü 147
b) Caiz Olmayan Eşya ve Yükleme Hakkında 148
c) Gizlice Yüklenen Eşya Hakkında 148
d) Tehlikeli Eşya 148
D- Yükleme Süreleri 149
1. Genel Olarak 149
2. Çarter Sözleşmelerinde 149
a) Hazırlık Bildirimi 149
b) Yükleme (Starya) Süresi ve Ücreti 151
aa- İşlemeye Başlaması 151
bb- Sürenin Ne Kadar Olduğu 151
c) Sürastarya Süresi ve Parası 152
aa- Süre 152
bb- Parası 152
d) Hızlandırma Primi 154
e) Yüklemenin Hiç veya Süresinde Yapılmaması 155
aa- Yüklemenin Hiç Yapılmaması 155
bb- Eksik Yükleme 155
f) Birden Çok Yükleten veya Taşıtanın Bulunması 157
aa- Birden Çok Yükleten 157
bb- Birden Çok Taşıtan 157
3. Kırkambar Sözleşmelerinde 158
V. BOŞALTMA 158
VI. ZAMANAŞIMI 158
ALTINCI BÖLÜM
DENİZDE TAŞIMA SENETLERİ
§ 15 – GENEL OLARAK 159
§ 16 – KONİŞMENTO 159
I. GENEL OLARAK ve TANIM 159
II. TÜRLERİ 161
III. ŞEKLİ ve İÇERİĞİ 162
IV. KONİŞMENTONUN İŞLEVLERİ 163
A- Kıymetli Evrak Niteliği 163
1. Genel Olarak 163
2. Kıymetli Evrak Niteliğinin Sonucu: Eşyanın Yetkili Konişmento Hâmiline Teslimi ile Malları Temsil İşlevi 165
3. Teslim 165
a) Genel Olarak 165
b) Birden Çok Konişmento Hâmilinin Başvurusu ve Yükletenin Talimatı 165
4. Temsil 167
a) Genel Olarak 167
b) Birden Çok Konişmento Hâmilinin Başvurması Durumu 168
aa- Malların Tesliminden Önce 168
bb- Malların Tesliminden Sonra 168
B- Kanıt İşlevi 169
1. Taşıyanla-Taşıtan; Taşıyanla-Gönderilen Arasındaki İlişki 169
2. Taşıyanı İspat 170
3. Eşyanın Genel Olarak Cinsini, İşaretlerini, Koli veya Parça Adedini, Ağırlık ve Miktarını İspat 171
4. Navlunu İspat 172
5. Yükleten Tarafından Verilen Garantiler 173
V. ZAMANAŞIMI 174
§ 17 – DİĞER TAŞIMA SENETLERİ 174
YEDİNCİ BÖLÜM
TAŞIYANIN SORUMLULUĞU ve HAKLARI
§ 18 – TAŞIYANIN SORUMLULUĞU 175
I. GENEL OLARAK 175
II. ZAMANSAL AYIRIM: BAŞLANGIÇTAKİ SORUMLULUK- SONRAKİ SORUMLULUK 176
A- Taşıyanın Başlangıçtaki Denize-Yola-Yüke Elverişsizlikten Doğan Sorumluluğu 176
B- Taşıyanın Sefer Başladıktan Sonraki Sorumluluğu 177
1. Genel Olarak ve Özen Derecesi 177
2. Sorumluluğun Koşulları 179
a) Genel Olarak 179
b) Koşullar 179
aa- Eşya Zıya-Hasar Uğramalı veya Geç Teslim Edilmelidir 179
aaa) Zıya – Hasar 179
bbb) Geç Teslim 180
bb- Zıya, Hasar veya Teslimde Gecikmenin, Eşyanın Taşıyanın Hâkimiyetinde Bulunduğu Sırada Meydana Gelmiş Olması 181
cc- Zarar 183
dd- İlliyet Bağı 183
ee- Taşıyanın Sorumluluğunu Kaldıran Bir Durum Olmaması 183
3. Taşıyanı Sorumluluktan Kurtaran Hâller 183
a) Genel Olarak 183
b) Taşıyanın Zıya-Hasar veya Eşyanın Geç Tesliminin Kendisi veya Adamlarının Kusurundan İleri Gelmediğini Kanıtlaması 184
c) Mutlak ve Muhtemel Sorumsuzluk Hâlleri 185
aa- Mutlak Sorumsuzluk 185
aaa) Geminin Sevki - Başkaca Teknik Yönetiminden ve Yangından Doğan Zararlar [TTK m. 1180] 185
bbb) Denizde Can veya Eşya Kurtarma 187
ccc) Yükletenin Eşyanın Cins veya Miktarını Kasten Yanlış Bildirmesi 188
bb- Muhtemel Sorumsuzluk 188
cc- Sorumluluk Sebeplerinin Birleşmesi 189
III. EŞYA ÜZERİNDE İNCELEME ve BİLDİRİM 191
A- İnceleme 191
B- Bildirim 191
1. Eşyanın Zıyaı veya Hasarı Durumunda 191
2. Geç Teslim Durumunda 192
3. Eşyanın Fiilî Taşıyan Tarafından Teslimi 192
IV. SORUMLULUĞU SINIRLANDIRMA HAKKI VE BU HAKKIN KAYBI 192
A- Genel Olarak ve Sorumluluğun Sınırlandırılması ile İlgili Hükümlerin Uygulama Alanı 192
B- Sorumluluk Sınırları 193
1. Eşyanın Zıyaı/Hasarı Olasılığında 193
a) Genel Olarak ve Sınır 193
b) Zararın Saptanması 195
2. Eşyanın Geç Teslim Edilmesi Olasılığında 196
3. Ortak Hükümler 196
C- Sorumluluğu Sınırlandırma Olanağının Kaybı 196
V. TAŞIYAN ve ADAMLARININ SÖZLEŞME DIŞI SORUMLULUĞU 197
VI. DAVA AÇMA SÜRESİ 198
A- Genel Olarak 198
B- Hak Düşürücü Süre İtirazından Yararlanma Hakkının Kaybedilmesi 199
VII. FİİLÎ TAŞIYAN ve SORUMLULUĞU 199
A- Genel Olarak 199
B- Fiilî Taşıyanın Sorumluluğu 200
C- Sorumsuzluk Şartları 201
VIII. EMREDİCİ HÜKÜMLER ve UYGULAMA ALANI 202
A- Genel Olarak 202
1. Kural 202
2. Uygulama Alanı ve Kapsamı 203
3. Bu Kayıtların Konulması Durumunda Navlun Sözleşmesi ve Konişmentonun Durumu 204
4. Taşıyanın Sorumluluğunun Genişletilebilmesi 204
B- İstisnalar 204
1. Genel Olarak 204
2. Aksine Kayıt Konulabilecek Hâller 204
a) Canlı Hayvan Taşınması 204
b) Güvertede Yapılan Taşımalar 205
c) Olağan Taşıma İşleri Dışındaki Taşımalar 205
d) Taşıyana, Eşyanın Yüklenmesinden Önce ve Boşaltılmasından Sonra Düşen Yükümlülükler. 206
e) Müşterek Avarya ile İlgili Kayıtlar 206
f) Yolculuk Çarteri Sözleşmesi 206
3. Borçlar Kanunu’nun Uygulama Alanı 206
§ 19 – TAŞIYANIN HAKLARI 207
I. GENEL OLARAK 207
II. HAKLAR 207
A. Navlun ve Diğer Haklar 207
1. Navlun 207
a) Miktarı 207
b) Muacceliyeti 208
c) Borçlusu 208
d) Eşyanın Zayi Olması Olasılığında Navlunun Durumu 208
2. Navlun Dışında Kalan Prim ve Giderler 209
B. Hapis Hakkı 209
1. Genel Olarak 209
2. Eşyanın Taşıtandan Başkasına (Gönderilene) Teslimi 211
a) Ödeme Yükümü 211
b) Gönderilene Karşı Hapis Hakkının Kullanılması ve Koşulları 212
c) Rücu Hakkı 212
§ 20 – NAVLUN SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ 213
I. GENEL OLARAK 213
II. SONA ERME NEDENLERİ 213
A- Sözleşmenin Kendiliğinden Hükümden Düşmesi 213
1. Geminin Zayi Olması 213
a) Genel Olarak 213
b) Yolculuk Başlamadan Önce 214
c) Yolculuk Başladıktan Sonra 214
aa- Genel Olarak ve Mesafe Navlunu 214
bb- Kaptanın Yükümlülükleri 215
2. Eşyanın Zayi Olması 216
a) Yolculuk Başlamadan Önce 216
aa- Eşyanın Sözleşmede Ferden Belirlenmesi 216
bb- Eşyanın Sözleşmede Tür veya Cinsi ile Belirlenmesi 217
b) Yolculuk Başladıktan Sonra 217
aa- Eşyanın Tamamının Zayi Olması 217
bb- Eşyanın Bir Kısmının Zayi Olması 218
B- Sözleşmenin Feshi 218
1. Genel Olarak 218
2. Fesih Hakkı Doğuran Durumlar 218
a) Taşıyan ve Taşıtanın 218
b) Eşya Üzerinde Tasarruf Yetkisine Sahip Olan
Kişinin 219
3. Fesih Hakkı Doğurmayan Durumlar 220
a) Eşyanın Sadece Bir Kısmına İlişkin Engeller 220
b) Kaptanın Haklı Bir Sebeple Rotadan Sapması 221
c) Geminin Yolculuk Sırasında Tamirinin Gerekmesi 221
d) Diğer Sebeplerin Etkisi 221
4. Fesih Hakkının Kullanılması ve Hüküm ve Sonuçları 222
a) Kullanılması 222
b) Hüküm ve Sonuçları 222
aa- Sözleşme Yolculuk Başlamadan Önce Feshedilmişse 222
bb- Sözleşme Yolculuk Başladıktan Sonra Feshedilmişse 222
C- Taşıtana Tanınan Özel Fesih Hakkı 223
1. Genel Olarak 223
2. Yolculuk Çarteri Sözleşmelerinde 223
3. Kırkambar Sözleşmelerinde 224
SEKİZİNCİ BÖLÜM
DENİZ YOLU İLE YOLCU TAŞIMA SÖZLEŞMESİ
§ 21 – GENEL OLARAK YOLCU TAŞIMA SÖZLEŞMESİ, TARAFLAR, HAK VE BORÇLAR, SONA ERME VE HUKUKÎ SONUÇLAR 229
I. GENEL OLARAK 229
II. SÖZLEŞMENİN KURULMASI, TARAFLAR ve KAVRAMLAR 230
A- Yolcu Taşıma Sözleşmesi ve Uygulama Alanı 230
B- İlgili Kişiler ve Kavramlar 231
1. Genel Olarak 231
2. Taşıyan ve Fiilî Taşıyan 231
3. Yolcu 231
4. Bagaj 231
III. TARAFLARIN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 232
A- Yolcunun 232
1. Yükümlülükler 232
a) Taşıma Hakkını Devredememe 232
b) Kaptanın Talimatına Uyma 232
c) Bagaj Hakkında Doğru Bilgi Verme 232
d) Gemiye Zamanında Gelme 232
e) Bagajın Zıyaı veya Hasara Uğradığının Bildirim 233
2. Haklar 233
B- Taşıyanın 233
1. Yükümlülükler 233
a) Taşıma İşini Sözleşmeye Uygun Şekilde İfa 233
b) Bagaj İçin Ücret İsteyememe 234
c) Ölen Yolcunun Bagajını Koruma 234
d) Zorunlu Sigorta 234
2. Haklar 235
a) Ücret 235
b) Hapis Hakkı 235
IV. TAŞIYANIN SORUMLULUĞU ve SORUMLULUK SINIRLAMALARI 235
A- Genel Olarak 235
B- Yolcunun Ölümü veya Yaralanmasından 237
1. Gemi Kazası Nedeniyle 237
2. Gemi Kazası Dışındaki Bir Nedenle 238
C- Bagajın Zıyaı-Hasarından 238
D- Fiilî Taşıyanın Sorumluluğu 239
E- Sorumluluğu Sınırlandırma Hakkının Kaybı 240
V. EMREDİCİ HÜKÜMLER ve ZAMANAŞIMI 240
A- Emredici Hükümler 240
B- Zamanaşımı 241
DOKUZUNCU BÖLÜM
DENİZ KAZALARI (MÜŞTEREK AVARYA; ÇATMA ve
KURTARMA)
§ 22 – MÜŞTEREK AVARYA 243
I. GENEL İLKELER 243
II. MÜŞTEREK AVARYA HÂLLERİ 245
III. DİSPEÇ 245
§ 23 – ÇATMA 246
I. GENEL OLARAK 246
II. ÇATMA TÜRLERİ 246
A- Kusursuz Çatma 246
B- Kusurlu Çatma 247
1. Bir Taraflı Kusur 247
2. İki Taraflı Kusur 247
a) Eşya Zararı 247
b) Bedensel Zarar 248
C- Kılavuzun Kusuru 248
III. USUL ve ZAMANAŞIMI 248
A- Usul 248
B- Saklı Tutulan Hükümler 249
C- Zamanaşımı 249
IV. ÇATMA OLMADAN ORTAYA ÇIKAN ZARAR 249
§ 24 – KURTARMA 250
I. GENEL OLARAK 250
II. EŞYA KURTARMA 251
A- Sözleşme 251
B- Tarafların Hak ve Yükümlülükleri 251
1. Genel Olarak 251
2. Kurtaranın Hakları 252
a) Ücret 252
b) Faiz 253
c) Rehin Hakkı 253
d) Avans 254
III. İNSAN KURTARMA 254
IV. ZAMANAŞIMI 254
V. UYGULANACAK HÜKÜMLER 255
ONUNCU BÖLÜM
GEMİ ALACAKLISI HAKKI
§ 25 – GEMİ ALACAKLISI HAKKI 257
I. GENEL OLARAK 257
II. GEMİ ALACAKLISI HAKKI VEREN ALACAKLAR 259
III. GEMİ ALACAĞININ VERDİĞİ KANUNİ REHİN HAKKI 261
A- Genel Olarak ve Kapsam 261
B- Temin Ettiği Alacaklar 261
C- Öncelik 261
D- Sıra 262
E- Devir ve İntikal 262
F- Sona Ermesi 263
G- Zamanaşımı 263
ONBİRİNCİ BÖLÜM
DENİZ İCRA HUKUKU
§ 26 – GİRİŞ 265
§ 27 – UYGULANACAK HUKUK 265
§ 28 – TAMAMLAYICI HÜKÜMLER 266
§ 29 – SİSTEMATİK 267
§ 30 – GEMİLER HAKKINDA UYGULANACAK İCRA HUKUKU KURALLARI 268
I. “DENİZ ALACAĞI” HAKKINDAN DOĞAN İHTİYATÎ HACİZ 268
A- Genel Olarak 268
B- İhtiyatî Haczi İsteme Hakkı 270
1. İlke 270
2. İlke 271
3. İlke 272
C- Yetkili Mahkeme 272
1. Genel Olarak 272
2. İhtiyatî Haciz Bakımından 273
a) Dava Açılmadan Önce 273
aa- Genel Olarak 273
b) Dava Açıldıktan Sonra 274
c) İtirazlar ve Değişiklik İstemleri 275
3. Esas Hakkında 275
4. Tenfiz Hakkında 276
5. Haksız İhtiyatî Haciz Sebebiyle Açılacak Tazminat Davası Hakkında 276
D- Alacaklının Delil ve Teminat Göstermesi 277
1. Delil 277
2. Teminat 277
a) Genel Olarak Teminat, Teminatın Artırılması-Azaltılması 277
b) Teminattan Muafiyet 278
E- İhtiyatî Haczin Yapılması 280
1. İhtiyatî Haciz Kararının İcrası ve Hacze Başlama 280
2. Gemiye El Konulması ve Muhafaza Tedbirleri 280
a) Gemi Seferde Değilse (TTK m. 1366) 280
b) Geminin Seferde Olması (TTK m. 1367) 281
3. İhtiyatî Haczin Kapsamı, Geminin İdaresi ve İşletilmesi 282
F- İhtiyatî Haciz Hakkının Kullanılması 282
G- Geminin Serbest Bırakılması 283
1. Geminin Değerinin Depo Edilmesi 283
2. İhtiyatî Haczin Kaldırılması 284
3. Ortak Hükümler 284
H- Yeniden veya Aynı Alacak İçin İhtiyatî Haciz 285
II. İHTİYATÎ HACZİ TAMAMLAYAN İŞLEMLER 286
III. REHİNLİ ALACAKLARIN TAKİBİ 286
A- Genel Olarak 286
B- Rehin Hakkı ile Teminat Altına Aldığı Hak Arasındaki İlişki (Rehnin Fer’iliği İlkesi) 287
C- Takip Yolları 288
1. İflâs 288
2. Diğer Takip Yolları 288
3. Rehinli Alacaklının Takip Hakkı (Rehnin Paraya Çevrilmesi Yolu) 289
a) Tescilsiz Rehinde (Kanunî Rehin Hakkı Sahipleri) 289
b) Tescilli Rehinde (İpotek Sahipleri) 289
IV. CEBRİ SATIŞ 290
A- Genel Olarak 290
B- Aşamalar 290
1. Haciz 290
2. Paraya Çevirmenin Tâbi Olacağı Rejim 291
3. Satış ve Hazırlıklar 291
a) Artırman İlânı 291
b) Yabancı Sicile Kayıtlı Gemilerin Satışı İçin Hazırlıklar 292
aa- Genel Olarak 292
bb- Usulî İşlemler 292
cc- İlân 293
c) Vaktinden Önce Satış 294
d) Pazarlık Yoluyla Satış 295
e) Satış ve İhalenin Sonucu 296
4. Sıra Cetveli 296
a) Genel İlkeler 296
b) Sıra 298
§ 31 – EŞYA HAKKINDA 301
I. GENEL OLARAK 301
II. HAPİS HAKKI İÇİN DEFTER TUTULMASI 302
III. İLAMLI İCRA 302
IV. İLAMSIZ İCRA 303
KAYNAKÇA 305
