Denizyolu ile Yük Taşıma Ücreti (Navlun)
DENİZYOLU İLE YÜK TAŞIMA ÜCRETİ (NAVLUN)
Av. Sevgi Sunal ERGUVAN
- Navlun Kavramı
- Navlunun Tespiti, Ödenmesi Ve Navlunun Alacaklısı Ve Borçlusu
- Taşıyanın Navlun Alacağından Doğan Teslimden Kaçınma Hakkı Ve Rehin Hakkı
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 3
KISALTMALAR 13
GİRİŞ 15
BİRİNCİ BÖLÜM
NAVLUN KAVRAMI
I. GENEL OLARAK 17
II. NAVLUNUN TANIMI 18
III. NAVLUN SÖZLEŞMESİ 20
A. GENEL OLARAK 20
B. NAVLUN SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARI 21
1. Taşıma Taahhüdü 21
2. Denizyolu İle Taşıma 21
3. Eşya Taşınması 22
4. Yükün Taşıyanın Zilyetliğine Girmesi 23
5. Navlunun Ödenmesinin Taahhüt Edilmesi 25
C. NAVLUN SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI ve YÜKLE İLGİLİLER 26
1. Taşıyan (Carrier) 26
2. Taşıtan (Charterer) 28
3. Yükleten (Shipper) 28
4. Gönderilen (Consignee) 29
D. NAVLUN SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ 30
1. Çarter Sözleşmesi 30
a. Tam - Kısmi Çarter Sözleşmesi 31
b. Yolculuk Çarteri (Voyage Charter) 32
c. Zaman Üzerine Çarter (Time Charter) 32
2. Kırkambar Sözleşmesi 33
E. NAVLUN SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ 34
IV. NAVLUNUN NAVLUN SÖZLEŞMESİ İLE İLİŞKİSİ 36
İKİNCİ BÖLÜM
NAVLUNUN TESPİTİ, ÖDENMESİ ve NAVLUNUN ALACAKLISI ve BORÇLUSU
I. NAVLUNUN TESPİTİ 39
A. GENEL OLARAK 39
B. KANUNİ DÜZENLEME 40
C. AKDİ DÜZENLEME 42
1. Kırkambar Sözleşmelerinde 42
2. Çarter Sözleşmelerinde 43
a. Yükün Özelliklerinin Esas Alınması 44
aa. Yükün Ekonomik Değerine Göre Tespiti 44
bb. Yükün Miktarına Göre Tespiti 45
aaa. Navlunun Tespitinde Esas Alınacak Ölçü Biriminin Belirlenmesi 45
bbb. Yükün Hangi Andaki Miktarının Esas Alınacağı Sorunu 46
i. Konişmentoda Gösterilen ve Navlunun Hesabına Esas Alınan Yük Miktarının, Aynı Ölçü Biriminden Olması Halinde 48
ii. Konişmentoda Gösterilen ve Navlunun Hesabına Esas Alınan Yük Miktarının, Farklı Ölçü Biriminden Olması Halinde 48
b. Taşımanın Süreceği Zamanın Esas Alınması 49
c. Geminin Azami Yük Taşıma Kapasitesinin Esas Alınması 51
d. Götürü Navlun (Lump Sum Freight) 52
D. NAVLUNUN BELİRLENMESİNDE ÖZELLİK GÖSTEREN DURUMLAR 53
1. Ölü Navlun (Dead Freight) 53
a. Tanım ve Kavram 53
b. Hukuki Niteliği 55
c. Esasları 57
2. Pişmanlık Navlunu 61
a. Tanım ve Kavram 61
b. Hukuki Niteliği 62
c. Esasları 66
aa. Genel Olarak 66
bb. Çarter Sözleşmelerinde 70
aaa. Tam Çarter Sözleşmelerinde 70
i. Fesih Hakkının Yolculuk Başlamadan Önce Kullanılması 70
ii. Fesih Hakkının Yolculuk Başladıktan Sonra Kullanılması 72
bbb. Kısmi Çarter Sözleşmelerinde 74
i. Fesih Hakkını Bir veya Birkaç Taşıtanın Kullanması 74
ii. Fesih Hakkını Tüm Taşıtanların Kullanması 75
cc. Kırkambar Sözleşmelerinde 76
aaa. Fesih Hakkının Yolculuk Başlamadan Önce Kullanılması 76
i. Fesih Hakkının Yüklemeden Önce Kullanılması 76
ii. Fesih Hakkının Yüklemeden Sonra Kullanılması 78
bbb. Fesih Hakkının Yolculuk Başladıktan Sonra Kullanılması 79
3. Mesafe Navlunu (Distance/Pro rata Freight) 80
a. Tanım ve Kavram 80
b. Hukuki Niteliği 81
c. Esasları 82
aa. Genel Olarak 82
bb. Hesaplanması 84
aaa. Kurtarılarak Emniyet Altına Alınmış Yük Miktarı 84
bbb. Yolculuğun Aşılan Kısmı 84
ccc. Yolculuğa İlişkin Diğer Unsurlar 86
ddd. Azami Sınır 86
E. NAVLUNA İLAVELER ve NAVLUNDAN İNDİRİMLER 87
1. Navluna İlaveler 87
a. Sürastarya Ücreti (Demurrage) 87
b. Ödenmiş Gümrük Resmi ve Diğer Masraflar 88
c. Yüke İlişkin Diğer Tüm Masraflar 88
2. Navlundan İndirimler 89
F. YÜKÜN HASARI veya ZIYAININ NAVLUNA ETKİSİ 89
1. Hasar Hali 89
2. Zıya Hali 92
G. NAVLUNUN YÜKÜN ZIYA veya HASARINDAN DOĞAN SORUMLULUĞA ETKİSİ 97
II. NAVLUNUN ALACAKLISI 99
A. NAVLUN SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN ALACAKLI SIFATI 99
1. Taşıyan 99
2. Alt Taşıyan ve Asıl Taşıyan 99
B. ÖZEL DURUMLARDAN KAYNAKLANAN ALACAKLI SIFATI 101
1. Geminin Mülkiyetini Devralan Kişi 101
2. Navlunun Temlik Edildiği Kişi 102
3. Gemi Üzerinde İpotek Hakkı Olan Kişi 103
4. Sigortacı 106
III. NAVLUNUN BORÇLUSU 108
A. NAVLUN SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN BORÇLU SIFATI 108
1. Taşıtan 108
2. Alt Taşıtan ve Asıl Taşıtan 108
3. Gönderilen 109
a. Gönderilenin Navlun Sözleşmesine Göre Tespiti 109
b. Gönderilenin Konişmentoya Göre Tespiti 109
c. Gönderilenin Yükü Teslim Alması 110
d. Gönderilenin Yükü Teslim Almaması 113
B. ULUSLARARASI ALIM SATIM SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN BORÇLU SIFATI 115
1. Genel Olarak 115
2. Incoterms (Uluslararası Ticari Terimler) Uyarınca Borçlu Sıfatı 116
a. “E” Grubu Terimler (EX WORKS/İşyerinde Teslim) 117
b. “F” Grubu Terimleri (Navlun Ödenmemiş Olarak Teslim) 117
aa. FCA (Free Carrier / Bildirilen Yerde Taşıyana Masrafsız Teslim) 118
bb. FAS (Free Alongside Ship / Bildirilen Yükleme Limanında Gemi Yanında Teslim) 118
cc. FOB (Free On Board / Bildirilen Yükleme Limanında Gemi Küpeştesinde Teslim) 118
c. “C” Grubu Terimleri 119
aa. CFR (Cost and Freight / Mal Bedeli ve Navlun Ödenmiş Olarak Teslim) 120
bb. CIF (Cost, Insurance and Freight / Mal Bedeli, Sigorta ve Navlun Ödenmiş Olarak Teslim) 120
cc. CPT (Carriage Paid To / Navlun Ödenmiş Olarak Teslim) 121
dd. CIP (Carriage and Insurance Paid To / Navlun ve Sigorta Ödenmiş Olarak Teslim) 121
d. “D” Grubu Terimleri 121
aa. DAF (Delivered At Frontier / Sınırda Teslim) 122
bb. DES (Delivered Ex Ship / Bildirilen Varma Limanında Gemide Teslim 122
cc. DEQ (Delivered Ex Quay / Bildirilen Varma Limanında Rıhtımda Teslim 122
dd. DDU (Delivered Duty Unpaid / Bildirilen Varış Yerinde Gümrük Resmi Ödenmeksizin Teslim) 123
ee. DDP (Delivered Duty Paid / Bildirilen Varış Yerinde Gümrük Resmi Ödenmiş Olarak Teslim) 123
C. TAŞIYANIN TAŞITANA RÜCU HAKKI 123
1. Taşıyanın Yükü Teslim Etmesi Halinde 124
2. Taşıyanın Yükü Teslim Etmemesi Halinde 125
IV. NAVLUNUN ÖDENMESİ 126
A. ÖDENME ZAMANI 126
1. Genel Olarak Navlunun Ödenme Zamanı 126
2. Ödenme Zamanına Göre Navlun Türleri 128
a. Teslimde Ödenecek Navlun (Freight Collect) 128
b. Peşin Navlun (Advanced Freight / Freight Prepaid) 129
B. ÖDEME ŞEKLİ 131
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TAŞIYANIN NAVLUN ALACAĞINDAN DOĞAN TESLİMDEN KAÇINMA HAKKI ve REHİN HAKKI
I. GENEL OLARAK 133
II. TESLİMDEN KAÇINMA HAKKI 134
III. REHİN HAKKI 136
A. GENEL OLARAK 136
B. REHİN HAKKININ KAYNAĞI 137
C. REHİN HAKKININ KONUSU 138
D. REHİN HAKKININ DOĞUMU 139
E. REHİN HAKKININ İLERİ SÜRÜLMESİ 140
1. Rehin Hakkının Muhatabı 140
a. Rehin Hakkının Gönderilene Karşı İleri Sürülmesi 140
b. Rehin Hakkının Taşıtana Karşı İleri Sürülmesi 141
c. Rehin Hakkının Alt Taşıtana Karşı İleri Sürülmesi 144
2. Rehin Hakkının İleri Sürülebileceği Süre 146
F. REHİN HAKKINDA SIRA 148
G. REHİN HAKKINA İLİŞKİN KLOZLAR 149
1. Genel Olarak 149
2. Kanuni Rehin Hakkı İle Akdi Rehin Hakkının Bir Arada Bulunması 150
3. Rehin Klozu Türleri 151
a. “Anti Lien” Klozu 151
b. “Cesser” Klozu 152
SONUÇ 153
KAYNAKÇA 163
