Denkleştirici Adalet İlkesi Nedir? Nasıl Hesaplanır?

Abdulkadir BOZDOĞAN ( Yeminli Mali Müşavir )

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ. 7

GİRİŞ 13

BÖLÜM 1

GENEL OLARAK HAK, HUKUK, ADALET, EŞİTLİK 15

1.1. Hak Tanımı .15

1.1.1. Yenilik Doğurun Haklar . 16

1.1.2. Ayni Haklar 16

1.1.3. Alacak Hakları 16

1.1.4. Fikri Haklar 16

1.2. Hukuk Tanımı .17

1.2.1. Hukukun Fonksiyonları . 18

1.2.2. Hukukun Kaynakları  20

1.3. Adalet Tanımı.30

1.3.1. Dağıtıcı Adalet. 32

1.3.2. Denkleştirici Adalet. 32

1.4. Eşitlik Tanımı 33

1.4.1. Eşitlik İlkesi 33

1.4.2. Mutlak ve Nispi Eşitlik Anlayışları . 34

BÖLÜM 2

TÜRK BORÇLAR KANUNUNDA BORÇ VE BORÇ İLİŞKİLERİ. 37

2.1. Borç Tanımı 37

2.2. Edim.37

2.3. Alacaklı Tanımı .37

2.4. Borcun Kaynakları 38

2.4.1. Türk Borçlar Kanunu’nda Sözleşmelerden Doğan Borç

İlişkileri 38

DENKLEŞTİRİCİ ADALET İLKESİ NEDİR? NASIL HESAPLANIR?

10

2.4.2. Türk Borçlar Kanununda Haksız Fiillerden Doğan Borç

İlişkileri 38

2.4.2.1. Hukuka Aykırı Fiil . 39

2.4.2.2. Kusur 39

2.4.2.3. Zarar  39

2.4.2.4. İlliyet Bağı  40

2.4.3. Haksız Fiillerde Zaman Aşımı. 40

2.4.4. Türk Borçlar Kanunu’nda Sebepsiz Zenginleşmeden

Doğan Borç İlişkileri  41

2.4.4.1. Genel Olarak Sebepsiz Zenginleşme 41

2.4.4.2. Sebepsiz Zenginleşmenin Şartları 44

2.4.4.3. Sebepsiz Zenginleşmede İade 48

2.4.4.4. Sebepsiz Zenginleşmede İadeye Neden Olan

Haller . 49

2.4.5. Sebepsiz Zenginleşmelerde Zaman Aşımı. 55

BÖLÜM 3

DENKLEŞTİRİCİ ADALET. 57

3.1. Denkleştirici Adaletin Tanımı57

3.2. Denkleştirici Adalet Hesap Enstrümanları.59

3.2.1. Altın Fiyatları. 59

3.2.2. Döviz Fiyatları 61

3.2.3. Ticari Faiz  62

3.2.4. Yasal Faiz. 65

3.2.5. Mevduat Faizi 66

3.2.6. Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) 67

3.2.7. Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) 69

3.2.8. Asgari Ücret  69

3.2.9. Memur Maaşları . 72

3.3. Denkleştirici Adalet Hesaplama73

3.3.1. Denkleştirici Adalet Enstrümanlarına Göre Hesaplama 73

İÇİNDEKİLER

11

3.3.1.1. Tüketici Fiyat Endeksine Göre (TÜFE)

Hesaplama. 73

3.3.1.2. Amerikan Doları Üzerinden Hesaplama  74

3.3.1.3. EURO/DM Üzerinden Yapılan Hesaplama . 74

3.3.1.4. Altın (Cumhuriyet Altını) Üzerinden

Hesaplama. 74

3.3.1.5. Asgari Ücret Üzerinden Yapılan Hesaplama 75

3.3.1.6. Memur Maaşları Üzerinden Hesaplama 75

3.3.1.7. Bir Yıl Vadeli Türk Lirası Mevduat Faiz

Oranları Üzerinden Hesaplama . 76

3.3.2. Seçilen Denkleştirici Adalet Enstrümanlarının

Ortalamalarının Hesaplanması . 77

3.3.3. Denkleştirici Adaletin (Geri Verilecek Rakamın

Belirlenmesi) Sonucu  78

3.4. Denkleştirici Adalet Hesaplaması Yapacak Uzmanın Seçiminde

Dikkat Edilecek Hususlar 79

3.5. Mahkeme Kararı Sonucu Denkleştirici Adalet İlkesine Göre Elde

Edilen Geri Kazanım Gelir Vergisine Tabi midir? .79

BÖLÜM 4

DENKLEŞTİRİCİ ADALET İLE İLGİLİ BİLİRKİŞİ RAPORLARI. 87

4.1. Örnek 1- Dava Konusu: İpoteğin Kaldırılması87

4.2. Örnek 2- Dava Konusu: Alacak95

4.3. Örnek 3- Dava Konusu: Alacak – Tapu İptali .102

4.4. Örnek 4- Dava Konusu: Alacak105

4.5. Örnek 5- Dava Konusu: Alacak115

4.6. Örnek 6- Dava Konusu: Tapu İptali ve Tescil .125

4.7. Örnek 7- Dava Konusu: Alacak.133

4.8. Örnek 8- Dava Konusu: Alacak (Taşınır Kira Sözleşmesinden

Kaynaklanan) .141

4.9. Örnek 9- Dava Konusu: Tapu İptali ve Tescil -Tazminat153

4.10. Örnek 10- Dava Konusu: Munzam Zarar 160

DENKLEŞTİRİCİ ADALET İLKESİ NEDİR? NASIL HESAPLANIR?

12

BÖLÜM 5

DENLEŞTİRİCİ ADALET İLKESİ İLE İLGİLİ YARGITAY KARARLARI . 179

5.1. T.C. Yargıtay 3.H.D. E. 2017/13225 – K. 2019/2601 T. 27.3.2019.179

5.2. T.C. Yargıtay 3.H.D. E. 2014/3578 – K. 2014/8752 T. 3.6.201 185

5.3. T.C. Yargıtay 13.H.D. E. 2011/17819 – K. 2012/11184 T. 25.4.2012.188

5.4. T.C. Yargıtay 3.H.D. E. 2021/5936 – K. 2021/9736 T. 7.10.2021 190

5.5. T.C. Yargıtay 7. H.D. E. 2021/688 – K. 2021/2670 T. 3.11.2021193

5.6. T.C. Yargıtay 13. H.D. E. 2020/1448 – K.2020/5059 T. 23.06.2020.198

5.7. T.C. Yargıtay 3. H.D. E. 2020/5000 – K. 2021/381 T. 25.01.2021200

5.8. T.C. Yargıtay 13. H.D. E. 2011/948 – K. 2011/7171 T. 4.5.2011.203

5.9. T.C. Yargıtay 3. H.D. E. 2015/11552 – K. 2016/4835 T. 29.3.2016206

5.10. T.C. Yargıtay 3. H.D. E. 2020/5335 – K. 2020/8151 T. 23.12.2020210

BÖLÜM 6

DENKLEŞTİRCİ ADALET HESAPLARINDA KULLANILAN TABLOLAR . 215

6.1. Yıllara Göre Aile Yardım Ödeneği Tablosu 215

6.2. Yıllara Göre Asgari Ücretler Tablosu .219

6.3. Yıllara Göre En Yüksek Memur Aylıkları Tablosu 223

6.4. Yıllara Göre Kıdem Tazminatı Tavanları 228

6.5. Yıllara Göre Memur Maaş Hesaplamasında Kullanılan Katsayılar.232

6.6. Yıllara Göre Sözleşmeli Çalıştırılan Personelin Ücret Tavanları .237

6.7. Denkleştirici Adalet Hesaplarında Kullanılan Diğer Tablolar .241

BÖLÜM 7

TÜRK BORÇLAR KANUNU (1 -82 MADDELER). 243

KAYNAKÇA. 265

ABDULKADİR BOZDOGAN. 269