Franchising Sistemi
FRANCHISING SİSTEMİ
Doç. Dr. Dilber ULAŞ
- Franchısing' in Mahiyeti, Özellikleri Çeşitleri
- Franchısing Sistemi ve Dağıtım Kanalları Arasındaki Yeri
- Franchıse Veren ile Alan Tarafların İlişkisi
- Franchısing ile ilgili Kanuni Düzenlemeler
- İşletme Sistemi Franchısing' in Benzer Sözleşmeler ve Dağıtım Sistemleriyle Karşılaştırılması
- Franchısing' in Hizmet Sektöründe Uygulanması
- Franchısing' in Türkiye' deki Gelişimi
- Franchısing İşlemlerinin Vergi Yönünden İncelenmesi
- Türkiye' de Gıda Sektöründe Franchıse Alan İşletmecilere Yönelik Bir SAha Araştırması
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ..............1
BİRİNCİ BÖLÜM: FRANCHİSİNG'İN MAHİYETİ, ÖZELLİKLERİ VE
ÇEŞİTLERİ..............5
1. FRANCHISING'İN TANIMI, ÖZELLİKLERİ VE GELİŞMESİ...........................5
1.1. Franchising' in Tanımı ve Mahiyeti.......................................5
1.2. Franchising'in Özellikleri.......................................7
1.3. Franchise Verilebilecek İş Alanları................................9
1.4. Franchising Sisteminin Tarihi Gelişimi..................................10
1.5. Franchising'in Gelişmesine Etki Eden Faktörler.........................14
2. FRANCHİSİNG'İN AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLARI.......................18
2.1. Franchise Alan Açısından Avantajları..................................18
2.2. Franchise Veren Açısından Avantajları..........................22
2.3. Tüketici Açısından Avantajları..........................................25
2.4. Franchise Alan Açısından Dezavantajları........................26
2.5. Franchise Veren Açısından Dezavantajları...........................31
3. FRANCHİSİNG SİSTEMİNİN ÇEŞİTLERİ..............................34
3.1. Franchise İşlemlerinin İçeriği ve Niteliği Açısından Franchising.............34
3.1.1. Ürün ve Marka Franchise...........................34
3.1.2. İşletme Sistemi Franchise..............................38
3.1.3. Dönüştürme Franchising (Conversion Franchising)....................41
3.2. Dağıtım Kanalındaki Aracılar Açısından Franchise Sistemi..............42
3.2.1. İmalâtçı-Perakendeci Franchise Sistemi..............................42
3.2.2. İmalâtçı -Toptancı Franchise Sistemi...........................43
3.2.3. Toptancı -Perakendeci Sistemi.............................43
3.2.4. Marka Adı Franchise Sistemi (Ticari İsme Dayalı Lisansör-Perakendeci Sistemler)........................43
3.3. Tarafların Bulundukları Ülkeler Açısından Franchising..................44
3.3.1. Ülke İçi Franchising.............................45
3.3.2. Ülkelerarası Franchising........................45
3.3.2.2. Doğrudan Bireylere Franchise Vermek.....................47
İKİNCİ BÖLÜM: FRANCHİSİNG SİSTEMİ VE DAĞITIM KANALLARI
ARASINDAKİ YERİ............................53
1. DAĞITIM KANALLARI ARASINDA FRANCHİSİNG'İN YERİ....................53
1.1. Dağıtım Kanalının Tanımı ve Çeşitleri............................53
1.1.1. Geleneksel (Klâsik) Dağıtım Kanalları...................................................56
1.1.2. Modem Dağıtım Kanalları.......................................................................57
2. FRANCHİSİNG'İN BİR DAĞITIM YÖNTEMİ OLARAK SEÇİLMESİNDE KULLANILAN KRİTERLER.......................63
2.1. Ekonomik Kriter...........................64
2.2. Motivasyon Ve Kontrol Kriteri...................................65
2.3. Uyum Sağlama Kriteri........................................65
3. FRANCHİSİNG SİSTEMİNİ OLUŞTURAN UNSURLAR......................66
3.1. Franchising'de Sistemin Anlamı ve Önemi...........................66
3.1.1. Üretim, Pazarlama ve İşletme Sistemi............................67
3.1.2. Franchise Sistemi...........................67
3.2. Franchise Kararırım Verilebilmesi İçin Gerekli Kriterler................68
3.2.1. Franchise Edilecek Ürün ya da İşin Özellikleri........................69
3.2.2. İşin Pilot Satış Birimlerinde Test Edilmesi............74
3.2.3. Franchising Paketinin Hazırlanması................76
3.2.4. Mağaza Yerinin Seçimi.......................76
3.2.5. Hedef Pazarın Belirlenmesi................................79
3.2.6. Müracaat El Kitabı.................................80
3.2.7. Franchise Alanın Seçilmesi ve Eğitimi........................82
3.2.8. Bölgesel Destek................83
3.2.9. Kalite Kontrol.........................84
3.2.10. Muhasebe............................84
4. FRANCHİSE ALMAK İSTEYENLERİN DİKKAT ETMESİ GEREKEN UNSURLAR...........................................84
4.1. ÜRÜN YA DA HİZMET....................87
4.2. FİYAT ve MALİYETLER...........................88
4.3. YER ve COĞRAFYA............................88
4.2. KONTROL VE DESTEK................................88
4.5. SÖZLEŞME.....................................89
5. BAŞARISIZ BİR FRANCHISOR'IN ÖZELLİKLERİ....................89
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: FRANCHİSE VEREN İLE ALAN TARAFLARIN
İLİŞKİSİ..................91
1. EKONOMİK İLİŞKİ.....................91
2. HUKUKİ (SÖZLEŞME) İLİŞKİ...............94
3. YÖNETSEL İLİŞKİ............................100
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: FRANCHİSİNG İLE İLGİLİ KANUNİ
DÜZENLEMELER........................103
1. DÜNYADA FRANCHİSİNG İLE İLGİLİ KANUNİ DÜZENLEMELER......103
2. AVRUPA TOPLULUĞU REKABET HUKUKUNDA FRANCHİSİNG SÖZLEŞMELERİNİN DÜZENLENMESİ.......................104
3. TÜRKİYE'DE FRANCHİSE SÖZLEŞMELERİNİN KANUNEN DÜZENLENMESİ....................107
BEŞİNCİ BÖLÜM: İŞLETME SİSTEMİ FRANCHİSİNG'İN BENZER SÖZLEŞMELER VE DAĞITIM SİSTEMLERİYLE KARŞILAŞTIRILMASI........................109
1. FRANCHİSE SÖZLEŞMELERİNİN BENZER SÖZLEŞMELERLE KARŞILAŞTIRILMASI:...........................109
1.1. Tek Satıcılık Sözleşmesi......................109
1.2. Acenta Sözleşmesi...........................112
1.3. Lisans Anlaşması......................114
2. İŞLEME SİSTEMİ FRANCHİSİNG'İN ALTERNATİF DAĞITIM SİSTEMLERİ İLE KARŞILAŞTIRILMASI....................117
2.1. Dikey Bütünleşmiş Zincirler İle Karşılaştırılması.....................117
2.2. Ortak Girişim İle Karşılaştırılması..................119
ALTINCI BÖLÜM: FRANCHİSİNG'İN HİZMET SEKTÖRÜNDE
UYGULANMASI....................121
1. HİZMET PAZARLAMASINDA FRANCHİSİNG SİSTEMİNİN KULLANILMASI.....................................................121
2. HİZMETLERİN SINIFLANDIRILMASI.........................122
3. HİZMETİN ÖZELLİKLERİ VE FRANCHİSİNG SİSTEMİNİN HİZMET İŞLETMELERİNDE KULLANILMASI...............................123
YEDİNCİ BÖLÜM: FRANCHİSİNG'İN TÜRKİYE'DEKİ GELİŞİMİ...........131
1. TÜRKİYE'DE KURULAN ORGANİZASYON:.........................131
1.1. Ulusal Franchising Demeği.....................131
1.2. UFRAD Franchise Bilgi Paketi...............................132
2. FRANCHİSİNG'İN TÜRKİYE PAZARINA ETKİLERİ VE GELECEĞİ.......134
3. KÜÇÜK İŞLETMELER AÇISINDAN FRANCHİSİNG SİSTEMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ.................136
SEKİZİNCİ BÖLÜM: FRANCHİSİNG İŞLEMLERİNİN VERGİ
YÖNÜNDEN İNCELENMESİ.................143
1. KURUMLAR VERGİSİ AÇISINDAN İNCELENMESİ...............145
2. KATMA DEĞER VERGİSİ YÖNÜNDEN........................145
3. DAMGA VERGİSİ VE HARÇLAR KANUNU YÖNÜNDEN..............146
4. BANKA VE SİGORTA MUAMELELERİ AÇISINDAN...........146
DOKUZUNCU BÖLÜM: TÜRKİYE'DE GIDA SEKTÖRÜNDE
FRANCHİSE ALAN İŞLETMECİLERE YÖNELİK
BİR SAHA ARAŞTIRMASI......................... 147
1. KONUNUN ÖNEMİ.............................147
2. ARAŞTIRMANIN AMAÇLARI...........................148
3. ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ........................148
4. ARAŞTIRMANIN KAPSAMI VE SINIRLARI....................148
5. SONUÇLAR VE DEĞERLENDİRME...........................149
5.1. Franchise Alan İşletmecilerle İlgili Genel Bilgiler.....................................150
5.2. Franchise Alan İşletmelerin Sözleşme ve Faaliyet Süreleri......................151
5.3. Ana Firmadan Franchise Alma Nedenleri...................152
5.4. Franchise Alan Açısından Franchise Almanın Zor Tarafları...................153
5.5. Taraflar Arasında Sözleşmenin Belirlenme Şekli.......................................153
5.6. Franchise Alanların Ana Firmanın Verdiği Eğitim Hakkındaki Düşünceleri............................................154
5.7. Ana Firmanın Franchise Alanı Seçerken Önem Verdiği Unsurlar..........155
5.8. Franchise Alanların Ana Firma Tarafından Belirlenen Pazarlama Stratejilerini İzleme Durumları........................156
5.9. Franchise Alanın Ana Firmaya Yaptığı Ödemeler......................157
5.10. Ana Firmadan Alman Yardımlar....................157
5.11. Franchise Alanların Franchising Sistemi Hakkındaki Düşünceleri......158
GENEL DEĞERLENDİRME VE SONUÇ.......................161
FRANCHİSE ANLAŞMASININ KISALTILMIŞ ŞEKLİ.....................163
FRANCHİSE VEREN İŞLETMELERDEN ÖRNEKLER.................172
EKLER...............175
