Döviz Kuru Dinamikleri
Euro – Dolar Nasıl Değişir? – Dövizi Neler Etkiler?
Yrd. Doç. Dr. Okyay UÇAN
Bu kitap döviz ekonomisi ve politikasına ilişkin temel kavram ve kuramları açıklamakta, temel ekonomik araçların; politikası, piyasası, talebi, yatırımı ve sorunlarını analiz edebilmek için nasıl kullanıldıklarını yeterli sayıda grafik, tablo ve sayısal örnek gösterimleri ile birlikte ele almaktadır. Ayrıca, kitapta döviz kuru ve döviz kuru belirleme literatürü hakkında geçmişten günümüze birçok eserin incelenmesi yer almaktadır.
Günümüzde çoğu kişi ekonomik gelişmeleri, özellikle de döviz kuru piyasasını takip etmektedir. Ancak, döviz kurunun nasıl arttığı, neden arttığı, neden azaldığı vb konular ise çoğu zaman kulaktan dolma bilgiler ile bilinmektedir.
Kitap, üniversitelerde konu ile ilgili dersleri anlatan yazarın notlarından, ders anlatımı esnasında öğrencilerinden gelen sorulardan ve mesleki tecrübelerinden oluşmaktadır. Ayrıca, kitabın ilk baskısının ardından gerek akademisyenlerden ve öğrencilerden gerekse kitabı kullanan okuyuculardan gelen istek ve öneriler de dikkate alınarak, kitabın daha kullanıcı dostu olması sağlanmıştır.
Satınalma Gücü ve Fiyat Endeksleri | |
Farklı Döviz Kuru Rejimleri Altında Kur Değişimlerinin Etkileri | |
Faiz Oranı Paritesi ve Çeşitleri | |
Reel Faiz Farkları Modeli | |
Döviz İkamesi Modeli | |
Portföy Dengesi Modeli | |
Makroekonomik Şoklar ve Döviz Kuru Dalgalanmaları | |
Sermaye Hareketlerinin Makroekonomik Etkileri | |
Zaman Serisi Analizi ile Döviz Kuru Belirleme Modelleri |
İÇİNDEKİLER Önsöz 7
Özgeçmiş 9
Tablolar Listesi 15
Şekiller Listesi 17
Özet 19
Giriş 21
BÖLÜM I
DÖVİZ KURU MODELLERİ 1.1. Döviz Kuru Modellerinin Dayandığı Temel Varsayımlar 28
1.1.1. Satınalma Gücü Paritesi (PPP) 28
1.1.1.1. Tek Fiyat Kanunu ve Mal Arbitrajına Engeller 30
1.1.1.2. Satınalma Gücü ve Fiyat Endeksleri 32
1.1.1.3. Mutlak ve Nispi PPP 34
1.1.1.4. Harrod-Balassa-Samuelson Modeli 36
1.1.1.5. Ticaret Maliyetleri ve PPP’ye Uyarlamalar 38
1.1.1.6. Satınalma Gücü Paritesini Test Etmedeki Zorluklar 39
1.1.2. Etkin Piyasa Görüşü (EMPPP) 41
1.1.2.1. Piyasa Etkinliğinin Derecesi 43
1.1.2.2. Piyasa Etkinliğinin Test Edilmesindeki Sorunlar 43
1.1.3. Faiz Oranı Paritesi ve Çeşitleri 44
1.1.3.1. Güvenceli Faiz Oranı Paritesi 45
1.1.3.2. Güvencesiz Faiz Oranı Paritesi 47
1.2. Farklı Döviz Kuru Rejimleri Altında Kur Değişimlerinin Etkileri (Mundell- Fleming Modeli) 49
1.2.1. Sabit Döviz Kuru Altında Makro Ekonomi Politikaları 51
1.2.1.1. Para Politikası 52
1.2.1.2. Maliye Politikası 54
1.2.2. Esnek Döviz Kuru Altında Makro Ekonomi Politikaları 56
1.2.2.1. Para Politikası 57
1.2.2.2. Maliye Politikası 60
1.2.3. Mundell – Fleming Modelinin Genel Olarak Değerlendirilmesi 62
1.3. Varlık Yaklaşımı Modelleri 63
1.3.1. Esnek Fiyat Varsayımı İle Parasalcı Yaklaşım 65
1.3.1.1. Esnek Fiyat Parasalcı Modelin Tanımı ve Temel Varsayımları 65
1.3.1.2. Esnek Fiyat Parasalcı Modelin İşleyiş Dinamiği 67
1.3.1.3. Güçlendirme (Magnification) Etkisi 69
1.3.1.4. Spekülatif Balon Etkisi 71
1.3.2. Sabit Fiyat Varsayımı İle Parasalcı Yaklaşım 74
1.3.2.1. Sabit Fiyat Parasalcı Modelin Tanımı ve Temel Varsayımları 74
1.3.2.2. Sabit Fiyat Parasalcı Modelin İşleyiş Dinamiği 75
1.3.2.3. Döviz Kurunun Hedefi Aşması 79
1.3.3. Hibrit Parasalcı Yaklaşım (Reel Faiz Farkları Modeli) 80
1.3.3.1. Reel Faiz Farkları Modelinin Tanımı ve Temel Varsayımları 80
1.3.3.2. Reel Faiz Farklılığı Modelinin İşleyiş Dinamiği 81
1.3.4. Döviz İkamesi Modeli 84
1.3.4.1. Döviz İkamesi Modelinin Tanımı ve Temel Varsayımları 84
1.3.4.2. Döviz İkamesi Modelinin İşleyiş Dinamiği 88
1.3.5. Portföy Dengesi Modeli 90
1.3.5.1. Portföy Dengesi Modelinin Tanımı ve Temel Varsayımları 90
1.3.5.2. Portföy Dengesi Modelinin İşleyiş Dinamiği 93
1.4. Döviz Kuru Modellerindeki Sorunlar ve Genel Bir Değerlendirme 98
BÖLÜM II
MAKROEKONOMİK ŞOKLAR VE DÖVİZ KURU DALGALANMALARI 2.1. İç Şoklar 103
2.1.1. Toplam Talep Şoku 104
2.1.2. Toplam Arz Şoku 104
2.2. Dış Şoklar 106
2.2.1. Yurtiçi ve Yurtdışı Dinamikleri 108
2.2.2. Sermaye Hareketlerinin Karakteristiği 111
2.2.2.1. Büyüklük 111
2.2.2.2. Zamanlama 111
2.2.2.3. Bölge ve Ülke Yönü 112
2.2.2.4. Varlık Kompozisyonu 113
2.2.3. Sermaye Girişlerine Yön Veren Faktörler 114
2.2.3.1. Çeken Faktörler (Pull Factors) 115
2.2.3.2. İten Faktörler (Push Factors) 116
2.2.3.3. Finansal Entegrasyondaki Değişimler 117
2.2.4. Sermaye Hareketlerinin Makroekonomik Etkileri 118
2.3. Döviz Kuru Dalgalanmaları 118
BÖLÜM III
YAYGIN KULLANILAN DÖVİZ KURU BELİRLEME MODELLERİ VE LİTERATÜRÜ 3.1. Satınalma Gücü Paritesi İle İlgili Literatür 123
3.2. Varlık Yaklaşımı Modelleri ile İlgili Literatür 132
3.2.1. Parasalcı Modelde Ampirik Bulgular ve Yapılan Çalışmalar 132
3.2.2. Döviz İkamesi Modeli Çalışmaları 152
3.2.3. Şoklar Üzerine Çalışmalar 153
BÖLÜM IV
DÖVİZ KURU MODELLERİNİN TÜRKİYE ÜZERİNE UYGULAMASI 4.1. Analizde Kullanılan Ekonometrik Yönteme İlişkin Teorik Açıklamalar 159
4.1.1. Birim Kök Kavramı ve Geleneksel Birim Kök Testleri 159
4.1.2. Eş Bütünleşme Analizi 164
4.1.3. Hata Düzeltme Modeli (ECM) 167
4.2. Döviz Kuru Belirleme Modelleri Uygulamaları 168
4.2.1. Modellerde Kullanılacak Veri Seti 168
4.2.2. Birim Kök Test Sonuçları 169
4.2.3. Satınalma Gücü Paritesi Modeli Uygulaması 172
4.2.4. Mundell Fleming Modeli Uygulaması 173
4.2.5. Esnek ve Sabit Fiyat Varsayımı ile Parasalcı Yaklaşım 177
4.2.6. Parasalcı Hibrit Modeli, veya RID 189
4.3. Ampirik Sonuçlar Üzerine Genel Bir Değerlendirme 195
SONUÇ 203
Kaynakça 205
Kavram Dizini 217
|