Durmuş ÖZCAN (Yargıtay 9.Hukuk Dairesi Tetkik Hakimi)
- Kıdem Tazminatı - İhbar Tazminatı - Kötüniyet Tazminatı - Sendikal Tazminat - Ayrımcılık Tazminatı - Haksız Fesih Tazminatı - Ücret ve Ekleri - Fazla Çalışma Ücretleri - İzin ve Tatil Ücretleri - İş Güvencesi Tazminatı - Boşta Geçen Süre Ücreti - İş Kazalarından Doğan Tazminatlar - Diğer Ücret ve Tazminatlar - İbraname - Hesaplamalar ve Faiz Uygulamaları - Hüküm Kurma Yöntemleri - Yargıtay 9-22-7-21. Hukuk Daireleri Kararları
Yargıtay’ın temyiz incelemesinden bozma yoluyla geçen kararlarının birçoğu, işçilik alacaklarının kazanım koşulları, hesaplanması ve faiz uygulamaları konularıyla ilgilidir. Bunun nedeni ise her bir alacağın hak edilmesi hâlinde nasıl hesaplanması gerektiği, mahkemece alacaklar hüküm altına alınırken ve bilirkişi raporu denetlenirken dikkat edilecek noktalar ile faiz uygulamalarının farklı kurallara tâbi olmasıdır. Kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti gibi alacaklar feshe bağlı iken, ücret alacakları her zaman istenebilecek türden alacaklardır. Bazı alacaklar giydirilmiş brüt ücret üzerinden hesaplanırken, bazı alacaklar çıplak brüt ücret üzerinden hesaplanmaktadır. Yine bazı alacaklara gecikme faizi olarak mevduat faizi uygulanırken, bazılarına yasal faiz uygulanmaktadır. Her bir alacağın muacceliyet tarihi, zamanaşımı başlangıcı ve süresi de farklı kurallara tâbidir. Bir kısım alacaklarda gelir vergisi ile SGK kesintisi yapılırken, bazılarında bu kesintiler yapılmamaktadır. Eser, uygulamada bu konularda duyulan ihtiyacı gidermek amacıyla kaleme alınmıştır. Kitapta, en çok uyuşmazlık konusu olan alacaklar ayrı ayrı bölümler hâlinde incelenmiş, her bölümde; ilgili alacağın kazanım koşulları, hak edilmesi hâlinde nasıl hesaplanacağı ve mahkemece nasıl hüküm kurulması gerektiği açıklanmış, Borçlar Kanunu, Deniz İş Kanunu ve Basın İş Kanunu’na göre çalışanlar yönünden ayrık durumlar belirtilmiş, konuların hemen sonunda güncel Yargıtay kararlarına yer verilmiştir. Kitabın içtihat kısımlarında, önce İş Kanunu kapsamında çalışanlarla ilgili içtihatlara, devamında ise Basın İş Kanunu ve Deniz İş Kanunu kapsamında çalışanlarla ilgili olanlara yer verilmiştir.
I. BÖLÜM
KIDEM TAZMİNATI
I. -KIDEM TAZMİNATININ TANIMI VE NİTELİĞİ-1
II. -KIDEM TAZMİNATININ KOŞULLARI-1
1. -Kıdem Koşulu-1
2. -İş Sözleşmesi, Kanunda Öngörülen Nedenlerden Birisiyle Sona Ermiş Olmalıdır-10
a. -Fesih Dışı Sona Erme Hâlleri-10
aa. -İş sözleşmesinin emeklilik nedeniyle sona ermesi-11
bb. -Kadın işçinin iş sözleşmesini evlilik nedeniyle sona erdirmesi-13
cc. -İş sözleşmesinin işçinin ölümü ile sona ermesi-14
dd. -İş sözleşmesinin askerlik nedeniyle işçi tarafından sona erdirilmesi-15
b. -Fesih İle Sona Erme Hâlleri-16
III. -KIDEM TAZMİNATININ MİKTARI VE TAVANI-19
IV. -KIDEM TAZMİNATININ HESAPLANMASI VE FAİZ UYGULAMASI-22
1. -Hesaplanması-22
2. -Faiz Uygulaması-27
V. -KIDEM TAZMİNATININ HESAPLANMASI VE YARGISAL DENETİMİNDE ESAS ALINMASI GEREKEN KRİTERLER-29
VI. -İŞÇİLİK ALACAKLARINDA BELİRSİZ ALACAK DAVASI-32
VII. -KIDEM TAZMİNATINA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI-42
II. BÖLÜM
İHBAR TAZMİNATI
I. -İHBAR TAZMİNATININ TANIMI VE UNSURLARI-107
II. -İHBAR TAZMİNATININ HESAPLANMASI VE FAİZ UYGULAMASI-112
1. -Hesaplanması-112
2. -Faiz Uygulaması-113
III. -İHBAR TAZMİNATININ HESAPLANMASI VE YARGISAL DENETİMİNDE ESAS ALINMASI GEREKEN KRİTERLER-114
IV. -YENİ İŞ ARAMA İZNİ VE ÜCRETİ-116
V. -İHBAR TAZMİNATI VE YENİ İŞ ARAMA İZNİ ÜCRETİNE İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI-118
III. BÖLÜM
KÖTÜNİYET TAZMİNATI
I. -KÖTÜNİYET TAZMİNATININ TANIMI VE UNSURLARI-139
II. -KÖTÜNİYET TAZMİNATININ HESAPLANMASI VE FAİZ UYGULAMASI-142
1. -Hesaplanması-142
2. -Faiz Uygulaması-143
III. -KÖTÜNİYET TAZMİNATININ HESAPLANMASI VE YARGISAL DENETİMİNDE ESAS ALINMASI GEREKEN KRİTERLER-143
IV. -KÖTÜNİYET TAZMİNATINA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI-144
IV. BÖLÜM
SENDİKAL TAZMİNAT
I. -SENDİKAL TAZMİNATIN NİTELİĞİ VE KOŞULLARI-149
II. -SENDİKAL TAZMİNATIN HESAPLANMASI VE YARGISAL DENETİMİNDE ESAS ALINMASI GEREKEN KRİTERLER-161
III. -SENDİKAL TAZMİNATA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI-162
V. BÖLÜM
HAKSIZ FESİH TAZMİNATI
I. -HAKSIZ FESİH TAZMİNATININ TANIMI VE UNSURLARI-185
II. -HAKSIZ FESİH TAZMİNATININ HESAPLANMASI VE YARGISAL DENETİMİNDE ESAS ALINMASI GEREKEN KRİTERLER-186
VI. BÖLÜM
AYRIMCILIK TAZMİNATI
I. -İŞVERENİN EŞİT DAVRANMA BORCU-189
II. -AYRIMCILIK TAZMİNATI-191
1. -Ayrımcılık Tazminatının Tanımı ve Unsurları-191
2. -Ayrımcılık Tazminatının Hesaplanması ve Yargısal Denetiminde Esas Alınması Gereken Kriterler-194
III. -İŞVERENİN EŞİT DAVRANMA BORCU VE AYRIMCILIK TAZMİNATINA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI-195
VII. BÖLÜM
İŞ GÜVENCESİNDEN DOĞAN İŞÇİLİK ALACAKLARI
I. -GENEL OLARAK-205
II. -İŞ GÜVENCESİ TAZMİNATI (İŞE BAŞLATMAMA TAZMİNATI)-215
1. -İş Güvencesi Tazminatının Tanımı ve Unsurları-215
2. -İş Güvencesi Tazminatının Hesaplanması ve Yargısal Denetiminde Esas Alınması Gereken Kriterler-219
III. -BOŞTA GEÇEN SÜRE ÜCRETİ-221
1. -Boşta Geçen Süre Ücretinin Unsurları-221
2. -Boşta Geçen Süre Ücretinin Hesaplanması ve Yargısal Denetiminde Esas Alınması Gereken Kriterler-224
IV. -İŞ GÜVENCESİ TAZMİNATI VE BOŞTA GEÇEN SÜRE ÜCRETİNE İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI-226
VIII. BÖLÜM
ÜCRET VE EKLERİ
I. -ÜCRET VE UNSURLARI-243
1. -Ücret Kavramı-243
2. -Ücretle İlgili Yargıtay Kararları-255
II. -ÜCRET EKLERİ-291
1. -İkramiye-291
a. -İkramiye Kavramı-291
b. -İlave Tediye Ücreti-294
c. -Gazetecinin İkramiye Hakkı-298
2. -Prim-299
3. -İkramiye, İlave Tediye Ücreti ve Prime İlişkin Yargıtay Kararları-301
IX. BÖLÜM
FAZLA ÇALIŞMA, GECE ÇALIŞMASIVE ARA DİNLENMELERİ
I. -FAZLA ÇALIŞMA, GECE ÇALIŞMASI VE ÜCRETİ-311
II. -ARA DİNLENMESİ-321
III. -FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİNİN HESAPLANMASI VE FAİZ UYGULAMASI-324
1. -Hesaplanması-324
2. -Faiz Uygulaması-326
IV. -FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİNİN HESAPLANMASI VE YARGISAL DENETİMİNDE ESAS ALINMASI GEREKEN KRİTERLER-327
V. -FAZLA ÇALIŞMA, GECE ÇALIŞMASI VE ARA DİNLENMESİNE İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI-330
X. BÖLÜM
HAFTA TATİLİ VE ÜCRETİ
I. -HAFTA TATİLİ ÜCRETİNİN UNSURLARI-401
II. -HAFTA TATİLİ ÜCRETİNİN HESAPLANMASI VE FAİZ UYGULAMASI-404
1. -Hesaplanması-404
2. -Faiz Uygulaması-405
III. -HAFTA TATİLİ ÜCRETİNİN HESAPLANMASI VE YARGISAL DENETİMİNDE ESAS ALINMASI GEREKEN KRİTERLER-406
IV. -HAFTA TATİLİ ÜCRETİNE İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI-407
XI. BÖLÜM
ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİL ÜCRETİ
I. -ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİL ÜCRETİNİN UNSURLARI-417
II. -ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİL ÜCRETİNİN HESAPLANMASI VE FAİZ UYGULAMASI-419
1. -Hesaplanması-419
2. -Faiz Uygulaması-420
III. -ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİL ÜCRETİNİN HESAPLANMASI VE YARGISAL DENETİMİNDE ESAS ALINMASI GEREKEN KRİTERLER-420
IV. -ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİL ÜCRETİNE İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI-422
XII. BÖLÜM
ÜCRETLİ İZİNLER VE YILLIK İZİN ÜCRETİ
I. -ÜCRETLİ İZİNLER VE YILLIK İZİN ÜCRETİ-431
II. -YILLIK İZİN ÜCRETİNİN HESAPLANMASI VE FAİZ UYGULAMASI-436
1. -Hesaplanması-436
2. -Faiz Uygulaması-437
III. -YILLIK İZİN ÜCRETİNİN HESAPLANMASI VE YARGISAL DENETİMİNDE ESAS ALINMASI GEREKEN KRİTERLER-437
IV. -YILLIK ÜCRETLİ İZİNLER VE İZİN ÜCRETİNE İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI-439
XIII. BÖLÜM
DİĞER İŞÇİLİK ALACAKLARI
I. -BAKİYE SÜRE ÜCRETİ-457
II. -CEZAİ ŞART (CEZA KOŞULU)-466
III. -EĞİTİM GİDERİ-478
XIV. BÖLÜM
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDEN DOĞANTAZMİNAT ALACAKLARI
I. -GENEL OLARAK-483
II. -İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN TAZMİNAT ALACAKLARI-485
1. -İş Kazası Kavramı-485
2. -Meslek Hastalığı Kavramı-486
3. -İş Kazası ve Meslek Hastalığından Doğan Maddî Tazminat Alacakları-487
4. -İş Kazası ve Meslek Hastalığından Doğan Manevî Tazminat Alacakları-492
III. -İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN MADDÎ VE MANEVÎ TAZMİNAT ALACAKLARINA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI-493
XV. BÖLÜM
İBRANAME VE SONUÇLARI
I. -İBRANAMEYE İLİŞKİN YARGITAY İLKE KARARI-541
II. -6098 SAYILI TÜRK BORÇLAR KANUNU DÖNEMİNDE DÜZENLENECEK İBRA SÖZLEŞMELERİNİN UNSURLARI-543
1. -Borçlar Hukuku Yönünden (6098 sayılı TBK. 132)-543
2. -İş Hukuku Yönünden (6098 sayılı TBK. 420)-544
a. -Taraflar Arasında İş İlişkisinden Doğan Bir Alacak Bulunmalıdır-544
b. -Bu Alacak, İbranamenin Düzenlendiği Sırada Doğmuş ve Çekişmesiz Olmalıdır-545
c. -Alacaklı İle Borçlunun İbra Sözleşmesi Düzenlenmesi Konusunda İradelerinin Birleşmesi ve Tarafların Fiil Ehliyetine Sahip Olmaları Gerekir-546
d. -İbra Sözleşmesi Yazılı Şekilde Düzenlenmelidir-547
e. -İbra Sözleşmesinin Düzenlenme Tarihi İtibarıyla, İş Sözleşmesinin Sona Ermesinden Başlayarak En Az Bir Aylık Sürenin Geçmiş Olması Gerekir-548
f. -İbra Konusu Alacağın Türünün ve Miktarının İbranamede Açıkça Belirtilmesi Gerekir-550
g. -Ödemenin İbranamede Yazılı Hak Tutarına Göre Eksiksiz Olarak ve Banka Yoluyla Yapılması Gerekir-551
III. -6098 SAYILI TÜRK BORÇLAR KANUNU DÖNEMİNDE DÜZENLENECEK İBRANAME ÖRNEKLERİ-551
1. -İşveren Tarafından Sözleşmenin Feshi Hâlinde Düzenlenecek İbraname Örneği-552
2. -İşçi Tarafından Sözleşmenin Feshi Hâlinde Düzenlenecek İbraname Örneği-553
