Açık Kambiyo Senetleri

"Açık Kambiyo Senetleri" adını taşıyan bu kitapta, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 680. maddesinde yer alan düzenlemeden hareketle Türk hukukunda açık kambiyo senetleri; yani açık bono, açık poliçe ve açık çek ele alınmıştır.

Açık kambiyo senetleri, senedi verenin, ileride unsurları tamamlanarak geçerli bir kambiyo senedi şeklinde ortaya çıkmak üzere, karşı tarafa bir doldurma yetkisi ile birlikte vermiş olduğu, imza dışındaki unsurlarının tamamı ya da bir kısmı boş bırakılmış olan, unsurları tam kambiyo senetlerinin ön aşaması niteliğindeki senetlerdir. 

Açık kambiyo senetlerinde imza sahibi, senedin anlaşmaya aykırı doldurulması rizikosunu üstlenmektedir. Bu nedenle ortaya çıkan hukuki görünüşe güvenerek senedi devralan kötü niyeti veya ağır kusuru bulunmayan hamil iktisabında korunur. 

TTK'nın 680. maddesinde açık kambiyo senetleri yalnız def'i yönünden ele alınmıştır. Oysa konuya ilişkin olarak üzerinde durulması gereken meseleler bundan ibaret değildir. Bu nedenle üç ana bölümden oluşan bu kitabın birinci bölümünde açık kambiyo senetlerine ilişkin genel açıklamalara; ikinci bölümünde açık kambiyo senetlerinde doldurma hakkı, devri ve sona ermesine; üçüncü bölümünde ise açık kambiyo senetlerinin anlaşmaya aykırı doldurulmasının taraflar arası ilişkilerde ileri sürülmesi, ispatı ve cezai sonuçları konularına yer verilmiştir.

	Açık Bono, Açık Poliçe, Açık Çek
	Doldurma Hakkının Kapsamı, Devri ve Kullanılması
	Anlaşmaya Aykırılık Def'i
	Menfi Tespit ve İstirdat Davası
	Anlaşmaya Aykırılık İddiasının İspatı
	Açığa İmzanın Kötüye Kullanılması

 

İÇİNDEKİLER İçindekiler İkinci Baskıya Önsöz  7 Önsöz  9 Kısaltmalar  17 Giriş  21 Birinci Bölüm AÇIK KAMBİYO SENETLERİNE İLİŞKİN GENEL AÇIKLAMALAR § 1. AÇIK KAMBİYO SENETLERİ KAVRAMI  27 I. Tanımı ve Hukukî Niteliği  27 II. Terminoloji  30 III. Tarihsel Gelişim  33 IV. Açık Kambiyo Senetlerinin Faydaları ve Düzenlenmesini Gerektiren Nedenler  40 V. Açık Kambiyo Senetlerinin Sakıncaları  45 § 2. AÇIK KAMBİYO SENETLERİNİN VARLIĞI İÇİN GEREKLİ KOŞULLAR  48 I. Genel Olarak  48 II. Asgari Şekil Şartı: İmza  58 A. İmzaya İlişkin Genel Esaslar  58 1. İmzanın Senet Üzerindeki Yeri  63 2. Açık Kambiyo Senedinin Üzerine Düzenleneceği Evrakın Niteliği  64 B. Açığa İmza Sahibi  69 1. Açık Kambiyo Senedi Düzenleme Ehliyeti  75 2. Temsilci Vasıtasıyla Açık Kambiyo Senedi Düzenlenmesi  86 a. İradi Temsilcilerin Yetkisi  87 b. Kanuni Temsilcilerin Yetkisi  91 c. Çeklerde Gerçek Kişilerin Temsiline İlişkin Ayrık Durum  94 d. Temsilci Sıfatıyla Açık Kambiyo Senedi Düzenlenmesinin Hüküm ve Sonuçları  98 III. Açık Kambiyo Senedi Düzenleme İradesi  105 A. Genel Olarak  106 B. Kambiyo Sözleşmesi  110 1. Kambiyo Sözleşmesinin Bulunmadığı Def’i  112 2. İmzalı Boş Belgenin Kambiyo Senedine Dönüştürülmesi Hali  117 IV. Doldurma Yetkisi Verilmesine İlişkin Anlaşma  125 A. Genel Olarak  125 B. Anlaşmanın Hukukî Niteliği  128 1. Yetki Devri (Delegasyon) Görüşü  128 2. Yenilik Doğurucu Hak Görüşü  129 3. Sui Generis Vekâlet Görüşü  131 4. Sui Generis Temsil Görüşü  132 § 3. AÇIK KAMBİYO SENETLERİNİN BENZER KURUMLARLA KARŞILAŞTIRILMASI  135 I. Eksik Kambiyo Senetleri  136 A. Kavram ve Ayrım  137 B. Eksik Kambiyo Senetlerinin Hüküm ve Sonuçları  142 1. Eksik Senedin Kambiyo Senedi Olarak Geçersizliği  142 2. Açık Kambiyo Senedi Karinesi ve Aksinin İspatı  147 3. Eksik Kambiyo Senetlerinde İyiniyetin Korunması  151 II. Açığa İmzalı Adi Senetler  154 A. Şekil Şartının Yerine Getirilmesi Bakımından Açığa İmzalı Adi Senetler  155 B. İşlemin Geçerliliği Bakımından Açığa İmzalı Adi Senetler  159 C. Açığa İmzalı Adi Senetlerin Hüküm ve Sonuçları  163 İkinci Bölüm AÇIK KAMBİYO SENETLERİNDE DOLDURMA HAKKI, DEVRİ VE SONA ERMESİ § 4. AÇIK KAMBİYO SENETLERİNDE DOLDURMA HAKKI  167 I. Doldurma Hakkının Kapsamı  167 II. Doldurma Hakkının Kullanılması  173 III. Senedin Doldurulması Gereken Zaman  181 IV. Senedin Doldurulmasının Zaman Bakımından Etkisi  193 § 5. SENEDİN DOLDURMA HAKKI İLE BİRLİKTE DEVRİ  197 I. Devrin Geçerliliği Sorunu  198 II. Devrin Hukukî Niteliği  203 A. Alacağın Devri (Temliki) Görüşü  203 B. Bağımsız Niteliği Olmayan (Fer’i) Hakkın Devri Görüşü  206 C. Yenilik Doğurucu Hakkın Devri Görüşü  208 D. Alt Vekâlet Görüşü  209 E. Çoklu Yetkilendirme Görüşü  210 F. Kambiyo Senetlerine Ait Devir Görüşü  211 III. Devrin Hüküm ve Sonuçları  211 § 6. DOLDURMA HAKKININ SONA ERMESİNDE ÖZELLİK ARZ EDEN HALLER VE BU HALLERİN DOLDURMA HAKKINA ETKİSİ  215 I. Doldurma Hakkının Geri Alınmasının Mümkün Olup Olmadığı Sorunu  216 II. Senedin Rıza Dışında Elden Çıkması Hali  218 A. Doldurma Hakkına Etkisi  218 B. Açık Kambiyo Senedinin Zıyaı Halinde İptali  219 III. Senedi Verenin Ölümü, Kısıtlanması, İflası Halleri  226 IV. Hatır Senetlerinde Senedi Alanın Borç Ödemekten Aczi ve İflası  228 V. Doldurma Hakkının Bir Süreyle Sınırlandırılmış Olması  229 VI. Doldurma Hakkının Bir Süreyle Sınırlandırılmamış Olması  233 VII. Doldurma Hakkının Kullanılmakla Tüketilmiş Olup Olmayacağı Sorunu  238 A. Doldurma Hakkının Kullanılması ile Senet Metnindeki Değişiklikler Arasındaki Farklar  239 B. Senet Bedelinin Rakamla Gösterilip Yazıyla Belirtilmemiş Olması Halinde Senedin Doldurulmasının Etkisi  246 Üçüncü Bölüm AÇIK KAMBİYO SENETLERİNİN ANLAŞMAYA AYKIRI DOLDURULMASININ HÜKÜM VE SONUÇLARI § 7. ANLAŞMAYA AYKIRILIK KAVRAMI  252 § 8. ANLAŞMAYA AYKIRILIK DEF’i  256 I. Def’i Kavramı ve Kapsamı  256 II. Anlaşmaya Aykırılık Def’inin Def’i Sınıflandırmaları İçindeki Yeri  259 § 9. ANLAŞMAYA AYKIRILIK HALİNDE TARAFLAR ARASI İLİŞKİLER  262 I. Anlaşmaya Aykırılık Def’inin Açığa İmza Sahibi Tarafından Senedi Alana Karşı İleri Sürülmesi  264 A. Genel Olarak  265 B. Anlaşmaya Aykırı Doldurmanın Senedin Geçerliliğine Etkisi  268 II. Aykırılık Def’inin Açığa İmza Sahibi Tarafından Kötüniyetli veya Ağır Kusurlu Hamile Karşı İleri Sürülmesi  275 A. Kötüniyet ve Ağır Kusur Kavramları  275 B. Kötüniyet ve Ağır Kusur İddiasının İspatı  283 C. Anlaşmaya Aykırılık Def’inin Kötüniyetli veya Ağır Kusurlu Hamile Karşı İleri Sürülmesi  287 D. Senedi İyiniyetle İktisap Eden Cirantadan Alan Kötüniyetli veya Ağır Kusurlu Hamilin Durumu  289 III. Açığa İmza Sahibi ile Senedi Devralan Hamil Arasındaki İlişkide İyiniyetin Korunması  290 A. Açık Kambiyo Senetlerinde İyiniyetin Korunmasına İlişkin Temel Esaslar  291 B. İyiniyetin Bulunması Gereken An  296 C. Senedi Doldurulmuş Haliyle Devralan Hamilin İyiniyetinin Korunması  301 D. Senedi Doldurma Yetkisiyle Birlikte Devralan Hamilin İyiniyetinin Korunması  302 E. Senedin Alacağın Devri (Temliki) Yoluyla İktisabı Halinde Hamilin Durumu  307 1. Genel Olarak  307 2. Tüketici Tarafından Düzenlenen Kambiyo Senetlerine İlişkin Özel Durum  309 F. Lehtar Hanesine Adı Yazılan Üçüncü Kişinin Hukuki Durumu  315 IV. Senedi İlk Alan Kimse ile Senedi Doldurma Yetkisiyle Birlikte Devralan Hamil Arasındaki İlişkide İyiniyetin Korunması  323 V. Senedin Rıza Dışında Elden Çıkması Halinde Anlaşmaya Aykırılık Def’inin İleri Sürülmesi  324 VI. İyiniyetin Korunduğu Hallerde Tazminat Yükümlülüğü  326 § 10. ANLAŞMAYA AYKIRILIK HALİNDE BAŞVURULABİLECEK HUKUKİ YOLLAR  327 I. Anlaşmaya Aykırılığın İcra Takibine Karşı Borca İtiraz Kapsamında İleri Sürülmesi  329 II. Anlaşmaya Aykırılığın Menfi Tespit ve İstirdat Davası Yoluyla İleri Sürülmesi  333 § 11. ANLAŞMAYA AYKIRILIK İDDİASININ İSPATI  345 I. İspat Yükü  346 A. İspat Yükü Kuralı  347 B. İspat Yükü Kuralının İstisnaları  353 1. Bedel Kaydının Talili  353 2. Diğer İstisnalar  358 II. İspat Şekli  361 A. Senede Karşı Senetle İspat Kuralı  361 1. Genel Olarak  361 2. Anlaşmaya Aykırılık İddiasının Yemine Konu Olup Olamayacağı  375 B. Senede Karşı Senetle İspat Zorunluluğunun İstisnaları  381 1. Genel Olarak  381 2. Delil Sözleşmesi Yapılmış Olması  385 3. Delil Başlangıcının Varlığı  388 4. İrade Bozukluğu ve Aşırı Yararlanma İddiaları  390 a. Yanılma (Hata) İddiası  395 b. Aldatma (Hile) İddiası  400 c. Korkutma (İkrah) İddiası  404 d. Aşırı Yararlanma (Gabin) İddiası  408 5. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda Öngörülen Diğer İstisnalar  409 6. Hayatın Olağan Akışına Aykırılık  411 § 12. AÇIK KAMBİYO SENEDİNİN ANLAŞMAYA AYKIRI DOLDURULMASININ CEZAİ SONUÇLARI  415 I. Açığa İmzanın Kötüye Kullanılması Suçu  416 II. Açığa İmzanın Kötüye Kullanılması Suçunun İspatı  429 III. Açık Kambiyo Senetlerine İlişkin Hukuk ve Ceza Yargılamalarının Birbirleri ile İlişkisi  433 A. Ceza Mahkemesi Kararının Hukuk Davasına Etkisi  433 B. Hukuk Mahkemesi Kararının Ceza Davasına Etkisi  439 Sonuç  443 Kaynakça  449 Kavramlar Dizini  461