İş Hukukunda Asıl İşveren Alt İşveren İlişkisinde İşverenlerin Müteselsil Sorumluluğu
Dr. Ebru YEŞİLMEN
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ5
İÇİNDEKİLER9
KISALTMALAR.17
GİRİŞ 21
BİRİNCİ BÖLÜM
MÜTESELSİL BORÇLULUK
TERMİNOLOJİ.25
TANIM VE ÖZELLİKLERİ .27
Borçlulardan Her Birinin Edimin Tamamından Sorumlu Olması 28
Alacaklının Dilediği Borçluya Başvurabilmesi. 29
Alacaklının Tatmin Edildiği Oranda Diğer Borçluların Borçlarının Sona
Ermesi 32
III. HUKUKİ NİTELİK .33
BENZER KAVRAMLARDAN FARKI 36
Bölünemez Borçluluk. 37
Elbirliği Borçluluk . 40
Kısmi Borçluluk 41
Kümülatif Borçluluk . 43
Kefalet 44
MÜTESELSİL BORÇLULUĞUN TÜRLERİ.47
Tam Teselsül-Eksik Teselsül . 48
Kavram 49
Alt İşverenlik İlişkisinden Doğan Müteselsil Sorumluluğun
Nitelendirilmesi 53
818 sayılı Borçlar Kanunu Döneminde 53
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu Döneminde 56
Farklılaştırılmış Teselsül . 57
MÜTESELSİL BORÇ İLİŞKİSİNİN KAYNAKLARI .60
Hukuki İşlem 61
Tek Taraflı veya İki Taraflı Hukuki İşlemden (Sözleşmeden)
Doğan Müteselsil Borçluluk . 61
10 İçindekiler
Müteselsilen Borçlu Olma İradesinin Alacaklıya
Yöneltilmesi Gerekip Gerekmediği.62
Müteselsil Borçluluğun Zımni Olarak Kararlaştırılmasının
Mümkün Olup Olmadığı .63
Borca Katılmadan Doğan Müteselsil Borçluluk.64
Kanun. 67
Genel Olarak 67
İşyeri Devri .68
Devralan İşverene Geçen İş Sözleşmelerinden
Kaynaklanan Sorumluluk .70
(1) Devralan İşverenin Sorumluluğu . 70
(2) Devreden İşverenin Sorumluluğu 72
Devirden Önce Sona Eren İş Sözleşmelerinden
Kaynaklanan Sorumluluk (TBK m. 202).77
Türk Ticaret Kanunu m. 178 Uyarınca Sorumluluk 82
(1) Genel Olarak . 82
(2) Türk Ticaret Kanunu m. 178 ile İş Kanunu m. 6
Arasındaki İlişki 85
(3) Müteselsil Sorumluluk Esasları 87
VII. MÜTESELSİL BORÇ İLİŞKİSİNİN HÜKÜMLERİ 94
Alacaklının Müteselsil Borçlular Karşısındaki Hukuki Durumu. 94
Alacaklının Hakları .94
Genel Olarak94
Müteselsil Borçluların İflası Halinde .96
(1) Borçluların hepsinin iflas etmiş olması halinde. 96
(2) Borçlulardan birinin iflas etmiş olması halinde . 98
Alacaklının Yükümlülükleri99
Müteselsil Borçluların Alacaklı Karşısındaki Hukuki Durumları 100
Ortak Defi ve İtirazlar101
Kişisel Defi ve İtirazlar 104
Borçtan Kurtulmanın Diğer Müteselsil Borçlulara Etkisi 105
İfa .106
Takas .107
İbra .109
Genel Olarak109
Asıl İşveren veya Alt İşverenin İbra Edilmesinin Diğerine
Etkisi 112
Konkordato 116
Kusursuz İfa İmkansızlığı .119
Alacaklı Temerrüdü 121
Alacaklı ve Borçlu Sıfatlarının Birleşmesi .122
İçindekiler 11
Genel Olarak. 122
Alt İşverenlik İlişkisinde Alacaklı ve Borçlu Sıfatlarının
Birleşmesi Suretiyle Borcun Sona Ermesi. 125
(1) İşçinin İşverenin Mirasçısı Olması . 126
(2) İşçinin Ortak Olması veya Çalıştığı İşyerini Devralması . 127
Sulh . 129
Genel Olarak. 129
İşçinin Asıl İşverenle ya da Alt İşverenle Sulh Sözleşmesi
Yapması 131
Zamanaşımı. 137
Zamanaşımı Defi. 137
Zamanaşımının Durması. 143
Zamanaşımının Kesilmesi. 144
İrade Sakatlığı . 148
Kusurlu İfa İmkansızlığı . 151
Borçlu Temerrüdü 152
Genel Olarak. 152
Asıl İşveren veya Alt İşverenin Temerrüdü 154
Yenileme 157
Ehliyetsizlik 159
VIII. USUL HUKUKU AÇISINDAN MÜTESELSİL BORÇLULUK .161
Dava Arkadaşlığı 161
İhtiyari Dava Arkadaşlığı 162
Mecburi Dava Arkadaşlığı 165
Maddi Anlamda Mecburi Dava Arkadaşlığı . 165
Şekli Anlamda Mecburi Dava Arkadaşlığı . 167
Alt İşverenlik İlişkisinde Dava Arkadaşlığı 169
İşçilik Alacaklarında. 170
İşe İade Davalarında . 174
Arabuluculuk Aşamasında. 184
Davadan Feragat 193
Genel Olarak . 193
Asıl İşveren veya Alt İşveren Lehine Davadan Feragatin
Diğerine Etkisi 198
Kesin Hüküm 204
Genel Olarak . 204
Alt İşverenlik İlişkisinde Kesin Hükmün Etkisi 206
İşverenlerden Yalnızca Birinin Kanun Yoluna Başvurması 207
İşe İade Davasındaki Feshin Geçersizliğine İlişkin Tespitin
İşçilik Alacağı Davalarına Etkisi. 209
12 İçindekiler
Muvazaaya İlişkin İş Müfettişi Raporuna İtiraz Üzerine
Verilen ve Kesinleşen Mahkeme Kararının İşçinin
İşverenlere Açacağı Davalara Etkisi 215
İKİNCİ BÖLÜM
ALT İŞVERENLİK İLİŞKİSİNDE
MÜTESELSİL SORUMLULUK (DIŞ İLİŞKİ)
ALT İŞVERENLİK İLİŞKİSİNDEN KAYNAKLANAN MÜTESELSİL
SORUMLULUĞUN TARİHSEL GELİŞİMİ 221
ULUSLARARASI HUKUK VE KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA ALT İŞVERENLİK
İLİŞKİSİ.224
III. ASIL İŞVERENİN ALT İŞVERENİN İŞÇİLERİNE KARŞI SORUMLU TUTULMASININ
GEREKÇELERİ .227
SORUMLULUĞUN HUKUKİ NİTELİĞİ .228
SORUMLULUĞUN ŞARTLARI.235
Kanuna Uygun Alt İşverenlik İlişkisinin Unsurları. 237
İlişkinin Her İki Tarafında da İşveren Bulunması 237
Genel Olarak237
İşçi Çalıştırmayan Kamu Kuruluşlarının İşveren Sıfatı.238
Anahtar Teslim İş Kavramı.241
(1) İşyerinde Yürütülen Mal ve Hizmet Üretimi Dışında Bir
İş Olma Koşulu. 243
(2) Verilen İşin Sürekli Olması. 257
Asıl İşverenin İşveren Sıfatını Kaybetmesinin Sorumluluğa
Etkisi 263
İşyerinde Yürütülen Mal veya Hizmet Üretimine İlişkin Bir İşin
Verilmiş Olması 264
İşin Asıl İşverenin İşyerinde Yapılması.267
Alt İşveren İşçilerinin Sadece Asıl İşverenin İşyerinde
Çalıştırılmaları 280
4857 Sayılı Kanun Dışındaki İş Kanunları Kapsamında Alt İşverenlik . 291
Genel Olarak 291
Muvazaa Halinde Uygulanacak Hukuki Sonuç.301
Deniz İş Hukuku Açısından Özel Bir Düzenleme: Geminin
Gemiadamları ile Birlikte Kiralanması.304
SORUMLULUĞUN KAPSAMI .305
Bireysel İş Hukuku Bakımından 309
Ücret.309
İçindekiler 13
Özel Bir Hüküm: Alt İşveren İşçilerinin Ödenmeyen
Ücretlerinin Denetlenmesi ve Hakedişlerden Kesilmesi
Yükümlülüğü (İşK m. 36). 315
(1) Hakedişlerden Ücret Kesmekle Yükümlü Tutulan
Kurumlar/Kişiler 317
(2) Yükümlülüğün Kapsamı. 318
(3) Yükümlülüğün Alt İşverenlik İlişkisinden Kaynaklanan
Müteselsil Sorumluluğa Etkisi . 322
Kamu Kurumlarında Kadroya Geçirilen Alt İşveren İşçilerinin
Alacaklarından Sorumluluk 323
Kıdem Tazminatı . 333
Özel Sektör İşyerlerinde Çalışan Alt İşveren İşçileri
Açısından 333
Kamu İşyerlerinde Çalışan Alt İşveren İşçileri Açısından 340
(1) Aralıksız olarak aynı kamu kurumunda çalışan alt
işveren işçilerinin kıdem tazminatlarının ödenmesi 342
(2) Aynı işveren tarafından aynı iş sözleşmesi ile farklı
kamu kurumlarında çalıştırılan alt işveren işçilerinin
kıdem tazminatlarının ödenmesi 344
(3) 4734 sayılı Kanun kapsamında olmayan işyerlerinde
çalışan alt işveren işçilerinin kıdem tazminatlarının
ödenmesi 345
(4) Kıdem tazminatının ödenme usulü . 346
(5) Ödemede bulunan kamu kurumlarının durumu . 347
(6) Kamu Kurumlarının Kıdem Tazminatı Ödemekle
Yükümlü Tutulmasının Müteselsil Sorumluluğa Etkisi 348
İhbar Tazminatı 351
Kötü Niyet Tazminatı . 353
Yıllık İzin Ücreti 354
İş Güvencesine Bağlı Alacaklar . 358
Hukuka Uygun Alt İşverenlik İlişkisinde. 360
Hukuka Aykırı Alt İşverenlik İlişkilerinde 369
Ayrımcılık Tazminatı 372
Toplu İş Hukuku Bakımından . 375
Sendikal Tazminat . 379
Toplu İş Sözleşmesinden Yararlanma . 381
VII. HUKUKA AYKIRI ALT İŞVERENLİK İLİŞKİSİNDE ALT İŞVERENİN
SORUMLULUĞU .386
Haksız Fiil . 390
Hakkın Kötüye Kullanılması 397
Kanuna Karşı Hile. 405
Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması- Organik Bağ 410
14 İçindekiler
VIII. ALT İŞVERENLİK İLİŞKİSİNDE İŞVERENLERİN DEĞİŞMESİ 426
Asıl İşverenin Değişmesi 426
Asıl İşverenin İşyerini Devri 426
Alt İşveren İşçilerinin Başka Bir Asıl İşverenden Alınan İşte
Çalıştırılmaya Devam Ettirilmeleri 432
Alt İşveren İşçilerinin Asıl İşverene Bağlı Olarak Çalışmaya
Devam Etmeleri438
Alt İşverenlik İlişkisinde Alt İşverenin Değişmesi . 445
Alt İşverenler Arasındaki İlişkinin Hukuki İşleme Dayanması .446
İşin/İşyerinin Tamamen Devri.446
İşyerinin Bir Bölümünün Devri448
İşçinin İş Sözleşmesinin Devri453
Alt İşverenler Arasında Hukuki Bir İşlem Bulunmaması .457
Hukuki Nitelendirilmesi.457
Aralıksız Çalışma-Fesih Olgusunun Bulunmaması461
Alt İşverenlerin Sorumluluğu 469
(1) Kıdem Tazminatından Sorumluluk 470
(2) İhbar Tazminatı ve Yıllık İzin Ücreti . 486
(3) Ücret, İkramiye, Fazla Çalışma Ücreti vb. İşçilik
Alacaklarından Doğan Sorumluluk 490
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
MÜTESELSİL SORUMLULUKTAN
KAYNAKLANAN RÜCU İLİŞKİSİ (İÇ İLİŞKİ)
GENEL OLARAK 495
RÜCU HAKKI.496
Şartları . 496
Kapsamı . 498
Rücu Hakkının Kullanılması 500
Genel Olarak 500
Eşit Pay Karinesi 502
Eşit Pay Karinesinin İstisnaları .503
Kanundan Doğan İstisna503
Sözleşmeden Doğan İstisna 504
Hukuki İlişkinin Niteliğinden Doğan İstisna.505
Rücu Hakkının Kaybedilmesi 506
Ortak Savunma Sebeplerinin (Defi ve İtirazların) İleri
Sürülmemiş Olması 506
İfadan Diğer Borçluların Haberdar Kılınmaması.508
İçindekiler 15
Müteselsil Borçlulardan Birinin Aczi Halinde Rücu 509
III. HALEFİYET512
RÜCUYA İLİŞKİN ESASLAR .515
Hukuka Uygun Asıl İşveren Alt İşveren İlişkisinde 515
Tarafların Rücuya İlişkin Anlaşmalarının Olması Halinde 516
Tarafların Rücuya İlişkin Bir Anlaşmalarının Bulunmaması
Halinde 521
Hukuka Aykırı Asıl İşveren Alt İşveren İlişkisinde . 528
6552 sayılı Kanunla Kamu Kurumlarının Kıdem Tazminatı Ödemekle
Yükümlü Tutulmasının Rücuya Etkisi . 536
Genel Olarak . 536
2019 Yılında Eklenen Düzenlemeler . 541
Anayasa Mahkemesi İptal Kararı ve Sonraki Dönemdeki Durum 544
Eşitlik İlkesine Aykırılık 545
Kanunların Geçmişe Yürütülememesi İlkesine Aykırılık 549
Yasama Organının Yargıya Müdahale Etmiş Olması 556
Alt İşverenlerin Değişmesi Halinde 558
Ücretler 560
Kıdem Tazminatı . 561
İhbar Tazminatı ve Yıllık İzin Ücreti . 562
RÜCU ALACAĞINA UYGULANACAK FAİZ565
RÜCU ALACAĞINDA ZAMANAŞIMI .567
VII. GÖREVLİ MAHKEME .570
VIII. ASIL DAVANIN İHBARI VE DAVAYA FERİ MÜDAHALENİN RÜCU DAVASINA
ETKİSİ.571
SONUÇ .581
KAYNAKÇA .605
