Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Sona Ermesi ve Tasfiye
Halime SAVAŞ ÖZTÜRK ( Hakim )
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 5
İÇİNDEKİLER 7
KISALTMALAR 11
GİRİŞ 13
I BÖLÜM
EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNİN SONA ERMESİ
I Sona Erme Kavramı 15
II Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Sona Erme Türleri 16
A Olağan-Olağanüstü Sona Erme Bakımından 16
B Evliliğin Sona Ermesine Bağlı Olup Olmaması Bakımından 17
III Edinilmiş Mallara Katılma Rejimini Sona Erdiren Sebepler17
A Eşlerden Birinin Ölümü 17
B Gaiplik Kararı Verilmesi 19
C Eşlerin Başka Bir Mal Rejimini Kabul Etmeleri 22
D Evlenmenin Butlanına Karar Verilmesi 23
E Boşanma Kararı Verilmesi 24
F Olağanüstü Mal Rejimi Olarak Mal Ayrılığına Geçilmesine
Karar Verilmesi 27
IV Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Sona Ermesinin Sonuçları 30
II BÖLÜM
EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNİN TASFİYESİ
I Tasfiyenin Türleri 33
A Sözleşme İle Tasfiyenin Yapılması 33
B Tasfiye Davası İle Tasfiyenin Yapılması 36
II Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Tasfiyesinin Aşamaları 38
A Eşlerin Mallarını Geri Almaları ve Karşılıklı Borçlarını Düzenlemeleri 38
B Tasfiyeye Tabi Tutulan Edinilmiş Malların Tespiti 42
1 Genel olarak 42
2 Eşlerin kanuni edinilmiş malları 44
a Genel olarak 44
b Kanunda sayılmış edinilmiş mallar 46
c Edinilmiş malların yerine geçen değerler 53
d Diğer edinilmiş mallar 54
3 Kanuna göre kişisel mallar 54
a Kişisel kullanıma yarayan eşya 55
b Mal rejiminin başlangıcında sahip olunan mal varlığı değerleri 57
c Miras yoluyla edinilen malvarlığı değerleri 57
d Karşılıksız kazandırma yoluyla edinilen malvarlığı değerleri 58
e Manevi tazminat alacakları 59
f Kişisel mallar yerine geçen değerler60
4 Kanuni edinilmiş malların mal rejimi sözleşmesiyle kişisel mal
kabul edilmesi 60
a Genel olarak 60
b Bir mesleğin icrası veya bir işletmenin faaliyetine özgülenmiş
malvarlığı değerleri 61
c Kişisel malların gelirleri 62
5 İspat 63
C Değer Artış Payı Alacağı 64
1 Genel olarak64
2 Değer artış payının unsurları67
a Katkının diğer eşin malvarlığı değerine yapılması 67
b Katkıda bulunan eşin bağışlama kastının bulunmaması69
c Katkıda bulunan eşin hiç veya uygun bir karşılık almamış olması70
d Değer artış payı almaktan vazgeçilmemiş olması70
3 Değer artış payının hesaplanması 71
a Katkı yapılan malvarlığı unsuru değer kazanmışsa71
b Katkı yapılan malvarlığı değer kaybetmişse 72
c Katkı yapılan malvarlığı tasfiye anında elden çıkarılmışsa72
d Aynı mala birden fazla veya birden fazla mala katkı yapılmışsa73
4 Değer artış payı alacağının artık değer ve dolayısıyla katılma
alacağına etkisi73
5 Değer artış payı açısından ispat sorunu 75
6 Değer artış payının ödenmesi 76
D Denkleştirme Alacağı 77
1 TMK m 230/ I’e göre yapılan denkleştirme 77
2 TMK m 230/III’ e göre yapılan denkleştirme 78
E Eklenecek Değerler 79
1 Genel olarak 79
2 Eklenecek değerlerin kapsamı 81
a Karşılıksız kazandırmalar 81
b Katılma alacağını azaltma kastıyla yapılan devirler 82
F Edinilmiş Mallara Ait Borçların Edinilmiş Malların Toplam Değerinden
Düşülmesi 82
G Artık Değer 84
1 Genel olarak 84
2 Artık değerin hesaplanması 85
a Sürüm değeri 85
b Gelir değeri 86
c Değerleme zamanı 89
3 Artık değere katılma 90
a Artık değere katılma oranının hakkaniyet gereği azaltılması
veya kaldırılması 90
b Sözleşme ile artık değere katılma oranının değiştirilmesi 92
c Eşlerin ortak olmayan çocuklarının ve onların altsoylarının
saklı paylarının korunması 93
d İptal veya boşanma sebebiyle evliliğin sona ermesi ya da
mahkeme kararıyla mal ayrılığına geçilmesi halinde de
artık değere katılmanın sözleşme ile belirlenmesi 94
III BÖLÜM
EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNİN
TASFİYESİNİN HÜKÜMLERİ
I Tasfiye Sonrasında Doğan Katılma Alacağı Hakkı97
A Katılma Alacağı Hakkının Niteliği 97
B Katılma Alacağının İfası 99
1 Ayni veya nakdi ödeme 100
2 Borçluya vade tanınması 101
3 Alacağa faiz yürütülüp, güvence verilmesi 103
C Katılma Alacağı Hakkının Tabi Olduğu Zamanaşımı 105
II Mal Rejiminin Tasfiyesinde Aile Konutu ve Ev Eşyasının Sağ Kalan Eşe
Özgülenmesi108
A Genel Olarak 108
B Hükmün Uygulanma Şartları109
1 Aile konutunun veya ev eşyasının ölen eşe ait olması 109
2 Sağ kalan eşin ölen eşten katılma alacağının olması110
3 Sağ kalan eşin talepte bulunması110
C Özgüleme Talebinin Konusu 112
III Katılma Alacağının Tahsili İçin Üçüncü Kişiye Karşı Dava Hakkı 114
A Genel Olarak 114
B Hükmün Uygulanma Şartları115
1 Edinilmiş mallarda hesaba katılması gereken karşılıksız
kazandırmanın üçüncü kişilere yapılması115
2 Borçlu eşin malvarlığının veya terekesinin katılma alacağını
karşılamaması 116
3 Karşılıksız kazandırma konusu malvarlığının edinilmiş mal olması 117
C Üçüncü Kişinin Sorumluluğunun Kapsamı 118
D Üçüncü Kişilerden Katılma Alacağının Talep Edilmesinin Tabi Olduğu
Esaslar119
1 Talepte bulunabilecek kişi119
2 Talepte bulunulabilecek üçüncü kişiler120
E Üçüncü Kişilere Karşı Katılma Alacağının İleri Sürülme Şekli 121
F Hak Düşürücü Süre 121
SONUÇ123
KAYNAKÇA127