^{Ekonomik Suçlar Bağlamında}Türk Ticaret Kanununda Düzenlenen Suçlar ve Cezalar

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Sunuş I 7
Sunuş II 9
Önsöz 11
Teşekkür 12
Kısaltmalar Cetveli 31
Giriş 33
Bölüm I
CEZAİ HİMAYENİN KONUSU OLARAK İKTİSADİ DÜZEN VE
EKONOMİK SUÇLAR
I. İKTİSADİ DÜZENİN CEZAİ HİMAYESİ, BEYAZ YAKALI SUÇLULUĞU, EKONOMİK SUÇ VE TİCARİ SUÇ KAVRAMLARI 45
A. Anayasal Ekonomik Düzen ve Ekonomik Düzenin Cezai Himayesi 45
B. Ekonomi Hukuku ve Ekonomi Ceza Hukuku 50
C. Beyaz Yakalı Suçluluğu, Ekonomik Suç ve Ticari Suç Kavramları 52
1. Ekonomik Suçların Kavramsal Kökeni ve Morfolojisi 52
2. Beyaz Yaka Suçları ve Ekonomik Suçlar İlişkisi 60
3. Ekonomik Suç Kavramının Tanımı ve İçeriği 61
4. Ticari Suç Kavramı ve Genel Olarak Ticari Suçlar 66
II. CEZA HUKUKUNUN GENEL İLKELERİ IŞIĞINDA EKONOMİK SUÇLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ 68
A. Suçların ve Cezaların Kanuniliği İlkesi (nullum crimen nulla poena sine lege) 70
B. Kusur İlkesi (nulla poena sine culpa) 73
C. Suçların ve Cezaların Şahsiliği İlkesi 78
III. EKONOMİK SUÇLARDA FAİL 82
A. Beyaz Yakalı Suçlular ve Ekonomik Suçlarda Fail 82
B. Türk Ceza Hukuku Bağlamında Genel Olarak Ekonomik Suçların Faillerinin Tespiti 86
1. Genel Olarak Tüzel Kişi Tacirlerin ve Şirket Yöneticilerinin Cezai Sorumluluğu 86
2. Ekonomik Suçlar Açısından Tüzel Kişi Tacirlerin Faillik Sorunu 87
3. Şirket Yöneticilerinin Cezai Sorumluluğunun Belirlenmesi 89
a. TTK Bağlamında Şirketi Temsil Yetkisine Sahip Kişilerin Cezai Sorumluluğu: Şirket Adına Hareket Etmiş veya Etmesi Gerekmiş Kişilerin Tespiti 94
b. TTK Bağlamında Şirketi Yönetim Yetkisine Sahip Olanların Cezai Sorumluluğu: Suç Konusu Bir Fiili Emreden Organı Oluşturan Kişi veya Kişilerle, Emrin İcrasına Katılan Yardımcı Kişilerin Cezai Sorumluluğu 98
c. Suç İşlenmesine Engel Olmayan Şirket Yöneticilerinin Sorumluluğu 104
i. Şirket Yöneticilerinin Neticeyi Önleme Yükümlülüğü 104
ii. Genel Gözetim Yükümlülüğü Bağlamında Suça Engel Olmayan Yöneticilerin Cezai Sorumluluğu 107
iii. Üst Gözetim Yükümlülüğü Bağlamında Suça Engel Olmayan Yöneticilerin Cezai Sorumluluğunun Bulunup Bulunmadığı Sorunu 109
4. Suça Engel Olmayan Gerçek Kişi Tacirlerin İşletme Çalışanlarının Eylemlerinden Dolayı Sorumluluğu 113
IV. SUÇ GENEL TEORİSİ AÇISINDAN EKONOMİK SUÇLARIN ORTAK VE AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ 114
A. Ekonomik Suçların Koruduğu Hukuki Değer ve Menfaatler 114
B. Ekonomik Suçlarda Mağdur 117
C. Ekonomik Suçlarda Suçun Konusu 122
D. Ekonomik Suçlarda Maddi Unsur 123
E. Ekonomik Suçlarda Hukuka Aykırılık 126
F. Ekonomik Suçlarda Manevi Unsur 133
1. Ekonomik Suçlarda Kusurluluk 133
2. Ekonomik Suçlarda Mazeret Nedenleri 135
G. Ekonomik Suçların Özel Görünüş Biçimleri 139
V. TÜRK TİCARET KANUNU’NDA ÖNGÖRÜLEN TİCARİ SUÇLARIN TASNİFİ VE YAPISI 141
A. Türk Ticaret Kanunu’nda Öngörülen Ticari Suçlar 141
B. Türk Ticaret Kanunu’ndaki Cezai Düzenlemelerin Amaçlarına (Ratio Legis) Göre Tasnifi 143
C. Türk Ticaret Kanunu’nun Öngördüğü Ceza Normlarının Yapısı ve Niteliği 144
VI. YAPTIRIM TEORİSİ AÇISINDAN EKONOMİK SUÇLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ 148
A. Ekonomik Suçların Cezalandırılması Üzerine Tartışma ve Değerlendirmeler 148
1. Ceza Teorileri Açısından Ekonomik Suçlar 148
2. Ekonomik Suçlar İçin İzlenmesi Gereken Ceza Siyaseti Üzerine Tartışmalar 151
B. Ekonomik Suçların Cezalandırılmasında ve Türk Ticaret Kanunu'nda Özgürlüğü Kısıtlayıcı Cezalar 154
1. Türk Ceza Hukukunda Hapis Cezaları 155
2. Türk Ticaret Kanunu'nda Öngörülen Hapis Cezaları 156
a. Türk Ticaret Kanunu’nda Hapis Cezası Öngörülen Suçlar 157
b. Türk Ticaret Kanunu’nda Hapis veya Adli Para Cezası Öngörülen Suçlar 157
C. Ekonomik Suçların Önlenmesinde ve Türk Ticaret Kanunu’nda Adli Para Cezaları: Ekonomik Suça Ekonomik Ceza İlkesi 158
1. Genel Olarak Ekonomik Suçlar ve Ekonomik Cezalar 158
2. Türk Ceza Hukukunda Adli Para Cezaları ve Türk Ticaret Kanunu’nda Adli Para Cezası Öngörülen Suçlar 162
a. Türk Ceza Hukukunda Adli Para Cezaları 162
b. Türk Ticaret Kanunu’nda Öngörülen Adli Para Cezaları 163
D. Ekonomik Suçlarda Ceza Siyasetinin Belirlenmesinde Bir Yol Olarak İktisadi Analiz 164
E. Ekonomik Suçlar Bağlamında Güvenlik Tedbirleri ve Türk Ticaret Kanunu’nda Düzenlen Suçlar 167
1. Güvenlik Tedbirleri ve Ekonomik Suçlar 167
2. Türk Ticaret Kanunu'ndaki Suçlar Açısından Gerçek Kişiler İçin Uygulanabilecek Güvenlik Tedbirleri 169
3. Türk Ticaret Kanunu’ndaki Suçlar Açısından Şirketler İçin Uygulanabilecek Güvenlik Tedbirleri 171
a. Faaliyet İzninin İptali 172
b. Müsadere 174
4. Ekonomik Suçlara Karşı Seçenekli Yaptırımlar ve Türk Ticaret Kanunu’nda Düzenlenen Suçlar 175
a. Ekonomik Suçlar ve Seçenekli Yaptırımlar 175
b. Türk Ceza Hukukunda Seçenekli Yaptırımların TTK’daki Ekonomik Suçlar Üzerinden Değerlendirilmesi 176
5. Türk Ticaret Kanunu’nda Öngörülen Cezalarla İlgili Değerlendirmemiz 179
VII. EKONOMİK SUÇLAR BAĞLAMINDA TÜRK TİCARET KANUNU’NDAKİ HÜKÜMLERİN USUL HUKUKU BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ 182
A. Genel Olarak Ekonomik Suçların Soruşturulması ve Kovuşturulması 182
B. Türk Ticaret Kanunu’nda Düzenlen Suçların Soruşturulması ve Kovuşturulması 183
1. TTK’da Kovuşturulması Şikâyete Bağlanan Suçlar 183
2. TTK’da Re’sen Kovuşturulan Suçlar 184
C. TTK’da Düzenlenen Suçlarda Madde ve Yer Yönünden Yetkili Mahkeme 184
1. TTK’da Düzenlenen Suçlarda Madde Yönünden Yetkili Mahkeme 184
2. TTK’da Düzenlenen Suçlarda Yer Yönünden Yetkili Mahkemenin Tespiti 185
a. Genel Olarak TTK’da Düzenlenen Suçlarda Yer Yönünden Yetki 185
b. Basın Yayın Yoluyla İşlenen Haksız Rekabet Suçlarında Yer Yönünden Yetki 185
c. Deniz Ticaretine İlişkin Suçlarda Yer Yönünden Yetki 186
D. Davaya Katılma 186
E. Ekonomik Suçlar ve TTK'da Düzenlenen Suçlar Açısından İspat Sorunu 189
F. Ekonomik Suçlar ve TTK’da Düzenlenen Suçlar Açısından Uzlaşma 192
1. Ekonomik Suçlarda Uzlaşma 192
2. Haksız Rekabet Suçlarında Uzlaşma 193
Bölüm II
TÜRK TİCARET KANUNU'NDA DÜZENLENEN
İŞLETME SUÇLARI
I. TİCARET UNVANINA İLİŞKİN SUÇLAR 195
A. Genel Olarak 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu'nda Düzenlenen Ticaret Unvanına İlişkin Suçlar 195
B. Ticaret Unvanına Kanuna Aykırı Olarak Ek Yapma Suçu (TTK md. 51) 197
1. Kanunun Düzenlemesi 197
2. Fail, Hukuki Konu ve Mağdur 198
a. Fail 198
b. Hukuki Konu 200
c. Mağdur 200
3. Fiil 201
a. Tacirin, Kimliği, İşletmesinin Genişliği, Önemi ve Finansal Durumu Hakkında, Üçüncü Kişilerde Yanlış Bir Görüşün Oluşmasına Neden Olacak Nitelikte veya Gerçeğe ve Kamu Düzenine Aykırı Ekler Yapması 201
i. Ekin Tacirin Kimliği, İşletmesinin Genişliği, Finansal Durumuyla İlgili Olması 202
ii. Ekin Yanlış Bir Görünüşün Oluşmasına Elverişli Olması 203
iii. Ekin Kamu Düzenine ve Gerçeğe Aykırı Olması 203
b. Tek Başlarına Ticaret Yapan Gerçek Kişilerin Ticaret Unvanlarına Bir Şirketin Var Olduğu İzlenimi Verecek Ekler Yapmaları 204
c. "Türk", "Türkiye", "Cumhuriyet" ve "Milli" Kelimelerinin Bir Ticaret Unvanında Bakanlar Kurulu Kararı Olmaksızın Kullanmak 205
4. Hukuka Aykırılık 206
5. Kusurluluk 206
6. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 206
C. Ticaret Unvanını Kanuna Aykırı Olarak Devretme ve Devralma Suçu 208
1. Kanunun Düzenlemesi 208
2. Fail, Hukuki Konu ve Mağdur 208
a. Fail 208
b. Hukuki Konu 210
c. Mağdur 210
3. Fiil 210
a. Bir Ticari İşletmenin Olması Gerekir 211
b. Ticaret Unvanı İşletmeden Ayrı Olarak Devredilmeli, Devralınmalı ve Kullanılmalıdır 212
4. Hukuka Aykırılık 213
5. Kusurluluk 214
6. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 214
D. Ticaret Unvanına İlişkin Suçların Cezalandırılması 215
II. HAKSIZ REKABET SUÇLARI 216
A. Rekabet Ceza Hukuku ve Haksız Rekabet Suçları 216
1. Haksız Rekabet ve Rekabet Ceza Hukuku 216
2. Haksız Rekabet Suçlarının Türk Ticaret Kanunu’nda Düzenlenişi 220
B. Suç Genel Teorisi Işığında TTK'da Düzenlenen Haksız Rekabet Suçlarının Ortak Özellikleri 225
1. Haksız Rekabet Suçlarında Fail, Hukuki Konu, Mağdur ve Maddi Konu 225
a. Haksız Rekabet Suçlarında Fail 225
b. Haksız Rekabet Suçlarının Koruduğu Hukuki Değer ve Menfaatler 226
c. Haksız Rekabet Suçlarında Mağdur 227
d. Haksız Rekabet Suçlarında Maddi Konu 229
2. Haksız Rekabet Suçlarında Hukuka Aykırılık 230
3. Haksız Rekabet Suçlarında Kusurluluk 232
4. Haksız Rekabet Suçlarının Özel Görünüş Biçimleri 233
C. Aldatıcı Reklamlarda Bulunma Suçu (TTK md. 55/1–(a).1–5) 234
1. Genel Olarak Dürüstlük Kurallarına Aykırı Davranışlar ve Reklamlar 234
2. Fail, Hukuki Konu, Maddi Konu ve Mağdur 237
a. Fail 237
b. Hukuki Konu 237
c. Mağdur 238
d. Maddi Konu 238
3. Fiil 240
a. Kötüleme 241
i. Fiil Başkalarını, Onların Mallarını, İş Ürünlerini, Fiyatlarını, Ticari Faaliyet ve İşlerini Konu Edinmeli 242
ii. Fiil, Yanlış, Yanıltıcı veya Gereksiz Yere İncitici Beyanlar İçermeli 246
iii. Beyanın Aldatıcılık Niteliğinin Belirlenmesi Sorunu 249
b. Aldatıcı Tanıtımlarda Bulunmak veya Aynı Yolla Üçüncü Bir Kişiyi Rekabette Öne Geçirmek 252
i. Failin Kendisi, Ticari İşletmesi, İşletme İşaretleri, Malları, İş Ürünleri, Faaliyetleri, Fiyatları, Stokları, Satış Kampanyalarının Biçimi ve İş İlişkileri Konu Edinen Bir Açıklamada Bulunması 253
ii. Gerçek Dışı ve Yanıltıcı Açıklamalarda Bulunulması 255
iii. Failin Açıklamalarıyla Üçüncü Bir Kişiyi Öne Geçirmesi 256
c. Hakkı Olmayan Unvanları, Meslek, Derece ve Sembolleri Kullanmak 258
i. Gerçek Dışı Paye, Diploma, Ödülle Sahipmiş Gibi Davranılması ve Doğru Olmayan Meslek Adı ve Sembollerinin Kullanılması 260
ii. Müstesna Bir Yeteneğe Malik Bulunduğu Zannını Uyandırmaya Çalışmak 262
d. Karıştırılmaya Neden Olmak 264
i. Başkalarının, Malları, İş Ürünleri, Ticari Faaliyetleri veya İşleri 265
ii. Karıştırılmaya Yol Açan Önlemler Almak 268
e. Karşılaştırma ya da Üçüncü Kişiyi Benzer Yollarla Öne Geçirme 272
i. Kendisini, Mallarını, İş Ürünlerini, Faaliyetlerini, Fiyatlarını, Başkaları ve Onların Malları, İş Ürünleri veya Fiyatlarıyla Karşılaştırmak 273
ii. Karşılaştırma Yapmak 274
iii. Üçüncü Bir Kişiyi Rekabette Öne Geçirmek 278
4. Hukuka Aykırılık 278
5. Kusurluluk 280
6. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 281
a. Teşebbüs 281
b. İştirak 282
c. İçtima 282
D. Müşterileri Aldatmaya Yönelik Ticari Uygulamalarda Bulunma Suçu
(TTK md. 55/1.(a)–6–12) 284
1. Müşterileri Aldatmaya Yönelik Ticari Uygulamalar 284
2. Fail, Hukuki Konu, Mağdur ve Maddi Konu 285
a. Fail 285
b. Hukuki Konu 285
c. Mağdur 285
3. Fiil 287
a. Göstermelik İle Aldatma 287
i. Seçilmiş Bazı Malları, İş Ürünlerini veya Faaliyetleri Birden Çok Kere Tedarik Fiyatının Altında Satışa Sunmak 288
ii. Tedarik Fiyatının Altındaki Satışları Reklamlarda Özellikle Vurgulamak 289
iii. Müşterilerini, Kendisinin veya Rakiplerinin Yeteneği Hakkında Yanıltmak 290
b. Ürün ve Hizmetlerin Gerçek Değeri Hakkında Yanıltma 291
i. Müşteriye Ek Edimlerde Bulunma 291
ii. Ek Edimlerin Müşteriyi Sunumun Gerçek Değeri Hakkında Yanıltacak Nitelikte Olması 292
c. Saldırgan Satış Yöntemleri Uygulamak 293
i. Saldırgan Satış Yöntemlerinin Kullanılması 294
ii. Müşterinin Karar Verme Özgürlüğünün Sınırlandırılması 296
d. Ürünlerin Yararlarını ve Tehlikelerini Gizleme 297
i. Bir Mal, İş Ürünü ve Faaliyet Bulunmalı 299
ii. Mal ve Hizmetlerin Kullanım Amaçları, Özellikleri, Miktarı, Yararları ve Tehlikeleri 299
iii. Mal ve Hizmetlerin Özelliklerini Gizlemek 299
4. Hukuka Aykırılık 300
5. Kusurluluk 300
6. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 301
a. Teşebbüs 301
b. İştirak 301
c. İçtima 301
E. Aldatıcı, Taksitle Satım ve Tüketici Kredisi Sözleşmeleri Kullanma Suçları 302
1. Tüketici Kredileri ve Taksitli Satışlarda Tüketicinin Korunması 302
2. Fail, Hukuki Konu ve Mağdur 303
a. Fail 303
b. Hukuki Konu 303
c. Mağdur 304
3. Fiil 304
a. Taksitli Satım Sözleşmelerine İlişkin Aldatıcı İlanlar Verilmesi 304
i. Taksitle Satım Sözleşmelerine İlişkin Kamuya Yapılan Bir İlanın Bulunması 305
ii. İlanda Ticaret Unvanının Açıkça Belirtilmemesi 305
iii. İlanda Satış Fiyatını ve Ek Ödemeyi Kanunun Öngördüğü Şekilde Belirtmemek 306
b. Aldatıcı Tüketici Kredisi İlanları Vermek 306
i. Tüketici Kredilerine İlişkin Kamuya Yapılan Bir İlanın Bulunması 307
ii. İlanda Ticaret Unvanını Açıkça Belirtmemek 307
iii. Tüketici Kredilerinin Net Tutarlarına, Toplam Giderlerine, Efektif Yıllık Faizlerine İlişkin Açık Beyanlarda Bulunmamak 307
c. Aldatıcı Sözleşme Formülleri Kullanmak 308
i. Faaliyetleri Çerçevesinde Taksitle Satım ve Tüketici Kredisi Sunan ya da Akdeden Bir İşletme Bulunmalı 308
ii. Eksik ve Yanlış Sözleşme Formülleri Kullanmak 309
4. Hukuka Aykırılık 310
5. Kusurluluk 310
6. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 311
a. Teşebbüs 311
b. İştirak 311
c. İçtima 311
F. Sözleşmeye İhlale ve Sona Erdirmeye Yöneltme Suçları (TTK md. 55/1–(b)) 312
1. Kanunun Düzenlemesi 312
2. Ceza Hukuku Bağlamında Yöneltme Eyleminin Değerlendirilmesi 314
3. Müşterileri, Başkalarıyla Yaptıkları Sözleşmelere İhlale Yöneltme Suçu 317
a. Kanunun Düzenlemesi 317
b. Fail, Hukuki Konu, Mağdur ve Maddi Konu 317
i. Fail 317
ii. Hukuki Konu 317
iii. Mağdur 318
iv. Suçun Konusu 318
c. Fiil 318
d. Hukuka Aykırılık 319
e. Kusurluluk 319
f. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 319
i. Teşebbüs 319
ii. İştirak 320
iii. İçtima 320
4. Üçüncü Kişilerin Çalışanlarını Yükümlülüklerine Aykırı Davranmaya Yöneltme Suçu 320
a. Kanunun Düzenlemesi 320
b. Fail, Hukuki Konu, Mağdur ve Maddi Konu 321
i. Fail 321
ii. Hukuki Konu 321
iii. Mağdur 321
iv. Suçun Konusu 321
c. Fiil 323
i. Çalışanları veya Vekilleri Yükümlülüklerine Aykırı Davranmaya Yöneltmek 323
ii. Tacirin Çalışan ve Yardımcı Kişilerini İşverenlerinin veya Müvekkillerinin Üretim ve İş Sırlarını İfşa Etmeye veya Ele Geçirmeye Yöneltmek 326
d. Hukuka Aykırılık 329
e. Kusurluluk 329
f. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 329
i. Teşebbüs 329
ii. İştirak 330
iii. İçtima 330
5. Satış veya Tüketici Kredi Sözleşmeleri Yapmış Alıcıları, Sözleşmeden Caymaya veya Peşin Satış Sözleşmesini Feshetmeye Yöneltme Suçu 330
a. Kanunun Düzenlemesi 330
b. Fail, Hukuki Konu, Mağdur ve Maddi Konu 331
i. Fail 331
ii. Hukuki Konu 331
iii. Mağdur 331
iv. Suçun Konusu 331
c. Fiil 331
i. Alıcı Bir Satış veya Kredi Alan Tüketici Kredisi Sözleşmesi Akdetmeli 331
ii. Alıcı Sözleşmeden Caymaya veya Sözleşmenin Feshine Yöneltilmeli 332
d. Hukuka Aykırılık 332
e. Kusurluluk 332
f. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 332
G. Başkalarının İş Ürünlerinden Yetkisiz Olarak Yararlanmak Suçu (TTK md. 55/1–(c)) 333
1. Kanunun Düzenlemesi 333
2. Fail, Hukuki Konu ve Mağdur 333
a. Fail 333
b. Hukuki Konu 334
c. Mağdur 335
3. Fiil 335
a. Faile Emanet Edilmiş Bir İş Ürününden Yararlanılması 335
b. Yetkisiz Olarak Tevdi Edilmiş veya Sağlanmış Bir İş Ürününden Yetkisiz Yararlanılması 337
c. Uygun Bir Katkıda Bulunmaksızın Başkasına Ait Pazarlanmaya Hazır Çalışma Ürününden Çoğaltma Yöntemiyle Yararlanılması 338
4. Hukuka Aykırılık 339
5. Kusurluluk 340
6. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 340
a. Teşebbüs 340
b. İştirak 340
c. İçtima 340
H. Üretim ve İş Sırlarını Hukuka Aykırı Olarak Elde Etme ve Değerlendirme Suçu
(TTK md. 55/1.(d)) 342
1. Kanunun Düzenlemesi 342
2. Fail, Hukuki Konu ve Mağdur 344
a. Fail 344
b. Hukuki Konu 344
c. Mağdur 345
3. Fiil 345
a. Özellikle Gizlice ve İzinsiz Olarak veya Başkaca Hukuka Aykırı Bir Şekilde Bilgileri ve Üretenin İş Sırlarını Ele Geçirmek 345
b. Üretim ve İş Sırlarını İfşa Etmek 346
c. Üretim ve İş Sırlarını Değerlendirmek 347
4. Hukuka Aykırılık 348
5. Kusurluluk 348
6. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 348
a. Teşebbüs 348
b. İştirak 349
c. İçtima 349
I. İş Şartlarına Uymama Suçu (TTK md. 55/1–(e)) 349
1. Kanunun Düzenlemesi 349
2. Fail, Hukuki Konu ve Mağdur 350
a. Fail 350
b. Hukuki Konu 351
c. Mağdur 351
3. Fiil 351
a. Rakipler Arasında Cari Bir İş Şartının Olmalıdır 351
b. İş Şartı İhlal Edilmelidir 354
c. Uygulamada Sık Rastlanabilecek Kanundan Doğan İş Şartları 355
4. Hukuka Aykırılık 358
5. Kusurluluk 358
6. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 358
a. Teşebbüs 358
b. İştirak 359
c. İçtima 359
İ. Dürüstlük Kuralına Aykırı İşlem Şartları Kullanma Suçu (TTK md. 55/1–(f)) 359
1. Kanunun Düzenlemesi 359
2. Fail, Hukuki Konu ve Mağdur 361
a. Fail 361
b. Hukuki Konu 362
c. Mağdur 362
3. Fiil 362
a. Bir Sözleşmede Önceden Hazırlanmış Bir Genel İşlem Şartı Kullanılmalıdır 362
b. Kullanılan Genel İşlem Şartı Yanıltıcı Olmalıdır 364
c. Kullanılan Genel İşlem Şartı Dürüstlük Kuralına Aykırı Olmalıdır 366
4. Hukuka Aykırılık 369
5. Kusurluluk 369
6. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 369
a. Teşebbüs 369
b. İştirak 370
c. İçtima 370
J. TTK'nın 62. Maddesinde Düzenlenen Haksız Rekabet Suçları 370
1. Kanunun Düzenlemesi 370
2. Yanlış ve Yanıltıcı Bilgi Verme Suçu (TTK md. 62/1–b) 371
a. Kanunun Düzenlemesi 371
b. Fail, Hukuki Konu ve Mağdur 371
i. Fail 371
ii. Hukuki Konu 371
iii. Mağdur 371
c. Fiil 372
d. Hukuka Aykırılık 372
e. Kusurluluk 373
f. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 373
i. Teşebbüs 373
ii. İştirak 373
iii. İçtima 373
3. Üretim ve İş Sırlarını Ele Geçirmek İçin Aldatma (TTK md. 62/1–c) 374
a. Kanunun Düzenlemesi 374
b. Fail, Hukuki Konu, Mağdur ve Maddi Konu 374
i. Fail 374
ii. Hukuki Menfaat 374
iii. Mağdur 374
c. Fiil 374
d. Hukuka Aykırılık 375
e. Kusurluluk 375
f. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 376
i. Teşebbüs 376
ii. İştirak 376
iii. İçtima 376
4. Başkasının Haksız Rekabet Fiilini Önlememe Suçu (TTK md. 62/1–(d)) 377
a. Kanunun Düzenlemesi 377
b. Fail, Hukuki Konu ve Mağdur 378
i. Fail 378
ii. Hukuki Konu 378
iii. Mağdur 378
c. Fiil 378
i. Çalıştıran veya Müvekkil Bir Haksız Rekabet Suçunun İşlenildiğini Öğrenmeli 378
ii. Failin İşçileri, Çalışanları veya Vekillerinin İşlediği Bir Haksız Rekabet Suçu Olmalı 378
iii. Haksız Rekabet Suç Fiili Önlenmemeli veya Fiili Oluşturan Gerçeğe Aykırı Beyan Düzeltilmemeli 379
d. Hukuka Aykırılık 380
e. Kusurluluk 380
f. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 380
i. Teşebbüs 380
ii. İştirak 380
iii. İçtima 380
K. Haksız Rekabet Suçlarının Cezalandırılması 380
III. DENİZ CEZA HUKUKU VE TTK'DA DÜZENLENEN DENİZ SUÇLARI 381
A. Deniz Suçları ve Kanunun Düzenlemesi 381
B. Deniz Ticareti Suçlarında Fail, Maddi Konu, Hukuki Konu ve Mağdur 382
1. Fail 382
2. Deniz Ticareti Suçlarının Hukuki Konuları ve Buna Göre Sınıflandırılmaları 382
3. Mağdur 387
4. Maddi Konu 387
C. Deniz Ticareti Suçlarında Tipe Uygun Fiiller 388
1. Kanuna Aykırı Şekilde Bayrak Çekme Suçu (TTK md. 947) 388
a. Türk Bayrağı Çekme Hakkına Sahip Bir Geminin Bulunması 388
b. Türk Bayrağı Çekme Hakkına Sahip Olmamasına Rağmen Türk Bayrağı Çekmek veya Türk Bayrağı Çekmek Gerekirken Başka Bayrağı Çekmek 389
2. Tasdikname veya Şahadetname Almaksızın Bayrak Çekme Suçu (TTK md. 948/1) 390
a. Gemi Tasdiknamesi ve Gemi Tasdiknamesi Yerine Geçen Belgeler 390
b. Gemi Tasdiknamesi veya Onun Yerine Geçecek Bir Belge Almadan Türk Bayrağı Çekmek 391
3. Gemi Tasdiknamesi veya Onun Yerine Geçecek Belgelerin Bulundurulmasının İhmali Suçu (TTK 948/2) 391
4. Harp Gemileri İle Sahil İstihkamları Önünde ve Limanda Bayrak Çekme Yükümlülüğünün İhlali Suçu (TTK md. 949) 392
a. Harp Gemileri, Sahil İstihkâmları ve Türk Limanları 392
b. Harp Gemileri İle Sahil İstihkâmları Önünde ve Türk Limanlarına Girerken veya Çıkarken Ticaret Gemisine Bayrak Çekmemek 393
5. Geminin Adının ve Bağlama Limanının Yazılması Yükümlülüğünün İhlali Suçu
(TTK md. 950) 394
a. Gemi Siciline Kayıtlı Bir Gemi Olmalıdır 394
b. Bordasının İki Tarafına Geminin Adı veya Kıçına Adı ve Bağlama Limanı Yazılmamış Olmalıdır 395
6. İhtiyati Hacze Konu Olan Gemilere İlişkin El Konulma ve Muhafaza Tedbirlerinin İhlali Suçları (TTK md. 1366 ve 1367/1) 395
a. Seferden Men Edilmiş İhtiyati Hacizli Geminin Muhafaza Yükümlülüğünün İhlali 396
b. Seferdeki İhtiyati Hacizli Geminin Muhafaza Yükümlülüğünün İhlali 397
D. Deniz Ticareti Suçlarında Hukuka Aykırılık 398
E. Deniz Ticareti Suçlarında Kusurluluk 398
F. Deniz Ticareti Suçlarının Özel Görünüş Biçimleri 399
1. Teşebbüs 399
2. İştirak 399
3. İçtima 399
G. Deniz Ticareti Suçlarının Cezalandırılması 400
Bölüm III
TÜRK TİCARET KANUNU’NDA DÜZENLENEN ŞİRKET SUÇLARI
I. ŞİRKET SUÇLARI VE ŞİRKETLER CEZA HUKUKU 403
II. GENEL OLARAK TÜRK TİCARET KANUNU’NDA ŞİRKET SUÇLARI 408
III. KAMUYU AYDINLATMA VE ŞEFFAFLIK İLKELERİNİN SAĞLANMASINI AMAÇLAYAN SUÇLAR 410
A. TTK'da Kamuyu Aydınlatma ve Şeffaflık İlkeleri ve Bu İlkelere İlişkin Cezai Düzenlemeler 410
B. Bağlı ve Hâkim Şirket Raporu Hazırlama Yükümlülüklerinin İhlali Suçları
(TTK md. 562/3) 414
1. Kanunun Düzenlemesi 414
2. Bağlılık Raporu Hazırlama Yükümlülüğünün İhlali Suçu 416
a. Fail, Hukuki Konu ve Mağdur 416
i. Fail 416
ii. Hukuki Konu 417
iii. Mağdur 418
b. Fiil 418
i. Bir Hakimiyet İlişkisinin Varlığı Gereklidir 419
ii. Bağlılık Raporunun Kanunda Öngörülen Sürede Hazırlanmaması Gerekir 421
iii. Bağlılık Raporunun Kanunda Öngörülen İçeriğe Göre Hazırlanmaması 421
c. Hukuka Aykırılık 424
d. Kusurluluk 424
e. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 424
i. Teşebbüs 424
ii. İştirak 424
iii. İçtima 425
f. Ceza 425
3. Hakim Şirketin Bağlılık Raporu Hazırlama ve Bağlı Şirketin Bu Rapor İçin Gerekli Belgeleri Verme Yükümlülüğünün İhlali 425
a. Fail, Hukuki Konu ve Mağdur 425
i. Fail 425
ii. Hukuki Konu 426
iii. Mağdur 426
b. Fiil 426
i. Hâkim Şirket Raporunun Kanuna Uygun Şekilde Hazırlanmaması ve Yönetim Kuruluna Sunulmaması 427
ii. Bağlı Şirket Yetkililerinin Raporun Hazırlanması İçin Gerekli Bilgi ve Belgeleri Vermemesi 429
iii. Raporun Düzenlenmesini Talep Eden Yönetim Kurulu Üyesinin Bunu Üçüncü Bir Kişinin Yararlanmasına Sunması 430
c. Hukuka Aykırılık 431
d. Kusurluluk 431
e. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 432
i. Teşebbüs 432
ii. İştirak 432
iii. İçtima 432
f. Ceza 432
C. Ticari Defter Tutma ve Saklama Yükümlülüğünün İhlali Suçu (TTK md. 562/6) 433
1. Kanunun Düzenlemesi 433
2. Fail, Hukuki Konu, Mağdur ve Maddi Konu 434
a. Fail 434
b. Hukuki Konu 436
c. Suçun Konusu 436
d. Mağdur 437
3. Fiil 437
a. Ticari Defter Tutma İle Saklama Yükümlülüğünün Başlangıcı ve Sona Ermesi 438
b. Ticari Defterin Mevcut Olmaması 439
c. Ticari Defterin Hiçbir Kayıt İçermemesi 441
d. Ticari Defterin Kanuna Uygun Saklanmamış Olması 442
4. Hukuka Aykırılık 444
5. Kusurluluk 444
6. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 445
a. Teşebbüs 445
b. İştirak 445
c. İçtima 445
7. Ceza 445
D. Sır Saklama Yükümlülüğünün İhlali Suçu (TTK md. 562/7 ve 527; TCK md. 239) 446
1. Kanunun Düzenlemesi 446
2. Fail, Hukuki Konu ve Mağdur 448
a. Fail 448
b. Hukuki Konu 448
3. Fiil 449
a. Bir İş veya İşletme Sırrı Olmalı 449
b. İş veya İşletme Sırrı Görev Gereği Elde Edilmiş Olmalıdır 452
c. İş veya İşletme Sırrı Açıklanmalıdır 453
4. Hukuka Aykırılık 454
5. Kusurluluk 455
6. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 455
a. Teşebbüs 455
b. İştirak 455
c. İçtima 456
7. Ceza 456
E. Şirketin Internet Sitesinin Hazırlanması Yükümlülüğünün İhlali Suçu (TTK md. 562/12) 456
1. Kanunun Düzenlemesi 456
2. Fail, Hukuki Konu ve Mağdur 457
a. Fail 457
b. Hukuki Konu 458
c. Mağdur 458
3. Fiil 458
a. Internet Sitesini Oluşturmamak 458
b. Kanunda Öngörülen İçeriğin İnternet Sitesine Usulüne Uygun Bir Şekilde Koyulmaması 460
i. İnternet Sitesinin Bilgi Toplumunun Hizmetlerine Ayrılmış Bölümünün Herkesin Erişimine Açık Olmaması 461
ii. İnternet Sitesine "Yönlendirilmiş Mesaj" İbaresinin Koyulması 461
iii. Özgülenmiş İçeriğin Kanunda Belirlenen Süreden Önce Kaldırılması 463
4. Hukuka Aykırılık 464
5. Kusurluluk 464
6. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 464
a. Teşebbüs 464
b. İştirak 464
c. İçtima 464
7. Ceza 464
F. Ticari Şirketlerin Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca Denetlenmesinin Engellenmesi Suçları (TTK md. 210 ve 562/4) 465
1. Kanunun Düzenlemesi 465
2. Fail, Hukuki Konu, Mağdur ve Suçun Konusu 467
a. Fail 467
b. Hukuki Konu 467
c. Mağdur 467
d. Suçun Konusu 468
3. Fiil 470
a. İstenilen Kayıt ve Belgelerin Verilmemesi veya Eksik Verilmesi Suçu 470
b. Denetim Elemanlarının Görevlerini Yapmasının Engellenmesi Suçu 471
4. Hukuka Aykırılık 473
5. Kusurluluk 473
6. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 474
a. Teşebbüs 474
b. İştirak 474
c. İçtima 474
7. Suçun Cezalandırılması 475
IV. ŞİRKET SERMAYESİNİN KORUNMASI İLKESİNİN SAĞLANMASINI AMAÇLAYAN SUÇLAR 475
A. Türk Ticaret Kanunu’nda Sermayenin Korunması İlkesi ve Bu İlkeye İlişkin Cezai Düzenlemeler 475
B. Borçlanma Yasağının İhlali Suçları (TTK 562/5– (b) ve (c)) 476
1. Türk Ticaret Kanunu'nda Şirkete Borçlanma Yasağı 476
2. Pay Sahiplerinin Şirkete Borçlanma Yasağının İhlali Suçu (TTK md. 562/3–b) 478
a. Kanunun Düzenlemesi 478
b. Fail, Hukuki Konu ve Mağdur 478
i. Fail 478
ii. Hukuki Konu 479
iii. Mağdur 479
c. Fiil 479
i. Pay Sahibine Borç Verilmesi 479
ii. Pay Sahibinin Sermaye Taahhüdünden Doğan Vadesi Gelmiş Borçlarını İfa Etmemiş Olması 481
iii. Şirketin Serbest Yedek Akçelerle Birlikte Karının Geçmiş Yıl Zararlarını Karşılayacak Düzeyde Olmaması 482
d. Hukuka Aykırılık 484
e. Kusurluluk 484
f. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 484
i. Teşebbüs 484
ii. İştirak 485
iii. İçtima 486
g. Ceza 488
3. Pay Sahibi Olmayan Yönetim Kurulu Üyelerinin ve Kanunun 393. Maddesinde Sayılan Yakınlarının Şirkete Borçlanması Yasağının İhlali Suçu (TTK md. 562/3–(c) ve 395) 488
a. Kanunun Düzenlemesi 488
b. Fail, Hukuki Konu ve Mağdur 489
i. Fail 489
ii. Hukuki Konu 491
iii. Mağdur 491
c. Fiil 491
i. Pay Sahibi Olmayan Yönetim Kurulu Üyeleriyle Yönetim Kurulu Üyelerinin Pay Sahibi Olmayan Kanunun 393. Maddesinde Sayılan Yakınları Şirkete Nakit Borçlanması 491
ii. Pay Sahibi Olmayan Yönetim Kurulu Üyeleriyle Yönetim Kurulu Üyelerinin Pay Sahibi Olmayan Kanunun 393. Maddesinde Sayılan Yakınları İçin Şirketin Kefalet, Garanti ve Teminat Vermesi, Sorumluluk Yüklenmesi, Bu Kişilerin Borçlarını Devralması 492
d. Kusurluluk 494
e. Hukuka Aykırılık 494
f. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 494
i. Teşebbüs 494
ii. İştirak 495
iii. İçtima 495
g. Ceza 495
C. Ticari Defterler İle Şirketlerin Kuruluşu, Yapısal Değişikliği ve Sermayesiyle İlgili Belgelerde Sahtecilik Suçları (TTK md. 562/8) 496
1. Kanunun Düzenlemesi 496
2. Şirketlerin Kuruluşu, Yapısal Değişiklikleri ve Sermayesiyle İlgili Belgeleri Sahte Olarak Düzenleme Suçu 497
a. Fail, Hukuki Konu, Mağdur ve Suçun Konusu 497
i. Fail 497
ii. Hukuki Konu 497
iii. Mağdur 499
iv. Suçun Konusu 499
b. Fiil 508
c. Hukuka Aykırılık 511
d. Kusurluluk 511
e. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 511
i. Teşebbüs 511
ii. İştirak 511
iii. İçtima 512
f. Ceza 513
3. Ticari Defterlere Gerçeğe Aykırı Olarak Kayıt Yapılması Suçu 513
a. Fail, Hukuki Konu, Mağdur ve Maddi Konu 513
i. Fail 513
ii. Hukuki Konu 514
iii. Mağdur 514
iv. Maddi Konu 514
b. Fiil 514
c. Hukuka Aykırılık 515
d. Kusurluluk 515
e. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 516
i. Teşebbüs 516
ii. İştirak 516
iii. İçtima 516
f. Ceza 516
D. Şirket Sermayesi Hakkında Yanlış Beyanlarda Bulunma ve Ödeme Yetersizliğini Bilerek Onaylama Suçları (TTK md. 550 ve 562/9) 517
1. Kanunun Düzenlemesi 517
2. Fail, Hukuki Konu ve Mağdur 519
a. Fail 519
b. Hukuki Konu 520
c. Mağdur 520
3. Fiil 520
a. Sermayeyi Tamamı Taahhüt Olunmamış veya Karşılığı Kanun veya Esas Sözleşme Hükümleri Gereğince Ödenmemişken, Taahhüt Edilmiş veya Ödenmiş Gibi Göstermek 520
b. Ödeme Yeterliliğine Sahip Olmadığı Bilinen Sermaye Taahhüdünde Bulunana Onay Vermek 523
i. Taahhütte Bulunanın Ödeme Yeterliliğinin Olmadığı Bilinmelidir 524
ii. Taahhütte Bulunanın Ödeme Yeterliliğinin Bulunmadığı Bilindiği Halde Onay Verilmelidir 525
4. Hukuka Aykırılık 525
5. Kusurluluk 526
6. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 526
a. Teşebbüs 526
b. İştirak 526
c. İçtima 526
7. Ceza 527
E. Şirket Sermayesine Değer Biçilmesinde Yolsuzluk Suçu (TTK md. 562/10 ve 551) 527
1. Kanunun Düzenlemesi 527
2. Fail, Hukuki Konu, Mağdur 528
a. Fail 528
b. Hukuki Konu 529
c. Mağdur 530
3. Fiil 530
a. Ayni Sermayenin veya Devralınacak İşletme İle Ayınların Değerlemesinde Emsaline Oranla Yüksek Fiyat Biçmek 531
b. İşletme ve Aynın Niteliğini veya Durumunu Farklı Göstermek 532
c. Başka Bir Şekilde Yolsuzluk Yapmak 532
4. Hukuka Aykırılık 534
5. Kusurluluk 534
6. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 535
a. Teşebbüs 535
b. İştirak 535
c. İçtima 536
7. Ceza 537
F. Kanununa Aykırı Olarak Halktan Para Toplanması Suçu (TTK md. 562/11 ve 552) 537
1. Kanunun Düzenlemesi 537
2. Fail, Hukuki Konu, Mağdur ve Suçun Konusu 539
a. Fail 539
b. Hukuki Konu 539
c. Mağdur 540
d. Suçun Konusu 540
3. Fiil 540
a. Failin Şirket Kurmak veya Sermayesini Arttırmak Amacıyla Hareket Edilmesi veya Vaadiyle Halka Çağrıda Bulunulması 541
b. Para Toplanması 542
4. Hukuka Aykırılık 543
5. Kusurluluk 543
6. Suçun Özel Görünüş Biçimleri 544
a. Teşebbüs 544
b. İştirak 544
c. İçtima 544
7. Ceza 545
Sonuç 547
Kaynakça 561
Özet 581
Kavramlar Dizini 583