Uygulayıcılar İçinBoşanma Davaları Başvuru Kitabı
ÖNSÖZ V
İÇİNDEKİLER VII
GİRİŞ 1
BİRİNCİ BÖLÜM
ZİNA NEDENİYLE BOŞANMA DAVASI
I. GENEL OLARAK 3
II. KOŞULLARI 4
A. Evlilik İlişkisinin Bulunması 4
B. Zina Eyleminin Varlığı 7
1. Genel Olarak 7
2. Zina Sayılan Eylemler 8
3. Zina Sayılmayan Eylemler 10
C) Zinanın İsteyerek Gerçekleşmesi 12
D) Diğer Eş Tarafından Hak Düşürücü Sürede Dava Açılması 12
E) Zina Yapan Eşin Affedilmemiş Olması 15
III. ZİNANIN İSPATI 18
A) Genel Olarak. 18
B) Zinanın Varlığını Gösteren Olgular 19
IV. ZİNA NEDENİYLE BOŞANMA DAVASININ AÇILMASI 29
A) Davacı ve Davalı 29
B) Görevli ve Yetkili Mahkeme 29
C) Harç ve Yargılama Giderleri 29
D) Davanın Açılma Şekilleri 30
1. Sadece Zina Nedenine Dayanılarak Açılabilir 30
2. Zina Sebebine Ek Olarak, Terditli Şekilde Evlilik Birliğinin
Temelinden Sarsılması Sebebine Dayanılarak da Açılabilir 31
3. Zina Eylemi, Evlilik Birliğinin Temel Sarsılması Sebebi Sayılarak
Dava Açılabilir 34
4. Karşı Dava Olarak Açılabilir 35
5. Islah Yoluyla Zina Sebebiyle Boşanma Talep Edilebilir 35
6. Boşanmanın Fer’ileriyle Birlikte Talep Edilebilir 37
a) Maddî ve Manevî Tazminat Açısından 37
b) Yoksulluk Nafakası Açısından 37
c) Tedbir Nafakası Açısından 38
d) İştirak Nafakası Açısından 38
e) Velâyet Açısından 38
f) Kişisel İlişki Kurulması Açısından 38
V. YARGILAMA AŞAMASI. 39
A) Yazılı Yargılama Usulü Uygulanır 39
B) Davanın Süresinde Olup Olmadığı İncelenmelidir 39
C) Tensip Zaptı Hazırlanarak Dava Dilekçesi Tebliğ Edilmelidir 40
D) Dilekçeler Aşaması Tamamlanmalıdır 40
E) Ön İnceleme Aşaması Tamamlanmalıdır 41
F) Tahkikat ve Duruşma Aşaması Tamamlanmalıdır 42
VI. ZİNA NEDENİYLE BOŞANMA KARARI VERİLMESİ ve HÜKMÜN
ÖZELLİKLERİ 43
VII. DİĞER USULİ BOZMA SEBEPLERİ 59
VIII. HAKİM ve AVUKATLARIN DİKKAT ETMESİ GEREKEN KISA KISA NOTLAR 63
IX. UYGULAMA ÖRNEKLERİ 67
A) Dava Dilekçesi Örnekleri 67
1. Münhasıran Zina Nedeniyle Boşanma Dilekçesi 67
2. Terditli Boşanma Dilekçesi 69
B) Tensip Zaptı Örneği 71
C) Yerel Mahkeme Karar Örnekleri. 75
İKİNCİ BÖLÜM
HAYATA KAST, PEK KÖTÜ VEYA
ONUR KIRICI DAVRANIŞ NEDENİYLE BOŞANMA DAVASI
I. GENEL OLARAK 85
II. HAYATA KAST, PEK KÖTÜ veya ONUR KIRICI DAVRANIŞ KAVRAMLARI 86
A) Hayata Kast 86
B) Pek Kötü Davranış 87
C) Onur Kırıcı Davranış 89
III. DAVA HAKKININ DÜŞMESİ 91
A) Hak Düşürücü Süre 91
B) Af 92
IV. DAVANIN İSPATI 94
V. BOŞANMA DAVASININ AÇILMASI 95
A) Davacı ve Davalı 95
B) Görevli ve Yetkili Mahkeme 95
C) Harç ve Yargılama Giderleri 95
D) Davanın Açılma Şekilleri 97
1. Sadece Hayata Kast, Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış
Nedenine Dayanılarak Açılabilir 97
2. Hayata Kast, Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış Sebebine Ek Olarak, Terditli Şekilde Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması
Sebebine Dayanılarak da Açılabilir. 99
3. Hayata Kast, Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış Eylemi, Evlilik
Birliğinin Temelinden Sarsılması Sebebi Sayılarak Dava Açılabilir 101
4. Karşı Dava Olarak Açılabilir 102
5. Islah Yoluyla Hayata Kast, Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış
Sebebiyle Boşanma Talep Edilebilir 102
6. Boşanmanın Fer’ileriyle Birlikte Talep Edilebilir 104
a) Maddî ve Manevî Tazminat Açısından 104
b) Yoksulluk Nafakası Açısından 104
c) Tedbir Nafakası Açısından 105
d) İştirak Nafakası Açısından 105
e) Velâyet Açısından 105
f) Kişisel İlişki Kurulması Açısından 105
VI. YARGILAMA AŞAMASI. 105
A) Yazılı Yargılama Usulü Uygulanır 106
B) Davanın Süresinde Olup Olmadığı İncelenmelidir 106
C) Tensip Zaptı Hazırlanarak Dava Dilekçesi Tebliğ Edilmelidir 107
D) Dilekçeler Aşaması Tamamlanmalıdır 107
E) Ön İnceleme Aşaması Tamamlanmalıdır 109
F) Tahkikat ve Duruşma Aşaması Tamamlanmalıdır 110
VII. HÜKÜM VERİLMESİ 110
VIII. HAKİM ve AVUKATLARIN DİKKAT ETMESİ GEREKEN KISA KISA NOTLAR 118
IX. UYGULAMA ÖRNEKLERİ 121
A) Dava Dilekçesi Örnekleri 121
1. Münhasıran Hayata Kast, Pek Kötü veya Onur Kırıcı Davranış
Nedeniyle Boşanma Dilekçesi 121
2. Terditli Boşanma Dilekçesi 123
B) Tensip Zaptı Örneği 125
C) Yerel Mahkeme Karar Örnekleri. 129
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KÜÇÜK DÜŞÜRÜCÜ SUÇ İŞLEME ve HAYSİYETSİZ HAYAT SÜRME NEDENİYLE BOŞANMA DAVASI
I. GENEL OLARAK 133
II. KÜÇÜK DÜŞÜRÜCÜ SUÇ İŞLEME 135
A) Suç Küçük Düşürücü Bir Suç Olmalıdır 135
B) Suç Kasıtlı Olmalıdır 137
C) Suç Evlilik Sonrasında İşlenmiş Olmalıdır 137
D) Suçun Bir Kez İşlenmiş Olması Yeterlidir 139
E) Suçtan Dolayı Ceza Almış Olmak Gerekmez 139
F) Süreye Bağlı Değildir 140
G) Birlikte Yaşama Diğer Eşten Beklenemez Olmalıdır 140
III. HAYSİYETSİZ HAYAT SÜRME 141
IV. DAVANIN İSPATI 146
V. BOŞANMA DAVASININ AÇILMASI 146
A) Davacı ve Davalı 146
B) Görevli ve Yetkili Mahkeme 146
C) Harç ve Yargılama Giderleri 147
D) Davanın Açılma Şekilleri 148
1. Sadece Küçük Düşürücü Suç İşleme veya Haysiyetsiz Hayat
Sürme Nedenine Dayanılarak Açılabilir 148
2. Küçük Düşürücü Suç İşleme veya Haysiyetsiz Hayat Sürme Sebebine Ek Olarak, Terditli Şekilde Evlilik Birliğinin
Temelinden Sarsılması Sebebine Dayanılarak da Açılabilir 149
3. Küçük Düşürücü Suç İşleme veya haysiyetsiz hayat sürme Eylemi, Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması Sebebi
Sayılarak Dava Açılabilir 153
4. Karşı Dava Olarak Açılabilir 153
5. Islah Yoluyla Küçük Düşürücü Suç İşleme veya haysiyetsiz
hayat sürme Sebebiyle Boşanma Talep Edilebilir 154
6. Boşanmanın Fer’ileriyle Birlikte Talep Edilebilir 156
a) Maddî ve Manevî Tazminat Açısından 156
b) Yoksulluk Nafakası Açısından 157
c) Tedbir Nafakası Açısından 157
d) İştirak Nafakası Açısından 158
e) Velâyet Açısından 158
f) Kişisel İlişki Kurulması Açısından 158
VI. YARGILAMA AŞAMASI. 158
A) Yazılı Yargılama Usulü Uygulanır 158
B) Tensip Zaptı Hazırlanarak Dava Dilekçesi Tebliğ Edilmelidir 159
C) Dilekçeler Aşaması Tamamlanmalıdır 159
D) Ön İnceleme Aşaması Tamamlanmalıdır 160
E) Tahkikat ve Duruşma Aşaması Tamamlanmalıdır 161
VII. HÜKÜM VERİLMESİ 162
VIII. HAKİM ve AVUKATLARIN DİKKAT ETMESİ GEREKEN KISA KISA NOTLAR 165
IX. UYGULAMA ÖRNEKLERİ 168
A) Dava Dilekçesi Örnekleri 168
1. Münhasıran Küçük Düşürücü Suç İşleme Nedeniyle Boşanma Dilekçesi 168
2. Münhasıran Haysiyetsiz Hayat Sürme Nedeniyle Boşanma Dilekçesi 170
3. Terditli Boşanma Dilekçesi 172
B) Tensip Zaptı Örneği 174
C) Yerel Mahkeme Karar Örnekleri. 178
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
TERK NEDENİYLE BOŞANMA DAVASI
I. GENEL OLARAK 185
II. KOŞULLARI 186
A) Terk Eylemi Gerçekleşmelidir 186
1. Gerçek Terk Eylemi 186
2. Varsayımsal Terk Eylemi 189
B) Ayrı Kalma Hukuka Uygun Olmamalıdır 191
C) İhtara Uymamada Haklı Bir Neden Bulunmamalıdır 199
D) İhtar Samimi Olmalıdır 211
1. İhtar Çekilen Eşe Birtakım Sözler Kullanılması 211
2. İhtar Tebliğinden İtibaren Uzun Bir Sonra Dava Açılması 213
3. İhtara Rağmen Karşı Cinsle Yaşama 214
4. Hastalığıyla İlgilenmeyerek Eşinin Ailesinin Yanına Dönmesine
Neden Olma 215
5. Dava Dilekçesinde Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsıldığını İleri Sürmek 215
6. Ayrılık Döneminde Başka Kadınlarla Evlenme Görüşmesi Yapma 216
7. Terk Etmiş Olan Eşin Operasyon Geçirmesine Rağmen Arayıp Sormamak 216
8. Gelemeyeceğini Bildiği Halde İhtar Göndermek 216
9. İhtarın Samimiyetine Etki Etmeyen Durumlar 217
E) Usulüne Uygun İhtar Gönderilmelidir 218
1. Genel Olarak 218
2. İhtarın Yapılma Zamanı 219
a) Terk Tarihi Belirlenmelidir 219
b) Terk Tarihinden İtibaren Dört Aylık Bir Süre Geçmelidir 219
3. Yetkili Merci Eliyle Terk İhtarı Çıkarılmalıdır 226
a) İhtarı Çıkaracak Merci 226
b) İhtarın Niteliği. 228
c) İhtarın İçeriği 229
aa) Eşin Davet Edildiği Konutun Açık Adresi
Gösterilmelidir 229
bb) Davet Edilen Konuta Dönüş Süresi Gösterilmelidir 234
cc) İhtara Uyulmamasının Sonuçları Belirtilmelidir 235
dd) Yol Masrafı Belirtilmelidir 235
ee) Konut Dört Ay Önce Hazır Edilmiş Olmalıdır 240
aaa) Konut İhtar Talebinden Dört Ay Önce Hazır
Edilmelidir 240
bbb) Ev Girişe Hazır Bulundurulmalıdır 240
ccc) Ev Döşenmiş (Mefruş) Olmalı ve Yeterli
Yiyecek İçecek Bulunmalıdır 240
ddd) Elektrik, Su, Doğalgaz Gibi Kaynaklar
Bulunmalıdır 241
eee) Konut Maddî ve Manevî Yönden Bağımsız Olmalıdır 241
fff) Eşlerin Birlikte Seçtiği veya Hâkim Tarafından Belirlenen Bir Konut Olmalıdır 246
ggg) Konut, İhtar Çekenin de Yaşadığı Ev Olmalıdır 249
d) İhtar Talebini İnceleme Usulü 249
e) İhtar Örneği 250
4. İhtar, Usulüne Uygun Tebliğ Edilmelidir 252
5. İhtar Kararının Tebliğinden İtibaren İki Ay Beklenmelidir 255
6. İhtarın Sonuçları 258
F) Terk Nedeniyle Boşanma Davası Açılmalı ve Kabul İle Sonuçlanmalıdır 259
III. TERK NEDENİYLE BOŞANMA DAVASININ AÇILMASI 259
A) Davacı ve Davalı 259
1. Davacı 259
2. Davalı 262
B) Görevli ve Yetkili Mahkeme 262
C) Harç ve Yargılama Giderleri 263
D) Davanın Açılma Şekilleri 264
1. Sadece Terk Nedenine Dayanılarak Açılabilir 264
2. Terk Nedeniyle Boşanma Davası, Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması Nedeniyle Boşanma Davası İle Birlikte Açılamaz 267
3. Karşı Dava Olarak Açılabilir 269
4. Boşanmanın Fer’ileriyle Birlikte Talep Edilebilir 272
a) Maddî ve Manevî Tazminat Açısından 272
b) Yoksulluk Nafakası Açısından 275
c) Tedbir Nafakası Açısından 275
d) İştirak Nafakası Açısından 276
e) Velâyet Açısından 276
f) Kişisel İlişki Kurulması Açısından 276
IV. YARGILAMA AŞAMASI. 276
A) Yazılı Yargılama Usulü Uygulanır 276
B) Davanın Belirli Süreler Geçtikten Sonra Açılıp Açılmadığı
İncelenmelidir 277
C) Tensip Zaptı Hazırlanarak Dava Dilekçesi Tebliğ Edilmelidir 277
D) Dilekçeler Aşaması Tamamlanmalıdır 278
E) Ön İnceleme Aşaması Tamamlanmalıdır 279
F) Tahkikat ve Duruşma Aşaması Tamamlanmalıdır 282
V. TERK NEDENİYLE BOŞANMA KARARI VERİLMESİ ve HÜKMÜN
ÖZELLİKLERİ 284
VI. HAKİM ve AVUKATLARIN DİKKAT ETMESİ GEREKEN KISA KISA NOTLAR 291
VII. EMSAL YARGITAY HUKUK GENEL KURULU KARARLARI 301
VIII. UYGULAMA ÖRNEKLERİ 327
A) Dava Dilekçesi Örneği 327
B) Tensip Zaptı Örneği 329
C) Yerel Mahkeme Karar Örnekleri. 333
BEŞİNCİ BÖLÜM
AKIL HASTALIĞI NEDENİYLE BOŞANMA DAVASI
I. GENEL OLARAK 345
II. AKIL HASTALIĞI NEDENİYLE BOŞANMANIN ŞARTLARI 345
A) Akıl Hastalığının Bulunması 345
B) Akıl Hastalığının Sağlık Kurulu Raporu İle Belirlenmesi 346
C) Akıl Hastalığının Geçmesinin Mümkün Olmaması 350
D) Ortak Hayatın Diğer Eş İçin Çekilmez Hale Gelmesi 354
III. BOŞANMA DAVASININ AÇILMASI 357
A) Davacı ve Davalı 357
B) Görevli ve Yetkili Mahkeme 359
C) Harç ve Yargılama Giderleri 360
D) Davanın Açılma Şekilleri 361
1. Sadece Akıl Hastalığı Nedenine Dayanılarak Açılabilir 361
2. Dava Terditli Olarak Açılabilir 362
3. Islah Yoluyla Akıl Hastalığı Nedeniyle Boşanma Talep Edilebilir 362
4. Boşanmanın Fer’ileriyle Birlikte Talep Edilebilir 365
a) Maddî ve Manevî Tazminat Açısından 365
b) Yoksulluk Nafakası Açısından 366
c) Tedbir Nafakası Açısından 366
d) Velâyet Açısından 367
IV. YARGILAMA AŞAMASI. 367
A) Yazılı Yargılama Usulü Uygulanır 367
B) Tensip Zaptı Hazırlanarak Dava Dilekçesi Tebliğ Edilmelidir 367
C) Dilekçeler Aşaması Tamamlanmalıdır 368
D) Ön İnceleme Aşaması Tamamlanmalıdır 369
E) Tahkikat ve Duruşma Aşaması Tamamlanmalıdır 370
V. HÜKÜM VERİLMESİ 370
VI. HAKİM ve AVUKATLARIN DİKKAT ETMESİ GEREKEN KISA KISA NOTLAR 376
VII. UYGULAMA ÖRNEKLERİ 380
A) Dava Dilekçesi Örneği 380
B) Tensip Zaptı Örneği 382
C) Yerel Mahkeme Karar Örnekleri. 386
ALTINCI BÖLÜM
EVLİLİK BİRLİĞİNİN TEMELİNDEN SARSILMASI NEDENİYLE BOŞANMA DAVASI
I. GENEL OLARAK 389
II. EVLİLİK BİRLİĞİNİN TEMELİNDEN SARSILMASI NEDENİYLE
BOŞANMANIN KOŞULLARI 390
A) Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması 390
1. Genel olarak 390
2. Evlilik Birliğinin Temelden Sarsılmasına Neden Olan Olaylar 390
a) Hakaret Etmek 390
b) Tehdit etmek 399
c) Aşağılayıcı ve Küçük Düşürücü Sözler Sarfetmek 401
aa) Genel Olarak 401
bb) Fiziksel Özellikleriyle Alay Etmek 414
cc) Eşinin Ailesini Aşağılamak 415
c) Fiziksel Şiddette Bulunmak 416
aa) Darpetmek 416
bb) Eşyalarını Dışarı Atmak 423
cc) Ev Eşyalarına Zarar Vermek 424
d) Sadakat Yükümlülüğüne Aykırı Davranmak. 425
e) Birlik Görevlerini İhmal Etme 427
f) Birlikte Yaşamaktan Kaçınmak 435
g) Güven Sarsıcı Davranışlarda Bulunmak 440
h) Mali Yönden Ortak Hayatı Sıkıntıya Sokacak
Eylemlerde Bulunma 444
i) Aile Birliği Dışındaki Hayatında Aile Birliğine Zarar
Verecek Eylemler Yapmak 448
j) Cinsel Yaşamda Kabul Edilmeyecek Eylemlerde ve
İstemlerde Bulunmak 451
k) Eşinin Ailesinden Gelen Müdahalelere Karşı İhmali
Davranışlarda Bulunmak 453
l) Ortak Konutla/Yaşanılan Yerle İlgili Tutum ve Davranışlar 455
m) Sevmediğini, Beğenmediğini, Tiksindiğini vs. Söyleyerek Duygusal Yönden Tahribat Oluşturacak Eylemlerde
Bulunmak 457
n) İntihara Teşebbüs Etmek 462
o) Eşinin Ailesiyle İlişkilerine İlişkin Eylemler 462
ö) Asılsız Şikayetlerde Bulunmak 466
p) Asılsız İsnatlarda Bulunma ve Hakkında Dedikodu Yayma 467
r) Eşini ve Çocuklarını Evden Göndermek 472
s) Önceki Evliliğinden Olan Çocuklara Karşı Olumsuz
Davranmak 472
ş) Eşinin Yaşam Şekline Müdahale Niteliğindeki Eylemler 474
t) Çocuk Sahibi Olmak İstememek 475
u) Aşırı kıskançlık göstermek 475
ü) Eşinin Ailesiyle İlişkilerine Müdahale Etmek 476
v) Cinsel Birleşmenin Gerçekleşememesi 478
y) Aile Sırlarını İfşa Etmek 482
z) Diğer Nedenler 483
aa) Kendi Sağılığına ve Bakımına Özen
Göstermeyerek Eşine Rahatsızlık Vermek 483
bb) Eve Misafir Gelmesini İstememek, Gelenlere
Rencide Edici Şekilde Davranmak 484
cc) İsteği Dışında Geç Saatlere Kadar Çalışmaya
Zorlamak 484
dd) Eşi İçin Muska Yaptırmak ve Muska İşleriyle
Uğraşarak Eşini Huzursuz Etmek 484
ee) Kadını Ailesine Göndermek 485
ff) Eşinin Ailesini Arayarak Gelip Kızlarını Almalarını Söylemek. 486
gg) Eşi İstememesine Rağmen Eve Erkek Arkadaşlarını
Getirmek 486
hh) Dinen Boşandığını İfade Etmek 486
ii) Cinsel İçerikli Sitelere Üye Olup Vakit Geçirmek 486
jj) Cinsel İlişkiden Kaçınma 487
kk) Bilgisi Dışında Çocuğu Aldırmak (Kürtaj Yaptırmak) 487
B) Ortak Hayatın Sürdürülmesinin Eşlerden Beklenemez Olması 487
C) Davalının, Davacının Daha Ağır Kusurlu Olduğu İtirazını İleri
Sürmemiş ya da İleri Sürülen İtirazın Kabul Edilmemiş Olması 489
1. Genel Olarak 489
2. İtirazın Kabul Edilebilmesinin Koşulları 489
a) Davacı Daha Ağır Kusurlu Olmalıdır 489
b) İtiraz Hakkın Kötüye Kullanılması Niteliğinde Olmamalıdır 492
c) Evlilik Birliğinin Devamı Hususunda Davalı ve Çocuklar Bakımından Korunmaya Değer Bir Yarar Kalmış Olmalıdır 493
III. BOŞANMA DAVASINA ESAS ALINAMAYACAK VAKIALAR 495
A) Evlilik Öncesinde Yaşanan Olaylar 495
B) Affedilmiş veya Hoşgörü ile Karşılanmış Olaylar 497
1. Genel Olarak 497
2. Affedilme veya Hoşgörü ile Karşılanma Hali Oluşturan Durumlar 498
a) Barışmış Olmak 498
b) Bir Arada Yaşamaya Devam Etmek 500
c) Babaevine Gittikten Sonra Geri Dönmek 504
d) Ortak Konuta Dön İhtarı Yapmak 505
e) Açılmış Boşanma Davasından Feragat Etmek 506
f) Birlikte Tatile Gitmek-Aynı Otel Odasında Kalmak 507
g) Birlikte Pikniğe Gitmek 508
h) Cinsel İlişkiye Girme 508
i) Öğrenilen Kusura Rağmen Nikah Yapılması 510
j) Eşini sevdiğini ve Evliliğin Devam Etmesinden Yana
Olduğunu Belirtmek 510
3. Af ya da Hoşgörü Kapsamında Sayılmayan Haller 510
a) Ceza Davasındaki Şikayetten Vazgeçme 510
aa) Eşin Şikayetten Vazgeçmesi Hali 510
bb) Eşin Yakınlarının Şikayetten Vazgeçmesi Hali 513
b) Zorunlu Olarak Aynı Evde Yaşama 513
c) Yeni Bir Başlangıç Yapmaya Yönelik Girişim 514
d) Evliliği Kurtarmaya Yönelik Girişim 515
e) Evlilik Birliğini Sağlamaya Yönelik Müzakere Girişimleri 516
f) Çocuklar İçin Boşanmak İstemediğine Dair Beyan 518
g) Çocukları İçin Eve Gelmek İstediğini İfade Etmek. 518
C) Açılan Boşanma Davasından Sonra Gerçekleşen Olaylar 518
D) Hukuka Aykırı Yollarla Elde Edilen Delillerin İşaret Ettiği Olaylar 520
E) Usul Hukukuna Aykırı Şekilde Bildirilen Olaylar 520
F) Reddedilen Boşanma Davasının Dava Tarihinden Önceki Olaylar 522
IV. BOŞANMA SEBEBİ OLUŞTURMAYAN DURUMLAR 523
A) Genel Olarak. 523
B) Akıl Hastalığının Bulunması 523
C) Fiili Ayrılık-Ayrı Yaşama 524
D) Diğer Nedenler 526
V. BOŞANMA DAVASININ AÇILMASI 527
A) Davacı ve Davalı 527
1. Davacı 527
2. Davalı 528
B) Görevli ve Yetkili Mahkeme 528
C) Harç ve Yargılama Giderleri 529
D) Davanın Açılma Şekilleri 530
1. Sadece Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması Nedenine
Dayanılarak Açılabilir 530
2. Bir Özel Boşanma Sebebinin Yanında Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması Nedeniyle Boşanma Davası Terditli
Olarak Açılabilir 530
3. Karşı Dava Olarak Açılabilir 531
4. Islah Yoluyla Talep Edilebilir 532
5. Anlaşmalı Boşanma Olarak Açılan Dava, Çekişmeli Hale
Dönebilir 532
6. Boşanmanın Fer’ileriyle Birlikte Talep Edilebilir 535
a) Maddî ve Manevî Tazminat Açısından 535
b) Yoksulluk Nafakası Açısından 537
c) Tedbir Nafakası Açısından 537
d) İştirak Nafakası Açısından 537
e) Velâyet Açısından 537
f) Kişisel İlişki Kurulması Açısından 538
VI. YARGILAMA AŞAMASI. 538
A) Yazılı Yargılama Usulü Uygulanır 538
B) Tensip Zaptı Hazırlanarak Dava Dilekçesi Tebliğ Edilmelidir 538
C) Dilekçeler Aşaması Tamamlanmalıdır 539
D) Ön İnceleme Aşaması Tamamlanmalıdır 540
E) Tahkikat ve Duruşma Aşaması Tamamlanmalıdır 542
VII. EVLİLİK BİRLİĞİNİN TEMELİNDEN SARSILMASI NEDENİYLE
BOŞANMA KARARI VERİLMESİ ve HÜKMÜN ÖZELLİKLERİ 544
VIII. HAKİM ve AVUKATLARIN DİKKAT ETMESİ GEREKEN KISA KISA NOTLAR 546
IX. UYGULAMA ÖRNEKLERİ 554
A) Dava Dilekçesi Örnekleri 554
1. Münhasıran Evlilik Birliğinin Sarsılma Nedeniyle Boşanma Dilekçesi 554
2. Terditli Boşanma Dilekçesi 557
B) Tensip Zaptı Örneği 559
C) Yerel Mahkeme Karar Örnekleri. 563
YEDİNCİ BÖLÜM
ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASI
I. GENEL OLARAK 589
II. ANLAŞMALI BOŞANMANIN KOŞULLARI 589
A) Evlilik Birliğinin En Az Bir Yıl Sürmüş Olması. 589
B) Tarafların Boşanmak İstediklerine İlişkin Birbirlerine Uygun
Karşılıklı İrade Beyanlarının Mevcut Olması 592
1. Tarafların Birlikte Mahkemeye Başvurması 593
2. Bir Eşin Diğerinin Açtığı Davayı Kabul Etmesi 594
C) Tarafların Duruşmada Bizzat Dinlenmesi 597
D) Tarafların İradelerinin Serbestçe Açıklandığı Hususunda Kanaat Getirilmesi 599
E) Hâkimin, Boşanmanın Malî Sonuçları İle Çocukların Durumu
Hususunda Taraflarca Kabul Edilecek Düzenlemeyi Uygun Bulması 600
1. Genel Olarak 601
2. Boşanmanın Mali Sonuçları 603
a) Nafakayla İlgili Anlaşmalar 603
b) Maddî ve Manevî Tazminatla İlgili Anlaşmalar 605
c) Çeşitli Mali Konulardaki Anlaşmalar 607
III. ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASININ AÇILMASI 618
A) Davacı ve Davalı 618
B) Görevli ve Yetkili Mahkeme 619
C) Harç ve Yargılama Giderleri 623
D) Davanın Açılma Şekilleri 625
1. Eşlerin Birlikte Başvurması 625
2. Eşlerden Sadece Birisi Tarafından Açılabilir 625
3. Çekişmeli Şekilde Açılan Dava Anlaşmalı Boşanmaya Dönüşebilir 627
4. Kanun Yolu Aşamasında Anlaşma Protokolü Sunularak
Anlaşmalı Boşanmaya Dönüştürülebilir 628
5. Davanın Çekişmeli Hale Dönmesi 630
a) Eşinden Boşanmak İstediğini Beyan Etme 631
b) Protokolde Olmayan Talepte Bulunulması 632
c) Davalının Duruşmaya Katılmaması 632
d) Anlaşmalı Boşanma Hükmünün Temyiz Edilmesi 633
e) Çekişmeli Boşanmaya Dönüşme İçin Islaha Gerek
Olmaması 633
6. Çekişmeli Boşanmaya Dönen Davada Usul Kuralları 634
a) Genel Olarak Yapılması Gerekenler 634
b) Delil ve Vakıa Bildirilmemiş Olmasının Etkisi 634
c) Anlaşmalı Boşanma Kapsamında İstenmemiş Olsa Bile
Nafaka ve Tazminat İstenebilmesi 636
d) Dilekçeler Teatisinin Yapılması 637
e) Diğer Hususlar 640
IV. YARGILAMA AŞAMASI. 643
A) Yazılı Yargılama Usulü Uygulanır 643
B) Eşlerden Biri Tarafından Açılan Davalarda Tensip Zaptı
Hazırlanarak Dava Dilekçesi Tebliğ Edilmelidir 643
C) Anlaşmalı Boşanma Kararı Verilebilmesi İçin Davayı Kabul Etmiş
Olmak Yeterli Değildir 645
D) Eşlerden Birinin Ölümü Halinde Yapılacaklar 645
V. HÜKÜM VERİLMESİ ve HÜKMÜN ÖZELLİKLERİ 648
A) Protokol Hükümlerinin Hüküm Fıkrasına Geçirilmesi 648
B) Protokol Hükümlerinde Hâkim Tarafından Değişiklik Yapılması 650
C) Anlaşmalı Boşanma Davasından Feragatin Sonuçları 653
D) Ziynet Alacağı Boşanmanın Fer’isi Değildir 658
D) Hüküm Kesinleştikten Sonra Nafaka ve Tazminat Talebinde Bulunulamaz. 658
E) Anlaşmalı Boşanma Hükmünün Uzun Süre Sonra Tebliğe Çıkarılması
Hakkın Kötüye Kullanılması Niteliğindedir 660
F) Diğer Hususlar 661
VI. HAKİM ve AVUKATLARIN DİKKAT ETMESİ GEREKEN KISA KISA NOTLAR 669
VII. UYGULAMA ÖRNEKLERİ 675
A) Dava Dilekçesi Örneği 675
B) Yerel Mahkeme Karar Örnekleri. 676
SEKİZİNCİ BÖLÜM
EYLEMLİ AYRILIK NEDENİYLE BOŞANMA DAVASI
I. GENEL OLARAK 683
II. EYLEMLİ AYKIRILIK NEDENİYLE BOŞANMA DAVASININ KOŞULLARI 683
A) Öncesinde Açılmış Bir Boşanma Davasının Bulunması 683
B) Açılmış Bulunan Boşanma Davasının Reddedilmiş Olması 684
C) Reddedilmiş Olan Boşanma Davasına İlişkin Hükmün
Kesinleşmiş Olması 685
D) Kesinleşme Tarihinden İtibaren Üç Yıl Geçmiş Olması 687
E) Üç Yıllık Sürede Ortak Hayatın Yeniden Kurulamamış Olması. 693
F) Boşanma Davasının Açılmış Olması 699
III. DAVANIN KABULÜNE ENGEL OLMAYAN HUSUSLAR 699
IV. EYLEMLİ AYRILIK NEDENİYLE BOŞANMA DAVASININ AÇILMASI 701
A) Davacı ve Davalı 701
B) Görevli ve Yetkili Mahkeme 702
C) Harç ve Yargılama Giderleri 702
V. YARGILAMA AŞAMASI. 703
VI. HAKİM ve AVUKATLARIN DİKKAT ETMESİ GEREKEN KISA KISA NOTLAR 709
VII. UYGULAMA ÖRNEKLERİ 710
A) Dava Dilekçesi Örneği 710
B) Yerel Mahkeme Karar Örneği 711
DOKUZUNCU BÖLÜM
BOŞANMA DAVALARINDA GEÇİCİ ÖNLEMLER
I. GENEL OLARAK 717
II. EŞLERİN BARINMASINA İLİŞKİN GEÇİCİ ÖNLEM 717
III. EŞLERİN GEÇİMİNE İLİŞKİN GEÇİCİ ÖNLEM (TEDBİR NAFAKASI) 718
IV. EŞLERİN MALLARININ YÖNETİMİNE İLİŞKİN GEÇİCİ ÖNLEMLER 731
V. ÇOCUKLARIN BAKIM ve KORUNMASINA DAİR GEÇİCİ
ÖNLEMLER (GEÇİCİ VELAYET) 732
ONUNCU BÖLÜM
BOŞANMA KARARININ HUKUKÎ SONUÇLARI
I. BOŞANMA KARARININ ASIL (ANA) SONUCU 733
II. BOŞANMA KARARININ EŞLER YÖNÜNDEN KİŞİSEL SONUÇLARI 733
A) Eşlerin Yeniden Evlenebilmeleri 733
B) Evlenme İle Edinilen Kişisel Durumun Korunması veya Değişmesi 734
1. Genel Olarak 734
2. Boşanmanın Kadının Soyadına Etkisi 735
a) Kural: Kadının Evlenme Öncesindeki Soyadına Dönmesi 735
b) İstisna: Kadının Kocasının Soyadını Kullanması 736
3. Boşanmanın Vatandaşlığa Etkisi 747
4. Kayın Hısımlığına Etkisi 747
5. Erginliğe Etkisi 747
III. ÇOCUKLA KİŞİSEL İLİŞKİ KURULMASI 747
A) Genel Olarak. 747
B) Çocukla Anne - Baba Arasında Kişisel İlişki Kurulması 748
C) Çocukla Üçüncü Kişiler Arasında Kişisel İlişki Kurulması 752
D) Kişisel İlişki Kurulmasında Usul Kuralları 754
1. Görevli ve Yetkili Mahkeme 754
2. Yargılama Usulü 754
3. Harç ve Vekalet Ücreti 755
E) Kişisel İlişki Kurulmasında Yargıtay Uygulaması 755
F) Kişisel İlişki Hüküm Örnekleri 788
IV. VELÂYET HAKKININ DÜZENLENMESİ 797
A) Velâyetin Kullanılmasında Genel Kural 797
B) Ana ve Baba Evli İse Velâyet 797
C) Ana ve Baba Evli Değilse Velâyet 801
D) Velâyetin Kapsamı 801
E) Boşanma Davası Sonucunda Velâyetin Verilmesi 802
F) Velâyetin Kaldırılması 810
V. BOŞANMA KARARININ MALİ SONUÇLARI 830
A) Maddî Tazminat 830
1. Genel Olarak 830
2. Maddî Tazminatın Hukuki Niteliği 830
3. Maddî Tazminatın Koşulları 831
a) Maddî Koşullar 831
aa) Zarara Uğranılması 831
aaa) Mevcut Zarar 831
bbb) Beklenen Zarar 833
ccc) Zarar Kapsamında Olmayan Menfaatler 835
ddd) Zarar Miktarının Hesaplanması 837
bb) Tazminat Talep Edilen Eşin Kusurlu Olması 840
aaa) Genel Olarak 840
bbb) Mutlak ve Nisbi Boşanma Davalarında Kusur 841
ccc) Anlaşmalı Boşanma Davalarında Kusur 842
ddd) Eylemli Ayrılık Davalarında Kusur 842
eee) Kusurla İlgili Yargıtay Uygulaması 843
cc) Tazminat Talep Eden Eşin Kusursuz ya da Daha Az
Kusurlu Olması 852
aaa) Kusursuz Olması 852
bbb) Daha Az Kusurlu Olması. 853
dd) Nedensellik Bağının Bulunması 856
ee) Hukuka Aykırılık Unsurunun Bulunması 857
b) Şekli Koşullar 857
aa) Boşanma Kararı Bulunması 857
bb) Talep Olması 858
aaa) Genel Olarak 858
bbb) Talep Dilekçesinde Yer Alacak Hususlar 861
aaaa) Tazminat Miktarı ve Niteliğinin
Belirtilmesi 861
bbbb) Tazminat Miktarında Fazlaya İlişkin
Haklar Saklı Tutulabilir 863
ccc) Talep Hakkının Hukuki Niteliği 864
cc) Talebin Süresinde Olması. 864
aaa) Genel Olarak 864
bbb) Boşanma Davası Devam Ederken Süre 865
ccc) Boşanma Davası Kesinleştikten Sonra Süre 867
4. Tazminatın Kapsamı 870
a) Tazminat Kapsamının Belirlenmesinde Kriterler 870
b) Ödeme Şekli 872
aa) Toptan (Def’aten) Ödeme 872
bb) İrat Şeklinde Ödeme 874
5. Tazminat İsteğinde Çeşitli Usul Hükümleri 878
a) Görevli ve Yetkili Mahkeme 878
b) Harç ve Yargılama Gideri 879
B) Manevî Tazminat 881
1. Manevî Zarar Kavramı 881
2. Manevî Tazminat Kavramı 881
3. Manevî Tazminatın Koşulları 882
a) Maddî Koşullar 882
aa) Davacının Kişilik Hakkının Zedelenmesi 882
aaa) Genel Olarak 882
bbb) Kişilik Haklarına Saldırı Teşkil Eden Eylemler 884
ccc) Kişilik Haklarına Saldırı Teşkil Etmeyen Eylemler 889
bb) Tazminat Talep Edilen Eşin Kusurlu Olması 895
cc) Tazminat Talep Eden Eşin Kusursuz ya da
Daha Az Kusurlu Olması 898
dd) Nedensellik Bağının Bulunması 901
ee) Hukuka Aykırılık Unsurunun Bulunması 902
b) Şekli Koşullar 903
aa) Boşanma Kararı Bulunması 903
bb) Talep Olması 904
aaa) Genel Olarak 904
bbb) Talep Dilekçesinde Yer Alacak Hususlar 907
aaaa) Tazminat Miktarı ve Niteliğinin
Belirtilmesi 907
bbbb) Tazminat Miktarında Fazlaya İlişkin
Haklar Saklı Tutulamaz 909
ccc) Talep Hakkının Hukuki Niteliği 910
cc) Talebin Süresinde Olması. 910
aaa) Genel Olarak 910
bbb) Boşanma Davası Devam Ederken Süre 911
ccc) Boşanma Davası Kesinleştikten Sonra Süre 912
4. Tazminatın Kapsamı 915
a) Tazminat Kapsamının Belirlenmesinde Kriterler 915
b) Ödeme Şekli 918
5. Tazminat İsteğinde Çeşitli Usul Hükümleri 922
a) Görevli ve Yetkili Mahkeme 922
b) Harç ve Yargılama Gideri 923
D) Nafaka 924
1. Yoksulluk Nafakası 924
a) Genel Olarak 924
b) Koşulları 924
aa) Nafaka İsteyen Eşin Yoksulluğa Düşecek Olması 924
bb) Talep Eden Eşin Kusursuz ya da Daha Az Kusurlu
Olması 934
cc) Ödenecek Nafakanın Bunu Ödeyecek Eşin Mali
Gücüyle Orantılı Olması 936
dd) Nafaka Yönünde Talep Bulunması 941
ee) Talebin Süresinde Olması. 944
aaa) Genel Olarak 944
bbb) Boşanma Davası Devam Ederken Süre 944
ccc) Boşanma Davası Kesinleştikten Sonra Süre 946
c) Yoksulluk Nafakasının Miktarı 949
d) Yoksulluk Nafakasının Süresi 949
e) Yoksulluk Nafakasının Ödenme Şekli 950
aa) Toptan (Def’aten) Ödeme 950
bb) İrat Şeklinde Ödeme 950
f) Yoksulluk Nafakasının Azaltılması, Artırılması veya
Kaldırılması İsteği 951
g) Usul Hükümleri 962
aa) Görevli ve Yetkili Mahkeme 962
bb) Harç ve Vekalet Ücreti 963
cc) Kurulacak Hükmün Özellikleri 965
dd) Faiz 867
h) Gerekçeli Karar Örnekleri 969
2. İştirak Nafakası 974
a) Genel Olarak 974
b) İştirak Nafakasında Temel Kurallar ve Yargıtay Uygulaması 975
aa) Nafaka Yükümlüsü ve Alacaklısı 975
bb) Nafakanın Başlangıcı ve Süresi 977
cc) Nafakanın Belirlenme Kriterleri ve Miktarı 980
dd) Velâyetin Değiştirilmesi Talebiyle Birlikte İstenen
İştirak Nafakası 985
c) Gerekçeli Karar Örnekleri 988
3. Tedbir Nafakası 997
E) Yasal Mirasçılık Sıfatının Kaybedilmesi 999
1. Genel Olarak 999
2. Dava Devam Ederken Ölüm 1001
F) Mal Rejiminin Sona Ermesi 1007
ONBİRİNCİ BÖLÜM
YABANCI MAHKEME BOŞANMA İLAMLARININ TANINMASI ve TENFİZİ
I. YABANCI MAHKEME İLAMLARININ TANINMASI 1009
A) Genel Olarak. 1009
B) Tanımanın Koşulları 1009
II. YABANCI MAHEME İLAMLARININ TENFİZİ 1011
A) Genel Olarak. 1011
B) Şartları 1011
1. Tenfizi İstenen Kararın Mahkeme Kararı Olması Gerekir 1011
2. Kararın Kesinleşmiş Olması Gerekir 1011
3. Karşılıklılık Bulunması 1011
4. İlamın Türk Mahkemelerinin Münhasır Yetkisine
Girmeyen Bir Konuda Verilmiş Olması Gerekir 1012
5. Hüküm Kamu Düzenine Açıkça Aykırı Olmamalıdır 1012
6. Aleyhine Tenfiz İstenenin Yokluğunda Karar Verilmemiş
Olması Gerekir 1012
7. Türk Mahkemesince Tenfiz Kararı Alınması 1013
C) Yetkili ve Görevli Mahkeme, Yargılama Usulü 1013
D) Tenfiz İsteyebilecek Kişiler 1013
E) Tenfiz İsteminin Şekli 1013
F) Dilekçeye Eklenecek Belgeler 1014
G) Tebliğ ve İtiraz 1014
H) Karar 1015
İ) Tenfizin Sonuçları, Yerine Getirme ve Temyiz Yolu 1015
III. TANIMA ve TENFİZLE İLGİLİ YARGITAY UYGULAMASI 1015
A) Kamu Düzenine Aykırılıkla İlgili Kararlar 1015
B) Diğer Kararlar 1031
ONİKİNCİ BÖLÜM
USUL KURALLARI
I. GENEL OLARAK 1037
II. GÖREVLİ ve YETKİLİ MAHKEME 1037
A) Görevli Mahkeme 1037
1. Genel Olarak 1037
2. Aile Mahkemesinin Görevine Giren Konular 1038
3. Aile Mahkemesinin Görevine Girmeyen Konular 1041
B) Yetkili Mahkeme 1046
III. YARGILAMA SIRASINDA EŞLERDEN BİRİNİN ÖLÜMÜ 1048
IV. TEBLİGAT ESASLARI 1056
A) İlgili Mevzuat 1056
B) Yargıtay Kararlarında Tebligat Kuralları. 1065
V. TANIKLARIN DİNLENMESİNE DAİR ESASLAR 1076
A) İlgili Mevzuat 1076
B) Tanıkların Dinlenmesiyle İlgili Yargıtay Uygulaması 1082
VI. KANUN YOLLARINA İLİŞKİN HÜKÜMLER 1090
A) İlgili Mevzuat 1090
B) İstinaf Dilekçesi Örneği 1101
C) Temyiz Dilekçesi Örneği 1103
KAVRAM İNDEKSİ 1105
KAYNAKÇA 1113
