Anonim Ortaklık Genel Kurul Kararlarının İptaline Bağlanan Hukuki Sonuçlar

Dr. Emin ÇAMURCU

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ  5

İÇİNDEKİLER 9

KISALTMALAR . 15

GİRİŞ .17

BİRİNCİ BÖLÜM

GENEL KURUL KARARLARININ İPTALİNE İLİŞKİN HUKUKİ REJİM.21

Genel Olarak . 21

Diğer Geçersizlik Halleri 22

Genel Kurul Kararlarının Yokluğu 23

Genel Kurul Kararlarının Butlanı (Kesin Hükümsüzlüğü). 29

a) Genel Kurul Kararlarının Butlan Sebepleri . 30

b) Butlanın İkincilliği/İstinailiği İlkesi (Sakınma İlkesi) 35

c) Butlanın Tespiti Davası. 37

Askıda Hükümsüzlük . 40

Genel Kurul Kararlarının İptali Sebepleri. 41

Kanuna Aykırılık 41

a) Genel Olarak. 41

b) Kanun Kavramının Kapsamı 41

c) İptale Sebep Olan Kanuna Aykırılık Halleri. 43

d) Eşit İşlem İlkesine Aykırılık . 48

Esas Sözleşmeye Aykırılık 51

Dürüstlük Kuralına Aykırılık. 53

Türk Ticaret Kanunu Kapsamında İptal Davası 57

Aktif Taraf Sıfatı/Davacılar 57

a) Pay Sahipleri. 57

aa) Genel Kurul Toplantısına Katılan Pay Sahibinin Dava

Açma Hakkı  61

aaa) Olumsuz Oy Kullanma Şartı 64

bbb) Muhalefeti Toplantı Tutanağına Geçirme Şartı 67

bb) Genel Kurula Katılıp Katılmadığı Fark Etmeksizin Pay

Sahibinin Dava Açma Hakkı 70

aaa) Çağrının Usulüne Göre Yapılmaması 71

10 İçindekiler

bbb) Gündemin Gereği Gibi İlan Edilmemesi 72

ccc) Yetkisiz Kişilerin Genel Kurula Katılıp Oy

Kullanmaları 74

ddd) Pay Sahibinin Toplantıya Katılmasına ve Oy

Kullanmasına Haksız Yere İzin Verilmemesi76

eee) Etki Kuralı 77

cc) Pay Sahipliği Sıfatının Sahip Olunacağı An81

b) Yönetim Kurulu .83

c) Yönetim Kurulu Üyeleri.86

Pasif Taraf Sıfatı/Davalı89

İptal Davasında Süre90

Davanın Görülmesine İlişkin Usuli Kurallar92

a) Genel Kurul Kararının İptali Davasında Menfaat Kavramı.92

b) İptal Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme 93

c) Teminat.94

d) Üç Aylık Hak Düşürücü Süre Sona Ermeden Duruşmaya

Başlanamaması ve Davaların Birleştirilerek Görülmesi.97

Davanın Açılmasının Kararın İcrasına Etkisi .100

İptal Davalarında Dava Konusunun (Müddeabihin) Değeri .102

İptal Davasında Feri Müdahale104

Kötü Niyetle İptal Davası Açanların Sorumluluğu106

Yargılama Giderlerinden Sorumluluk.108

Genel Kurul Kararlarının İptali Hakkında TTK’da Yer Alan Özel

Düzenlemeler 109

Yeniden Yapılandırma Kararlarının İptali.109

a) Davanın Konusu 109

b) İptal Sebepleri.111

aa) Yeniden Yapılandırma Hükümlerinin İhlali .111

bb) Genel Hükümlerin, Esas Sözleşmenin ve Dürüstlük

Kuralının İhlali.113

c) Davanın Tarafları.115

aa) Aktif Taraf Sıfatı/Davacılar115

bb) Pasif Taraf Sıfatı / Davalı.117

d) Hukuka Aykırılıkların Giderilmesi 118

e) Dava Açma Süresi119

Sermaye Azaltımında Alacaklıları Koruyan Hükümlerin İhlali.120

İnternet Sitesi İle İlgili Yükümlülüklerin İhlali 123

Bağımsız İdari Otoritelerin Genel Kurul Kararlarının İptali Sürecine

Katılması 127

İçindekiler 11

Sermaye Piyasası Kurulu’nun İptal Davası Açma Yetkisi . 127

a) Kurumsal Yönetim İlkelerine Uygunluk Denetimi 127

b) Önemli Nitelikteki İşlemlerin Denetimi 130

c) İhraççıların Hukuka Aykırı İşlemleri ile Sermayeyi veya

Malvarlığını Azaltıcı İşlemlerinde SPK’nın Yetkileri  133

Bankacılık Kanunu Kapsamında Tasarruf Mevduatı Sigorta

Fonu’nun İptal Davası Açma Yetkisi 137

İKİNCİ BÖLÜM

İPTAL KARARININ HUKUKİ NİTELİĞİ VE BUNA BAĞLANAN SONUÇLAR .143

İptal Kararının Hukuki Niteliği . 143

İptal Davasının İnşai Dava Niteliği. 143

İptal Davası Sonunda Verilen İnşai Hüküm . 144

İptal Kararının Etkisi 145

İptal Kararının Taraflar Bakımından Etkisi. 145

İptal Kararının Zamansal Etkisi 147

a) Genel Olarak. 147

b) Geçmişe Etkililik Sorunsalı 148

aa) Genel Kurul Kararlarının İptali Davasının Amacı 149

bb) Geçmişe Etkililik İlkesinin Sınırları 151

İptal Edilen Genel Kurul Kararlarının Yerine Mahkemenin Doğru Karara

Hükmetmesinin Mümkün Olup Olmadığı Sorunu. 155

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

III. OLUMLU NİTELİKTEKİ BAZI KARARLAR BAKIMINDAN İPTAL KARARININ

ETKİSİ .169

Yönetim Kurulu Üyelerinin Seçimine İlişkin Karar. 169

İptal Kararının Geçmişe Etkisi . 169

İptal Kararından Önce Alınan Kararların ve Yapılan İşlemlerin

Geçerliliği  170

a) Üçüncü Kişiler ile Yapılan İşlemlere Etkisi 170

b) Şirket İçi Alınan Kararlara ve Yapılan İşlemlere Etkisi. 171

c) Hukuka Aykırı Olarak Seçilen Yönetim Kurulu Üyelerinin

Çağrısıyla Yapılan Genel Kurullarda Alınan Kararların Akıbeti 173

d) Yönetim ve Temsil Yetkilerinin Devrine İlişkin Alınan Kararlara

Etkisi. 175

e) Yönetim Kurulu Üyesinin Mali Haklarına Etkisi 177

f) İptal Kararının Hukuki Sorumluluğa Etkisi 185

Finansal Tabloların ve Faaliyet Raporlarının Onaylanmasına İlişkin Karar

(TTK m. 420) 188

12 İçindekiler

İbra Varsayımı190

Görüşülmesi Finansal Tabloların Müzakeresine Bağlı Olan Konulara

Etkisi 192

a) Kâr Payına İlişkin Alınan Genel Kurul Kararına Etkisi.192

b) İbra Kararına Etkisi 194

c) Yönetim Kurulu Üyelerinin Görevden Alınmaları ve Yenilerinin

Seçimi Kararına Etkisi196

İbra Kararı 198

Genel Olarak198

İbra Kararının İptal Edilmesinin Hukuki Sonucu.200

Denetçinin Seçimine İlişkin Karar 201

Görevden Alma ve Yeni Denetçi Atama Davası .201

İptal Davası 203

Denetçi Tarafından Oluşturulan Raporlara Dayanılarak Alınan Genel

Kurul Kararlarına Etkisi 205

a) Finansal Tabloların Onaylanması ve Bu Karara Bağlı Olarak

Alınan Diğer Kararlara Etkisi206

b) Kâr Payı Hakkında Verilen Karara Etkisi 207

Denetçi Sorumluluğuna Etkisi209

Önemli Miktarda Varlık Satışına İlişkin Karar.211

Genel Olarak211

Önemli Miktarda Şirket Varlığı Kavramı 212

Varlık Satışına İlişkin Genel Kurul Kararının Hukuki Niteliği.216

Önemli Miktarda Varlık Satışına İlişkin Alınan Genel Kurul Kararının

İptalinin Sonucu.222

Yönetim Kurulu Üyelerine Sağlanacak Maddi Menfaatlere İlişkin Karar

(TTK m. 394).223

Genel Olarak223

Mali Haklara İlişkin Olarak Alınan Genel Kurul Kararının İptalinin

Sonuçları224

Yönetim Kurulu Üyelerine Kazanç Payı Ödenmesine İlişkin Kararlar.225

Ortaklığın Kendi Paylarını İktisap Etmesine İlişkin Yönetim Kurulu’na

Yetki Verilen Karar .227

Kâr Payı Dağıtımı Yapılmasına İlişkin Karar231

Genel Olarak231

Kâr Payının İadesi.232

a) Kâr Payı Dağıtımının Yapılmış Olması233

b) Yapılan Kar Payı Dağıtımının Haksız Olması 233

c) Kar Payını Alan Kişinin Kötü Niyetli Olması .234

Özel Nitelikli Esas Sözleşme Değişiklik Kararları 238

İçindekiler 13

Sermaye Artırım Kararı . 238

a) Sermaye Artırım Kararı Tescil Edilmeden Önce Alınan İptal

Kararı 239

b) Sermaye Artırım Kararının Tescilinden Sonra Alınan İptal Kararı 240

aa) Tescilin İyileştirici Etkisi ve Bu Kavramın İptal Davasındaki

Yeri. 241

bb) İç Kaynaklardan Yapılan Sermaye Artırımı. 247

cc) Dış Kaynaklardan Yapılan Sermaye Artırımı. 251

c) Arka Arkaya Alınan Sermaye Artırım Kararları . 254

d) Şartlı Sermaye Artırımı Kararı. 258

aa) Değiştirme ya da Alım Hakları Kullanılmadan Önce Alınan

İptal Kararı . 259

bb) Değiştirme ya da Alım Hakları Kullanıldıktan Sonra Alınan

İptal Kararı . 260

Kayıtlı Sermaye Sisteminde Yönetim Kurulu’na Verilen Sermaye

Artırım Yetkisine İlişkin Kararlar 262

a) Genel Olarak. 262

b) Yönetim Kurulunun Sermaye Artırım Yetkisini Kullanmadan

Önce Verilen İptal Kararının Etkisi 263

c) Yönetim Kurulunun Aldığı Sermaye Artırım Kararı Tescil

Edilmeden Önce Alınan İptal Kararının Etkisi. 264

d) Yönetim Kurulunun Sermaye Artırım Kararı Tescil Edildikten

Sonra Verilen İptal Kararının Etkisi. 265

aa) Sermaye Artırım Kararına Etkisi . 267

bb) Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumluluklarına İlişkin

Değerlendirme. 270

Sermaye Azaltımı Kararı 272

a) Kurucu Nitelikteki Sermaye Azaltımı Kararı . 273

b) Açıklayıcı Nitelikteki Sermaye Azaltımı Kararı 275

İmtiyaz Yaratan ya da İmtiyazlarda Değişiklik Yapan Kararlar 277

a) Genel olarak . 277

b) Oy Hakkında İmtiyaz Yaratan Esas Sözleşme Değişikliği 278

c) Kâr Payı Hakkında İmtiyaz Yaratan Esas Sözleşme Değişikliği 281

d) Rüçhan Hakkında İmtiyaz Sağlayan Esas Sözleşme Değişikliği . 282

e) Yönetim Kurulunda Temsil Edilme İmtiyazı Sağlayan Esas

Sözleşme Değişikliği . 284

Yeniden Yapılandırma Kararı. 286

Genel Olarak . 286

Birleşme Kararlarının İptalinin Sonuçları 287

Bölünme 292

14 İçindekiler

Tür Değiştirme .295

Borçlanma Senedi İhracına İlişkin Genel Kurul Kararı296

Anonim Ortaklığın Feshi Kararı299

Genel Olarak299

Ortaklık Varlığı Dağıtılmaya Başlanmadan Önce Verilen İptal Kararı 301

Ortaklık Varlığı Dağıtılmaya Başlandıktan Sonra Verilen İptal Kararı.303

İptal Davası Devam Ederken Anonim Ortaklığın Sicilden Terkini303

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

OLUMSUZ NİTELİKTEKİ BAZI KARARLAR BAKIMINDAN İPTAL KARARININ

ETKİSİ307

Olumsuz Nitelikteki Kararlara Karşı İptal Davası Açılıp Açılamayacağı

Sorunu .307

Kâr Payı Dağıtmama Kararı 309

TTK Hükümleri Ekseninde Ortaklığın Kar Payı Dağıtım Zorunluluğu

Bulunup Bulunmadığı Hakkında Değerlendirme .312

a) TTK m. 519 Kapsamında Birincil Kar Payı Dağıtımının

Zorunluluğu Hakkında Değerlendirme312

b) Kar Payı Dağıtma Zorunluluğuna İlişkin Diğer TTK Hükümleri

Ekseninde Değerlendirme.314

c) Anonim Ortaklık Esas Sözleşmesinde Kar Payı Dağıtım

Zorunluluğu Öngörülmesine İlişkin Değerlendirme 322

Mevzuatta Kâr Payı Dağıtım Zorunluluğunun Açıkça Öngörüldüğü

Haller .323

İbra Etmeme Kararı324

İbra Etmeme Kararına Karşı İptal Davası Açılmasının Mümkün Olup

Olmadığı Sorunsalı.324

Yönetim Kurulu Üyesinin Bireysel Olarak İptal Davası Açıp

Açamayacağı Sorunu .327

Görevi Sonra Eren Yönetim Kurulu Üyesinin Dava Açıp Açamayacağı

Sorunu .329

İbra Davası .331

Özel Denetim Talebinin Reddi Kararı.332

Yönetim Kuruluna Aday Gösterme İmtiyazına Sahip Olan Pay Sahibinin

Gösterdiği Adayı Seçmeme Kararı .336

SONUÇ.341

KAYNAKÇA.347