ENERJİ YATIRIM SÖZLEŞMELERİ VE BUNLARIN ULUSLARARASI YATIRIM ANLAŞMALARI İLE KORUNMASI Yrd. Doç. Dr. Banu ŞİT KÖŞGEROĞLU BİRİNCİ BOLUM DEVLETLE YABANCI YATIRIMCI ARASINDAKİ ENERJİ YATIRIM SÖZLEŞMELERİ 1. ÖZELLİKLERİ 11 A. Yatırım Hukuku Acısından 11 B. Genel Tıpoloj 13 C. İçerik 16 II. HUKUK ÇERÇEVESİ 19 A. Ulusal Düzenlemeler 19 B. Uluslararası Anlaşmalar 21 1. İki Taraflı Yatırım Anlaşmaları 23 2. Çok Taraflı Yatırım Anlaşmaları Enerj Şartı Anlaşması 26 II. İLGİLİ KİŞİLER 30 A. Ev Sahibi Devlet ve Devlet Şirketi 30 1. Ev Sahibi Devlet 30 2. Devlet Şirketi 36 3. Devletin Taraf Sıfatı ve Sorumluluğu 38 B. Enerji Yatırımlarında Yatırımcı 40 1. Genel olarak 40 2. Yatırımcı Statüsü ve Yatırımcının Taraf Sıfatı a. ICSID Uygulaması 48 b. Enerji Şartı Anlaşmasında Yatırımcı 50 IV. YATIRIM KAVRAMI VE ENERJİ YATIRIM SÖZLEŞMELERİ A. Uluslararası Anlaşmalar Kapsamında Yatırım ve Enerji Yatırımı 1. ICSID Uygulaması nda Yatı rı m Kavram ı 54 2. Enerji Şartı Anlaşmasında Yatırım Kavramı B. Yatırım Kavramı Acısından Sözleşmeler 1. Sözleşmelerin Kapsam Dışında Tutulması 2. Sözleşmelerin Sınırlı Bir Biçimde Kapsama Alınması 3. Sözleşmelerin Tam Olarak Kapsama Alınması C. Yatırım İIişkisi Ticari İIişki Ayırımı 71 İKİNCİ BÖLÜM KONUSUNA GÖRE ENERJİ YATIRIM SÖZLEŞMELERİNİN TÜRLERİ PETROL ARAMA VE Ü RETİM SÖZLEŞMELERİ 7 7 A. İmtiyaz Sözleşmeleri 77 1. İmtiyaz Sözleşmelerinin Gelişimi ve Temel Özellikleri 77 a. Geleneksel İmtiyaz Sözleşmeleri 78 b. Modern İmtiyaz Sözleşmeleri 80 2. İmtiyaz Sözleşmeleri ve Diğer Sözleşme Modelleri Ayırımı 85 B. Ortak Girişim 87 C. Üretim Paylaşım Sözleşmeleri 96 D. Servis Sözleşmeleri 103 E. Sözleşmelerin Hukuk Nitelik Acısından Farklılaşması ... .108 II. GAZ SATIM SÖZLEŞMELERİ 111 A. Doğal Gaz Pazarı ve Doğal Gaz Satım Sözleşmeleri İlişkisi ..112 1. Uzun Dönemli Sözleşmeler 115 2. Kısa Dönemli Sözleşmeler 117 B. Boru Hatları ile Uluslararası Gaz Ticareti ve Uzun Dönemli Sözleşmeler 119 1. Boru Hatları ile Uluslararası Gaz Ticareti 119 2. Uluslararası Boru Hatlarına İlişkin Sorunlar 121 3. Hukuk Çerçeve 123 4. Uzun Dönemli Gaz Satım Sözleşmeleri 128 a. Özellikleri 128 b. İçerdiği Hükümler 130 C. Sıvılaştırılmış Doğal Gaz LNG Ticareti ve Satım Sözleşmeleri 136 1. LNG Ticareti ve LNG Geliştirme Projeleri 136 2. LNG Satım Sözleşmeleri 139 D. Değerlendirme 142 III. ALTYAPI PROJELERİNE İLİŞKİN SÖZLEŞMELER 144 A. Enerj Altyapı Projeleri 144 B. Proje Türleri ve Sözleşmeler 147 C. Hukuk Çerçeve 151 IV. SÖZLEŞME TÜRLERİNE İLİŞKİN DEĞERLENDİRME 153 UCUNCU BOLUM YABANCI YATIRIMLARA VE ENERJİ YATIRIMLARINA İLİŞKİN KORUMA REJİMİNİN ESASLARI I. ULUSLARARASI I Kİ Lİ VE COK TARAFLI YATI RIM ANLAŞMALARI İLE KORUMA 160 A Yatırım Anlaşmaları Rejmi 160 B Yatırım Anlaşmaları Rejmi Kapsamında Korama ve Enerj Şartı Anlaşması 162 1. Madd Esaslar Acısından 162 2. Uyuşmazlık Çözümüne İlişkin Esaslar Acısından 165 C Yatırım Anlaşmaları Rejminin Hukuk Niteliği 169 D Yatırım Anlaşmalarının Doğrudan Doğruya Yatırımcı Lehine Haklar Doğurması Meselesi 172 E Değerlendirme 177 II. ENERJİ YATI RI M SÖZLEŞMELERİ İ LE KORUMA 181 A Genel Olarak 181 B Enerj Yatırım Sözleşmelerinde Yer Alan Kayıtlar 182 1. İstikrar Kayıtları 183 2. Yeniden Müzakere Kayıtları 187 3. Hukuk Secimi ve Uyuşmazlık Çözümüne İlişkin Kayıtlar 194 a Hukuk Secimi Kayıtları 194 b Uyuşmazlık Çözümüne İlişkin Kayıtlar 197 C Enerj Yatırım Sözleşmelerinin Uluslararasılaşması 198 1. Uluslararasılaşma Teorisinin Gelişimi 200 a Sözleşmelerin Niteliğinden Hareket Eden Görüşler... .200 b Kanunlar Ihtilfı Kurallarından Hareket Eden Görüş .. .203 2. Uluslararasılaşma Teorisine Yöneltilen Eleştiriler ve Teorinin Geldiği Nokta 207 3. Yatırım Anlaşmaları Rejmi Uluslararası Hukukun Uygulanması ve Uluslararasılaşma 209 a Sözleşmelerin İhlli İddialarının Yatırım Anlaşmaları Kapsamında Tahkime Götürülmesi 211 b Uluslararası Hukukun Uygulanması ve Sözleşmelerin İhlli İddiaları 214 4. Uluslararasılaşma Arayışı Acısından Hükümetler Arası Anlaşmalar ve Ev Sahibi Hükümet Anlaşmaları 221 a. Hükümetler Arası Anlaşmalar 222 b Ev Sahibi Hükümet Anlaşmaları 226 5. Değerlendirme 232 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM ENERJİ YATIRIM SÖZLEŞMELERİNİN ULUSLARARASI YATIRIM ANLAŞMALARI İLE KORUNMASI I. ULUSLARARASI YATIRIM ANLAŞMALARINDAKİ UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜ HÜKÜMLERİ KAPSAMINDA KORUMA 237 A Ev Sahibi Devletin Tahkime Rıza Göstermesi 237 B Ev Sahibi Devletin Tahkime Rızasının Kapsamı 240 1. Sınırlama İçeren Hükümler 240 2. Sınırlama İçermeyen Hükümler 242 a Geniş Yorum Yaklaşımı 243 b. Sözleşmesel Taleplerin Kapsam Dışında Tutulması Yaklaşımı 247 c. Doktrindeki Tartışma 249 3. Enerj Şartı Anlaşması Kapsamında Tahkime İlişkin Yetkilendirme ve Sözleşmeler 254 4. Değerlendirme 255 C. Sözleşmelerdeki Yetki ve Tahkim Kayıtlarının Etkisi 256 1. Yatırım Anlaşmalarına Dayanan Talepler Bakımından 257 2. Sözleşmesel Talepler Bakımından 257 a. Sözleşme İhalinin Aynı Zamanda Yatırım Anlaşmasının İhali Teşkil Ettiği Haller 258 b. Sözleşme Ihalinin Yatırım Anlaşmasının İhali ile Örtüşmediği Haller 259 D. Sözleşmesel Taleplerin Yatırım Anlaşmalarına Dayanan Taleplerden Ayrılması 266 II. YATIRIM ANLAŞMALARININ MADD HÜKÜMLERİ KAPSAMINDA KORUMA 270 A. Genel Olarak Sözleşmeye Aykırılık ve Yatırım Anlaşmasına Aykırılık 270 B. Sözleşmeye Aykırılık Hallerinin Yatırım Anlaşmalarının Madde Hükümleri Kapsamına Girip Girmediğinin Belirlenmesi 272 1. dil ve Eşit Muamele Yükümlülüğü 272 a. Genel Olarak 272 b. Dil ve Eşit Muamele Yükümlülüğünün Kapsamı ve Yatırım Sözleşmelerine Aykırılık Halleri 276 u. Yatırımcının Haklı Beklentilerinin Korunması ve Sözleşmelere Aykırılık Halleri 279 v. İstikrarlı Bir Hukuk Çerçeve Sunulması ve Sözleşmelere Aykırılık Halleri 285 c. Değerlendirme 289 2. Kamulaştırma 290 a Genel Olarak 290 b Sözleşmelerden Doğan Hakların Kamulaştırılması ... .295 3. Diğer Hükümler ve Sözleşmelerden Doğan Hakların Korunması 301 4. Değerlendirme 302 111 ŞEMSİYE HÜKÜMLER KAPSAMI NDA KORUMA 302 A. Genel Olarak 302 B. Şemsiye Hükümlerde Kullanılan İfade 307 C. Şemsiye Hükümlerin Etkileri 314 1. Dar Yorum Yaklaşımı 315 2. Geniş Yorum Yaklaşımı 319 3. Şemsiye Hükümlerin Etkilerinin Belirlenmesinde Dikkate Alınan Bazı Hususlar 323 a. İfadenin Etkisi 323 k. Genel Olarak 323 I. Üstlenilen Borçların Kapsamı Bakımından 325 b. Şemsiye Hükümlerin Yatırım Anlaşmaları İçindeki Konumunun Etkisi 328 c. Şemsiye Hükümlerin Etkilerine İlişkin Değerlendirme 328 D. Şemsiye Hükümlerin Kapsamı Açısından Özellik Arz Eden Durumlar 333 1. Yabancı Yatırımcının Doğrudan Doğruya Taraf Olmadığı Sözleşmeler 334 2. Tek Taraflı Taahhütler 336 3. Devletin Kendisinin Üstlenmediği Borçlar Bakımından Sorumluluğu 337 E. Değerlendirme 342 SONUÇ 345 BİBLİYOGRAFYA 351
%3190,00 TL184,30 TL
