Engelli Hakları ve Ayrımcılık Yasağı

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Kısaltmalar 13
Giriş 15
Birinci Bölüm
AYRIMCILIK, ENGELLİLİK VE ENGELLİ HAKLARI
I. AYRIMCILIK 17
A. Ayrımcılık Kavramı 17
B. Ayrımcılık Türleri 19
1. Doğrudan Ayrımcılık 19
2. Dolaylı Ayrımcılık 21
3. Dolayısıyla Ayrımcılık 22
4. Taciz 23
5. Makul Uyumlaştırmanın Reddi 24
6. Mağdurlaştırma 24
7. Çoklu Temelde Ayrımcılık 25
8. Pozitif Ayrımcılık 25
C. Ayrımcılıkla İlişkili Bazı Kavramlar 26
1. Eşitlik 26
a. Genel Olarak 26
b. Eşitlik Türleri 28
(1) Şekli Eşitlik 28
(2) Maddi Eşitlik 30
2. Farklı Muamele 32
3. Nefret Suçu 34
D. Ayrımcılık Yasağı 35
II. ENGELLİ KAVRAMI 37
A. Genel Olarak 37
B. Engelliliğin Tanımı 38
C. Engellilik Türleri 41
D. Engelliliğe Yönelik Yaklaşımlar 43
1. İlkel Yaklaşım (Ahlaki Model) 43
2. Tıbbi Yaklaşım (Medikal Model) 43
3. Sosyal Model 45
4. İnsan Hakları Yaklaşımı 46
III. ENGELLİ HAKLARI 47
A. Genel Olarak 47
B. Engelli Haklarının Gelişimi 48
C. Engellilere İlişkin Temel Haklar 54
1. Eğitim Hakkı 54
2. Sağlık Hakkı 56
3. Çalışma Hakkı 58
4. Siyasi Katılım Hakkı 61
5. Erişilebilirlik 65
6. Ayrımcılık Yasağı 67
İkinci Bölüm
ULUSLARARASI İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMELERİNDE
ENGELLİLERE YÖNELİK AYRIMCILIK YASAĞI
I. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SÖZLEŞMELERİ 71
A. Birleşmiş Milletler 71
B. Engelli Hakları Sözleşmesi 73
1. Genel Olarak Kapsamı 73
2. Ayrımcılık Yasağı 75
a. Genel Olarak 75
b. Engelli Hakları Komitesi’nin Ayrımcılık Yasağı ve Eşitlik Hakkında Yorumu 78
c. Engelli Kadınlar ve Engelli Çocuklar 82
d. Engelli Hakları Komitesi’nin Ayrımcılık Yasağı Bağlamında Diğer Haklara İlişkin Değerlendirmeleri 85
3. Denetim Mekanizması 89
a. Engelli Hakları Komitesi ve Denetim Usulleri 89
i. Engelli Hakları Komitesi ve Yapısı 89
ii. Rapor Usulü 90
iii. Bireysel Başvuru Usulü 91
aa. Genel Olarak 91
bb. Örnek Kararlar 94
aaa. Fiona Given/Avusturalya Kararı 94
bbb. H.M./İsveç Kararı 97
ccc. Y./Tanzanya Kararı 99
iv. Soruşturma Usulü 100
b. Ulusal Mekanizmalar 101
C. Diğer Birleşmiş Milletler Sözleşmeleri 102
1. Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi 102
a. Genel Olarak Kapsamı 102
b. Ayrımcılık Yasağı 103
c. Denetim Mekanizması 106
2. Ekonomik, Kültürel ve Sosyal Haklar Sözleşmesi 107
a. Genel Olarak Kapsamı 107
b. Ayrımcılık Yasağı 108
c. Denetim Mekanizması 110
3. Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Kaldırılması Sözleşmesi 112
a. Genel Olarak Kapsamı 112
b. Ayrımcılık Yasağı 113
c. Denetim Mekanizması 114
4. Çocuk Hakları Sözleşmesi 115
a. Genel Olarak Kapsamı 115
b. Ayrımcılık Yasağı 117
c. Denetim Mekanizması 119
II. AVRUPA KONSEYİ SÖZLEŞMELERİ 120
A. Avrupa Konseyi 120
B. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 121
1. Genel Olarak Kapsamı 121
2. Ayrımcılık Yasağı 122
3. Denetim Mekanizması 125
4. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Seçili Kararları 126
a. Guberina/Hırvatistan Kararı 126
b. Kiyutin/Rusya Kararı 129
c. Glor/İsviçre Kararı 132
d. Çam/Türkiye Kararı 134
e. Enver Şahin/Türkiye Kararı 137
C. Avrupa Sosyal Şartı ve Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartı 140
1. Genel Olarak Kapsamı 140
2. Ayrımcılık Yasağı 143
3. Denetim Mekanizması 146
Üçüncü Bölüm
TÜRK HUKUKUNDA ENGELLİLERE YÖNELİK
AYRIMCILIK YASAĞI
I. 1982 ANAYASASI 150
A. Anayasa Hükümleri 150
B. Anayasa Mahkemesi’nin Örnek Kararları 153
1. Halit Aydemir Kararı 153
2. T.A.A. Kararı 156
II. 5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNU 158
III. 4857 SAYILI İŞ KANUNU 160
IV. 657 SAYILI DEVLET MEMURLARI KANUNU 163
V. 5378 SAYILI ENGELLİLER KANUNU 165
VI. 6701 SAYILI TÜRKİYE İNSAN HAKLARI VE EŞİTLİK KURUMU KANUNU 170
Sonuç 175
Kaynakça 185
Kavramlar Dizini 197