MADDE-1 7 AÇIKLAMALAR 7 1. Genel Açıklama 7 2. Konvansiyonun Uygulanacağı Taşıma Sözleşmeleri 9 2.a. Taraflar Arasında Bir Taşıma Sözleşmesinin Bulunması 9 2.b. Taşımanın Taşıt Aracılığı ile Karayolundan Yapılması 10 2.c. Eşyanın Teslim Alındığı Yer İle Teslim Edileceği Yerin İki Ayrı Devletin Sınırları İçinde Olması Ve Bu Ülkelerden Birinin CMR’ye Taraf Olması 10 2.d. Taşıma Sözleşmesinin Konusunun Eşya Taşımacılığı Olması 13 2.d.1. Uluslararası Posta Anlaşmalarına Göre Yapılan Taşımalar 13 2.d.2. Cenaze Taşımaları 14 2.d.3. Ev Eşyası Taşımaları 14 2.e. Taşıma İşinin Ücret Karşılığında Yapılması 15 3. Taşımanın Özel Ya da Devlet Müesseseleri veya Teşekkülleri Tarafından Yapılmasının Önemli Olmaması 15 4. CMR Hükümlerinin Özel Anlaşmalarla Değiştirilememesi 15 İÇTİHATLAR 16
MADDE-2 37 AÇIKLAMALAR 38 1. Karma Taşıma (Multimodel Taşıma)’nın CMR’ye Tabi Olması 38 2. Karma (Multimodel) Taşımada Ziya, Hasar ve Gecikmeden Sorumluluk 43 İÇTİHATLAR 45
II. BÖLÜM TAŞIMACININ SORUMLU OLDUĞU KİŞİLER
MADDE-3 55 AÇIKLAMALAR 55 1. Taşıyıcının Yardımcıların Fiillerinden Doğan Sorumluluğu 55 2. Sorumluluğun Hukuki Niteliği 57 3. Yardımcı Şahıs Kavramı 57 4. “Yardımcı Şahıs” Olarak Kabul Edilen Kişiler 57 5. Sorumluluğun Şartları 59 5.a. Sorumluluk Nedeninin CMR’nin Bir Hükmünden Doğması 59 5.b. Sorumluluğa Yol Açan Olaya Taşıyıcının Yardımcısının Yol Açması 59 5.c. Zarara Yol Açan Olayın Yardımcının Görevi Kapsamında Olması 60 6. Sorumluluğun Sonuçları ve Sorumluluktan Kurtulma Yolları 61 7. Taşıyıcının Rücu Hakkı 62 İÇTİHATLAR 62
III. BÖLÜM TAŞIMA MUKAVELESİNİN AKDEDİLMESİ VE UYGULANMASI
MADDE 4 68 AÇIKLAMALAR 68 1. Genel Açıklama 68 2. Taşıma Senedinin Hukuki Niteliği 69 3. Taşıma Senedinin Fonksiyonu 69 İÇTİHATLAR 70
MADDE 5 72 AÇIKLAMALAR 72
MADDE 6 74 AÇIKLAMALAR 75 1. Genel Açıklamalar 75 2. Taşıma Senedinde Yer Alan Hususlar 76 2.a. Taşıma Senedine Her Durumda Yazılması Gereken Hususlar 76 2.b. Özel Durumlarda Yazılması Gerekenler 77 2.c. Tarafların İsteğine Göre Yazılacak Diğer Hususlar 78 3. Uygulamada Kullanılan Taşıma Senedi Örneği 78 İÇTİHATLAR 81
MADDE 7 91 AÇIKLAMALAR 91 İÇTİHATLAR 93
MADDE 8 96 AÇIKLAMALAR 96 1. Genel Açıklamalar 96 2. Hükmün Niteliği ve Düzenlenme Amacı 97 3. Taşıyıcının Yükü Kontrol Yükümlülüğünün Kapsamı 97 4. Taşıyıcının Yükle İlgili Olarak Taşıma Senedine Yazdığı Çekincenin Sonuçları 98
MADDE 9 98 AÇIKLAMALAR 98 1. Taşıma Senedinin Karine Niteliği 98 a. Taşıma Sözleşmesinin Akdine ve Koşullarına İlişkin Karine 99 b. Tesellüm Karinesi 100 c. Malların Taşıyıcı tarafından İyi Durumda Teslim Alındığına Dair Karine 100 İÇTİHATLAR 101
MADDE 10 111 AÇIKLAMALAR 111 1. Gönderenin Yetersiz Ambalajlamadan Kaynaklanan Zarardan Doğan Sorumluluğu 111 a. Gönderenin Özenli Ambalajlama Borcu 111 b. Gönderenin Sorumluluğunun Hukuki Niteliği 112 c. Gönderenin Sorumluluktan Kurtulma Yolları 112
MADDE 11 113 AÇIKLAMALAR 113 İÇTİHATLAR 115
MADDE 12 116 AÇIKLAMALAR 117 1. Mallara Tasarruf Etme Yetkisi (Taşıyıcıya Talimat Verme Yetkisi) 117 2. Mallara Tasarruf Etme Kavramı ve Niteliği 118 3. Mallara Tasarruf Etme Yetkisini Haiz Olanlar 118 4. Mallara Tasarruf Etme Yetkisinin Kapsamı 119 5. Mallara Tasarruf Etme Yetkisinin Kullanılmasının Şartları 119 6. Taşıyıcının Mala Tasarruf Yetkisi İle İlgili Sorumluluğu 120 İÇTİHATLAR 120 MADDE 13 124 AÇIKLAMALAR 125 1. Taşıyıcının Yükü Teslim Borcu 125 2. Teslim Kavramı 125 3. Teslimde Şekil Şartı 128 4. Malların Alıcıya Ulaşmaması ve Alıcının Dava Hakkı 128 5. Taşıyıcının Ücret ve Masraf Alacağı ve Hapis Hakkı 129 İÇTİHATLAR 130
MADDE 14 145 AÇIKLAMALAR 145 Taşıma Engelleri 145 1. Taşımanın İmkansız Hale Gelmesi(CMR.m.14/I) 146 1.a. Şartları 147 1.b. Taşımanın İmkansız Hale Gelmesi Halinde Taşıyıcının Yapması Gerekenler 147 2. Farklı Şekilde Taşıma İmkanı(CMR.m.14/II) 148 İÇTİHATLAR 149
MADDE 15 157 AÇIKLAMALAR 157 Teslim Engelleri 157 1. Teslim Engeli Kavramı 157 2. Teslim Engeli Sayılabilecek Durumlar 158 3. Teslim Engellerinin Varlığı Halinde Taşıyıcının Yapması Gerekenler 158 3.a. Taşıyıcının Talimat İstemesi 159 3.b. Yükün Boşaltılması 160 3.c. Yükün Satılması 160 İÇTİHATLAR 161
MADDE 16 166 AÇIKLAMALAR 167 1. Genel Açıklama 167 2. Taşıyıcının Talimat Masraflarını Talep Hakkı 167 3. Taşıma Engeli ve/veya Teslim Engeli Halinde Boşaltım ve Muhafaza Tedbirleri 168 4. Zorunlu Satış 168 İÇTİHATLAR 169
IV. BÖLÜM TAŞIMACININ SORUMLULUĞU
MADDE 17 174 AÇIKLAMALAR 175 1. Genel Açıklama 175 2. Sorumluluğun Kapsamı 175 2.a. Sorumluluğun Hukuki Niteliği 175 2.b. Sorumlu Olunan Zaman Kesiti 176 2.c. Sorumluluk Halleri 179 2.c.1. Eşyanın Hasara Uğraması 179 2.c.2. Yükün Kısmen veya Tamamen Ziyaı 181 2.c.3. Gecikme 183 2.c.4. Araç Kusuru 183 3. Sorumsuzluk Halleri 184 3.a. Genel Sorumsuzluk Sebepleri 185 3.a.1. Talep veya Hak Sahibinin Hatası Veya Kusuru 185 3.a.2. Talep veya Hak Sahibinin Verdiği Talimat 186 3.a.3. Eşyaya Has Kusur 189 3.a.4. Kaçınılmaz ve Sonuçlarına Engel Olunamayacak Nedenler 190 3.b. Özel Sorumsuzluk Halleri 194 3.b.1. Taşımanın Açık Araçla Yapılması 195 3.b.2. Eşyanın Ambalajsız Veya Yetersiz Ambalajla Taşımaya Verilmiş Olması 196 3.b.3. Yükleme, İstifleme veya Boşaltmanın Gönderen/Alıcı veya Bunlar Adına Hareket Eden Kişilerce Yapılması 198 3.b.4. Eşyanın Doğal Özelliği 200 3.b.5. Paket ile Ambalajlar üzerindeki İşaret ve Numaralandırmada Yetersizlik ve Hata 202 3.b.6. Canlı Hayvan Nakli 203 4. Müterafik Kusur(CMR.m.17/IV) 204 5. Taşıyıcının Maddi Tazminat Sorumluluğunun Kapsamı 205 6. Taşıyıcının Manevi Tazminat Sorumluluğu. 205 7. Acentelerin Hukuki Durumu 206 İÇTİHATLAR 207
MADDE 18 285 AÇIKLAMALAR 285 İspat Yükü 285 İÇTİHATLAR 289
MADDE 19 291 AÇIKLAMALAR 291 1. Taşıyıcının Gecikmeden Doğan Sorumluluğu 291 2. Taşıyıcının Gecikmeden Doğan Sorumluluğunun Hukuki Niteliği 292 3. Taşıyıcının Gecikmeden Doğan Sorumluluğunun Şartları 293 3.a. Gecikmenin Söz konusu Olması 293 3.b. Gecikme Dolayısıyla Zararın Meydana Gelmesi 295 3.c. İlliyet Bağının Bulunması 297 4. Sorumsuzluk Halleri 298 5. Taşıyıcının Gecikmeden Doğan Sorumluluğunun Miktarı 298 6. Taşıycının Gecikme Nedeniyle Manevi Tazminat Sorumluluğu 300 İÇTİHATLAR 300
MADDE 20 310 AÇIKLAMALAR 310 Gecikme Durumunda Eşyanın Zayi Olduğu Karinesi 310
MADDE 21 312 AÇIKLAMALAR 312 1. Taşıyıcının Ödeme Karşılığında Teslim Şartından Doğan Sorumluluğu 312 2. Sorumluluğun Hukuki Niteliği 314 3. Sorumluluğun Şartları 315 3.a. “ödeme karşılığında teslim” hususunda taşıyıcı ile gönderenin anlaşması 315 3.b. Eşyanın “ödeme karşılığında teslim” şartına aykırı olarak teslim edilmiş olması 315 3.c. Taşıyıcının Alıcıya Karşı Talep Haklarını Kaybetmemiş Olması 316 4. Sorumluluğun Miktarı 317 İÇTİHATLAR 318
MADDE 22 339 AÇIKLAMALAR 339 Tehlikeli Eşya 339
MADDE 23 340 AÇIKLAMALAR 342 1. Genel Açıklama 342 2. Kısmi ve Tam Ziya Halinde Tazminatın Hesabı 342 a. Sınırlı Sorumluluk Esası 342 b. Eşyanın Kıymetinin Tespiti 344 c. Taşıma Ücreti, Gümrük resimleri ve Diğer Ödemelerin de Talep Edilebileceği 347 d. Sınırlı Sorumluluk Esasının İstisnası 347 3. Gecikme Halinde Tazminat Hesabı 348 4. Taşıyıcının Talep Edebileceği Taşıma Ücreti 350 a. Taşıma Ücreti 350 b. Bekleme Ücreti 353 İÇTİHATLAR 354
MADDE 24 415 AÇIKLAMALAR 415
MADDE 25 417 AÇIKLAMALAR 417 1. Eşyanın Hasara Uğraması Halinde Taşıyıcının Ödeyeceği Tazminat 417 2. Hasar Tazminatının Sınırı 419 İÇTİHATLAR 420
MADDE 26 434 AÇIKLAMALAR 434 Eşyanın Tesliminde Özel Menfaatin Bildirilmesi 434 1. Genel Açıklama 434 2. Maddenin Uygulanma Şartları 435
MADDE 28 459 AÇIKLAMALAR 459 Taşıyıcının Sözleşme Dışı Sorumluluğu 459 İÇTİHATLAR 460
MADDE 29 462 AÇIKLAMALAR 463 Taşıyıcının Kastı veya Kasta Eşdeğer Kusuru 463 1. Genel Açıklama 463 2. “Kast” veya “Kasta Eşdeğer Kusur” Kavramı 463 3. Taşıyıcının Sorumluluğu 465 İÇTİHATLAR 466
V. BÖLÜM İSTEM VE DAVALAR MADDE 30 504 AÇIKLAMALAR 504 1. Genel Açıklama 504 2. Kısmi Ziya ve Hasar Halinde Alıcının Teslimde İhtirazi Kayıt Bildirmesi 505 3. Gecikme Halinde Gönderilenin İhtirazi Kayıt Bildirmesi 510 İÇTİHATLAR 512
MADDE 31 540 AÇIKLAMALAR 541 1. Genel Açıklama 541 2. CMR’ye Tabi Taşımalarda Yetkili Mahkeme 541 3. Teminat 543 4. Derdestlik 544 5. Kesin Hüküm 545 6. Tenfiz 545 İÇTİHATLAR 546
MADDE 32 553 AÇIKLAMALAR 554 CMR’ye Tabi Taşımalarda Zamanaşımı 554 1. Hükmün Uygulama Alanı 554 2. Zamanaşımı Süresi 555 3. Zamanaşımının Başlangıç Anı 557 3.a. Kısmi Ziya, Hasar ve Gecikme Halinde Zamanaşımının Başlangıcı 557 3.b. Tam Ziya Halinde Zamanaşımının Başlangıcı 559 3.c. Diğer Durumlarda Zamanaşımının Başlangıcı 559 4. Zamanaşımının Durması 559 5. Karşı Dava veya Takas İddiası Halinde Zamanaşımı 561 6. Zamanaşımının İleri Sürülmesi, Hüküm ve Sonuçları 562 İÇTİHATLAR 562 MADDE 33 577 AÇIKLAMALAR 577 Tahkim Sözleşmesi veya Tahkim Şartı 577
VI. BÖLÜM TAŞIMACILAR TARAFINDAN ORTAKLAŞA YAPILAN TAŞIMALARLA İLGİLİ HÜKÜMLER
MADDE 34 580 AÇIKLAMALAR 580 1. Müteakip Taşımalarda Sorumluluğun Niteliği: Müteselsil Sorumluluk 580 2. CMR.m.34’ün Uygulama Alanı 580 3. Müteakip Taşımanın Uygulanma Şartları 582 3.a. Tek Sözleşmenin Varlığı 582 3.b. Taşıma Senedinin Varlığı 583 3.c. Müteakip Taşımların Karayolu ile Yapılması 584 İÇTİHATLAR 584
MADDE 35 604 AÇIKLAMALAR 605 1. Müteakip Taşıyıcının Kendisinden Önceki Taşıyıcıya Makbuz Vermesi 605 2. Müteakip Taşıyıcının Taşıma Senedine İsmini Yazması 605 3. Müteakip Taşıyıcının Taşıma Senedine Çekince Koyması ve Çekincenin Hükmü 605
MADDE 36 607 AÇIKLAMALAR 607 1. Sınırlı Sayıdaki Taşıyıcıya Karşı Dava Açılabileceği Kuralı 607 2. Kuralın İstisnası: Karşı Dava ve Takas 608 3. Müteakip Taşımalarda Yargılama 609 İÇTİHATLAR 609 MADDE 37 616 AÇIKLAMALAR 617 Müteakip Taşıyıcılar Arasındaki Rücu İlişkisi (Tazminatı Ödeyen Taşıyıcının Rücu hakkı) 617 1. Rücu Davasının Kapsamı 617 2. Rücu Davasının Tarafları 619 2.a. Davacı 619 2.b. Davalı 619 2.b.1. Zarardan Sorumlu Olan Taşıyıcı 619 2.b.2. Zarara Birden Çok Taşıyıcının Sebep Olması Halinde Davalı 620 2.b.3. Zarara Sebep Olan Taşıyıcının Belirlenememesi Halinde Davalı 620 İÇTİHATLAR 620
MADDE 38 629 AÇIKLAMALAR 629
MADDE 39 630 AÇIKLAMALAR 631 1. Rücu Hakkına Sahip Taşıyıcı Aleyhine Verilen Hükmün Müteakip Taşıyıcılara Etkisi 631 2. Rücu Davasında Yetkili Mahkeme 632 3. Rücu Davasında Tenfiz 632 4. Rücu Davasında Zamanaşımı 634 İÇTİHATLAR 634
MADDE 40 637 AÇIKLAMALAR 637
VII. BÖLÜM SÖZLEŞMEYE AYKIRI KOŞULLARIN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ
MADDE 41 639 AÇIKLAMALAR 639 1. CMR Hükümlerinin Emredici Özelliği 639 2. Emrediciliğin İstisnası: CMR.m.40 hükmü 641 3. Özel Olarak Düzenlenen Hükümsüzlük Halleri (CMR.m.41/2 hükmü) 642 İÇTİHATLAR 642
VIII. BÖLÜM SON HÜKÜMLER
MADDE 42 656 MADDE 43 656 MADDE 44 656 MADDE 45 657 MADDE 46 657 MADDE 47 657 MADDE 48 657 MADDE 49 657 MADDE 50 658 MADDE 51 658 İMZA PROTOKOLÜ 659
