İmar Planları

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Kısaltmalar 27
Bölüm 01
MEKÂN POLİTİKASI
01.1. MEKÂNA BÜTÜNSEL BAKIŞ 33
01.1.1. Mekân Kavramı 33
01.1.2. Mekân Politikası 35
01.1.3. Kentleşme Süreci ve Kentlerin Bunalımı 38
01.1.4. Toprak ve Kentleşmedeki Yeri 44
01.2. 21. YÜZYILIN KENTİ 47
01.2.1. Leizig Şartı 48
01.2.2. Avrupa Kentsel Şartı (Yeni Bir Kentlilik İçin Manifesto) 51
01.2.3. KENTGES–Bütünleşik Kentsel Gelişme Stratejisi ve Eylem Planı (2010–2023) 56
01.2.4. Mekânsal Planlama Politikaları 57
01.3. PLANLAMA SÜRECİ VE DEĞER ARTIŞLARI 61
01.3.1. Topraktaki Değer Artışının Sonuçları 62
01.3.2. Planlama Süreci ve Değer Artışları 66
01.3.3. Değer Artışları Kime Ait Olmalı? 72
01.3.4. Değer Artışlarının Maliklerde Kalmasının Etkileri 74
01.3.5. Değer Artışlarının Kamuya Dönmesinin Araçları 75
01.3.6. Yeni Bir Mülkiyet ve Planlama Anlayışı Yoluyla 77
01.3.7. Değer Artışlarının Uygulama Sürecinde Geri Alınması 80
01.3.8. Edinme Araçları 86
01.3.8.1. Satın Alma 86
01.3.8.2. Kamulaştırma 88
01.3.8.3. Önalım Hakkı 90
01.3.8.4. Mal Değişimi (Trampa) 92
01.3.9. Kentsel Dönüşüm ve Dağıtım Süreçleri 94
01.3.10. Vergileme 102
01.3.10.1. Mekânsal Vergilere Bakış 102
01.3.10.2. Arsa Politikasının Mali Araçları 104
01.3.10.3. Mekânsal Vergi Türleri 105
01.3.10.4. Kentsel Rantların Vergilendirilmesi 105
01.3.10.5. Değer Artışlarının Vergilemesinin Modellenmesi 109
01.3.11. Yollara ve Teknik Altyapılara Katılım Payı 111
01.3.12. Planlamayla Yaratılan Değer Artışlarına Yaklaşım Konusunda Diğer Ülke Örnekleri 115
01.3.12.1. Federal Almanya 115
01.3.12.1.1. Planlamayla Yaratılan Değer Artışları 115
01.3.12.1.2. Kentsel Dönüşümle Yaratılan Değer Artışları 121
01.3.12.1.3. Vergileme 123
01.3.12.1.4. Yollara ve Altyapılara Katkı Payları 125
01.3.12.2. İsviçre 126
01.3.12.3. Avusturya 132
01.3.13. İmar Yasası’nda Yapılan Düzenleme 134
01.4. İMAR PLANLARI VE ARSA DÜZENLEMESİNDE MÜLKİYETİN ROLÜ VE SOSYAL ADALET 139
01.4.1. Mülkiyet Kurumu 140
01.4.1.1. Mülkiyetin Anlamı ve Kapsamı 140
01.4.1.2. Mülkiyetin Tarihselliği 143
01.4.1.2.1. İlkel Toplumlarda Mülkiyet 143
01.4.1.2.2. Antik Yunanda Mülkiyet 144
01.4.1.2.3. Roma’da Mülkiyet 145
01.4.1.2.4. Feodal Toplumlarda Mülkiyet 146
01.4.1.2.5. Kapitalist Toplumlarda Mülkiyet 146
01.4.1.2.6. Sosyalist Toplumlarda Mülkiyet 147
01.4.1.2.7. Günümüzde 148
01.4.1.2.8. Değerlendirme 149
01.4.1.3. Bazı Düşünülerin Mülkiyete Yaklaşımları 150
01.4.1.3.1. Platon 150
01.4.1.3.2. Aristoteles (İ.Ö. 384–322) 152
01.4.1.3.3. İbn–i Haldun (1332–1406) 156
01.4.1.3.4. Sir Thomas More (1478–1535) 156
01.4.1.3.5. Thomas Hobbes (1588–1679) 158
01.4.1.3.6. John Locke (1632–1704) 160
01.4.1.3.7. Jean–Jacques Rousseau (1712–1778) 165
01.4.1.3.8. Pierre–Joseph Proudhon (1809–1865) 167
01.4.1.3.9. Karl Marx ve Friedrich Engels 169
01.4.1.4. Değerlendirme 171
01.4.2. Kent Toprakları ve Mülkiyet 174
01.4.3. Planlama ve Uygulama Süreçleriyle Mülkiyet Kurumunun İlişkisi 177
01.4.4. Kent Topraklarında Özel Mülkiyetin Yarattığı Sorunlar 178
01.4.5. Mülkiyet Bir Temel Hak mıdır? 179
01.4.6. İnsan Hakları–Adalet İlişkisi 184
01.4.7. Mülkiyeti Sınırlandırma Ölçütleri 186
01.4.7.1. Kamu Yararı 190
01.4.7.2. Toplum Yararı 191
01.4.7.3. Eşitlik 191
01.4.7.4. Adalet 193
01.4.8. Adalet Konusalı 196
01.4.8.1. Tanımlama Çabaları 196
01.4.8.2. Tarihsellik ve Kökler 199
01.4.8.3. Mekânda Adaletin Anlamı Nedir? 203
01.4.8.4. Mülkiyete Yeniden Dokunma Gereği 208
01.4.8.5. Türkiye İçin Bir Değerlendirme 209
01.4.9. Her Şey Bakış Açısına Bağlı 213
01.5. SONUÇ VE BAĞLANTI 217
Bölüm 02
MEKÂNSAL PLANLAMA İLE HARİTA,
TAPU VE KADASTRO SİSTEMİNİN İLİŞKİLERİ
02.1. GİRİŞ 221
02.2. HARİTA 225
02.2.1. Harita Yapımında Koordinat Sistemi 225
02.2.2. Haritalarda Ölçek 226
02.2.3. Haritalarda Pafta Bölümlemesi 227
02.2.4. Harita Türleri 229
02.2.5. Haritaların Ölçeklerine Göre Sınıflandırılması 229
02.2.6. Gizlilik Statüleri 230
02.2.7. Haritaların Amaçlarına ve Kullanım Alanlarına Göre Sınıflandırılması 232
02.2.8. Hukuksal Statülerine Göre Haritalar 233
02.2.9. Uygulama (Aplikasyon) 234
02.2.10. Haritaların Üretilmesine ve İmar Planlarına Dayalı Uygulama Yapılmasına İlişkin Yönetmelikler 235
02.3. TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ’NÜN UYGULAMA İMAR PLANLARINA DAYALI YAPILAN UYGULAMA İŞLEMLERİNİN KONTROLÜ VE TESCİLİ 235
02.4. İMAR PLANI, TAPU PLANI VE PARSELASYON PLANININ BİRBİRİNİ İZLEYEN VE BİÇİMLENDİREN İLİŞKİLERİ 237
Bölüm 03
MEKÂNSAL PLANLAMADA
KULLANIM KARARLARININ KAMU MALLARIYLA İLİŞKİSİ
03.1. GİRİŞ 249
03.2. İMAR HUKUKUNDA KAMU MALLARI 250
03.2.1. Meraların Nitelik Değişikliğiyle İmar Planına ve Mülkiyete Konu Olmaları 253
03.2.2. Ormanlarda Nitelik Değişikliği ile Ormanlarda İnşaat İzni Verilmesi Uygulamaları 254
03.2.2.1. Ormanların Turizm ve Konaklama Amacıyla Tahsisi 256
03.2.2.2. Ormanlarda Madencilik ve Taş Ocağı İşletmeciliği 257
03.2.2.3. Özel Ormanlar 258
03.2.3. Kıyıda İmar Planlarının Yapımı, Onaylanması ve Değiştirilmesi 259
03.2.3.1. Kıyıda Yapılacak Yapı ve Tesisler 263
03.2.3.2. Sahil Şeridinin Kullanımı ile İlgili Danıştay Kararı 267
03.2.4. Kültür ve Tabiat Varlıkları 271
03.3. DÜZENLEME ORTAKLIK PAYINDAN KARŞILANACAK ALANLAR 273
Bölüm 04
İMAR PLANLARININ DENETLENMESİ ÖLÇÜTLERİ
04.1. ŞEHİRCİLİK İLKELERİ 283
04.1.1. Giriş 283
04.1.2. Şehircilik İlkelerinin Tarihi, Tanımı ve Kapsamı 283
04.1.3. Danıştay Kararlarına Göre Şehircilik İlkeleri 287
04.1.3.1. Ankara ile İlgili Bir Danıştay Kararına Göre Şehircilik İlkeleri 287
04.1.3.2. Antalya ile İlgili Bazı Danıştay Kararlarına Göre Şehircilik İlkeleri 292
04.1.3.3. İstanbul ile İlgili Bazı Danıştay Kararlarına Göre Şehircilik İlkeleri 298
04.1.3.3.1. İstanbul’da Kentsel Planlamanın Tarihsel Süreci 299
04.1.3.3.2. İstanbul–Park–Otel Turizm Merkezi 303
04.1.3.3.3. 16/9 Binaları 306
04.1.3.3.4. Karayolları 17. Bölge Müdürlüğü Arazisi 312
04.1.3.3.5. Çiftçiler Tower 316
04.1.3.3.6. Gökkafes 317
04.1.3.3.7. Acarkent 324
04.1.4. Sonuç 330
04.2. PLANLAMA ESASLARI 332
04.2.1. Genel Planlama Esasları 333
04.2.2. Mekânsal Strateji Planı ile Çevre Düzeni Planlarında Planlama İlkeleri ve Esasları 335
04.2.3. Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planı ile İlgili Planlama İlkeleri ve Esasları 336
04.2.4. Nazım İmar Planı ve Uygulama İmar Planı ile İlgili Planlama Esasları 337
04.2.5. Planlama Esasları ile İlgili Danıştay Kararları 339
04.2.6. Değerlendirme ve Sonuç 352
04.3. KAMU YARARI 354
04.3.1. Giriş 354
04.3.2. Kamu Yararının Tanımı ve Kapsamı 355
04.3.3. Kamu Yararı ve Toplum Yararı Arasındaki Farklar 357
04.3.4. Kamu Yararının Niteliği 361
04.3.5. AİHM Penceresinden Kamu Yararı 370
04.3.6. Üstün Kamu Yararı 371
04.3.6.1. Danıştay’a Göre Üstün Kamu Yararı 372
04.3.6.1.1. Acele Kamulaştırmanın Olağan Kamulaştırmaya Göre Üstün Kamu Yararı Olduğu 372
04.3.6.1.2. Sağlık Hizmetinin Yürütülmesine Yönelik Tasarrufların Üstün Kamu Yararı Olduğu 373
04.3.6.1.3. Yeşil Alanın Konuta Göre Üstün Kamu Yararı Olduğu 374
04.3.6.1.4. TCDD Hizmetlerinin Üstün Kamu Yararı Taşıması 375
04.3.6.1.5. Park ve Rekreasyon Alanının Konut Alanına Göre Daha Üstün Kamu Yararı Olduğu 375
04.3.6.1.6. Yol Standartları ve Trafik Güvenliği Açısından Güzergâh Değişikliğinde Mezarlığın Korunmasının Üstün Kamu Yararı Olduğu 376
04.3.6.1.7. Meranın Küçük Sanayi Sitesinden Daha Üstün Kamu Yararı Olduğu 376
04.3.6.1.8. Ağaçlandırılacak Alanın Konut Alanından Daha Üstün Kamu Yararı Olduğu 377
04.3.6.2. Anayasa Mahkemesi (AYM)’ne Göre Üstün Kamu Yararı 378
04.3.6.2.1. Kentsel Dönüşümün Meralara Göre Daha Üstün Kamu Yararı Olduğu 378
04.3.6.2.2. Ormanların Turizm Amaçlı Yatırımlara Tahsisinin Ancak Üstün Kamu Yararı Bulunması ve Zorunluluk Durumlarında Olanaklı Olabileceği 379
04.3.7. Sonuç 380
Bölüm 05
İMAR PLANLARI
05.1. İMAR PLANLARININ AMACI, TANIMI VE KAPSAMI 385
05.1.1. İmar Planlarının Amacı ve Tanımı 385
05.1.2. İmar Planlarının Kapsamı 400
05.2. İMAR PLANLARININ HUKUKSAL NİTELİĞİ 408
05.3. MEKÂNSAL PLANLAMADA VE İMARDA ÖNCELİKLE UYULACAK KURALLAR 414
05.3.1. Öncelikle Anayasa ve Yasaların Uygulanması 415
05.3.2. İkinci Sırada İmar Planı Kararlarının Uygulanması 423
05.3.2.1. İmar Planının Plan Notundan Önce Uygulanacağı 423
05.3.2.2. İmar Planının Yönetmeliklerden Önce Uygulanacağı 428
05.3.3. Üçüncü Sırada İmar Planı Notlarının Uygulanması 429
05.3.4. Dördüncü Sırada Yönetmeliklerin Uygulanması 429
05.4. MEKÂNSAL PLANLAMADA VE İMARDA KAZANILMIŞ HAK 431
05.4.1. Giriş 431
05.4.2. Kuralların Geriye Yürümemesi 435
05.4.3. Kazanılmış Hak Nedir? Nasıl Oluşur? 437
05.4.4. İmar Hukukunda Kazanılmış Hak 440
05.4.5. İmar Planının İptal Edilmesi ve/veya Yürürlüğünün Durdurulması Durumunda İmarda Kazanılmış Hak 443
05.4.5.1. Danıştay’ın 2013 Yılından Önceki Kararlarında Kazanılmış Hak 443
05.4.5.2. 2013 Yılından Sonraki Danıştay Kararlarında Kazanılmış Hak 451
05.4.6. İmar Planlarının Değiştirilmesi Durumunda Kazanılmış Hak 455
05.4.7. Hukuka Aykırı Verilen Yapı Ruhsatı Açısından Kazanılmış Hak 457
05.4.8. Sonuç 462
05.5. İMAR PLANLARINDA YETKİ 463
05.5.1. İdarelere Verilen Yetkinin Dayanağı 463
05.5.2. İmar Hukukunda Yetkinin Dayandığı Hukuk Alanı 467
05.5.3. İmar Planları ile İlgili Uyuşmazlıklarda Yetkili Mahkeme 469
05.5.4. İmar Planlarının Türleri, Ölçekleri ve Kademeleri 472
05.5.4.1. Kalkınma Planları İmar Planlarının Üst Ölçeğindeki Planlar mıdır? 473
05.5.4.2. İmar Planlarında Kademeli Birliktelik, Plan Türleri ve Ölçekleri 474
05.5.4.3. Alt Kademe Planların Üst Kademe Plan Kararlarına Uygun Olması 477
05.5.4.4. Üst Kademede Plan Olmadığında Alt Kademedeki Planın Onaylanamaması 479
05.5.4.5. İmar Planlarına Dayalı Gerçekleştirilen Uygulayıcı İşlemler 480
05.5.5. Revizyon, İlave, Değişiklik ve Mevzii İmar Planlarının Kademe Planları ile İlişkisi 482
05.5.5.1. Revizyon, İlave, Değişiklik İşlemlerinin Kademe Planları ile İlişkisi 482
05.5.5.2. Mevzii İmar Planlarının Kademe Planları ile İlişkisi 485
05.5.5.3. Kademe Planları Arasında Yer Almayan Özel Amaçlı Plan ve Projeler Hangileridir? 488
05.5.6. İdarelerin Yargı Yoluyla İmar Planı Yapımına Zorlanamaması 490
05.5.7. İmar Planlarını Yapmaya Yetkili Meslek 494
05.5.7.1. Müelliflerin Öğrenim Niteliği, Planlama Alanı Grupları, Müelliflerin Derecelendirilme Esasları 495
05.5.7.1.1. Müelliflerin Öğrenim Niteliği 495
05.5.7.1.2. Planlama Alanı Grupları 496
05.5.7.1.3. Müelliflerin Derecelendirilme Esasları 496
05.5.7.2. Kamu Kurum ve Kuruluşunda ve Özel Planlama Bürolarında Çalışma 498
05.5.7.3. Plan Müelliflerinin Görev ve Sorumlulukları 499
05.5.8. İmar Planlarını Onaylamaya Yetkili İdareler 500
05.5.8.1. Mekânsal Strateji Planlarını Onaylamaya Yetkili İdare 500
05.5.8.2. Çevre Düzeni Planlarını Onaylamaya Yetkili İdare 501
05.5.8.2.1. Havza ve Bölge Bazında Çevre Düzeni Planını Onaylamaya Yetkili İdare 502
05.5.8.2.2. İl Bazında Çevre Düzeni Planını Onaylamaya Yetkili İdare 503
05.5.8.3. Nazım İmar Planı ile Uygulama İmar Planını Onaylamaya Yetkili İdareler 504
05.5.8.3.1. Büyükşehir Olan/Olmayan İllerde İmar Planını Onaylamada Yetki Farklılığı 507
05.5.8.3.2. Büyükşehirlerde Nazım İmar Planını Onaylama Yetkisi 514
05.5.8.3.3. Büyükşehirlerde 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planını Onaylama Yetkisi 515
05.5.8.3.4. Büyükşehirlerde Nazım İmar Planının Onayından Sonra 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planlarının Yapılması ve Onaylanmasında Yetki 518
05.5.8.3.5. Büyükşehirlerde, Yasalarla Büyükşehir Belediyesine Verilmiş Görev ve Hizmetlerin Gerektirdiği İmar Planı Onaylama Yetkisi 521
05.5.8.3.6. Büyükşehirlerde, Merkezi Yönetime Verilen İmar Planı Onaylama Yetkisi 521
05.5.8.3.7. Büyükşehirlerde, Alt kademe Planlarla Üst Kademe Planlar Arasındaki Uyumsuzluğun Giderilmesinde Yetki 522
05.5.8.3.8. Büyükşehirlerde İmar Planlarıyla İlgili Olarak Büyükşehir Belediye Başkanına Verilen Yetki 524
05.5.8.3.9. Nazım İmar ve Uygulama İmar Planlarının Onaylanmasında Merkezi Yönetimin Yetkileri 528
05.5.9. İmar Planları ve İmarla İlgili Merkezi Yönetimin Mutlak Denetimi 540
05.5.10. Bir Bölgede Birden Çok Yasa Bulunması Durumunda Öncelikle Uygulanacak Yasanın Tespiti 543
05.5.11. Özel Yasalarda İmar Planlarını Onaylama Yetkisi 545
05.5.11.1. 5393 sayılı Belediye Yasası ile İl/İlçe Belediyelerine Verilen Yetki 548
05.5.11.2. 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Yasası ile Büyükşehir Belediyelerine ve İlçe Belediyelerine Verilen Yetki 551
05.5.11.3. 5302 sayılı Yasa ile İl Özel İdaresine Verilen Yetki 552
05.5.11.4. 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na Verilen Yetki 553
05.5.11.5. 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Yasası’yla Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na Verilen Yetki 558
05.5.11.6. 3194 sayılı İmar Yasası’nın Ek 3. Maddesiyle Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na Verilen Yetki 560
05.5.11.7. 2960 sayılı Boğaziçi Yasası’yla Boğaziçi İmar Yüksek Koordinasyon Kurulu’na Verilen Yetki 563
05.5.11.8. 2873 sayılı Milli Parklar Yasası ile Tarım ve Orman Bakanlığı’na Verilen Yetki 567
05.5.11.9. TCDD Yasası ile Büyükşehir Belediyelerine ve İl/İlçe Belediyelerine Verilen Yetki 569
05.6. İMAR PLANLARININ YAPIMI, ONAYLANMASI, YÜRÜRLÜĞE GİRMESİ VE KESİNLEŞMESİ İLE İLGİLİ USUL VE ESASLAR 570
05.6.1. Planların Yapımında Yetki ve Koşul 577
05.6.1.1. Planların Yapımında Yetki 577
05.6.1.2. İmar Planlarının İdareye Sunulması Öncesinde Plan İşlem Numarası (PİN) Alınması 577
05.6.1.3. İmar Planı Önerilerinin İdareye Sunulması Koşulu 578
05.6.2. Mekânsal Planların Yapımına İlişkin İlkeler ve Esaslar 578
05.6.2.1. Planların Yapımında Araştırma ve Analiz 578
05.6.2.2. Planların Hazırlanması Sürecinde Eşik Analizi 584
05.6.2.3. Planların Hazırlanmasında Etüt ve Araştırmalar 584
05.6.2.4. Mekânsal Plan Yapımında Kurum ve Kuruluş Görüşlerinin Alınması 586
05.6.2.5. İmar Planlarında İnşaat Miktarını Tanımlayan Özel İşaretler (KAKS (E), TAKS, h) 589
05.6.2.5.1. Katlar Alanı Katsayısı (KAKS, Emsal (E)) 589
05.6.2.5.2. TAKS ile İfade Edilen İnşaat Hakkı 590
05.6.2.5.3. Çekme Mesafeleri Şeklinde Tanımlanan İnşaat Miktarı 591
05.6.2.5.4. “Kişi/Hektar” Şeklinde Tanımlanan İnşaat Miktarı 593
05.6.2.6. İmar Planlarında Kullanım Alanlarının Tanımları 595
05.6.3. Planlara İlişkin Açıklamalar 606
05.6.3.1. Plan Raporu 607
05.6.3.2. Gösterim (Lejant) Teknikleri 607
05.6.3.3. Planlamada Standartlar 615
05.6.3.4. Plan Notu 620
05.6.4. Çevre Düzeni Planı ve İmar Planlarının Onayı, İlanı ve Kesinleşmesi 623
05.6.4.1. Planların Onaylanması İçin İdareye Sunulması 623
05.6.4.2. Planların Onaylanması ve Yürürlüğe Girmesi 624
05.6.4.3. Planların İlanı, İtirazlar ve Kesinleşmesi 625
05.6.4.3.1. İmar Planlarının Kesinleşmesinde Hangi Tarihi Temel Almak Gerekir? 629
05.6.4.3.2. 1/5000 Ölçekli Nazım İmar Planı ile 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı Eşzamanlı Onaylanabilir mi? 630
05.6.4.3.3. Büyükşehir Belediyeleri, 1/5000 ve 1/1000 Ölçekli Planları Birlikte Onaylayabilirler mi? 630
05.6.4.3.4. Büyükşehir Belediyelerine Katılan ve Mahalleye Dönüşen Köylerde İmar Planlama 631
05.6.4.3.5. Planların Vizesi ve Değişiklik Yapıldığında İlk Müellif Görüşü İstenir mi? 632
05.6.5. Planların Aleniyeti ve Denetimi 632
05.6.5.1. Planların Aleniyeti ve Dağıtımı 632
05.6.5.2. Planların İzlenmesi ve İncelenmesi 633
05.6.6. İmar Planlarının Değiştirilmesinde Usul ve Esaslar 634
05.6.6.1. Çevre Düzeni Planında Revizyon ve Değişiklik Esasları 635
05.6.6.2. İmar Planlarında Revizyon ve Değişiklik Esasları 635
05.6.6.3. Parsel Bazında Değişiklikler 643
05.6.6.4. Plan Değişikliklerinde Değer Artış Payı Ödemesi 645
05.6.7. İmar Hakkı Aktarımı 650
05.6.8. Özel Amaçlı İmar Planları 653
05.6.8.1. Kıyılarda İmar Planları ile İlgili Usul ve Esaslar 653
05.6.8.1.1. Kıyıların Tanımı ve Hukuki Durumu 653
05.6.8.1.2. Kıyıyı Belirleyen İki Önemli Çizgi: “Kıyı Çizgisi” ve “Kıyı Kenar Çizgisi” 657
05.5.6.1.3. Kıyının Hukuksal Niteliği ve Kıyıda Tapu Sicilinde Kayıtlı Mülkiyet Kurulamaması 663
05.6.8.1.4. Kıyıda Yapılacak Yapı ve Tesisler 671
05.6.8.1.5. Kıyıda Doldurma ve Kurutma Yoluyla Arazi Kazanma 675
05.6.8.1.6. Sahil Şeridi 678
05.6.8.1.7. Kıyıda ve Sahil Şeridinde İmar Planlarının Yapımı, Onaylanması ve Değiştirilmesinde Yetki, Usul ve Esaslar 685
05.6.8.1.8. Kıyıda ve Sahil Şeridinde Kazanılmış Hak 687
05.6.8.2. Ormanlarda İmar Planları ile İlgili Usul ve Esaslar 698
05.6.8.2.1. Ormanların Hukuksal Niteliği 699
05.6.8.2.2. Ormanı Belirleyen Sınırlandırma ve Tespit Çalışmaları: Orman Kadastrosu 704
05.6.8.2.3. Orman Sınırı İçinde Kalan Tapulu Yerler 709
05.6.8.2.4. Orman İçi Açıklıklar 711
05.6.8.2.5. Ormanların Zilyetlikle Kazanılması ve Ormanlardan Orman Sınırları Dışına Çıkarma 716
05.6.8.2.6. Ormanlarda İnşa Edilecek Yapı ve Tesisler 725
05.6.8.2.7. Ormanların Turizm ve Konaklama Amacıyla Tahsisi 727
05.6.8.2.8. Ormanlarda Madencilik ve Taş Ocağı İşletmeciliği 729
05.6.8.2.9. Özel Ormanlar 730
05.6.8.2.10. Ormanlarda İmar Planlarının Yapımı, Onaylanması ve Uygulanması ile İlgili Usul ve Esasların Değerlendirilmesi 733
05.6.8.3. Meralarda İmar Planları ile İlgili Usul ve Esaslar 737
05.6.8.3.1. Meraların Hukuksal Niteliği 737
05.6.8.3.2. Kadim Mera, Tahsisli Mera 738
05.6.8.3.3. Meralarda Sınırlandırma ve Tespit 741
05.6.8.3.4. Meralarda Sınırlandırmalara ve Tespitlere İtiraz ve Dava Açma 743
05.6.8.3.5. Mülki İdare Sınırlarında Değişikliğin Mera Tahsislerine Etkisi 749
05.6.8.3.6. Meralarda Zilyetlik 749
05.6.8.3.7. Meralarda İnşaat Yasağı 751
05.6.8.3.8. Meralardan Yararlanma Hakkı ve Kapsamı 752
05.6.8.3.9. Meralarda Nitelik Değiştirme ve Tahsis Amacının Değiştirilmesi 753
05.6.8.4. Sit Alanlarında İmar Planları ile İlgili Usul ve Esaslar 762
05.6.8.4.1. Kültür ve Tabiat Varlıklarının Niteliği 763
05.6.8.4.2. Kültür ve Tabiat Varlıklarının Zilyetlikle Edinilmesi 766
05.6.8.4.3. Sit Türleri ve Kategorileri 770
05.6.8.4.4. Kültür ve Tabiat Varlıklarına İsabet Eden Taşınmazlara Getirilen Kısıtlamalar 777
05.6.8.4.5. Kültür ve Tabiat Varlığı Olarak İlan ve Tescil Edilen Yerlerde İmar Planı Yapımı ve Onayı 786
05.6.8.4.6. Taşınmaz Kültür Varlığı Olan Yapılar 799
05.6.8.4.7. Kültür ve Tabiat Varlıklarının Zarar Görmesine Neden Olanlara Verilecek Cezalar 801
05.6.8.5. Sanayi Alanlarında İmar Planları ile İlgili Usul ve Esaslar 804
05.6.8.5.1. Sanayi Alanları Tanımları 804
05.6.8.5.2. Sanayi Alanları ile İlgili Yer Seçimi 811
05.6.8.5.3. OSB’lerde İmar Planı Yapımı 812
05.6.8.5.4. OSB’lerde İmar Planı Onayı 813
05.6.8.5.5. OSB’lerde İmar Planı Değişiklikleri ve Onayı 814
05.6.8.5.6. Özel OSB’lerde Yer Seçimi, İmar Planı ve Değişiklikleri 815
05.6.8.5.7. Organize Sanayi Bölgeleri İmar Planı Şartnamesi 815
05.6.8.5.8. Organize Sanayi Bölgelerinin Kamulaştırma Yapma Yetkisi 815
05.6.8.5.9. OSB Sınırları İçindeki Kamu Arazilerinin Edinimi 817
05.6.8.5.10. Parselasyon Planı ve Değişikliği Onayı 819
05.6.8.5.11. OSB’lerde Arsa Tahsisi İptal Edildiği Durumlar 819
05.6.8.5.12. OSB’lerde Ruhsatsız/Ruhsat ve Eklerine Aykırı Yapılar 821
05.6.8.5.13. Organize Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu Üyelerinin İşledikleri Suçlar 822
05.6.8.6. Turizm Koruma ve Gelişme Bölgeleri ve Turizm Merkezlerinde İmar Planı Yapımı 822
05.6.8.6.1. İmar Yasası ve Yönetmeliklerinde Turizm Tesisleri ile İlgili Hükümler 825
05.6.8.6.2. Turizmi Teşvik Yasası’nda ve Yönetmelik’te Turizm Tesisleri ile İlgili Hükümler 827
05.6.8.6.3. Turizm Tesislerine Yapı Ruhsatı Verilmesinde Yeni Düzenleme 841
05.6.8.6.4. Özelleştirme Alanındaki Turizm Tesisleri ile İlgili İmar Planlarını Onaylama Yetkisi 841
05.6.8.6.5. Kıyılardaki Turizm Tesisleri: Turizm Tesisleri ile İlgili İmar Planlarını Onaylama Yetkisi 842
05.6.8.6.6. Özel Çevre Koruma Bölgelerindeki Turizm Tesisleri ile İlgili İmar Planlarını Onaylama Yetkisi 843
05.6.8.6.7. Ormanlarda Turizm Tesisleri ile İlgili İmar Planlarını Onaylama Yetkisi 844
05.6.8.7. Tarım Alanlarında Planlama ile ilgili Usul ve Esaslar 847
05.6.8.7.1. Tarım Alanlarında Planlama 847
05.6.8.7.2. Tarım Alanlarının Miras Yoluyla Bölünmesinin Önlenmesi 855
05.6.8.7.3. Tarımsal Alanların Toplulaştırılması 867
05.6.8.7.4. Büyük Ovaların Belirlenmesi ve Korunması 873
05.6.8.8. İçme–Kullanma Suyu Havzaları ve Dere Yatakları 874
05.6.8.8.1. İçme–kullanma Suyu Havzalarının Korunmasına İlişkin İlkeler 876
05.6.8.8.2. İçme–Kullanma Suyu Havzalarının Korunmasında Planlamaya İlişkin Konular 876
05.6.8.8.3. Büyükşehir Belediyelerinde İçme–kullanma Suyu Havzaları ile İlgili Usul ve Esaslar 876
05.6.8.8.4. İçme–Kullanma Suyu Koruma Havzaları 878
05.6.8.8.5. Dere İşletme Bandı 884
05.6.8.9. Afet Riski Altındaki Alanlar: Riskli Alan, Rezerv Yapı Alanı ve Riskli Yapı 886
05.6.8.9.1. 6306 sayılı Yasa ve 6306 Sayılı Yasanın Uygulama Yönetmeliği Uygulamaları 890
05.6.8.9.2. Riskli Alanlar, Rezerv Yapı Alanları ve Riskli Yapıların Bulunduğu Parsellerde Uygulama 895
05.6.8.9.3. Riskli Alanlar, Rezerv Yapı Alanları ve Riskli Yapılarda 6306 sayılı Yasa Uygulamalarını Etkili Kılan Nedenler 896
05.6.8.9.4. Riskli Yapıların Bulunduğu Parsellerde, Riskli Alanlarda ve Rezerv Yapı Alanlarında Yapılacak Uygulamalar 897
05.6.8.9.5. Riskli Alanlar, Rezerv Yapı Alanları ve Riskli Yapıların Bulunduğu Parsellerde Açık Artırma Usulüyle Satış 898
05.6.8.9.6. Arsa Payı Düzeltim Davası 900
05.6.8.9.7. Riskli Alanlar, Rezerv Yapı Alanları ve Riskli Yapılarda Tasarrufların Kısıtlanması 902
05.6.8.9.8. Riskli Alanlar, Rezerv Yapı Alanları ve Riskli Yapıların Tahliyesi ve Yıktırılması 904
05.6.8.9.9. 6306 sayılı Yasa Uygulamalarında Alınmaması Gereken Harç, Vergi ve Ücretler 905
05.6.8.9.10. 6306 sayılı Yasanın Anayasaya Aykırılığı İddiası ile Açılan Davalar 906
05.6.8.9.11. Riskli Alan İlanına Karşı Açılacak Davalar 907
05.6.8.10. Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanları 909
05.6.8.10.1. 5393 Sayılı Belediye Yasası (m. 73) Uyarınca Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanları 911
05.6.8.10.2. 5366 Sayılı Yasa Uyarınca Sit Alanlarında Yenileme Usul ve Esasları 923
05.6.8.10.3. Kuzey Ankara Girişi ve Çevresini Kapsayan Alanlarda Kentsel Dönüşüm Uygulamaları 928
05.6.8.10.4. Kentsel Dönüşüm/Yenileme Alanlarında İşlem Sırası ve Dönüşümün Usul ve Esasları 928
05.6.8.10.5. Kentsel Dönüşüm/Yenileme Alanlarındaki Kamulaştırmaların İskân Amaçlı Kamulaştırma Sayılması 930
05.6.8.11. Toplu Konut Alanlarında İmar Planı Yapımı Usul ve Esasları 931
05.6.8.11.1. Toplu Konut Alanlarında İmar Planı Yapımında ve Onaylanmasında Yetki 931
05.6.8.11.2. Toplu Konut Alanlarında Gecekondu Dönüşüm Projeleri ve İnşaat Uygulamaları 931
05.6.8.11.3. Toplu Konut Alanlarındaki TOKİ Yetkilerinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na Devredilmesi 932
05.6.8.12. Gecekondu Önleme Bölgeleri 933
05.6.8.12.1. Gecekondu Önleme Bölgesi (GÖB) Tespiti ve İlan Etme Yetkisi 934
05.6.8.12.2. Gecekondu Önleme Bölgelerinde İmar Planı Yapımında/ Yaptırılmasında ve Onaylanmasında Yetki 936
05.6.8.12.3. Gecekondu Önleme Bölgeleri İçindeki Arsaların Tahsisi, Yapılacak Yardımlar ve Koşulları 937
05.6.8.12.4. Gecekondu Önleme Bölgeleri İçinde Belediyelerin Yetkileri 939
05.6.8.12.5. TOKİ’den Belediyelere Yapılacak Yardımlar 947
05.6.8.12.6. Gecekonduların Islahı ve Tasfiyesi 947
05.6.8.12.7. Konutlardan Çıkarılma Nedenleri 949
05.6.8.12.8. Tahsis Amacına Aykırı Davranışların Önlenmesi 949
05.6.8.12.9. 775 Sayılı Gecekondu Yasası ile İlgili Verilen Anayasa Mahkemesi Kararları 951
05.6.8.12.10. Belediye Mevzuatında 775 Sayılı Yasa ile İlgili Düzenleme 952
05.6.8.13. İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı İnşa Edilmiş Yapı Alanları 952
05.6.8.13.1. 2981 Sayılı Yasanın Amacı, Kapsamı ve Uygulanmayacağı Yerler 953
05.6.8.13.2. İmar Mevzuatına Aykırı Yapılar ve Gecekondular İçin Başvuru 957
05.6.8.13.3. Tespit ve Değerlendirme İşlemleri 957
05.6.8.13.4. 2981 Sayılı Yasaya Göre Uygulama İşlemleri 960
05.6.8.13.5. Tapu Tahsis Belgesi Verilmesi 962
05.6.8.13.6. Özel Parselasyon Planına Göre Doğrudan Kadastro Yapılması 964
05.6.8.13.7. Islah İmar Planı Uygulamaları 966
05.6.8.13.8. Tapu Tahsis Belgesi Verilen Gecekondulara Arsa Tahsisi Koşulları 971
05.6.8.13.9. Gecekondusu Korunamayan Hak Sahiplerine Arsa/Hisse Tahsisi 971
05.6.8.13.10. Islah İmar Planlarının Yapılması Koşulları 972
05.6.8.13.11. 2981 Sayılı Yasadan Yararlanamayacak Olanlar 977
05.6.8.13.12. Temel İnşaatı Tamamlanmış veya Sömel Betonları Dökülmüş Yapılarda Yapı Ruhsatı ve Kullanma İzni Belgeleri 980
05.6.8.13.13. Harçlar, Arsa Bedelleri, Paylar 981
05.6.8.13.14. 2981 Sayılı Yasa Uygulamalarının Örnek Oluşturmaması 982
05.6.8.13.15. 3194 Sayılı İmar Yasası’nın 18. Maddesi ile 2981 sayılı Yasanın Ek 1. Maddesinin Birlikte Uygulanması 985
05.6.8.13.16. 2981 Sayılı Yasada Belirtilen Yapıların İmar Mevzuatına Uygun İnşa Edilerek Kullanma İzni Alınmış Yapılar Olarak Kabul Edilmesi 986
05.6.8.13.17. 2981 Sayılı Yasanın Yürürlükten Kalkması 987
05.6.8.14. Köy Yerleşme Planı 987
05.6.8.14.1. Köyün Tanımı 987
05.6.8.14.2. Köyün Yönetimi 988
05.6.8.14.3. Köy İşleri 988
05.6.8.14.4. Köy Yerleşme Planı 989
05.6.8.14.5. Köy Yerleşme Planında Konut Olarak Ayrılan Yerler ve Bu Yerlerin Tahsisi ve Satışı 991
05.6.8.14.6. Köy Yerleşme Alanı Uygulama Yönetmeliği’ne Göre Arsa Satışı ile İlgili Düzenlemeler 992
05.6.8.14.7. Köy Yasası Kapsamı Dışındaki Yasalar 994
05.6.8.14.8. Köylerde Yapılacak Yapılar ve Uyulacak Esaslar 995
05.6.8.14.9. Belediye Kurulması Durumunda Tapuda Köy Tüzel Kişiliği Adına Kayıtlı Bulunan Taşınmazların Belediyeye Geçmesi 1000
05.6.8.15. Zeytinlik Alanları 1000
05.6.8.15.1. Zeytinlik Alanlarında Yetki 1001
05.6.8.15.2. Zeytinlik Alanlarında Tesis Yasağı 1002
05.6.8.15.3. Zeytinlik Alanlarında İmar Planları ve İnşaat Emsali 1003
05.7. İMAR PLANLARINDA SEBEP UNSURU 1004
05.8. İMAR PLANLARINA KARŞI AÇILACAK İPTAL DAVALARINDA EHLİYET VE HUSUMET 1007
05.8.1. İdari Yargıda Taraf Ehliyeti, Dava Ehliyeti ve Dava Şartı 1007
05.8.2. İdari Yargıda Davacı Yönünden “Menfaat veya Hak İhlali” 1012
05.8.3. 2577 Sayılı Yasada “Menfaati İhlal Edilenler” Deyimi Yerine “Kişisel Hakları İhlal Edilenler” Deyimi ile İlgili Değişikliğin İptali Kararı 1016
05.8.4. Menfaat İhlalinin Danıştay Kararlarındaki Yeri 1018
05.8.4.1. Gerçek Kişilerin İmar Planlarına Karşı Açılan Davalarda Sübjektif Dava Ehliyeti 1019
05.8.4.2. Belediye Meclisi Üyelerinin Dava Açma Ehliyetleri 1025
05.8.4.3. Plan Müelliflerinin Dava Açma Ehliyetleri 1027
05.8.4.4. Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşlarının Dava Açma Ehliyetleri 1030
05.8.4.5. Derneklerin Dava Açma Ehliyetleri 1031
05.8.4.6. Mahalle Muhtarlarının Dava Açma Ehliyetleri 1032
05.8.5. İdari Yargıda Davacı Ehliyeti ve Husumet 1034
05.9. İMAR PLANLARINA KARŞI AÇILAN DAVALARDA DAVA AÇMA SÜRESİ 1035
05.9.1. İmar Planlarının Bildirim Şekli ve Süre 1037
05.9.2. İmar Planlarının Onaylanarak Yürürlüğe Girmesi ve Bir Ay Süreyle İlan Edilmesi 1040
05.9.3. İmar Planlarına Bir Aylık İlan Süresi İçinde İdari İtiraz 1045
05.9.4. İmar Planlarına Bir Aylık İlan Süresi İçinde İtiraz Edip Etmemeye Göre Dava Açılması 1047
05.9.4.1. Bir Aylık İlan Süresi İçinde İmar Planına İtiraz Edilmemesi Durumunda Dava Açma Süresi 1050
05.9.4.2. Bir Aylık İlan Süresi İçinde İmar Planına İtiraz Edilmesi ve Yapılan İtiraza İdarece Son İlan Tarihini İzleyen Günden Başlayarak Altmış Gün İçinde Yanıt Verilmemesi 1051
05.9.4.3. Bir Aylık Askı Süresi İçinde İmar Planına Yapılan İtiraza, İdarece Son İlan Tarihini İzleyen Günden Başlayarak Altmış Gün İçinde Yanıt Verilmekle Birlikte İsteğin Reddedilmesi 1054
05.9.4.4. Bir Aylık Askı Süresi İçinde İmar Planına Yapılan İtiraza, İdarece Son İlan Tarihini İzleyen Günden Başlayarak Altmış Gün İçinde Yanıt Verilerek İsteğin Kabul Edilmesi 1055
05.9.4.5. Bir Aylık İlan Süresi İçinde Yapılan İtiraza, İdarece Son İlan Tarihini İzleyen Günden Başlayarak Altmış Gün Geçtikten Sonra Yanıt Verilmesi 1055
05.9.5. Bir Aylık Son İlan Tarihini İzleyen Günden Başlayarak 60 Günlük Süre İçinde İdari İtiraz Başvurusu 1056
05.9.6. Dava Açmanın Son Gününün Tatil Gününe ya da Çalışmaya Ara Verme Günlerine Rastlaması 1062
05.9.6.1. Dava Açma Süresinin Bitiminin Tatil Gününe Rastlaması 1063
05.9.6.2. Dava Açma Süresinin Bitiminin Yargının Ara Verme Zamanına Rastlaması 1063
05.9.6.3. Mücbir Nedenin Dava Açma Süresine Etkisi 1064
05.9.6.4. Aynı İdari İşlemin İkinci Kez Tebliği 1065
05.9.7. Bir Ay Süreyle İlan Edilmeyen (Askıya Çıkarılmayan) ya da Askı Süresi Tamamlanmayan İmar Planlarına Karşı Dava Açılıp Açılamayacağı 1065
05.9.8. İmar Planlarının Uygulanması Niteliğindeki İşlemlere Karşı Açılacak Davalarda Dava Açma Süresi 1068
05.9.8.1. İmar Durum Belgesi 1071
05.9.8.2. Arsa Düzenlemesi (Parselasyon) 1074
05.9.8.3. Yapı Ruhsatı 1079
05.9.8.4. Yıkım Kararı 1085
05.9.8.5. Kamulaştırma 1087
05.9.8.6. Diğer Uygulayıcı İşlemler 1091
05.9.9. İdari Yargıda Açılacak Davalarda Özel Dava Açma Süreleri 1091
05.9.9.1. 04.11.1983 Tarihli ve 2942 Sayılı Kamulaştırma Yasası’nda Dava Açma Süresi 1091
05.9.9.2. 09.08.2983 Tarihli ve 2872 Sayılı Çevre Yasası’nda Dava Açma Süresi 1092
05.9.9.3. 03.07.2005 Tarihli ve 5393 Sayılı Belediye Yasası’nda Dava Açma Süresi 1093
05.9.9.4. 10.07.2004 Tarihli ve 5216 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Yasası’nda Dava Açma Süresi 1093
05.9.9.5. 16.05.2012 Tarihli ve 6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Yasa’da Dava Açma Süresi 1094
05.9.9.6. 30.05.2013 Tarihli ve 6491 sayılı Türk Petrol Yasası’nda Dava Açma Süresi 1095
05.9.10. Görevli Olmayan Mahkemede Dava Açılması Durumunda Dava Açma Süresi 1095
05.10. İDARİ YARGIDA İMAR PLANLARININ İPTALİ VE SONUÇLARI 1100
05.10.1. İmar Planlarına Karşı Dava Açma Türleri 1102
05.10.2. İmar Planlarının Geçersiz Olması Durumları 1106
05.10.2.1. Üst Kademedeki Plan İptal Edildiğinde Alt Kademedeki Planın Geçersiz Olmaması 1106
05.10.2.2. İptal Edilen Plandan Önceki Planların Kendiliğinden Yürürlüğe Girmemesi 1109
05.10.3.3. Bir Plana Karşı Dava Açılırken Bu Planın Yanı Sıra Üst Ölçekli İmar Planlarının da İptalinin İstenip İstenemeyeceği 1113
Bölüm 06
İMAR PROGRAMI
06.1. İMAR PROGRAMI NEDİR? 1119
06.1.1. Görev Tanımı Yetersizliği 1119
06.1.2. İmar Planlarının Yürürlüğe Girmesi Koşulu 1120
06.1.3. İmar Programının Uygulama Araçları 1123
06.1.4. Sürece Öncülük Yapılamaması 1125
06.1.5. Yaptırımsız Düzenleme Etkisiz Kalmaya Mahkûmdur 1127
06.2. TÜRK İMAR HUKUKUNDA İMAR PROGRAMI İLE İLGİLİ DÜZENLEMELERİN TARİHSEL EVRİMİ 1130
06.3. İMAR PLANLARININ UYGULANMAMASININ SONUÇLARI 1134
06.4. PARSEL BAZINDA PLAN DEĞİŞİKLİKLERİ 1138
06.4.1. İmar Planında Kamu Hizmetlerine Ayrılan Taşınmazların Maliklerince Plan Değişikliği İstemleri 1138
06.4.1.1. Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği’nde Plan Değişikliği 1139
06.4.1.2. 3194 sayılı İmar Yasası’nda Parsel Bazında Plan Değişikliği 1140
06.4.2. Plan Değişikliğinin Kabul Edilmemesi Nedeniyle Anayasa Mahkemesi’ne İptal Başvuruları 1141
06.4.3. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Kararları Çerçevesinde Yapılan İncelemeler 1146
06.4.4. 3194 Sayılı İmar Yasası’nın 13. Maddesinin Son Durumu 1153
06.5. GEÇİCİ (MUVAKKAT) YAPILAR 1153
06.6. KAMULAŞTIRMASIZ EL KOYMA YOLUYLA TAZMİNAT DAVALARI 1157
06.6.1. 2942 Sayılı Kamulaştırma Yasası’na Göre Kamulaştırmanın Esasları 1157
06.6.2. Kamulaştırmasız El Koymanın Tarihsel Evrimi 1160
06.6.3. Kamulaştırmasız Hukuken El Koyma ile İlgili İlk Yargıtay Kararı ve Son Durum 1162
06.6.4. 2942 sayılı Kamulaştırma Yasası’nda Kamulaştırmasız El Koyma ile İlgili Düzenlemeler 1167
06.6.5. Kamulaştırmasız El Koyma ile İlgili Genel Değerlendirme 1170
Kaynakça 1177
Kavramlar Dizini 1195