Makaleler

MAKALELER



Prof. Dr. Erdoğan MOROĞLU ( İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Emekli Öğretim Üyesi )



İstanbul 2010

Önsöz.....................................................................................................................V II

İçindekiler.............................................................................................................. IX

Genel Kısaltma Cetveli.............................................................................X X X III



Makale 1

Şirketlerde Adlî Tebligat Kimlere Yapılır?



(İstanbul Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt XXVIII [1962], Sayı 2, sh. 382-406)

1-27

I. Giriş...................................................................................................................1

II. Ticaret Şirketlerinde Adlî Tebligat Kimlere Yapılır?................................2

1. Genel Olarak ............................................................................................2

2. Kollektif Şirketlerde................................................................................8

3. Komandit Şirketlerde...........................................................................12

a. Adî Komandit Şirket......................................................................13

b. Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirket ......................14

4. Anonim Şirketlerde ..............................................................................16

5. Limited Şirketlerde...............................................................................21

6. Kooperatif Şirketlerde......................................................................... 23

III. Adî Şirketlerde Adlî Tebligat Kimlere Yapılır?........................................25

İçindekilerX Makaleler



Makale 2

Bonoda İmza

(Batider, Cilt IV [1968], Sayı 4, sh. 714-717)

29-32

I. Yargıtay Kararı ...............................................................................................29

II. Kararın İncelenmesi .....................................................................................30



Makale 3

Ticaret Ortaklıklarına Sermaye Olarak

Taşınmaz Mal veya Bunun Üzerindeki Bir Aynî

Hakkın Konulması Taahhüdü

(Batider, Cilt V [1969], Sayı 2, sh. 245-257)

33-47

I. Taşınmaz Mal veya Bunun Üzerindeki Bir Aynî Hak

Taahhüdünün Şekli.......................................................................................34

II. Taşınmaz Mal veya Bunun Üzerindeki Bir Aynî Hak

Taahhüdünün Hükümleri ...........................................................................38

1. Kollektif ve Komandit Ortaklıklara Taşınmaz veya Bunun

Üzerindeki Diğer Bir Aynî Hak Konulması Taahhüdünün

Hükümleri ............................................................................................. 38

2. Anonim, Limited, Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit

Ortaklıklara ve Kooperatiflere Taşınmaz Mal veya Bunun

Üzerindeki Bir Aynî Hak Konulması Taahhüdünün

Hükümleri ............................................................................................. 40



Makale 4

Esas Sermaye Artırımı İçin Eski İştirak

Taahhütlerinin Ortaklığa Tamamen Ödenmiş

Olması Şartı

(İktisat ve Maliye Dergisi, Cilt XVII [1970], Sayı 3, sh. 129-134)

49-57

I. Genel Olarak..................................................................................................49İçindekiler XI

II. Ayın, Hak ve Alacak Şeklindeki İştirak Taahhütlerinin Ne

Zaman İfa Edilmiş Sayılacağı......................................................................52

III. Eski İştirak Taahhütlerinin Ödendiğinin Tevsiki ...................................55

IV. Ticaret Kanunu'nun 391. Maddesindeki Ön Şarta

Uyulmamasının Sonuçları...........................................................................55

V. Öneri ...............................................................................................................56



Makale 5

Türk Ticaret Kanunu'na Göre Anonim

Ortaklıkta Esas Sermaye Artırımının Hukukî

Niteliği

(Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi [1972], Sayı 9, sh. 31-40)

59-68

I. Çeşitli Görüşler.............................................................................................59

II. Hukukumuzda Durum ................................................................................63

III. Görüşüm.........................................................................................................64



Makale 6

Anonim Ortaklıkta Özel Denetçi

(İ. Ü. Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt XLII [1976], Sayı 1-4, Ord.

Prof. Dr. Ernst E. Hirsch'e Armağan, Özel Sayı, sh. 341-378)

69-86

I. Giriş.................................................................................................................69

II. Genel Kurulca Özel Denetçi Atanması ....................................................71

III. Mahkemece Özel Denetçi Atanması ........................................................77

1. Usule İlişkin Şartlar............................................................................. 77

2. Esasa İlişkin Şartlar............................................................................. 82

3. Taraflar, Yetkili ve Görevli Mahkeme, Dava, Muhakeme

Usulü ....................................................................................................... 82

4. Mahkemece Atanan Özel Denetçi ile Ortaklık Arasındaki

Hukukî İlişki ......................................................................................... 83

5. Özel Denetçinin Görevi ve Hakları................................................. 83

a. Rapor................................................................................................ 83XII Makaleler

b. Ücret................................................................................................. 84

6. Kötü Niyetli Davacıların Sorumluluğu .......................................... 84

IV. Sonuç...............................................................................................................84



Makale 7

Bankalar Kanunu'nun “Ödenmiş Sermaye”

Tanımının Kredi Hadleri ve Diğer Kanunî

Hadler Yönünden Anlam ve Kapsamı

(Batider, Cilt IX [1978], Sayı 3, sh. 735-740)

87-92



Makale 8

Anonim Ortaklıkta Azınlık Paysahiplerinin

Korunması ve Haklı Nedenlerle Fesih

(Ord. Prof. Dr. Halil Arslanlı'nın Anısına Armağan, İstanbul 1978, sh.463-477)

93-107

I. Giriş.................................................................................................................93

II. Haklı Nedenlerle Fesih ve Ticaret Kanunu'ndaki Durum....................95

III. Haklı Nedenlerle Fesih Davası Hakkının Anasözleşmede

Düzenlenmesi Olanağı ............................................................................. 102

IV. Azınlık Paysahiplerinin Oyçokluğunu Elde Bulunduran

Ortaklara Karşı Korunması Gereği ve Haklı Nedenlerle Fesih........ 103



Makale 9

7129 Sayılı Bankalar Kanunu'nu Değiştiren 28

Sayılı Kanun Hükmünde Kararname Hakkında

Düşünceler

(İ. Ü. İktisat Fakültesi Bankacılık Enstitüsü Dergisi,

Cilt I, Sayı 1 [1981], sh. 203-214)

109-120İçindekiler XIII



Makale 10

İcra ve İflâs Kanunu'nun Değiştirilmesi ve

İstanbul Ticaret Odası'nın Bu Konudaki

Çalışmaları

(İstanbul Ticaret Gazetesi, 21.10.1984, 28.10.1984, 04.11.1984)

121-135



Makale 11

Anonim Ortaklıkta Esas Sermaye Artırımının

Butlanı Davası ve Bir Aylık Hak Düşürücü

Süre

(Batider, Cilt XIII [1985], Sayı 2, sh. 2-9)

137-144



Makale 12

Özel Finans Kurumları

(Banka ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, Mayıs 1986, Sayı 5, sh. 29-33)

145-151



Makale 13

Yeni Bankalar Kanunu Üzerine Düşünceler

(Prof. Dr. Ernst E. Hirsch'in Anısına Armağan, Ankara 1986, sh. 165-180)

153-169

I. Giriş.............................................................................................................. 153

II. Bankalar Kanunu'nun Aksayan ve Yetersiz Yanları ............................. 155

1. Bankaların Uğraş Konuları ve Tanımı.......................................... 155

2. Özel Finans Kurumlarının Bankalar Kanunu'nun

Kapsamı Dışında Tutulması............................................................ 157

3. Banka Genel Kurullarında Vekâleten Oy Kullanılması

Konusundaki Sınırlamalar............................................................... 160

4. Genel Kurul Toplantı Tutanağının Hazine ve Dış Ticaret

Müsteşarlığı Temsilcisi Tarafından İmzalanması.......................161XIV Makaleler

5. Bankacılık Suçları Dolayısıyla Cumhuriyet Savcıları ve

Ceza Mahkemelerince Görevlendirilecek Bilirkişilerin

“Resmi Liste”den Seçilmeleri Zorunluluğu................................. 162

6. Bankanın %10'dan Çok Paylı Ortakları ile Yöneticilerinin

İflâsına Hükmedilebilmesi .............................................................. 163

7. Yönetim Kurulu ile Kredi Komitesi Kararlarının Karar

Defterlerine Kaydedilmesi............................................................... 166

8. Tasarruf Mevduatına İlişkin Düzenlemenin Yetersiz

Yanları................................................................................................... 167

9. Taşınmaz Yapımı veya Ticareti ile Uğraşan Gerçek ve

Tüzel Kişilere Kredi .......................................................................... 168

III. Sonuç............................................................................................................ 169



Makale 14

Anonim Ortaklıkta Genel Kurulun Toplantıya

Daveti Merasimine Aykırılığın Genel Kurul

Kararına Etkisi ve Yargıtay Kararları

(Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu VII, Ankara 1990, sh. 37-59)

171-191

I. Genel Olarak............................................................................................... 171

II. Genel Kurulun Daveti Merasimine İlişkin Hükümler ve Bu

Hükümlere Aykırılığın Müeyyidesi........................................................ 175

1. Genel Kurulun Toplanması ve Toplantıya Davet Gereği .........175

2. Davet Hangi Koşullarda Yapılmış (Mevcut) Sayılacaktır? .......176

III. Konuya İlişkin Yargıtay Kararları............................................................ 181



Makale 15

Bono ve Poliçelerde Yeni Şekil Koşullarının

Hukukî Anlamı

(Dünya Gazetesi, 4 Ekim 1991, sh. 4)

193-196İçindekiler XV



Makale 16

Anonim Ortaklıkta Esas Sermaye Artırımı

Kararlarının İptali Davasında Süre ve Bir

Yargıtay Kararı

(İ. Ü. Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt LIV [1991-1994], Sayı 1-4, sh. 255-260)

197-203

I. Giriş.............................................................................................................. 197

II. Yargıtay 11. HD.nin 26.11.1993 Tarih ve E. 1993/3400, K.

1993/7766 Sayılı Kararı........................................................................... 198

III. Kararın Eleştirisi ........................................................................................ 200

IV. Sonuç............................................................................................................ 203



Makale 17

Karşılaştırmalı Reklâm ve Yargıtay

Kararları

(Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu XI, Ankara 1994, sh. 1-21)

205-226

I. Giriş.............................................................................................................. 205

II. Karşılaştırmalı Reklâm.............................................................................. 206

1. Genel Olarak ......................................................................................206

2. Türk Ticaret Kanunu'na Göre Karşılaştırmalı Reklâm ...........207

III. Yabancı Hukukta Durum ......................................................................... 210

IV. Yargıtay Kararları........................................................................................ 212



Makale 18

Anonim Ortaklıkta Çoğunluk

Paysahiplerinin Azınlık ve İmtiyazlı

Paysahiplerine Karşı Korunması

(Batider, Cilt XVII [1994], Sayı 3, sh. 47-55)

227-236

I. Konu............................................................................................................. 227

II. Azınlık ve İmtiyazlı Paysahiplerinin Ortaklığa ve Çoğunluk

Paysahiplerine Verebilecekleri Zararlar................................................. 229XVI Makaleler

III. Azınlık ve İmtiyazlı Paysahiplerinin Haklarını Kötüye

Kullanmalarına Karşı Hukukî Müeyyideler ......................................... 231

1. Türk Ticaret Kanunu'na Göre......................................................... 232

2. Genel Hükümlere Göre ....................................................................234



Makale 19

Anonim Ortaklıkta Azınlık Paysahiplerinin

Genel Kurulu Toplantıya Daveti ve

Mahkemenin Davete İzin Kararının

Uygulanmasının Durdurulması

(Prof. Dr. Hayri Domaniç'e Armağan, İstanbul 1995, sh. 175-188)

237-254

I. Genel Olarak............................................................................................... 237

II. Azınlığın Genel Kurulu Toplantıya Davet Edebilmesi Koşulları..... 239

1. Olağanüstü Genel Kurul .................................................................. 239

2. Yönetim Kuruluna Yapılacak Başvuru..........................................240

3. Denetçilere Davet Başvurusu Yapılması.......................................243

4. Esas Sermayenin 1/10'u Oranında Paysenetlerinin

Muteber Bir Bankaya Tevdii............................................................244

III. Azınlığın Genel Kurulu Olağanüstü Toplantıya Davet İçin

Mahkemeden Yetki (İzin) İstemi............................................................ 246

1. Yetki (İzin) İsteminin Dava Niteliği ve Tarafları.......................246

2. Davada Taraflar ve Yetkili ve Görevli Mahkeme........................248

3. İnceleme ve Karar ..............................................................................248

4. Temyiz İstemi ve İzin Kararının İcrasına Etkisi.........................249

IV. Mahkemenin Davet İzni Veren Kararının Yürütülmesinin

(İcrasının) Durdurulması......................................................................... 250

V. Sonuç............................................................................................................ 254İçindekiler XVII



Makale 20

Nama Yazılı Paysenetlerinin Devri

ve Yargıtay Kararları

(Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu XIII, Ankara 1996, sh. 39-64)

255-284

I. Giriş.............................................................................................................. 255

II. Hukukumuzda Nama Yazılı Paysenetlerinin Devri............................. 256

1. Türk Ticaret Kanunu'ndaki Düzenleme.......................................256

a. Ciro işlemi.....................................................................................256

aa. Öğretide ileri sürülen görüşler ......................................... 257

bb. Yargıtay'ın görüşü ................................................................258

b. Paysenedinin teslimi ..................................................................264

c. Pay defterine kayıt.......................................................................265

d. Nama yazılı paysenedi devrinin kısıtlanması....................... 267

2. Menkul Kıymetler Borsaları Mevzuatına Göre Nama

Yazılı Paysenetlerinin Devri............................................................ 271

III. Genel Değerlendirme ............................................................................... 273

1. Nama Yazılı Paysenetlerinin Ciro ile Devri Sorunu.................. 273

2. Nama Yazılı Paysenetlerinin Temlik İşlemi Yoluyla Devri

İmkânı................................................................................................... 277

3. Bağlı Nama Yazılı Paysenetleri .......................................................280

IV. Sonuç............................................................................................................ 282



Makale 21

Hukuk ve Yargı Reformu

(Yeni Türkiye Yargı Reformu Özel Sayısı, TemmuzAğustos 1996, Yıl 2, Sayı 10, sh. 179-181)

285-290



Makale 22

Anonim Ortaklıkta Genel Kurul

(40. Yılında Türk Ticaret Kanunu, İstanbul 1997, sh. 128-139)

291-304XVIII Makaleler

I. Genel Kurul Toplantılarında Kurumsal Temsil................................... 291

1. Banka Marifetiyle Temsil................................................................. 292

2. Ortaklığın Belirleyeceği Temsilciler Marifetiyle Temsil.......... 294

II. Halka Açık Ortaklıklar ve Taahhütlü Mektupla Davet....................... 295

III. Davet Süresi ................................................................................................ 296

IV. Davet Mektupları ve İlânlarda Yeralacak Belgeler............................... 297

V. Paysahiplerine Özel Denetçi Raporlarını İnceleyebilme

İmkânının Tanınması ................................................................................ 298

VI. Genel Kurulun Azınlık Tarafından Davetinde İlân ve

Mektupların İçeriği.................................................................................... 298

VII. Oy Sözleşmeleri ......................................................................................... 298

VIII.Üzerinde İntifa Hakkı Bulunan Payda Oy Hakkının Kime Ait

Olacağı ......................................................................................................... 299



Makale 23

Anonim Ortaklıkta Genel Kurul Kararlarının

Hükümsüzlüğü

(40. Yılında Türk Ticaret Kanunu, İstanbul 1997, sh. 140-146)

303-310

I. Genel Kurul Kararlarının Mutlak Hükümsüzlüğü.............................. 303

II. Paysahiplerinin İptal Davası Açabilmeleri Koşulları........................... 304

1. Kararın Paysahipleri veya Ortaklık İçin Zararlı Sonuçlara

Yolaçması..............................................................................................304

2. Toplantıya Alınmamış veya Toplantıdan Çıkarılmış

Paysahiplerinin Dava Hakları.........................................................304

3. Karara Olumsuz Oy Vermenin Kural Olarak Yeterli

Sayılması .............................................................................................. 305

III. TTK.nun 361/III, 381/I No.1 Maddeleri Hükümleri

Arasındaki Uyumsuzluk ........................................................................... 305

IV. İmtiyazlı Paysahipleri Kurulları ile Azınlığın Kararları ...................... 306

V. İptal Davasında Süre.................................................................................. 307

VI. İptaledilebilir Kararların Teyidi .............................................................. 307

VII. İptal Davalarında Müddeabihin Değeri ve Nisbî Harç Sorunu ........ 308İçindekiler XIX

VIII.Kötü Niyetli Davacının Sorumluluğu.................................................... 309



Makale 24

Anonim Ortaklıkta Fesih, İnfisah ve Tasfiye

(40. Yılında Türk Ticaret Kanunu, İstanbul 1997, sh. 204-211)

311-318

I. Fesih ve İnfisah........................................................................................... 311

1. Anonim Ortaklıkların Haklı Nedenlerle Feshi İmkânının

Kanunla Düzenlenmesinin Gerekli Olup Olmadığı ..................311

2. Türk Ticaret Kanunu'nun 299. Maddesinin Yürürlükten

Kaldırılmasıyla Ortaya Çıkan Boşluk............................................316

3. Sermayesinin 2/3'ünün Zıyaı Nedeniyle Şirketin İnfisahı

ve Feshi ..................................................................................................317

II. Tasfiye .......................................................................................................... 318



Makale 25

Sermaye Piyasası Kanunu ve

Türk Ticaret Kanunu

(Sermaye Piyasası Kurulu, 15. Yıl Sempozyumu, Ankara 1998, sh. 15-21)

319-329

I. Giriş.............................................................................................................. 319

II. Sermaye Piyasası Faaliyetleri ve Sermaye Piyasası Kanunu .............. 320

III. Sermaye Piyasası Kanunu'nun Özel Hukuk Hükümlerini

İçermesinin Sakıncaları............................................................................. 322

IV. Sonuç ve Öneriler...................................................................................... 328



Makale 26

Kurucu İntifa Hakkı Sahiplerinin Kâr Payı

Talep Hakları ve Yargıtay Kararları

(Prof. Dr. Oğuz İmregün'e Armağan, İstanbul 1998, sh. 397-467)

331-405

I. Kurucu İntifa Hakları................................................................................ 331XX Makaleler

II. Kurucuların Kâr Payları............................................................................ 336

III. Kurucuların Kâr Payları ve Yargıtay Kararları ...................................... 339

1. Kurucu İntifa Hakkı Sahiplerinin Kâr Payları Dolayısıyla

Ortaklığa karşı Dava Hakları ..........................................................340

2. Kurucuların Kâr Payı Talep Haklarının Kuruluş

Sermayesine Düşecek Kâr Payı ile Sınırlı Olarak

Belirlenmesi Sorunu..........................................................................340

a. Yargıtay 11. Hukuk Dairesi'nin Dayandığı Gerekçeler ...... 341

b. Yargıtay 11. Hukuk Dairesi'nin Dayandığı Gerekçelere

Katılmama Nedenlerimiz.........................................................343

3. Kurucuların Kâr Payı Talep Haklarının Sınırlandırılması

ve Kısmen veya Tamamen Kaldırılması Sorunu ........................ 350

4. Kurucuların Kâr Payı Talep Haklarının Muaccel Olma

Zamanı.................................................................................................. 355

5. Ortaklığın Kâr Payı Borcu Nedeniyle Temerrüde Düşme

Zamanı.................................................................................................. 357

6. Kurucuların Kâr payı Alacaklarının Zamanaşımı Süresi.........360

7. Kurucuların Kâr Payı Alacakları ve İcra İnkâr Tazminatı ....... 362

IV. Sonuç............................................................................................................ 363

Kurucu İntifa Hakları ile İlgili Yayınlanmamış Yargıtay Kararları........ 367



Makale 27

Anonim Ortaklık Yönetim Kurulu Üyeleri ile

Denetçilerinin Görev Süreleri

(Cumhuriyetin 75. Yılı Armağanı, İstanbul 1998, sh. 721-731)

407-418

I. Konu............................................................................................................. 407

II. Hukukumuzdaki Durum.......................................................................... 408

1. Öğreti ...................................................................................................408

2. Uygulama .............................................................................................411

III. İsviçre ve Alman Hukukunda Durum.................................................... 414

1. İsviçre Hukuku ...................................................................................414

2. Alman Hukuku ...................................................................................416

IV. Görüşümüz................................................................................................. 416İçindekiler XXI



Makale 28

Sermaye Piyasası Kanunu Değişikliği

Tasarısı'nın Kaydi Sistemle İlgili

Düzenlemesi

(Dünya Gazetesi, 18 Ekim 1999)

419-423



Makale 29

Bankalar Kanunu'nun Geçici 2/g Maddesi
&l