Kamu İhale Hukuku

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Giriş: Amaç ve Yöntem 19
Birinci Bölüm
GENEL YAPI
I. KAMU İHALELERİNİN TANIMLANMASI 23
A. İhale İşlemlerini Düzenleyen Kanunlar 24
1. Kamu Harcama Usullerine İlişkin İhale İşlemleri 24
2. Gelir Getirici İhale İşlemleri 25
3. Devlet Borçlanmasına İlişkin İhale İşlemleri 26
4. Özel Hukuk Kişilerinin İhale İşlemleri 26
B. Kamu İhaleleri ve Kamu Alımları Ayrımı 27
II. KAMU İHALE HUKUKUNUN KAPSAMI; KAMU HİZMETİ YÜRÜTÜMÜNÜN ÖZEL KİŞİLERE BIRAKILMA YÖNTEMLERİ 28
A. Karşılığı Doğrudan Devlet Tarafından Ödenen Hizmetler; Kamu İhale Sözleşmeleri 31
B. Karşılığı Kamu Hizmetinin Kullanıcıları ve Devlet Tarafından Ödenen Hizmetler; Kamu Özel İşbirliği 32
1. İmtiyaz Yöntemi 34
2. Yapma–Yararlanma–Devretme Yöntemleri 35
C. Kamu Hizmetlerinin Özel Hukuk Kişilerine Gördürülmesinde Ölçüt 38
III. KAMUSAL SATINALMA SÜRECİNDE AŞAMALAR 40
IV. TÜRKİYE’DE KAMU İHALE HUKUKU TARİHÇESİ 44
V. KAMU İHALE HUKUKUNA İLİŞKİN MEVZUATIN KAYNAKLARI 52
A. Ulusal Mevzuat 52
1. Temel Kaynaklar 52
a. Anayasa 52
b. Kanunlar 53
c. Cumhurbaşkanı/Bakanlar Kurulu Kararları 53
ç. Yönetmelikler 54
e. Tebliğler 55
f. Kamu İhale Kurulu Düzenleyici Kararları 56
2. Yardımcı Kaynaklar 59
B. Uluslararası Mevzuat 60
1. Avrupa Birliği Kamu İhale Direktifleri 60
2. Dünya Ticaret Örgütü Kamu Alımları Anlaşması 63
3. Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonu Model Kanunu 64
4. Serbest Ticaret Anlaşmaları 65
VI. KAMU İHALE KANUNU’NUN KAPSAM VE İSTİSNALARI 67
A. Kamu İhale Kanunu’nun Kapsamı 67
1. Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri ile Özel Bütçeli İdareler 73
2. İktisadi Kamu Kurumları 74
3. Sosyal Güvenlik Kuruluşları ile Bağımsız Bütçeli İdareler 75
4. Ortaklıklar ve Kamu Bankalarının Yapım İşleri 75
C. Kamu İhale Kanunu’nun İstisnaları 80
1. Kamu İhale Kanunu’nda Düzenlenen İstisnalar 85
2. Kamu İhale Kanunu Dışındaki Mevzuatta Düzenlenen İstisnalar 95
VII. KAMU İHALE KANUNUNDA DÜZENLENEN İLKELER VE UYGULAMA KURALLARI 103
A. Temel İlkeler 103
1. Temel İlkelerin Açıklanması 104
2. Bir Arada İhale Edilme ve Kısımlara Bölme Yasağı 113
3. Temel İhale Usullerinin Kullanılması 115
B. Uygulama Kuralları 115
1. Yatırım Projelerine İlişkin Kurallar 116
2. Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarına İlişkin Kurallar 118
3. Pazarlık Usulü ve Doğrudan Temin Alımlarında Harcama Sınırı 123
4. Yerli Malı ve Yerli İsteklilere İlişkin Kurallar 127
a. Yerli İstekli ve Yerli Malı Kavramları 128
b. Mal Alımı İhalelerindeki Uygulamalar 131
c. Hizmet Alımı İhalelerindeki Uygulamalar 132
ç. Yapım İşleri İhalelerindeki Uygulamalar 132
5. Kamu Alımlarının Bölgesel Kalkınma ve Teknolojik Gelişme İçin Kullanılması 133
İkinci Bölüm
İHALE HAZIRLIK SÜRECİ
I. İHALENİN KONUSU VE ÖZNELERİ 135
A. Mal Alımları 135
1. Mamul Mallar 136
2. Özel İmalat Süreci Gerektiren Mallar 136
B. Hizmet Alımları 137
C. Yapım İşleri 140
Ç. Danışmanlık Hizmet Alımları 142
D. Birden Fazla Konuyu İçeren İhaleler 143
E. İhale Sürecindeki Özneler 147
II. İHALE DOKÜMANI 148
A. İhale Dokümanının Hukuki Niteliği 148
B. İhale Dokümanının Kapsamı 151
1. İdari Şartname 151
2. Teknik Şartname 153
a. Hazırlanması 153
b. Teknik Şartnameye Hakim Olan Kurallar 154
3. Sözleşme Tasarısı 155
4. Diğer Bilgi ve Belgeler 157
C. İhale Dokümanına Yönelik Açıklama Yapılması ve İhale Dokümanının Değiştirilmesi 157
III. YAKLAŞIK MALİYET 159
A. Yaklaşık Maliyet Kavramı ve Buna Bağlanan Hukuki Sonuçlar 159
1. İhale Hazırlık Süreci ve Yaklaşık Maliyet İlişkisi 160
2. İhale Süreci ve Yaklaşık Maliyet İlişkisi 161
3. İhalelere Yönelik Başvurular ve Yaklaşık Maliyet İlişkisi 161
B. Yaklaşık Maliyetin Gizliliği 162
C. Yaklaşık Maliyetin Tespit Edilmesi 163
1. İhale Konusu İhtiyacın Bileşenlerinin Tespit Edilmesi 163
2. Yaklaşık Maliyet Tespitinde Kullanılacak Fiyat Araçları 166
a. Kamu İdareleri Tarafından Sağlanan Fiyatlar 166
b. Piyasa Fiyat Araştırması Yoluyla Sağlanan Fiyatlar 166
c. Kamu İhale Sözleşmelerinin Fiyatları 167
ç. Oda ve Borsa Fiyatları 167
3. Yaklaşık Maliyetin Kesinleştirilmesi ve Yüklenici Karı ile Genel Giderler 167
IV. İHALE USULLERİ 169
A. Açık İhale Usulü 170
B. Belli İstekliler Arasında İhale Usulü 170
1. Uygulanma Koşulları 171
2. Yürütülmesi 171
C. Pazarlık Usulü 173
1. İlanlı Pazarlık 173
a. Uygulanma Koşulları 173
b. Yürütülmesi 174
2. İlansız Pazarlık 175
a. Uygulanma Koşulları 181
b. Yürütülmesi 185
V. İHALE KOMİSYONU 186
A. İhale Komisyonunun Oluşumu 186
B. İhale Komisyonunun Görev ve Yetkileri 187
VI. ALTERNATİF ALIM YÖNTEMLERİ 191
A. Çerçeve Anlaşma İhaleleri 192
1. Kavram ve Kapsam 192
2. Yürütülmesi 194
B. Dinamik Alım Sistemi 195
VII. ELEKTRONİK İHALE KAVRAMI VE UYGULAMALARI 196
A. Elektronik İhaleye İlişkin Kavramsal Açıklamalar 197
B. Elektronik İhalenin Kullanım Alanları 200
1. İsteklilerin Elektronik Sisteme Kaydı 200
2. İdarelerin Elektronik Sisteme Kaydı 204
3. Elektronik Doküman Hazırlama 205
4. Elektronik Teklif 206
C. Elektronik Eksiltme 208
Üçüncü Bölüm
İHALE SÜRECİ
I. İHALE ONAYI VE İHALENİN DUYURULMASI 211
A. İhale Onayı 211
1. Konu 211
2. Yetki 212
3. Şekil 213
B. İhalenin Duyurulması 214
1. İlan 214
a. İlan Usulü ve Süreler 214
b. Ön İlan ve Düzeltme İlanı 216
c. İlana Bağlanan Hukuki Sonuçlar 217
2. Bildirim 218
II. İHALEYE KATILIMDA YETERLİK KURALLARI 219
A. Ekonomik ve Mali Yeterlik 219
1. Bankalardan Temin Edilecek Belge: Banka Referans Mektubu 220
2. Bilanço ve Eşdeğer Belgeler 221
3. İş Hacmini Gösteren Belgeler 223
B. Mesleki ve Teknik Yeterlik 225
1. Teklif Verme Yetkisini Gösteren Belgeler 227
2. İş Deneyimini Gösteren Belgeler 229
a. Belge Türleri 232
aa. İş Bitirme Belgesi 232
bb. Özel Hukuk Sözleşmeleri 233
cc. Teknolojik Ürün Deneyim Belgesi 234
çç. Yapım İşleri İhalelerine Özgü Belgeler 235
aaa. İş Denetleme ve İş Yönetme Belgeleri 235
bbb. İş Durum Belgesi 237
ccc. Mezuniyet Belgeleri 237
b. İş Deneyim Oranları 240
c. Benzer İş 241
ç. Sahibi Dışında Kullanılabilen İş Deneyim Belgeleri 244
aa. Yurtiçinde Gerçekleştirilen İşler İçin Düzenlenen Belgeler 244
bb. Yurtdışında Gerçekleştirilen İşler İçin Düzenlenen Belgeler 244
d. İş Deneyim Belgeleriyle İlgili Karşılaşılan Hukuki Sorunlar 248
3. Makine ve Ekipmana İlişkin Belgeler 263
4. Kalite Belgeleri 266
5. Tedarik Edilecek Malların Numune, Katalog ve Fotoğrafları 267
III. İHALEYE KATILAMAYACAK OLANLAR 271
A. İhalelere Katılmaktan Yasaklı Olanlar 271
B. Terör, Örgütlü Suçlar veya Rüşvet Suçundan Hükümlü Bulunanlar 273
C. Hileli İflas Edenler 274
Ç. İhale İşlemlerinde Görev Alanlar 275
E. İhaleler Nedeniyle Haklarında Kamu Davası Açılanlar 276
IV. TEKLİFLERİN SUNULMASI 285
A. Teklif Mektubu 286
B. Geçici Teminat 291
1. Kavram ve İçerik 291
2. Gelir Kaydedileceği Haller 294
C. Belgelerin Sunuluş Şekli 297
V. TEKLİFLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ 304
A. İhalenin İlk Oturumu 305
B. İhaleye Dışı Bırakılacak İstekliler 306
1. İflas, Tasfiye veya Benzeri Durumlarda Bulunanlar 306
2. Mali Yükümlülüklerini Yerine Getirmeyenler 307
3. Mesleki Faaliyetlerini Usulüne Uygun Yürütmeyenler 314
4. Diğer Durumlar 316
C. İhaleye Katılımda Yeterlik Kurallarının Değerlendirilmesi 316
1. Belgelerin Değerlendirilmesi 316
2. Teklife İlişkin Açıklama İstenmesi 317
3. Belge ve Bilgi Eksikliklerinin Durumu 317
4. Birim Fiyat Teklif Cetvelindeki Aritmetik Hatalar 320
Ç. Aşırı Düşük Teklif Değerlendirilmesi 322
1. Aşırı Düşük Tekliflere İlişkin Kavramsal Açıklamalar 324
2. Aşırı Düşük Tekliflerin Tespiti 325
3. Aşırı Düşük Tekliflerin Açıklanması 332
D. İhale Ölçütünün Değerlendirilmesi: Ekonomik Açıdan En Avantajlı Teklif Tespiti 339
1. En Düşük Fiyat Ölçütü 340
2. Fiyat Dışı Unsur Ölçütü 340
3. Eşit Tekliflerin Değerlendirilmesi 345
VI. İHALENİN SONUÇLANDIRILMASI 346
A. Sözleşmenin İmzalanması 346
1. Sözleşme Yapılmasında İsteklinin Sorumluluğu 347
2. Sözleşme Yapılmasında İdarenin Sorumluluğu 347
B. İhalenin İptali 348
1. Hukuki Nitelik 348
2. İptal Gerekçeleri 351
Dördüncü Bölüm
KAMU İHALELERİNDE UYUŞMAZLIK ÇÖZÜMÜ
I. KAMU İHALELERİNİN DENETİMİNİN GENEL HUKUKİ YAPISI 361
A. İhale İşlemlerinde Uyuşmazlık Çözümünde Uluslararası Düzenlemeler 362
1. Avrupa Birliği Kamu İhale Hukukunda Uyuşmazlık Çözümleri 362
2. Dünya Ticaret Örgütü Kamu Alımları Anlaşmasında Uyuşmazlık Çözümleri 364
3. Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonu Düzenlemelerinde Uyuşmazlık Çözümleri 365
B. Türkiye’de İhale İşlemlerinin Denetimi 365
1. İdari Denetim 365
2. Mali Denetim 366
3. Uyuşmazlık Çözümü 367
II. KAMU İHALELERİNE YÖNELİK İDARİ BAŞVURULAR VE İNCELEMELER 367
A. İdareye Şikayet Başvurusu 368
B. Kamu İhale Kurumu’na İtirazen Şikayet Başvurusu 370
1. İncelenebilirlik Ölçütleri 370
a. Görev: Kamu İhale Kurumu’nun Konu Yönünden Yetkisi 371
b. Başvuru Ehliyeti: İtirazen Şikayete Taraf Olma Yeteneği 377
c. Başvuru Süresi 385
ç. Hukuka Aykırılık İddiası, Deliller ve İspat Külfeti 394
d. Başvuru Bedeli ve Teminatı 397
2. Başvurunun Esastan İncelenmesi ve Alınabilecek Kararlar 400
a. İncelemenin Kapsamı ve Hukuki Niteliği 400
b. İncelemenin Sonuçlandırılması 404
III. YARGISAL İNCELEME 405
Beşinci Bölüm
KAMU İHALE SÖZLEŞMELERİ
I. KAVRAMSAL TANIMLAMA VE HUKUKİ NİTELİK 407
A. Hukuki Nitelendirme 407
1. Sözleşme Kavramı ve İdarenin Taraf Olduğu Sözleşmelerin Hukuki Niteliği 407
2. Kamu İhale Sözleşmesinin Hukuki Niteliği 412
B. Taraflar 417
1. İdare 417
a. Yapı Denetim Görevlisi 418
b. Kontrol Teşkilatı 419
c. Ara Denetim Görevlisi 419
ç. Muayene ve Kabul Komisyonu 419
2. Yüklenici 419
3. Tarafların Değişmesi 420
a. Yüklenicinin Değişmesi; Sözleşmenin Devri 420
b. İdarenin Değişmesi 421
C. Kamu İhale Sözleşmelerine Hakim Olan İlkeler 422
1. Sözleşmelerin Değişmezliği 422
2. Tarafların Eşitliği 423
II. SÖZLEŞMENİN YÜRÜTÜLMESİ: TARAFLARIN BORÇLARI VE HAKLARI 425
A. Yüklenicinin Borçları ve Hakları 425
1. Borçlar 425
a. Teslim 426
b. Özen Borcu 426
c. Sözleşme Konusu Edimin Bizzat İfası ve Alt Yüklenici Çalıştırma 429
ç. Ayıba Karşı Sorumluluk 430
2. Haklar 432
a. Süre Uzatımı 433
b. Fiyat Farkı 434
c. Sözleşmenin Uyarlanması: Aşırı İfa Güçlüğü 435
B. İdarenin Borçları ve Hakları 438
1. Borçlar; Ücret Ödeme 438
a. Sözleşme Türleri 438
aa. Anahtar Teslimi Götürü Bedel 438
bb. Götürü Bedel 439
cc. Birim Fiyat 439
çç. Karma Sözleşme 440
ee. Münferit Sözleşme 440
b. Hakediş Düzenlenmesi ve Ücretin Ödenmesi 440
2. Haklar 444
a. İşin Yürütümünün Denetimi 444
b. Sözleşme Bedelinin Değiştirilmesi; İş Artışı 445
III. KAMU İHALE SÖZLEŞMELERİNİN SONA ERMESİ VE HUKUKİ SONUÇLARI 449
A. İfa; Edimin Kabulü ve Sonuçları 449
1. Mal Alımlarında Muayene ve Kabul 450
2. Hizmet Alımlarında Muayene ve Kabul 451
3. Yapım İşlerinde Muayene ve Kabul 452
B. Kamu İhale Sözleşmelerinde Fesih ve Dönme 453
1. İdarenin Sözleşmeyi Sona Erdirmesi 455
a. Yüklenicinin Temerrüdü 455
b. Sözleşme Bedelinin Tamamlanması 459
c. Yüklenicinin Yasak Fiil ve Davranışta Bulunması 459
ç. İfanın İmkansız Hale Gelmesi 460
aa. Yüklenicinin Ölümü, İflası, Ağır Hastalığı, Tutukluluğu, Mahkumiyeti 460
bb. Fiili İmkansızlık 461
2. Yüklenicinin Sözleşmeyi Sona Erdirmesi 462
a. Yüklenicinin Mali Acze Düşmesi 462
b. İdarenin Temerrüdü 462
3. Sözleşmenin Karşılıklı Sona Erdirilmesi 464
4. Mücbir Sebeplerle Borcun Sona Ermesi 464
a. Kanundaki Mücbir Sebep Halleri 465
b. Kamu İhale Kurumu Tarafından Belirlenen Mücbir Sebep Halleri 466
C. Kamu İhale Sözleşmelerinin Yargı Kararıyla Sona Erdirilmesi: Sözleşme Öncesi İdari İşlemlerde Hukuka Aykırılık 467
Ç. Kamu İhale Sözleşmelerinin Sona Ermesinin Hukuki Sonuçları 473
1. İfa ile Sona Ermenin Sonuçları 473
a. Teminatların İadesi 473
b. Yüklenicinin İş Deneyim Belgesi Almaya Hak Kazanması 474
2. İfa Dışı Sona Ermenin Sonuçları 474
Altıncı Bölüm
KAMU İHALE HUKUKUNDA İDARİ YAPTIRIMLAR:
YASAK FİİL VE DAVRANIŞLAR İLE YASAKLAMA İŞLEMLERİ
I. YASAK FİİL VE DAVRANIŞLAR 483
A. İhale Sürecindeki Yasak Fiil ve Davranışlar 484
1. İhaleye Fesat Karıştırmak 484
2. İsteklileri veya İhale Kararını Etkilemek 486
3. Belgede Sahtecilik 489
4. Birden Fazla Teklif Sunmak 492
5. İhaleye Katılamayacağı Belirtildiği Halde Katılmak 497
6. Kamu İhale Sözleşmesi İmzalamamak 498
B. Sözleşme Sürecindeki Yasak Fiil ve Davranışlar 498
1. Sözleşmeden Önceki Yasak Fiil veya Davranışların Sözleşme Sürecinde Tespiti 498
2. Konusu Suç Teşkil Eden Fiil veya Davranışlar 499
3. Yüklenicinin Borcunu İfa Etmemesi 501
4. Kanuna Aykırı Sözleşme Devir İşlemi Yapılması 505
II. YASAKLAMA İŞLEMLERİ 505
A. Yasaklama Kararının Hukuki Niteliği 506
B. Kapsam ve Dayanak 514
C. Yetki 517
Ç. Süre 520
D. Sirayet Etkisi 521
Kaynakça 525
Kavramlar Dizini 537
Yazar Hakkında 543