Türk Vatandaşlık Hukuku
Prof. Dr. Ergin NOMER
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ KISIM
VATANDAŞLIK HUKUKUNUN
GENEL DOKTRİNİ
I. Vatandaşlık 3
1. Genel olarak 3
2. Vatandaşlık kavramının devletler hukuku ve iç hukuk karakteri 17
3. Kavram, nitelik ve içerik 19
II. Vatandaşlık Kavramının Kamu Hukuku Karakteri 27
III. Vatandaşlığı Tâyinde Uygulanacak Hukuk (Vatandaşlığın Tâyininde Kanunlar İhtilâfı) 29
1. Prensip 29
2. Prensibin kanunlar ihtilâfı karakteri 31
3. Zaman bakımından uygulanırlık 32
IV. Vatandaşlık Hukukunun Önmeseleleri 33
V. Vatandaşlık Hukukunun Müsbet ve Menfi Çatışmaları
(Çok Vatandaşlılık ve Vatansızlık) 34
1. Çifte veya çok vatandaşlık 35
a) Vatandaşlıklardan birinin lex fori’nin vatandaşlığı olması 37
b) Birden fazla yabancı vatandaşlık 40
2. Vatansızlık (Devletsizlik) 42
VI. Tüzel Kişiler, Gemiler ve Hava Araçları 45
1. Tüzel kişiler 45
2. Gemiler ve hava araçları 47
İKİNCİ KISIM
TÜRK VATANDAŞLIK HUKUKU
Birinci Bölüm
TÜRK VATANDAŞLIK HUKUKUNA HÂKİM
GENEL PRENSİPLER
I. Vatandaşlığın "Doğum” ile Kazanılması 51
II. Türk Vatandaşlık Hukukunda Kan ve Toprak Esası 55
1. Tarihçe 55
a) 8 Nisan 1284/23 Ocak 1869 tarihli Tabiiyet-i Osmaniye’ye
dair Nizamname (Tabiiyet-i Osmaniye Kanunnamesi) 55
b) 23 Mayıs 1928 tarih ve 1312 sayılı Türk Vatandaşlığı
Kanunu 55
c) 11 Şubat 1964 tarih ve 403 sayılı Türk Vatandaşlığı
Kanunu 56
2. 29 Mayıs 2009 tarih ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu 57
III. Anayasa ve Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlığı 58
1. Vatandaşlık anlayışı 58
2. Vatandaşlığın kazanılması 62
3. Vatandaşlığın kaybedilmesi 62
4. Vatandaşlığın teminatı 63
İkinci Bölüm
TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAZANILMASI
I. Genel Olarak 65
1. Türk Vatandaşlığının Kanunî Düzeni 65
2. Türk Vatandaşlığı Kanununun Sistemi 66
3. Türk Vatandaşlığının Kazanılma Halleri 66
II. Türk Vatandaşlığının "Doğum" ile Kazanılması 67
1. Soybağı (Nesep) 68
a) Evlilik Birliği içinde doğan çocuk 68
b) Evlilik Birliği dışında doğan çocuk 69
2. Doğum yeri (Toprak esası) 72
III. Türk Vatandaşlığının Sonradan Kazanılması 74
A. Yetkili Makam Kararı ile Vatandaşlığın Kazanılması 75
1. Genel Olarak Vatandaşlığa Alınma ("Telsik”) 75
a) Genel olarak 75
b) Yetkili Makamın Takdir Hakkı 76
c) Vatandaşlığa Alınmanın Başvuru Şartları 80
2. İstisnaî Yolla Vatandaşlığa Alınma 88
a) Genel olarak 88
b) İstisnaî yolla vatandaşlığa alınmadan istifade edecek
kişiler 89
3. Türk Vatandaşlığının Yeniden Kazanılması 93
4. Evlenme ile Vatandaşlığın Kazanılması 95
a) Genel olarak 95
b) Prensip 97
c) İnceleme ve araştırma 99
d) Evlenme akdi 100
e) Evlenme yoluyla kazanılan Türk Vatandaşlığının
özellikleri 104
5. Evlâd Edinilme 107
6. Haklarında "Kaybettirme" Kararı Verilenlerin Türk
Vatandaşlığı 109
7. Vatandaşlığın Kazanılmasında "Usul", "Esas" ve "Sonuçlar” 111
1) Yetkili Makam Kararı ile Vatandaşlığa Alınmada "Usûl" ve
"Esaslar" 111
2) Yetkili Makam Kararı ile Vatandaşlığa Alınmanın "Sonuçları" 115
a) Eş bakımından 115
b) Çocuklar bakımından 115
c) Ad ve Soyad 117
d) Askerlik Yükümlülüğü 118
B. Türk Vatandaşlığını Seçme Hakkı 119
1) Genel olarak 119
2) Seçme hakkına sahip yabancılar 119
3) Sonuçları 120
4) Seçme hakkının kullanılma şekli 120
C. (Özel Hüküm:) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti [KKTC] vatandaşları 120
Üçüncü Bölüm
TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAYBI
I. Genel Olarak 122
1. Türk Vatandaşlığı Kanununun sistemi 122
2. Türk vatandaşlığını kaybetmenin "Genel Sonucu” 125
II. Türk Vatandaşlığının Kayıp Halleri 132
A. Yetkili Makam Kararı ile Türk Vatandaşlığının Kaybı 132
1. Çıkma 132
a) Şartları 134
2. Kaybettirme 138
a) Kaybettirme sebepleri 138
b) Sonuçları 141
3. Vatandaşlığa alınma kararının iptali 143
a) İptal sebepleri 144
b) İptalin hükmü 146
c) Sonuçları 148
4. Türk vatandaşlığının "seçme" hakkının kullanılması ile kaybı 151
a) Seçme hakkı ile Türk vatandaşlığının kaybı 151
b) Sonuçları 151
5. Vatandaşlığın kaybında usul ve esaslar 152
6. Yabancı devlet vatandaşlığını kazanma (Çifte Vatandaşlık) 152
7. 431 sayılı ve 1340 tarihli Kanun 154
Dördüncü Bölüm
TÜRK VATANDAŞLIĞININ İSBATI VE
VATANDAŞLIK İHTİLÂFLARI
I. Türk Vatandaşlığının İsbatı 156
1. Genel olarak 156
2. Tatbik edilecek hukuk 157
3. Doğrudan doğruya isbat 158
a) Vatandaşlığın kazanılması 158
b) Vatandaşlığın kaybı 160
4. Resmî kayıt ve belgelerle isbat 160
a) Türkiye Cumhuriyeti nüfus kayıtları 162
b) Nüfus cüzdanları 162
c) Pasaport veya pasaport yerine geçen belgeler 163
ç) Vatandaşlık ilmühaberleri 164
5. Ahvâli şahsiye belgelerinin milletlerarası dolaşımı 165
6. Milletlerarası alanda vatandaşlık belgeleri 165
II. Yargı Yolu 165
1. Vatandaşlık işlerinde mahkeme kararları 165
a) Genel olarak 165
b) Türk hukuk sistemi 166
2. Kazaî kontrol (Danıştay) 169
3. Danıştay dışı yargı organları 176
4. Vatandaşlıkla ilgili mahkeme kararlarının milletlerarası etkisi 177
Beşinci Bölüm
TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAZANILMA VE KAYBEDİLME ANI
a) Türk vatandaşlığının kazanılma anı 180
b) Türk vatandaşlığının kayıp anı 180
Altıncı Bölüm
ANDLAŞMALARA GÖRE VATANDAŞLIĞIN
KAZANILMASI VE KAYBEDİLMESİ
I. Genel Olarak 182
II. Türk Andlaşmalar Hukukunda Vatandaşlık 185
1. Arazi terk ve ilhakı 185
2. Ahali mübadelesi 187
Bibliyografya 191
Mevzuat 197
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası 199
Milletlerarası Sözleşmeler 200
13 Eylül 1973 tarihli Vatansızlık Hallerinin Sayısının Azaltılmasına
Dair "Bern-CIEC” Sözleşmesi 200
14 Eylül 1999 tarihli Vatandaşlık Belgesi Verilmesine İlişkin "Lizbon-CIEC” Sözleşmesi [m. 1-6] 204
Türk Vatandaşlığı Kanunu 206
11.2.2010 tarihli ve 2010/139 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun
Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik 219
İskan Kanunu İlgili Hükümleri 256
Vatandaşlıkla İlgili Kanun Hükümleri 259
403 Sayılı ve 11.2.1964 Tarihli Mülga Türk Vatandaşlığı Kanunu 262
Terörle Mücadele Kanunu 282
Madde İndeksi 283
Kavram İndeksi 285