Türk Vatandaşlık Hukuku

Prof. Dr. Ergin NOMER

BİRİNCİ KISIM

VATANDAŞLIK HUKUKUNUN

GENEL DOKTRİNİ

1. Vatandaşlık 3
2. Genel olarak 3
3. Vatandaşlık kavramının devletler hukuku ve iç hukuk karakteri 17
4. Kavram, nitelik ve içerik 19
5. Vatandaşlık Kavramının Kamu Hukuku Karakteri 27

III. Vatandaşlığı Tâyinde Uygulanacak Hukuk (Vatandaşlığın Tâyininde Kanunlar İhtilâfı)        29

1. Prensip 29
2. Prensibin kanunlar ihtilâfı karakteri 32
3. Zaman bakımından uygulanabilirlik 32
4. Vatandaşlık Hukukunun Ön meseleleri 33
5. Vatandaşlık Hukukunun Müsbet ve Menfi Çatışmaları

(Çok Vatandaşlık ve Vatansızlık)                 34

1. Çifte veya çok vatandaşlık 35
2. a) Vatandaşlıklardan birinin lex fori’nin vatandaşlığı olması 37
3. b) Birden fazla yabancı vatandaşlık 40
4. Vatansızlık (Tâbiiyetsizlik / Devletsizlik) 42
5. Tüzel Kişiler, Gemiler ve Hava Araçları 45
6. Tüzel kişiler 46
7. Gemiler ve hava araçları 47

İKİNCİ KISIM

TÜRK VATANDAŞLIK HUKUKU

Birinci Bölüm

TÜRK VATANDAŞLIK HUKUKUNA HÂKİM

GENEL PRENSİPLER

1. Vatandaşlığın “Doğum” ile Kazanılması 51
2. Türk Vatandaşlık Hukukunda Kan ve Toprak Esası 55
3. Tarihçe 55
4. a) 8 Nisan 1284/23 Ocak 1869 tarihli Tabiiyet-i Osmaniye’ye

dair Nizamname (Tabiiyet-i Osmaniye Kanunnamesi)             55

1. b) 23 Mayıs 1928 tarih ve 1312 sayılı Türk Vatandaşlığı

Kanunu               55

1. c) 11 Şubat 1964 tarih ve 403 sayılı Türk Vatandaşlığı

Kanunu               56

2. 29 Mayıs 2009 tarih ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu 57

III. Anayasa ve Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlığı      58

1. Vatandaşlık anlayışı 58
2. Vatandaşlığın kazanılması 62
3. Vatandaşlığın kaybedilmesi 63
4. Vatandaşlığın teminatı 64

İkinci Bölüm

TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAZANILMASI

1. Genel Olarak 65
2. Türk Vatandaşlığının Kanunî Düzeni 65
3. Türk Vatandaşlığı Kanununun Sistemi 66
4. Türk Vatandaşlığının Kazanılma Halleri 66
5. Türk Vatandaşlığının "Doğum" ile Kazanılması 67
6. Soybağı (Nesep) 68
7. a) Evlilik Birliği içinde doğan çocuk 68
8. b) Evlilik Birliği dışında doğan çocuk 69
9. c) Saklı Nüfus 71
10. Doğum yeri (Toprak esası) 72

III. Türk Vatandaşlığının Sonradan Kazanılması         75

1. Yetkili Makam Kararı ile Vatandaşlığın Kazanılması 75
2. Genel Olarak Vatandaşlığa Alınma ("Telsik”) 75
3. a) Genel olarak 75
4. b) Yetkili Makamın Takdir Hakkı 76
5. c) Vatandaşlığa Alınmanın Başvuru Şartları 80
6. d) Vatandaşlığın Kazanılmasında Takdir Hakkı 87
7. İstisnaî Yolla Vatandaşlığa Alınma 88
8. a) Genel olarak 88
9. b) İstisnaî yolla vatandaşlığa alınmadan istifade edecek

kişiler   89

3. Türk Vatandaşlığının Yeniden Kazanılması 94
4. Evlenme ile Vatandaşlığın Kazanılması 96
5. a) Genel olarak 96
6. b) Prensip 98
7. c) İnceleme ve araştırma 100
8. d) Evlenme akdi 101
9. e) Evlenme yoluyla kazanılan Türk Vatandaşlığının

özellikleri            105

5. Evlâd Edinilme 108
6. Haklarında “Kaybettirme" Kararı Verilenlerin Türk

Vatandaşlığı    109

7. Vatandaşlığın Kazanılmasında "Usul", “Esas" ve "Sonuçlar” 111

1) Yetkili Makam Kararı ile Vatandaşlığa Alınmada "Usûl" ve

“Esaslar"     111

2) Yetkili Makam Kararı ile Vatandaşlığa Alınmanın “Sonuçları"   115

1. a) Eş bakımından 115
2. b) Çocuklar bakımından 115
3. c) Ad ve Soyad 117
4. d) Askerlik Yükümlülüğü 119
5. Türk Vatandaşlığını Seçme Hakkı 119

1) Genel olarak              119

2) Seçme hakkına sahip yabancılar          120

3) Sonuçları    120

4) Seçme hakkının kullanılma şekli          120

1. (Özel Hüküm:) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti [KKTC]

vatandaşları   121

Üçüncü Bölüm

TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAYBI

1. Genel Olarak 122
2. Türk Vatandaşlığı Kanununun sistemi 122
3. a) Genel Olarak 122
4. b) Kişinin İradesi Dışında Türk Vatandaşlığının Kaybı 123
5. Türk vatandaşlığını kaybetmenin “Genel Sonucu” 125
6. a) Prensip 125
7. b) İstisnalar 127
8. Türk Vatandaşlığının Kayıp Halleri 133
9. Yetkili Makam Kararı ile Türk Vatandaşlığının Kaybı 133
10. Çıkma 133
11. a) Şartları 135
12. Kaybettirme 139
13. a) Kaybettirme sebepleri 139
14. b) Sonuçları 143
15. Vatandaşlığa alınma kararının iptali 145
16. a) İptal sebepleri 146
17. b) İptalin hükmü 148
18. c) Sonuçları 150
19. Türk vatandaşlığının “seçme" hakkının kullanılması ile kaybı 152
20. a) Seçme hakkı ile Türk vatandaşlığının kaybı 152
21. b) Sonuçları 153
22. Vatandaşlığın kaybında usul ve esaslar 153
23. Yabancı devlet vatandaşlığını kazanma (Çifte Vatandaşlık) 154
24. 431 sayılı ve 1340 tarihli Kanun 156

Dördüncü Bölüm

TÜRK VATANDAŞLIĞININ İSBATI VE

VATANDAŞLIK İHTİLÂFLARI

1. Türk Vatandaşlığının İsbatı 157
2. Genel olarak 157
3. Tatbik edilecek hukuk 158
4. Doğrudan doğruya isbat 159
5. a) Vatandaşlığın kazanılması 159
6. b) Vatandaşlığın kaybı 161
7. Resmî kayıt ve belgelerle isbat 161
8. a) Türkiye Cumhuriyeti nüfus kayıtları 163
9. b) Nüfus cüzdanları 163
10. c) Pasaport veya pasaport yerine geçen belgeler 164

ç) Vatandaşlık ilmühaberleri                165

5. Ahvâli şahsiye belgelerinin milletlerarası dolaşımı 166
6. Milletlerarası alanda vatandaşlık belgeleri 166
7. Yargı Yolu 166
8. Vatandaşlık işlerinde mahkeme kararları 166
9. a) Genel olarak 166
10. b) Türk hukuk sistemi 167
11. Yargı kontrolü (Danıştay) 170
12. Danıştay dışı yargı organları 177
13. Vatandaşlıkla ilgili mahkeme kararlarının milletlerarası etkisi 178

Beşinci Bölüm

TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAZANILMA VE KAYBEDİLME ANI

1. a) Türk vatandaşlığının kazanılma anı 180
2. b) Türk vatandaşlığının kayıp anı 181

Altıncı Bölüm

ANDLAŞMALARA GÖRE VATANDAŞLIĞIN

KAZANILMASI VE KAYBEDİLMESİ

1. Genel Olarak 183
2. Türk Andlaşmalar Hukukunda Vatandaşlık 186
3. Arazi terk ve ilhakı 186
4. Ahali mübadelesi 188

Bibliyografya              193

Mevzuat       199

 Türkiye Cumhuriyeti Anayasası    201

 Milletlerarası Sözleşmeler               202

 13 Eylül 1973 tarihli Vatansızlık Hallerinin Sayısının Azaltılmasına

Dair “Bern-CIEC” Sözleşmesi       202

 14 Eylül 1999 tarihli Vatandaşlık Belgesi Verilmesine İlişkin “Lizbon-CIEC” Sözleşmesi [m. 1-6]            206

 Türk Vatandaşlığı Kanunu              208

 11.2.2010 tarihli ve 2010/139 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun

Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik              221

 İskan Kanunu    259

 Vatandaşlıkla İlgili Kanun Hükümleri          262

                * Hilâfetin İlgasına ve Hanedan-ı Osmani’nin Türkiye Cumhuriyeti

                   Memaliki Haricine Çıkarılmasına Dair Kanun       262

     * Cumhuriyetin 50 nci Yılı Nedeniyle Bazı suç ve Cezaların Affı

        Hakkında Kanun           264

 403 Sayılı ve 11.2.1964 Tarihli Mülga Türk Vatandaşlığı Kanunu        265

 Terörle Mücadele Kanunu               285

Madde İndeksi            287

Kavram İndeksi         291