İÇİNDEKİLER ÖZET 5 TEŞEKKÜR 7 İÇİNDEKİLER 9 KISALTMALAR 13 BÖLÜM 1 EŞİTLİK KAVRAMI I EŞİTLİK ANLAYIŞININ TARİHSEL GELİŞİMİ 15 II ADALET HAKKANİYET VE EŞİTLİK 18 III ULUSLARARASIHUKUK VE KAYNAKLARINDA EŞİTLİK 19 A Birleşmiş Milletler Belgeleri 19 1 BM Antlaşması 19 2 BM Ekonomik Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi20 3 BM Her Türlü Irk Ayrımının Tasfiye Edilmesine Dair Uluslararası Sözleşme20 4 BM Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (CEDAW) 21 5 İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi 22 6 Engelli Bireylerin Haklarına ilişkin Sözleşme 23 B Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmeleri 24 1 100 Sayılı Eşit İş İçin Erkek ve Kadın İşçiler Arasında Ücret Eşitliği Hakkında Sözleşme 24 2 111 Sayılı İş ve Meslek Bakımından Ayrım Hakkında Sözleşme 25 3 158 Sayılı Hizmet İlişkisine İşveren Tarafından Son Verilmesi Hakkındaki Sözleşme26 C Avrupa Birliği ve Avrupa Konsey Belgeleri 26 1 Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 27 2 Roma Anlaşması29 3 Avrupa Sosyal Şartı (Avrupa Sosyal Haklar Sözleşmesi)29 4 AB Temel Haklar Şartı 30 IV ULUSAL HUKUK VE KAYNAKLARDA EŞİTLİK 31 10 İçindekiler BÖLÜM 2 İŞ HUKUKU BAKIMINDAN EŞİTLİK İLKESİ I TÜRK İŞ HUKUKUNDA EŞİTLİK İLKESİNİN NİTELİĞİ VE NORMATİF DAYANAKLARI 37 A Anayasal Dayanak 37 B Yasal Dayanak 40 1 4857 Sayılı İş Kanunu 40 2 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu 43 3 Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanunu 44 4 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu 47 5 5378 Sayılı Engelliler Hakkında Kanun 47 II TÜRK İŞ HUKUKU’NDA EŞİT DAVRANMA BORCUNUN UYGULANMA KOŞULLARI 48 A Aynı İşyerinin İşçileri Olma (İşyerinde Birlik) 49 B İşyerinde Bir İşçi Topluluğunun Varlığı 50 C Hukuken Kolektif Nitelikte Bir Uygulama Olması 51 D Aynı Zaman Dilimi İçinde Yer Alma 52 E İş Sözleşmesi ile Çalışmak 54 III TÜRK İŞ HUKUKUNDA EŞİT DAVRANMA BORCUNUN UYGULANMASI 55 A İş İlişkisinin Kurulması Aşamasında Eşit Davranma Borcu 55 B İş İlişkisinin Devamı Süresince Eşit Davranma Borcu 59 1 Genel olarak 59 2 İşverenin Yönetim Hakkı Bağlamında Eşit Davranma Borcu 62 3 Ücretler Bakımından Eşit Davranma Borcu 65 C İş Akdinin Feshinde Eşit Davranma Borcu 69 1 Genel Olarak 69 2 Süreli Fesih Hakkının Kullanılması Bakımından Eşit Davranma Borcu 74 a) İş Güvencesi Kapsamında Olan İşçiler Bakımından 74 b) İş Güvencesi Kapsamında Olmayan İşçiler Bakımından 80 3 Haklı Nedenle Derhal Fesihte Eşit Davranma Borcu 81 4 Feshin Bazı Özel Hallerinde Eşit Davranma Borcu 84 IV İŞ İLİŞKİSİNDE EŞİT DAVRANMA BORCUNUN TÜRLERİ 86 A Üçlü İş İlişkilerinde Eşit Davranma Borcu 86 1 Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisinde 86 2 Geçici İş ilişkisinde 87 İçindekiler 11 B İşçinin Mesleki Durumu Bakımından İşverenin Eşit Davranma Borcu 90 1 Tam ve Kısmi Süreli Çalışan İşçiler90 2 Belirli Süreli Sözleşme ile Çalışan İşçiler92 C İşçinin Kişisel Durumu Yönünden İşverenin Eşit Davranma Borcu 94 BÖLÜM 3 EŞİT DAVRANMA BORCUNA AYKIRILIĞIN İSPATI VE SONUÇLARI I EŞİT DAVRANMA BORCUNA AYKIRILIK HALİNDE İSPAT YÜKÜ 97 A Genel Olarak 97 B Sendikal Nedenler İle Eşit Davranma Borcuna Aykırılık İddialarında İspat Yükü101 C Cinsiyete Dayalı Nedenlere Dayalı Eşit Davranma Borcuna Aykırılıkta İspat Yükü104 II EŞİT DAVRANMA BORCUNA AYKIRILIĞIN SONUÇLARI 105 A Eşit Davranma Borcunun İhlali Halinde Başvurulacak Hukuki Yollar106 1 Ayrımcılık Tazminatı106 2 Sendikal Tazminat112 3 İşçinin İş Görmekten Kaçınması116 4 İşçinin İş Akdini Haklı Nedenle Feshi 117 5 Saldırının Önlenmesi Davası119 6 Mahrum Bırakılan Hakların Tazmini ve Maddi-Manevi Tazminat 119 B Cezai Yaptırımlar124 C İdari Yaptırımlar125 BÖLÜM 4 SONUÇ 129 KAYNAKÇA 137
