Mizahi Tüketim
Esra Buran ÖZTÜRK
Berna Tarı KASNAKOĞLU
İçindekiler
- Giriş
- Disiplinler Arası Bir İnceleme Unsuru Olarak Mizah
- Araştırma Yöntemi
- Araştırma Bulguları
- Tartışma
- Sonuç
- Kaynakça
İÇİNDEKİLER
Önsöz.iii
BİRİNCİ BÖLÜM
GİRİŞ
Giriş 3
İKİNCİ BÖLÜM
DİSİPLİNLER ARASI BİR İNCELEME UNSURU OLARAK
MİZAH
2.1. Psikoloji Alanında Mizah Çalışmaları 7
2.1.1. Mizah Teorileri . 8
2.1.1.1. Bilişsel Mekanizmalar . 9
2.1.1.2. Duygusal Mekanizmalar . 12
2.1.1.3. Kişiler Arası Mekanizmalar 16
2.1.2. Mizahın Dikkat Dağıtma Etkisi . 18
2.1.3. Bireysel Farklılık Değişkenleri . 18
2.2. Sosyoloji Alanında Mizah Çalışmaları .22
2.2.1. Mizah ve İletişim 24
2.2.2. Mizah ve Paylaşım . 25
2.2.3. Mizah ve Kültürel Arabuluculuk 26
2.2.4. Mizah ve Toplumsal Eleştiri . 26
2.2.5. Mizah Algısını Etkileyen Değişkenler 27
vi Mizahi Tüketim
2.3. Siyaset Biliminde Mizah Çalışmaları 29
2.3.1. Siyaset ve Mizahın İlişkisi 29
2.3.2. Pasif Direniş veya Protesto Aracı Olarak Mizah . 34
2.3.3. Siyasi Katılımın Yeni Bir Biçimi Olarak Mizah 41
2.3.4. Kamusal Alan: Siyasi Katılımın
Bir Türü Olarak Pasif Direniş . 42
2.3.5. Siyasi Mizahın Etkisini Yönlendiren Değişkenler 45
2.4. Pazarlama ve Tüketim Araştırmalarında Mizah48
2.4.1. Pazarlama ve Mizah İlişkisi 48
2.4.2. Mizah Mekanizmaları ve Reklamlar . 51
2.4.2.1. Bilişsel Mekanizma ve Uyuşmazlık Çözümleme . 51
2.4.2.2. Duygusal Mekanizma ve Uyarılma Güvenliği 54
2.4.2.3. Aşağılama Mekanizması . 56
2.4.2.4. Birleşik Etki Hipotezi . 57
2.4.3. Mizah Çeşitleri ve Reklamlar . 57
2.4.4. Mizaha Karşı Korku 59
2.4.5. Mizah, Tabu, Provokasyon ve Reklamlar . 60
2.4.6. Tüketicilerin Mizah Algısını Etkileyen Değişkenler . 63
2.4.6.1. Bireysel Farklılık Değişkenleri . 63
2.4.6.2. Reklamın Kendisinden Kaynaklanan Değişkenler . 68
2.4.6.3. Markanın Kendisinden Kaynaklanan Değişkenler . 73
2.4.6.4. Ürünün Kendisinden Kaynaklanan Değişkenler 74
2.4.6.5. Dış Çevre . 76
2.4.7. Mizahi Reklamların Karanlık Yüzü: Gücendirme 78
2.4.8. Hazcı Tüketim Bağlamında Mizah 79
2.5. Tüketim Sektörü Olarak Mizah .81
2.5.1. Dünyada Mizah 81
2.5.2. Türkiye'de Mizah . 83
İçindekiler vii
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ARAŞTIRMA YÖNTEMİ
3.1. Veri Toplama Yöntemleri ve Örneklem 93
3.2. Yarı Yapılandırılmış Derinlemesine Mülakatlar 95
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ARAŞTIRMA BULGULARI
4.1. Tüketicilerin Mizahı Tüketme Motivasyonları .101
4.1.1. Bir Sanat Dalı Olarak Mizah . 102
4.1.2. Rahatlama Aracı Olarak Mizah . 108
4.1.2.1. Rahatlama Teorisi . 109
4.1.2.2. Gerçeklikten Kaçma . 113
4.1.2.3. Üstünlük Teorisi . 116
4.1.3. Kimlik Sembolü Olarak Mizah 119
4.1.4. İletişim Aracı Olarak Mizah . 124
4.1.5. İfade Özgürlüğü Aracı Olarak Mizah . 131
4.1.5.1. Cinsellik ve Tabu 132
4.1.5.2. Mizah ve Siyasi Otorite Eleştirisi . 134
4.1.5.3. Pasif Direniş Aracı Olarak Mizah 139
4.1.5.4. Kamusal Alan Aracı Olarak Mizah . 144
4.2. Tüketicilerin Tercih Ettikleri Mizahın Nitelikleri .149
4.2.1. Bilişsellik İhtiyacı ve Zekâ 150
4.2.2. Toplumdan Yansımalar . 156
4.2.3. Absürtlük ve Yapaylık . 166
4.2.4. İçtenlik ve Sevgi Unsuru . 170
4.2.5. Mizahın Amacı . 174
4.3. Tüketicilerin Kaçındıkları Mizahın Nitelikleri:
Kırmızı Çizgiler .176
viii Mizahi Tüketim
4.3.1. Hassas Konular ve Gücendirme Riski 177
4.3.2. Din ve İyi Huylu İhlal Teorisi 180
4.3.3. Mizah ve Psikolojik Uzaklık Değişkeni 192
4.3.4. Samimiyet Derecesi . 198
4.3.5. Sosyal Bağlam . 203
BEŞİNCİ BÖLÜM
TARTIŞMA
ALTINCI BÖLÜM
SONUÇ
Sonuç .223
6.1. Mizah Sektörü İçin Öneriler .223
6.2. Gelecek Araştırmalar İçin Öneriler .224
6.3. Tüketiciler İçin Öneriler 225
Kaynakça .227