Evlenme Hukuku_{Nişanlanma ve Evlenme Davaları}

Kadın-erkek ilişkileri yüzyıllar boyu farklı aşamalardan geçmiştir. Günümüzde genel olarak bu ilişki nişanlanma, sonrasında evlenme ve umduğunu bulamazlarsa boşanma aşamalarından geçmektedir.

Yıllar boyu boşanma aşaması üzerinde yoğunlaştım. Oysa boşanma ön-cesi olan kadın-erkek ilişkilerinde de aile mahkemelerine pek çok dava açılmaktadır. Bu kez nişanlanma ve evliliğin kurulması sırasında oluşan davalara/sorunlara/uyuşmazlıklara ışık tutmak amacıyla EVLENME HUKUKU adlı bu eseri kaleme almaya karar verdim.

Evlenme hukukunun Yargıtay'da amiral gemisi olan Yargıtay 2. Hukuk Dairesinde verdiğim otuz üç yıllık (Evet, 17 yıl tetkik hakimi, 10 yıl üyesi ve nihayet 6 yılı aşkın başkanı sıfatlarımla tam otuz üç yıl) emeğimi Evlenme Hukuku bağlamında gün yüzüne çıkarmanın huzuru içindeyim. Farkında ol-manızı isterim ki bu çalışma tam OTUZ ÜÇ YILLIK göznurumun, yorgunluğumun ve mutluluğumun somutlaşmış bir ifadesidir.

 

İÇİNDEKİLER

ÖN SÖZ ......................................................................................................................5

İÇİNDEKİLER ...........................................................................................................9

KAYNAKÇA ............................................................................................................ 65

KISALTMALAR ...................................................................................................... 67

BİRİNCİ KISIM AİLE KAVRAMI

§ 1. AİLE KAVRAMI ............................................................................................. 69

I. TANIMI .................................................................................................. 70

A- TANIMLAMA SORUNU ................................................................. 70

B- TANIMLAYICI SORUNU ............................................................... 70

II. ANLAMI .................................................................................................... 71

A- DAR AİLE (EVLİLİK BİRLİĞİ) (TMK m. 185) ............................. 72

B- GENİŞ AİLE (SOYBAĞI BİRLİĞİ) (TMK m. 282) ........................ 72

C- BÜYÜK AİLE (EV DÜZENİ BİRLİĞİ) (TMK m. 367) .................. 73

D- DUYGUSAL AİLE (DUYGU BİRLİĞİ) (MUKAYESELİ HUKUK) ............................................................... 73

1- Eski İlişkidekiler ........................................................................ 74

2- Yeni İlişkidekiler ....................................................................... 75

3- Ayrı Yaşayıp İlişkisi Sürenler.................................................... 76

III. ÖNEMİ.................................................................................................... 76

§ 2. AİLE HUKUKU KAVRAMI .......................................................................... 78

I. TARİHÇESİ ............................................................................................ 78

II. SİSTEMATİĞİ ........................................................................................ 80

III. İLİŞKİLERİ ............................................................................................ 81

A- BİREYLER ARASI İLİŞKİLER ....................................................... 81

B- AKÇALI İLİŞKİLER ........................................................................ 82

IV. İLKELERİ ............................................................................................... 82

10 İçindekiler

A- OLAN İLKELER .............................................................................. 83

1- Birlik İlkesi ................................................................................ 83

a. Birlikte Mutluluğu Sağlama (TMK m. 185 f. II) ................ 84

b. Birlikte Yaşama (TMK m. 185 f. III) .................................. 84

c. Birlikte Sadakat (TMK m. 185 f. III) .................................. 84

d. Birlikte Yardım (TMK m. 185 f. III) .................................. 85

e. Birlikte Konut Seçme (TMK m. 186 f. I) ............................ 85

f. Birlikte Yönetim (TMK m. 186 f. II) .................................. 86

g. Birlikte Katkı (TMK m. 186 f. III) ...................................... 86

h. Birlikte Temsil (TMK m. 188 f. I) ...................................... 87

ı. Birlikte Sorumluluk (TMK m. 189) .................................... 87

2- Süreklilik İlkesi .......................................................................... 87

3- Eşitlik İlkesi ............................................................................... 88

a. Kural Olarak ....................................................................... 88

b. İstisna Haller ....................................................................... 89

4- Koruma İlkesi ............................................................................ 89

a. Kadını Koruma İlkesi .......................................................... 90

b. Çocuğu Koruma İlkesi ........................................................ 91

c. Vesayet Altındakini Koruma İlkesi ..................................... 93

5- Sınırlılık İlkesi ........................................................................... 94

6- Karışma İlkesi ............................................................................ 96

7- Gizlilik İlkesi ............................................................................. 97

a. Kamuya Açık Hayat ............................................................ 97

b. Özel Hayat .......................................................................... 97

c. Gizli Hayat .......................................................................... 98

8- Planlama İlkesi ........................................................................ 100

9- Resmi Evlilik İlkesi ................................................................. 101

a. Evlendirme Memuru Önünde Evlilik ................................ 102

b. Tek Eşle Evlilik ................................................................ 102

c. Dini Törenin Etkisizliği .................................................... 102

d. Eşcinsel Birlikteliklerin Geçersizliği ................................ 103

10- Toplumun Temeli Olma İlkesi ................................................. 103

11- Emredicilik İlkesi..................................................................... 103

12- Şekil İlkesi ............................................................................... 104

İçindekiler 11

13- Takdir İlkesi ............................................................................. 107

B- OLMASI GEREKEN İLKELER ..................................................... 108

1- Tanımlanmama İlkesi .............................................................. 109

2- Dengeli Birliktelik İlkesi ......................................................... 109

3- Kendisi Olma İlkesi ................................................................. 109

4- Sürdürülebilir Adalet İlkesi ..................................................... 111

V. KAPSAMI ............................................................................................. 111

A- NİŞANLANMA .............................................................................. 111

B- EVLENME ...................................................................................... 111

C- KAYIN HISIMLIĞI ........................................................................ 112

D- EVLAT EDİNME ........................................................................... 112

E- EV DÜZENİ .................................................................................... 112

F- VESAYET ....................................................................................... 113

VI. MEVZUATI .......................................................................................... 114

A- TÜRK MEDENİ KANUNU ........................................................... 114

B- BORÇLAR KANUNU .................................................................... 115

C- TÜRK CEZA KANUNU ................................................................. 115

D- DİĞER DÜZENLEMELER ............................................................ 115

1- Milletlerarası Andlaşmalar ...................................................... 115

2- Özel Kanunlar .......................................................................... 117

3- Tüzükler ................................................................................... 117

4- Yönetmelikler .......................................................................... 117

VII. MAHKEMESİ ....................................................................................... 118

A- KURULUŞU ................................................................................... 118

B- GÖREVLERİ .................................................................................. 118

§ 3. EVLENME KAVRAMI ................................................................................. 121

I. GENEL OLARAK ................................................................................ 121

II. TANIMI ................................................................................................ 121

III. HUKUKİ NİTELİĞİ ............................................................................. 122

A- ŞART-TASARRUF GÖRÜŞÜ ....................................................... 122

B- KURUM GÖRÜŞÜ ......................................................................... 123

C- SÖZLEŞME GÖRÜŞÜ ................................................................... 123

IV. İŞLEVİ .................................................................................................. 124

12 İçindekiler

A- HUKUKİ KORUMA SAĞLAMA .................................................. 124

B- HAYAT ORTAKLIĞI KURMA ..................................................... 125

C- SÜREKLİ BİRLİK OLUŞTURMA ................................................ 125

V. YÜRÜRLÜĞÜ ...................................................................................... 125

VI. TESPİTİ ................................................................................................ 126

A- EVLİLİĞİN TESPİTİ ...................................................................... 126

B- EVLENME TARİHİNİN TESPİTİ ................................................. 127

1- Aile Mahkemesi Görevlidir ..................................................... 128

2- Tescil Kararı Verilemez ........................................................... 128

VII. GEÇERLİLİĞİ ...................................................................................... 129

A- FARKLILIKLARI OLANLARIN EVLENMELERİ ...................... 129

1- Farklı Dinde Olanların Evlenmeleri......................................... 129

2- Farklı Mezhepte Olanların Evlenmeleri................................... 129

3- Farklı Irkta Olanların Evlenmeleri ........................................... 130

4- Farklı Dilde Olanların Evlenmeleri ......................................... 130

5- Farklı Renkte Olanların Evlenmeleri ....................................... 130

B- AYNI CİNSTEN OLANLARIN EVLENMELERİ ........................ 130

C- CİNSİYET DEĞİŞTİRMİŞ OLANLARIN EVLENMELERİ ........ 131

D- ÇOCUK YAŞTA OLANLARIN EVLENMELERİ ........................ 132

E- HAYAT ORTAKLIĞI .................................................................... 133

1- Kayıtsız Hayat Ortaklığı .......................................................... 133

a. Özellikleri ......................................................................... 134

aa. Herhangi Bir Şekil Şartına Bağlı Olmadan Kurulur ... 134

bb. Evlenme Niyetine Gerek Yoktur ................................ 134

cc. Evliliğin Tüm Yükümlülükleri Yerine Getirilir ......... 134

dd. Belirli Şekilde Süreklilik Taşır ................................... 135

ee. Herhangi Bir Şekil Şartına Bağlı Olmadan Sona Erer ............................................................................ 135

b. Çeşitleri ............................................................................. 135

aa. Aynı Cinsiyettekilerin Kayıtsız Hayat Ortaklığı ........ 135

bb. Farklı Cinsiyettekilerin Kayıtsız Hayat Ortaklığı ....... 135

2- Kayıtlı Hayat Ortaklığı ............................................................ 135

a. Özellikleri ......................................................................... 136

aa. Resmi Sicile Kayıt veya Tescille Kurulur .................. 136

İçindekiler 13

bb. Kanun Tarafından Düzenlenen Hak ve Yükümlülükler Doğurur ...................................................................... 136

cc. Boşanma Söz konusu Değildir ................................... 136

b. Çeşitleri ............................................................................. 136

aa. Aynı Cinsiyettekilerin Kayıtlı Hayat Ortaklığı .......... 137

bb. Farklı Cinsiyettekilerin Kayıtlı Hayat Ortaklığı ......... 137

F- BİRDEN ÇOK KADIN VEYA ERKEKLE EVLENME ................ 137

G- MUVAZAALI EVLENME ............................................................. 140

H- COMMON LAW EVLİLİK ............................................................ 141

I- HOMOPARENTAL AİLE .............................................................. 142

İ- TEK EBEVEYNLİ AİLE ................................................................ 142

J- EŞ CİNSEL EVLİLİK ..................................................................... 142

K- DİNİ NİKAHLI İLİŞKİ ................................................................... 143

İKİNCİ KISIM EVLİLİĞİN KURULMASI

§ 4. NİŞANLILIĞA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER ........................................... 145

I. KAVRAM ............................................................................................. 145

A- NİŞANLANMA KAVRAMI .......................................................... 146

B- NİŞANLILIK KAVRAMI .............................................................. 147

C- NİŞANLI KAVRAMI ..................................................................... 147

D- NİŞAN KAVRAMI ......................................................................... 147

II. TANIMI ................................................................................................ 147

III. HUKUKİ NİTELİĞİ ............................................................................. 147

A- ÖN SÖZLEŞME GÖRÜŞÜ ............................................................ 148

B- SÖZLEŞME GÖRÜŞÜ ................................................................... 149

1- Borçlar Hukuku Sözleşmesi..................................................... 149

2- Aile Hukuku Sözleşmesi .......................................................... 149

C- KARAR GÖRÜŞÜ .......................................................................... 150

D- GÜVEN İLİŞKİSİ GÖRÜŞÜ .......................................................... 150

IV. İŞLEVİ .................................................................................................. 150

A- TANIMA İŞLEVİ ........................................................................... 151

1- Birbirini Tanıma ...................................................................... 151

14 İçindekiler

2- Aileleri Tanıma ........................................................................ 151

B- ÖĞRENME İŞLEVİ ........................................................................ 151

1- Gelenek ve Görenekleri Öğrenme ........................................... 151

2- Evlenme Engelini Öğrenme ..................................................... 151

C- HAZIRLIK İŞLEVİ ......................................................................... 152

1- Evliliğe Manevi Hazırlık ......................................................... 152

2- Evliliğe Maddi Hazırlık ........................................................... 152

V. OLUŞUMU (TMK m. 118 f. I) ............................................................. 152

A- EVLENME VAADİ ŞEKLE BAĞLI DEĞİLDİR .......................... 154

B- EVLENME VAADİ NİŞANLANACAKLAR TARAFINDAN YAPILMALIDIR ............................................................................ 155

C- EVLENME VAADİNDE GERÇEK İRADE AÇIKLANMALIDIR ...................................................................... 155

Ç- EVLENME VAADİ KARŞILIKLI OLMALIDIR .......................... 155

VI. YASAL TEMSİLCİLERİN RIZASI (TMK m. 118 f. II) ..................... 155

A- AYIRT ETME GÜCÜNE SAHİP KÜÇÜĞÜN YASAL TEMSİLCİNİN RIZASININ ALINMASI ...................................... 156

B- AYIRT ETME GÜCÜNE SAHİP KISITLININ YASAL TEMSİLCİNİN RIZASININ ALINMASI ...................................... 157

VII. İSPATI................................................................................................... 160

A- İSPAT YÜKÜ ................................................................................. 160

B- İSPAT ARAÇLARI ......................................................................... 160

1- Tanık Anlatımı ......................................................................... 160

a. İfade Usulü ........................................................................ 160

aa. Yer ve Zaman Göstermelidir ...................................... 160

bb. Bilginin Kaynağını Açıklamalıdır .............................. 160

cc. İfade Hüküm Kurmaya Elverişli Olmalıdır ................ 161

b. Dinlenme Usulü ................................................................ 161

aa. Tanık Sayısı Sınırlandırılmamalıdır ........................... 161

bb. Kesin Süre Uygun Olmalıdır ...................................... 161

c. Değerlendirme Usulü ........................................................ 161

aa. Üstün Tutma Sebebi Açıklanmalıdır .......................... 162

bb. Görgüye Dayanmayan Anlatım Dikkate Alınmamalıdır ............................................................ 162

İçindekiler 15

cc. Taraflardan Aktarılan Anlatım Dikkate Alınmamalıdır ............................................................ 162

dd. Akraba Olma Geçerliliği Etkilemez ........................... 162

ee. Delil Listesinde Bulunmayana İtibar Edilemez .......... 162

2- Diğer Dava Dosyaları .............................................................. 162

3- Teknik Kayıtlar ........................................................................ 162

a. Video Kayıtları ................................................................. 162

b. VCD, DVD Kayıtları ........................................................ 163

c. Fotoğraf ............................................................................. 163

d. Bilgisayar Kayıtları ........................................................... 163

4- Diğer Hukuka Uygun Deliller.................................................. 163

§ 5. NİŞANLILIĞIN OLUŞUMU ........................................................................ 164

I. EHLİYETİN VARLIĞI ........................................................................ 164

A- TAM EHLİYETLİLER ................................................................... 164

B- SINIRLI EHLİYETLİLER .............................................................. 164

C- SINIRLI EHLİYETSİZLER ............................................................ 165

1- Ayırt Etme Gücüne Sahip Küçük ............................................ 165

a. Yasal Temsilcinin Rızasının Alınması .............................. 166

aa. Nişanlanmaya İzin ...................................................... 167

bb. Nişanlanmaya onam ................................................... 168

cc. Hâkime Başvuru ......................................................... 168

b. Yasal Temsilcilerin Rızasının Yokluğunun Sonuçları ...... 169

aa. Ayırt Etme Gücü Olan Küçük Açısından ................... 169

bb. Diğer Taraf Açısından ................................................ 169

2- Ayırt Etme Gücüne Sahip Kısıtlı ............................................. 170

a. Yasal Temsilcinin Rızasının Alınması .............................. 170

aa. Nişanlanmaya İzin ...................................................... 170

bb. Nişanlanmaya onam ................................................... 171

cc. Hâkime Başvuru ......................................................... 171

b. Yasal Temsilcilerin Rızasının Yokluğunun Sonuçları ...... 171

aa. Ayırt Etme Gücü Olan Kısıtlı Açısından ................... 172

bb. Diğer Taraf Açısından ................................................ 172

D- TAM EHLİYETSİZLER ................................................................. 172

16 İçindekiler

II. İRADE AÇIKLAMASI ........................................................................ 173

A- ŞEKLE BAĞLI DEĞİLDİR ............................................................ 173

1- Açık Olarak Yapılabilir ........................................................... 174

a. Sözle Yapılabilir ............................................................... 174

b. Yazıyla Yapılabilir ............................................................ 174

c. İşaretle Yapılabilir ............................................................ 174

2- Örtülü Olarak Yapılabilir ......................................................... 175

a. Nişanlı Olarak Tanıtmak ................................................... 175

b. Hediye Vermek ................................................................. 175

c. Ev Hazırlamak .................................................................. 175

d. Gebe Kalmak .................................................................... 176

e. Diğerleri ............................................................................ 176

3- Gizli Tutulabilir ....................................................................... 176

4- Süreye Bağlı Değildir .............................................................. 176

5- Törene Bağlı Değildir .............................................................. 176

B- NİŞANLANACAKLAR TARAFINDAN YAPILMALIDIR ......... 177

1- Bizzat Yapılması ...................................................................... 177

2- Aracı/Haberci İle Yapılması .................................................... 177

C- GERÇEK İRADE AÇIKLANMALIDIR ........................................ 178

1- Gizli İrade Bulunmamalıdır ..................................................... 178

2- Ciddi Olmalıdır ........................................................................ 178

D- KARŞILIKLI OLMALIDIR ........................................................... 179

III. ENGELİN BULUNMAMASI .............................................................. 179

A- EVLENME ENGELİNİN BULUNMAMASI ................................. 179

1- Kesin Evlenme Engelinin Bulunması ...................................... 179

a. Mevcut Evlilik .................................................................. 179

b. Sürekli Ayırt Etme Gücünden Yoksunluk ........................ 180

c. Akıl Hastalığı .................................................................... 180

d. Yakın Hısımlık .................................................................. 180

2- Kesin Olmayan Evlenme Engelinin Bulunması....................... 181

B- BİRDEN ÇOK NİŞANLANMANIN OLMAMASI ....................... 181

1- İlk Nişanlılık Sürdürülüyorsa................................................... 181

2- İlk Nişanlılık Sürdürülmüyorsa ............................................... 181

C- SÜRE VEYA KOŞUL ENGELİNİN BULUNMAMASI ............... 182

İçindekiler 17

1- Süreye Bağlama ....................................................................... 182

a. Süresiz Nişanlılık Kabul Edilemez ................................... 182

b. Süreli Nişanlılık Kabul Edilemez .................................... 182

aa. Bir Süre Sonra Sona Erecek Nişanlılık ...................... 182

bb. Bir Süre Sonra Başlayacak Nişanlılık ........................ 183

2- Koşula Bağlama ....................................................................... 183

a. Koşulun Geçerliliği ........................................................... 183

b. Koşul Türü ........................................................................ 184

aa. Geciktirici Koşula Bağlanma ..................................... 185

bb. Bozucu Koşula Bağlanma .......................................... 185

§ 6. NİŞANLILIĞIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ ..................................................... 186

I. GENEL OLARAK ................................................................................ 186

II. KAPSAMI ............................................................................................. 186

A- EVLENME YÜKÜMLÜLÜĞÜ ...................................................... 187

1- Süreyi Belirleme ...................................................................... 187

2- Süreye Uymama ...................................................................... 187

a. Haklı Sebeple Uymama .................................................... 187

b. Haklı Sebep Olmadan Uymama ........................................ 187

B- SADAKAT YÜKÜMLÜLÜĞÜ ...................................................... 188

1- Cinsel Sadakat Yükümlülüğü .................................................. 188

2- Ekonomik Sadakat Yükümlülüğü ............................................ 189

3- Duygusal Sadakat Yükümlülüğü ............................................. 189

4- Fiziksel Sadakat Yükümlülüğü ................................................ 189

5- Görsel Sadakat Yükümlülüğü .................................................. 189

6- Sosyal Sadakat Yükümlülüğü .................................................. 190

C- YARDIMLAŞMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ ........................................... 190

D- DAYANIŞMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ ................................................ 190

§ 7. NİŞANLANMANIN HAKLARI ................................................................... 191

I. NİŞANLANMANIN SAĞLADIĞI HAKLAR ......................................... 191

A- KAÇINMA HAKKI ........................................................................ 191

1- Tanıklıktan Kaçınma ............................................................... 191

a. Hukuk Davalarında ........................................................... 192

18 İçindekiler

b. Ceza Davalarında .............................................................. 192

2- Hâkimlikten Kaçınma .............................................................. 192

3- Hakemlikten Kaçınma ............................................................. 192

4- Evlenmekten Kaçınma ............................................................. 192

B- TAZMİNAT HAKKI ...................................................................... 193

1- Destekten Yoksun Kalma Tazminatı ....................................... 193

2- Ölüme Sebep Olandan Manevi Tazminat İsteme .................... 193

C- MAL REJİMİ SÖZLEŞMESİ YAPMA HAKKI ............................ 193

II. NİŞANLANMANIN SAĞLAMADIĞI HAKLAR .............................. 194

A- EVLENMEYE ZORLAMA DAVA EDİLEMEZ (TMK m. 119 f. I ) ........................................................................... 194

B- CAYMA TAZMİNATI DAVA EDİLEMEZ (TMK m. 119 f. II ) 195

C- CEZA ŞARTI DAVA EDİLEMEZ (TMK m. 119 f. II ) ................ 196

D- ÖDEME YAPILMIŞSA GERİ İSTENEMEZ (TMK m. 119 f. II ) ......................................................................... 197

§ 8. NİŞANLANMANIN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ ................................................... 198

I. YOKLUK .............................................................................................. 198

II. BUTLAN .............................................................................................. 199

A- EHLİYETSİZLİK ............................................................................ 199

B- EMREDİCİ KURALLARA AYKIRILIK ....................................... 199

C- İMKANSIZLIK ............................................................................... 199

D- AHLAK VE ADABA AYKIRILIK ................................................ 199

E- MUVAZAA ..................................................................................... 199

III. İRADE SAKATLIĞI ............................................................................ 200

§ 9. NİŞANLILIĞIN SONA ERMESİ ................................................................. 201

I. İRADİ SEBEPLE SONA ERME .......................................................... 201

A- EVLENME ...................................................................................... 202

1- Birbiriyle Evlenme................................................................... 202

2- Başkasıyla Evlenme ................................................................. 202

B- CİNSİYET DEĞİŞTİRME .............................................................. 202

C- ANLAŞMA ..................................................................................... 203

D- NİŞANI BOZMA ............................................................................ 204

İçindekiler 19

1- Bozma Usulü ........................................................................... 204

a. Tek Taraflı İrade Açıklaması Yeterlidir ............................ 204

aa. Açık İrade Açıklaması ................................................ 204

bb. Örtülü İrade Açıklaması ............................................. 204

b. Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haktır ......................................... 205

c. Önceden Vazgeçilemez ..................................................... 205

d. Bozmadan Dönülemez ...................................................... 205

e. Haklı Sebep Koşul Değildir .............................................. 205

2- Bozma Şekli ............................................................................. 206

a. Haklı Olarak Bozma ......................................................... 206

aa. Haklı Bozma Sebepleri .............................................. 206

bb. Hâkimin Takdir Hakkı ............................................... 207

b. Haksız Olarak Bozma ....................................................... 207

3- Bozma Sonucu ......................................................................... 207

a. Nişanlı Statüsünden Çıkma ............................................... 207

b. Yeniden Nişanlanma Hakkı .............................................. 208

c. Ölüme Bağlı Tasarruflara Etkisi ....................................... 208

E- ÇİFTE NİŞANLANMA .................................................................. 209

II. İRADİ OLMAYAN SEBEPLE SONA ERME ..................................... 209

A- ÖLÜM ............................................................................................. 209

B- ÖLÜM KARİNESİ .......................................................................... 209

C- GAİPLİK ......................................................................................... 210

D- EVLENME EHLİYETİNİ YİTİRME ............................................. 210

E- EVLENME ENGELİNİN OLUŞMASI .......................................... 210

F- BOZUCU KOŞULUN GERÇEKLEŞMESİ ................................... 211

§ 10. NİŞANIN BOZULMASI SEBEBİYLE MADDİ TAZMİNAT (TMK. m. 120) ............................................................................................. 212

I. KOŞULLARI ........................................................................................ 212

A- GEÇERLİ NİŞANLILIK BULUNMALIDIR ................................. 212

1- Evlenme Vaadi Olmadan Birlikte Yaşayan İsteyemez ............ 212

2- Flört Eden İsteyemez ............................................................... 216

3- Sevgili Gibi Davranan İsteyemez ............................................ 216

4- Aynı Evi Paylaşan İsteyemez .................................................. 218

20 İçindekiler

5- Hayat Ortaklığı Sürdüren İsteyemez ........................................ 218

6- Serbest Yaşayan İsteyemez ...................................................... 218

B- NİŞAN BOZULMUŞ OLMALIDIR ............................................... 218

1- Haklı Bir Sebep Olmaksızın Bozulma ..................................... 219

2- Nişan Taraflardan Birine Yükletilebilen Bir Sebeple Bozulma ................................................................................... 219

C- ZARAR BULUNMALIDIR ............................................................ 219

1- Katlandığı Maddî Fedakârlık Olmalıdır ................................... 219

2- Evlenme Amacıyla Yapılan Harcama Olmalıdır ..................... 220

3- Nişan Giderleri Bulunmalıdır .................................................. 223

4- Dürüstlük Kuralına Uygun Davranılmış Olmalıdır .................... 225

D- UYGUN TAZMİNAT VERİLMELİDİR ........................................ 226

II. USUL HÜKÜMLERİ ........................................................................... 226

A- GÖREVLİ MAHKEME .................................................................. 226

B- YETKİLİ MAHKEME .................................................................... 231

C- DAVACI ......................................................................................... 231

1- Nişanlılardan Birisi .................................................................. 231

2- Nişanlılardan Birinin Ana ve Babası ....................................... 232

3- Ana ve Babası Gibi Davrananlar ............................................. 232

D- DAVALI .......................................................................................... 233

E- FERAGAT ....................................................................................... 233

F- HAKKIN DEVRİ ............................................................................ 233

G- ZAMANAŞIMI (TMK m. 123) ....................................................... 233

H- İSTEK .............................................................................................. 233

1- İstek Belirli Olmalıdır .............................................................. 234

2- İstek Dışı Karar Verilmemelidir .............................................. 234

I- KARARIN ÖZELLİĞİ .................................................................... 235

1- Duraksama Yaratmamalıdır ..................................................... 236

2- Gerekçeli Olmalıdır ................................................................. 236

3- Kısa Karar Uygun Olmalıdır.................................................... 237

4- Yargıtay Denetimine Uygun Olmalıdır ................................... 237

İ- KESİNLİK SINIRI .......................................................................... 237

1- İstinaf Kesinlik Sınırı ............................................................... 237

2- Temyiz Kesinlik Sınırı ............................................................. 237

İçindekiler 21

J- YARGILAMA GİDERİ .................................................................. 238

K- VEKALET ÜCRETİ ....................................................................... 238

§ 11. NİŞANIN BOZULMASI SEBEBİYLE MANEVİ TAZMİNAT (TMK m. 121) .............................................................................................. 240

I. KOŞULLARI ........................................................................................ 240

A- GEÇERLİ NİŞANLILIK BULUNMALIDIR ................................. 240

1- Evlenme Vaadi Olmadan Birlikte Yaşayan İsteyemez ............ 241

2- Flört Eden İsteyemez ............................................................... 242

3- Sevgili Gibi Davranan İsteyemez ............................................ 243

4- Aynı Evi Paylaşan İsteyemez .................................................. 243

5- Hayat Ortaklığı Sürdüren İsteyemez ........................................ 243

6- Serbest Yaşayan İsteyemez ...................................................... 243

B- NİŞAN BOZULMUŞ OLMALIDIR ............................................... 243

C- KİŞİLİK HAKKI SALDIRIYA UĞRAMALIDIR ......................... 243

1- Saldırı Gerçekleşmelidir .......................................................... 244

a. Duygusal Şiddet Uygulanması .......................................... 244

b. Görsel Şiddet Uygulanması .............................................. 246

c. Cinsel Şiddet Uygulanması ............................................... 246

d. Sosyal Şiddet Uygulanması .............................................. 246

e. Fiziksel Şiddet Uygulanması ............................................ 247

f. Ekonomik Şiddet Uygulanması ........................................ 247

2- Doğal Üzüntü Yeterli Değildir ................................................ 247

3- Zarar İspat Edilmelidir ............................................................. 255

a. Zarar İspat Edilmişse ........................................................ 256

b. Zarar İspat Edilmemişse ................................................... 256

D- SALDIRI HUKUKA AYKIRI OLMALIDIR ................................. 257

E- DAVALI KUSURLU OLMALIDIR ............................................... 257

F- UYGUN TAZMİNAT VERİLMELİDİR ........................................ 258

1- Paranın Ödenmesi .................................................................... 258

a. Toptan Ödenir ................................................................... 259

b. İrat Şeklinde Ödenemez .................................................... 259

c. Taksitle Ödenemez............................................................ 259

2- Para Dışında Tazminat Verilemez ........................................... 259

22 İçindekiler

II. USUL HÜKÜMLERİ ........................................................................... 260

A- GÖREVLİ MAHKEME .................................................................. 260

B- YETKİLİ MAHKEME .................................................................... 265

C- DAVACI ......................................................................................... 265

D- DAVALI .......................................................................................... 266

E- FERAGAT ....................................................................................... 266

F- HAKKIN DEVRİ ............................................................................ 266

G- ZAMANAŞIMI (TMK m. 123) ....................................................... 266

H- İSTEK .............................................................................................. 266

1- İstek Belirli Olmalıdır .............................................................. 267

2- İstek Dışı Karar Verilmemelidir .............................................. 267

3- İstek Bölünemez ...................................................................... 267

I- KARARIN ÖZELLİĞİ .................................................................... 268

1- Duraksama Yaratmamalıdır ..................................................... 268

2- Gerekçeli Olmalıdır ................................................................. 268

3- Kısa Karar Uygun Olmalıdır.................................................... 268

İ- KANUN YOLLARI ........................................................................ 268

1- İstinaf Kanun Yolları ............................................................... 268

2- Temyiz Kanun Yolları ............................................................. 268

J- YARGILAMA GİDERİ .................................................................. 269

K- VEKALET ÜCRETİ ....................................................................... 269

§ 12. NİŞANIN BOZULMASI SEBEBİYLE HEDİYELERİN GERİ VERİLMESİ (TMK m. 122) ...................................................................... 271

I. KOŞULLARI ........................................................................................ 271

A- GEÇERLİ NİŞANLILIK BULUNMALIDIR ................................. 272

1- Evlenme Vaadi Olmadan Birlikte Yaşayan İsteyemez ............ 272

2- Flört Eden İsteyemez ............................................................... 273

3- Sevgili Gibi Davranan İsteyemez ............................................ 274

4- Aynı Evi Paylaşan İsteyemez .................................................. 274

5- Hayat Ortaklığı Sürdüren İsteyemez ........................................ 274

6- Serbest Yaşayan İsteyemez ...................................................... 275

B- NİŞANLILIK SONA ERMİŞ OLMALIDIR .................................. 275

1- Sona Erme Sebebi .................................................................... 275

İçindekiler 23

a. Evlenme Sebebiyle Sona Ererse........................................ 275

b. Evlenme Dışındaki Bir Sebeple Sona Ererse .................... 275

2- Sona Ermede Kusur Aranmaz .................................................. 276

C- HEDİYE VERİLMİŞ OLMALIDIR ............................................... 277

1- Hediye Kavramı ....................................................................... 277

a. Başlık ................................................................................ 277

b. Ağırlık ............................................................................... 277

c. Kalın ................................................................................. 278

d. Drahoma............................................................................ 278

e. Mektup .............................................................................. 278

f. Fotoğraf ............................................................................. 278

2- Hediyenin Zamanı ................................................................... 278

a. Nişanlanmadan Önce ........................................................ 278

b. Nişanlanma Sırasında ........................................................ 279

c. Nişanlanmadan Sonra ....................................................... 279

3- Hediyenin Konusu ................................................................... 279

a. Nişanlıların Birbirlerine Verdikleri Hediyeler .................. 279

b. Nişanlıya Verilen Hediyeler.............................................. 280

aa. Ana ve Babanın Verdiği Hediyeler ............................ 280

bb. Ana ve Baba Gibi Davrananların Verdiği Hediyeler .. 280

4- Hediyenin Amacı ..................................................................... 283

a. Evlenmeye Olan İnancı Yükseltmek ................................. 283

b. İlişkileri Güçlendirmek ..................................................... 283

c. Bağlılığı Çoğaltmak .......................................................... 283

d. Sevgi ve Saygıyı Artırmak ................................................ 284

D- HEDİYE ALIŞILMIŞIN DIŞINDA OLMALIDIR ......................... 284

1- Alışılmış Hediye ...................................................................... 284

2- Alışılmışın Dışında Hediye ...................................................... 284

a. Değeri Fazla Olan Hediye ................................................. 285

b. Örf ve Adete göre Alışılmamış Olan Hediye .................... 286

c. Nişan Yüzüğü Dışında Ziynet Eşyası Hediye ................... 288

E- HEDİYELERİN GERİ VERİLMESİ TALEP EDİLMELİDİR ...... 288

1- Aynen Geri Verilmelidir .......................................................... 289

2- Aynen yoksa Mislen Geri Verilmelidir .................................... 289

24 İçindekiler

3- Sebepsiz Zenginleşme Hükümlerinin Uygulanması ............... 290

a. Üçüncü Kişiden İstenemez................................................ 290

b. İyiniyetli Davranmışsa ...................................................... 290

aa. Elinden Çıkarmışsa .................................................... 290

bb. Tüketmişse ................................................................. 290

cc. Eskimişse ................................................................... 291

dd. Karşılık Almışsa ......................................................... 292

c. Kötü Niyetli Davranmışsa ................................................. 293

II. USUL HÜKÜMLERİ ........................................................................... 293

A- GÖREVLİ MAHKEME .................................................................. 293

B- YETKİLİ MAHKEME .................................................................... 294

C- TARAFLAR .................................................................................... 294

1- Davacı ...................................................................................... 294

a. Nişanlılar ........................................................................... 294

b. Nişanlıların Ana ve Babası ............................................... 294

c. Nişanlıların Ana ve Babası Gibi Davrananlar ................... 294

d. Ölüm Halinde İlgilinin Mirasçıları.................................... 297

2- Davalı ...................................................................................... 297

D- FERAGAT ....................................................................................... 297

E- HAKKIN DEVRİ ............................................................................ 297

F- ZAMANAŞIMI (TMK m. 123) ....................................................... 298

G- İSTEK .............................................................................................. 299

1- İstek Belirli Olmalıdır .............................................................. 299

2- İstek Dışı Karar Verilmemelidir .............................................. 300

H- İSPAT .............................................................................................. 301

1- İspat Yükü................................................................................ 301

2- İspat Araçları ........................................................................... 301

3- İspatın Konusu ......................................................................... 306

a. Hediye Edilme İspatlanmalıdır ......................................... 306

b. Alışılmışın Dışında Olduğu İspatlanmalıdır ..................... 307

c. İade Edilmediği İspatlanmalıdır ........................................ 307

I- YARGILAMA GİDERİ .................................................................. 307

1- Kural Olarak ............................................................................ 308

2- Kısmen Haklı Çıkılırsa ............................................................ 310

İçindekiler 25

3- Aleyhine Hüküm Verilenler Birden Fazla İse.......................... 310

İ- VEKALET ÜCRETİ ....................................................................... 310

J- KARARIN ÖZELLİĞİ .................................................................... 311

1- Duraksama Yaratmamalıdır ..................................................... 311

2- Gerekçeli Olmalıdır ................................................................. 312

3- Kısa Karar Uygun Olmalıdır.................................................... 312

K- HÜKÜM FIKRASI ......................................................................... 312

1- Taraflara Yükletilen Borç ve Tanınan Haklar Ayrı Ayrı Gösterilmelidir ......................................................................... 312

2- Kısa Kararla Gerekçeli Karar Arasında Çelişki Olmamalıdır .. 314

3- Gerekçe İle Hüküm Arasında Çelişki Olmamalıdır ................. 314

L- KESİNLİK SINIRI .......................................................................... 314

1- İstinaf Kesinlik Sınırı ............................................................... 314

2- Temyiz Kesinlik Sınırı ............................................................. 314

§ 13. EVLENME EHLİYETİ (TMK m. 124-128) .............................................. 315

I. GENEL OLARAK ................................................................................ 316

A- EVLENME EHLİYETİ ................................................................... 316

1- Kişiye Özgü Evlenme Ehliyeti ................................................ 316

a. Genel Evlenme Ehliyeti .................................................... 316

b. Özel Evlenme Ehliyeti ...................................................... 317

2- Türe Özgü Evlenme Ehliyeti ................................................... 317

a. Tam Ehliyetliler ................................................................ 317

b. Tam Ehliyetsizler .............................................................. 317

c. Sınırlı Ehliyetliler.............................................................. 318

d. Sınırlı Ehliyetsizler ........................................................... 318

B- EVLENME ERGİNLİĞİ ................................................................. 319

a. Olağan Evlenme Erginliği ....................................................... 319

b. Olağan Dışı Evlenme Erginliği ................................................ 319

II. EVLENME YAŞI (TMK m. 124) ......................................................... 319

A- OLAĞAN EVLENME YAŞI (TMK m. 124 f. I) ............................ 320

1- Evlenme Yaşı Alt Sınırı ........................................................... 321

2- Evlenme Yaşı Üst Sınırı .......................................................... 323

3- Evlenme Yaşı Mukayesesi ....................................................... 323

26 İçindekiler

a. Erkek İçin .......................................................................... 323

b. Kadın İçin ......................................................................... 323

B- OLAĞAN DIŞI EVLENME YAŞI (TMK m. 124 f. II) .................. 324

1- Genel Olarak ............................................................................ 324

2- Olağan Dışı Evlenmeye İzin Davası (TMK m. 124 f. II) ......... 324

a. Koşulları............................................................................ 325

aa. İzin istenilen Onaltı Yaşını Tamamlamış Olmalıdır... 325

bb. Olağanüstü Durum ve Pek Önemli Bir Sebep Olmalıdır .................................................................... 328

cc. Evlenme Olgunluğuna Sahip Olunmalıdır ................. 330

dd. Olanak Varsa Yasal Temsilci Dinlenmelidir .............. 331

ee. Belli Kişi İle Evlenme İzni Verilebilir ....................... 333

b. Usul Hükümleri ................................................................. 333

aa. Görevli Mahkeme....................................................... 333

bb. Yetkili Mahkeme ........................................................ 335

cc. Davacı ........................................................................ 335

dd. Davalı ......................................................................... 336

ee. Evrak Üzerinde Karar Verilemez ............................... 336

C- EVLENME YAŞININ ALTINDA EVLİLİK YAPILMASI ........... 337

1- Olağan Dışı Evlenme Yaşının Altında Evlilik Yapılması ........ 337

2- Olağan Evlenme Yaşının Altında Evlilik Yapılması ............... 338

III. AYIRT ETME GÜCÜ (TMK m. 125) .................................................. 338

A- NİSBÎ KAVRAMDIR. .................................................................... 339

B- PSİKOLOJİK KAVRAMDIR ......................................................... 339

C- BİYOLOJİK KAVRAMDIR ........................................................... 339

D- CEVAP ANINDA BULUNMALIDIR ............................................ 340

E- YOKSUNLUĞUN ETKİSİ FARKLIDIR ....................................... 340

1- Sürekli Yoksunluk ................................................................... 340

2- Geçici Yoksunluk (TMK m. 148) ............................................ 341

IV. YASAL TEMSİLCİNİN İZNİ .............................................................. 341

A- EVLENMEYE İZNİN VERİLMESİ ............................................... 341

1- İzin Konusu Olanlar (TMK m. 126-127) ................................. 342

a. Küçükler (TMK m. 126) ................................................... 342

b. Kısıtlılar (TMK m. 127) .................................................... 343

İçindekiler 27

2- İzin Verilme Usulü .................................................................. 344

a. İznin Şekli (TMK m. 136)................................................. 345

b. İznin Zamanı (TMK m. 137 f. I) ....................................... 345

c. İznin İncelenmesi (TMK m. 137 f. II) ............................... 346

d. Redde İtiraz Davası (TMK m. 138 f. I) ............................. 346

B- EVLENMEYE İZNİN VERİLMEMESİ ......................................... 346

1- Açıklanan İrade ........................................................................ 347

a. Sınırlı Ehliyetsizin Açıklaması ......................................... 347

b. Yasal Temsilcinin Açıklaması .......................................... 347

2- Olağan Evlenmeye İzin Davası (TMK m. 128) ....................... 347

a. Koşulları............................................................................ 348

aa. İzin istenilen Onyedi Yaşını Tamamlamış ya da Ergin Olup Kısıtlanmış Olmalıdır .............................. 348

bb. Yasal Temsilci Evlenmeye İzin Vermemelidir .......... 349

cc. Haklı Sebep Olmadan İzin Verilmemelidir ................ 349

dd. Belli Kişi İle Evlenme İzni Verilebilir ....................... 350

b. Usul Hükümleri ................................................................. 350

aa. Görevli Mahkeme....................................................... 350

bb. Yetkili Mahkeme ........................................................ 351

cc. Davacı ........................................................................ 351

dd. Davalı ......................................................................... 351

ee. Evrak Üzerinde Karar Verilemez ............................... 351

ff. Ergin Olma Davayı Konusuz Bırakır ......................... 352

§ 14. KESİN EVLENME ENGELLERİ .............................................................. 353

I. MEVCUT EVLİLİK (TMK m. 130, 145 b. 1) .......................................... 354

A- GENEL OLARAK ........................................................................... 354

B- YENİDEN EVLENME (TMK m. 130) ........................................... 355

1- Ölüm Sebebiyle ....................................................................... 355

2- Boşanma Sebebiyle .................................................................. 356

3- Butlan Sebebiyle ...................................................................... 357

C- Gaibin Eşinin Evlenmesi (TMK m. 131) ......................................... 357

II. AYIRT ETME GÜCÜNDEN SÜREKLİ YOKSUNLUK (TMK m. 125, 145 b. 2) ........................................................................ 357

28 İçindekiler

III. AKIL HASTALIĞI (TMK m. 133, 145 b. 3)........................................ 359

IV. HISIMLIK (TMK m. 129, 145 b. 4) ..................................................... 362

A- KAN HISIMLIĞI (TMK m. 129 b. 1, 145 b. 4) .............................. 365

1- Biri Diğerinden Gelenler (Üstsoy-Altsoy) ............................... 365

a. Üstsoy Kan Hısımlığı ........................................................ 366

b. Altsoy Kan Hısımlığı ........................................................ 366

2- Ortak Bir Kökten Gelenler (Yansoy) ....................................... 366

a. Tam Kan Yansoy Kan Hısımlığı ....................................... 367

b. Yarım Kan Yansoy Kan Hısımlığı .................................... 367

B- KAYIN HISIMLIĞI (TMK m. 129 b. 2, 145 b. 4) .......................... 368

1- Genel Olarak ............................................................................ 368

2- Altsoy ve Üstsoy Kayın Hısımlığı ........................................... 369

3- Yansoy Kayın Hısımlığı .......................................................... 369

C- EVLATLIK İLİŞKİSİ (TMK m. 129 b. 3 145 b. 4) ........................ 369

1- Evlât edinen ile Evlâtlık Arasında ........................................... 370

2- Evlât Edinen veya Evlâtlık İle Diğerinin Eşi Arasında ............ 370

3- Evlât Edinen veya Evlâtlık İle Diğerinin Altsoyu Arasında .... 370

§ 15. KESİN OLMAYAN EVLENME ENGELLERİ ........................................ 371

I. BAZI BULAŞICI HASTALIKLAR ..................................................... 371

II. KADIN İÇİN BEKLEME SÜRESİ (TMK m. 132) .............................. 373

A- GENEL OLARAK .......................................................................... 373

B- BEKLEME SÜRESİNİN SINIRLARI ............................................ 374

1- Bekleme Süresinin Başlangıcı ................................................. 374

2- Bekleme Süresinin Sona Ermesi (TMK m. 132 f. II) .............. 375

C- BEKLEME SÜRESİNİN KALDIRILMASI DAVASI (TMK m. 132 f. III) ......................................................................... 375

1- Koşulları .................................................................................. 375

a. Gebe Olunmadığının Anlaşılması ..................................... 375

b. Eşlerin Yeniden Birbiriyle Evlenmek İstemesi ................. 376

2- Usul Hükümleri ....................................................................... 376

a. Görevli Mahkeme ............................................................. 376

b. Yetkili Mahkeme .............................................................. 377

c. Davacı ............................................................................... 377

İçindekiler 29

d. Davalı ................................................................................ 377

D- YABANCI UYRUKLU KADIN İÇİN BEKLEME SÜRESİ ......... 377

1- Açık Düzenleme Varsa ............................................................ 377

2- Açık Düzenleme Yoksa ........................................................... 377

III. ASKERİ ÖĞRENCİLİK ....................................................................... 378

§ 16. EVLENMENİN ŞEKLİ KOŞULLARININ İŞLEVİ (TMK m. 134-144) ....................................................................................... 379

I. EVLENECEKLER AÇISINDAN ......................................................... 379

A- ZORLAMA EVLİLİKLERİN ÖNLENMESİ ................................. 379

B- AHLAKA AYKIRI EVLİLİKLERİN ÖNLENMESİ ..................... 380

C- ACELE EVLİLİKLERİN ÖNLENMESİ ........................................ 380

D- GİZLİ BİRLİKTELİKLERİN ÖNLENMESİ ................................. 380

II. DOĞACAK ÇOCUKLAR AÇISINDAN ............................................. 380

A- SAĞLIKSIZ DOĞUMLARIN ÖNLENMESİ ................................ 380

B- SOYBAĞI KARIŞIKLIĞININ ÖNLENMESİ ............................... 381

§ 17. EVLENME BAŞVURUSUNUN YAPILMASI .......................................... 382

I. BAŞVURACAK KİŞİLER ................................................................... 383

A- BİZZAT BAŞVURU ....................................................................... 383

1- Birlikte Başvuru (TMK m. 134 f. I) ......................................... 383

2- Ayrı Başvuru ............................................................................ 384

a. Ayrı İllerde Oturma ........................................................... 384

b. Ayrı Ülkelerde Oturma ..................................................... 384

B- VEKALETEN BAŞVURU ............................................................. 385

II. BAŞVURU ŞEKLİ ............................................................................... 385

A- YAZILI BAŞVURU (TMK m. 135) ............................................... 385

B- SÖZLÜ BAŞVURU (TMK m. 135) ................................................ 386

C- İMZA ATAMAYANLAR ............................................................... 386

D- SAĞIR VE DİLSİZLER .................................................................. 386

III. BAŞVURU MAKAMI (TMK m. 134 f. I-II) ........................................ 387

A- YURT İÇİNDE EVLENME BAŞVURUSU ................................... 387

1- Taraflar Türk İse ...................................................................... 387

a. Belediye Bulunan Yerlerde ............................................... 387

30 İçindekiler

b. Köylerde............................................................................ 388

c. Yetki Verilebilen Makamlar ............................................. 388

aa. İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlükleri ........................ 389

bb. Nüfus Müdürlükleri .................................................... 389

cc. Dış Temsilcilikler ....................................................... 390

2- Taraflardan Biri Yabancı İse.................................................... 390

B- YURT DIŞINDA EVLENME BAŞVURUSU ................................ 391

1- Türk Yetkili Makamlarına Başvuru ......................................... 391

2- Yabancı Yetkili Makamlara Başvuru....................................... 391

C- GÖREV, YETKİ VE SORUMLULUĞU ........................................ 392

1- Görev ve Yetkileri ................................................................... 392

2- Sorumlulukları ......................................................................... 392

IV. BAŞVURU BELGELERİ (TMK m. 136)............................................. 392

A- EVLENME BEYANNAMESİ ........................................................ 393

B- FOTOĞRAFLI NÜFUS CÜZDANI ÖRNEĞİ ............................... 394

C- SAĞLIK RAPORU/RESMİ SAĞLIK KURULU RAPORU .......... 394

D- VESİKALIK FOTOĞRAF .............................................................. 395

E- NÜFUS KAYIT ÖRNEĞİ VE EVLENME EHLİYET BELGESİ ......................................................................................... 395

1- Türk Vatandaşları İçin ............................................................. 396

2- Yabancılar İçin ........................................................................ 396

a. Tasdik İşlemi Gerekmeyen Belgeler ................................. 396

b. Tasdik İşlemi Gereken Belgeler ........................................ 397

aa. Taraf Ülkenin Ülkemizdeki Temsilciliğince Düzenlenmişse ........................................................... 397

bb. Yabancı Ülkenin Yerel Makamlarınca Düzenlenmişse ........................................................... 398

cc. Yabancı Ülkenin Türkiye’deki Temsilciliğince Düzenlenmişse ........................................................... 398

dd. Ülkemizde Temsilciliği Bulunmayan Devlet Makamlarınca Düzenlenmişse ................................... 398

ee. Adına Akredite Olmuş Devletin Yetkili Makamlarınca Düzenlenmişse ................................... 399

ff. Dış Temsilciliğimizin Bulunmadığı Devlet Makamlarınca Düzenlenmişse ................................... 399

İçindekiler 31

F- ÖNCEKİ EVLİLİĞİ SONA ERMİŞ İSE BUNA İLİŞKİN BELGE ............................................................................................ 399

G- İZNE BAĞLILIK VARSA RIZA BELGESİ .................................. 399

§ 18. EVLENME BAŞVURUSUNUN İNCELENMESİ (TMK m. 137 f. I) .... 401

I. EVLENME BAŞVURUSUNU İNCELEME USULÜ.......................... 401

A- YAZIŞMA USULÜ ......................................................................... 401

1- Yazışma ................................................................................... 401

2- Kullanılacak Belgeler .............................................................. 402

3- Kullanılacak Defterler ............................................................. 402

B- İNCELEME KONUSU ................................................................... 402

C- NOKSANLARIN TAMAMLANMASI .......................................... 403

1- Evlenecekler Tarafından Tamamlama ..................................... 403

2- Evlendirme Memuru Tarafından Tamamlama ......................... 403

II. EVLENME BAŞVURUSUNUN KABULÜ (TMK m. 139 f. I) ......... 403

A- EVLENME BAŞVURUSUNUN KAYDININ YAPILMASI ......... 404

B- EVLENME GÜN VE SAATİNİN BİLDİRİLMESİ ....................... 404

C- EVLENME İZNİ BELGESİNİN VERİLMESİ (TMK m. 139) ...... 404

III. EVLENME BAŞVURUSUNUN REDDİ SEBEPLERİ (TMK M. 137 F. II) ............................................................................... 405

A- BAŞVURUNUN USULE UYGUN BULUNMAMASI ................. 405

B- EVLENME EHLİYETİNİN BULUNMAMASI ............................. 405

C- EVLENME ENGELİNİN BULUNMASI ....................................... 406

IV. EVLENME BAŞVURUSUNUN REDDİNE İTİRAZ SEBEPLERİ (TMK m. 138) ....................................................................................... 406

A- MUTLAK BUTLAN SEBEPLERİNE DAYALI REDDE İTİRAZ (TMK m. 138 f. II) .......................................................................... 406

B- DİĞER SEBEPLERE DAYALI REDDE İTİRAZ (TMK m. 138 f. I) ............................................................................ 407

V. EVLENME BAŞVURUSUNUN REDDİNE İTİRAZDA YARGILAMA USULÜ ........................................................................ 407

A- AİLE MAHKEMESİ GÖREVLİDİR .............................................. 407

B- RET KARARI VEREN EVLENDİRME MEMURLUĞUNUN BULUNDUĞU YER MAHKEMESİ YETKİLİDİR ...................... 407

C- EVLENECEKLERDEN HER BİRİ İTİRAZ EDEBİLİR ............... 407

32 İçindekiler

D- EVLENME BAŞVURUSUNUN REDDİNE İTİRAZDA YARGILAMA ŞEKLİ .................................................................... 407

1- Mutlak Butlan Sebeplerine Dayalı Redde İtirazda Yargılama Şekli ......................................................................................... 407

2- Diğer Sebeplere Dayalı Redde İtirazda Yargılama Şekli ......... 408

VI. EVLENMEYE İTİRAZ ........................................................................ 408

A- İLGİLİLERİN İTİRAZI .................................................................. 408

1- İtiraz Şekli................................................................................ 408

2- İtirazın İncelenmesi ................................................................. 409

B- CUMHURİYET SAVCILIĞININ İTİRAZI ................................... 409

§ 19. EVLENME TÖRENİ YAPILIRKEN ŞEKİL KOŞULLARI ................... 411

I. KİŞİLERE İLİŞKİN ŞEKİL KOŞULLARI (TMK m. 142) ................. 411

A- EVLENECEKLERE İLİŞKİN ........................................................ 411

1- Hazır Bulunmalıdır .................................................................. 412

a. Bizzat Hazır Bulunmalıdır ................................................ 412

b. Aynı Anda Hazır Bulunmalıdır ......................................... 413

aa. Aynı Yerde Hazır Bulunmalıdır ................................. 413

bb. Aynı Zamanda Hazır Bulunmalıdır ............................ 413

c. Vekalet Geçerli Değildir ................................................... 413

2- Evlenme İradesi Açıklanmalıdır .............................................. 414

a. Belirli Sözcük Şart Değildir .............................................. 415

b. Ardı Sıra İrade Açıklanmalıdır ......................................... 416

c. Yabancının İrade Açıklaması ............................................ 416

d. Sağır ya da Dilsizin İrade Açıklaması ............................... 417

B- EVLENDİRME MEMURUNA İLİŞKİN ....................................... 417

1- Herhangi Bir Evlendirme Memuru Olabilir ............................. 417

2- Yurtdışında Bir Evlendirme Memuru Olabilir ......................... 418

3- Görev Alanı Dışında Bir Evlendirme Memuru Olabilir .......... 418

4- Açıklama Yapmayan Bir Evlendirme Memuru Olabilir .......... 418

5- Gerekli Niteliği Olan Evlendirme Memuru Olabilir ................ 419

6- Özel Kıyafet Giymeyen Bir Evlendirme Memuru Olabilir ...... 420

C- TANIKLARA İLİŞKİN .................................................................. 420

1- Tanık Tam Ehliyetli Olmalıdır ................................................ 421

İçindekiler 33

2- Tanık Evlenecekleri Tanımalıdır ............................................. 421

3- Tanık İkiden Fazla Olabilir ...................................................... 422

4- Tanık Yabancı Uyruklu Olabilir .............................................. 422

5- Tanık Farklı ya da Aynı Cinsten Olabilir ................................ 422

6- Tanık Yakın Hısım Olabilir ..................................................... 423

7- Tanık Evlendirme Memurunca Tanınmalıdır .......................... 423

D- DAVETLİLERE İLİŞKİN .............................................................. 423

1- Davetli Sayısı Önemli Değildir................................................ 424

2- Davetli Bulunmaması Önemli Değildir ................................... 424

II. YERE İLİŞKİN ŞEKİL KOŞULLARI (TMK m. 141) ......................... 424

A- EVLENME TÖRENİ YAPILABİLECEK YERLER ...................... 425

1- Evlenme Dairesinde ................................................................. 425

2- Diğer Yerlerde ......................................................................... 425

a. Konutlarda ........................................................................ 426

b. Özel Binalarda .................................................................. 426

c. Salonlarda ......................................................................... 426

d. Ceza veya Tutukevinde ..................................................... 426

e. Hastanelerde ...................................................................... 427

B- EVLENME TÖRENİ YAPILAMAYACAK YERLER ................. 427

1- Mahiyeti İle Bağdaşmayan Yerler ........................................... 427

2- Serbest İrade Açıklanamayacak Yerler .................................... 428

3- Mabetler ................................................................................... 428

III. ZAMANA İLİŞKİN ŞEKİL KOŞULLARI (Ev. Yön. m. 45) .............. 429

A- ÇALIŞMA SAATLERİ İÇERİSİNDE YAPILIR ........................... 429

B- ÇALIŞMA SAATLERİ DIŞINDA YAPILABİLİR ........................ 429

C- HAFTA SONU YAPILABİLİR ...................................................... 429

D- RESMİ TATİL GÜNLERİNDE YAPILABİLİR ............................ 430

IV. KÜTÜĞE İLİŞKİN ŞEKİL KOŞULLARI (TMK M. 144) .................. 430

A- EVLENME KÜTÜĞÜNÜN HUKUKİ MAHİYETİ ...................... 430

B- EVLENME KÜTÜĞÜNE EVLENMENİN GEÇİRİLİŞİ .............. 431

1- İmzalama ................................................................................. 431

2- İmza Edilmemesi ..................................................................... 432

a. Tarafların İmzalamaması .................................................. 432

b. Tanıkların İmzalamaması .................................................. 432

34 İçindekiler

c. Evlendirme Memurunun İmzalamaması ........................... 433

C- EVLENME KÜTÜKLERİNİN TASDİKİ ...................................... 433

D- EVLENME KÜTÜKLERİNİN ARŞİVLENMESİ ......................... 433

E- DAYANAK BELGELERİNİN İMHASI ........................................ 433

§ 20. EVLENME TÖRENİNDEN SONRA ŞEKİL KOŞULLARI ................... 434

I. AİLE CÜZDANI VERİLMESİ (TMK m. 143 f. I) .............................. 434

A- TANIMI ........................................................................................... 434

B- İŞLEVİ ............................................................................................ 434

1- Evliliğin İspatlanması .............................................................. 435

2- Dini Törenin Yapılabilmesi ..................................................... 435

C- DÜZENLENMESİ .......................................................................... 435

D- VERİLECEK OLANLAR ............................................................... 436

1- Eşlerden Birine ........................................................................ 436

2- Vekillik Belgesi Bulunana ....................................................... 436

3- Yabancı Uyrukluya .................................................................. 436

E- VERECEK OLANLAR ................................................................... 436

1- Nüfus Müdürlüğü .................................................................... 437

2- Dış Temsilcilikler .................................................................... 437

F- DEĞİŞİKLİKLERİN İŞLENMESİ ................................................. 438

II. DİNİ TÖREN YAPILMASI/YAPILMAMASI (TMK m. 143 f. II-III) ........................................................................... 438

III. AİLE KÜTÜĞÜNE KAYIT ................................................................. 438

A- YURT İÇİNDE YAPILAN EVLENDİRME (5490 SK m. 23) ....... 439

B- YURT DIŞINDA YAPILAN EVLENDİRME (5490 SK m. 24) .... 440

1- Yetkili Türk Makamları Önünde ............................................. 440

2- Yetkili Yabancı Makamları Önünde ........................................ 441

a. Türk Dış Temsilciliğine Bildirim ...................................... 441

b. Türk Dış Temsilciliğinden İlgili Birime Bildirim ............. 442

C- EVLENMEKLE TÜRK VATANDAŞLIĞINI KAZANANLARIN TESCİLİ (5490 SK m. 25) .............................................................. 442

D- YABANCI UYRUKLULAR İÇİN YAPILACAK İŞLEM............. 442

IV. CUMHURİYET SAVCILIĞINA BİLDİRİM ...................................... 443

A- MUTLAK BUTLAN HALLERİNDE ............................................. 443

İçindekiler 35

B- DİĞER HALLERDE ....................................................................... 444

1- Yok Evliliklerde ...................................................................... 444

2- Nisbî Butlan Hallerinde ........................................................... 444

3- Butlanı Gerektirmeyen Sebeplerde .......................................... 445

4- Ceza Hükümlerinin Uygulanması Gereken Hallerde ............... 445

§ 21. TÜRK VATANDAŞI OLMAYANLARIN TÜRKİYE’DE EVLENMELERİ ......................................................................................... 446

I. YABANCILARIN EVLENMESİ ......................................................... 446

A- YABANCI KAVRAMI ................................................................... 446

1- Genel Olarak ............................................................................ 446

2- İmtiyazlı Yabancılar (Mavi Kartlılar) ...................................... 447

B- BİR TÜRK VATANDAŞI İLE YABANCININ EVLENMESİ ...... 449

C- YABANCI İKİ KİŞİNİN EVLENMESİ ......................................... 449

1- Farklı Uyruklu Yabancı İki Kişinin Evlenmesi ....................... 450

2- Aynı Uyruklu Yabancı İki Kişinin Evlenmesi ......................... 450

II. VATANSIZLARIN (=HAYMATLOS) EVLENMESİ ........................ 451

A- VATANSIZ TANIMI ...................................................................... 451

B- VATANSIZLIĞIN TESPİTİ (YUKK, m. 50) ................................. 452

C- VATANSIZ KİŞİ KİMLİK BELGESİ ............................................ 452

D- VATANSIZLARIN HAKLARI VE GÜVENCELERİ (YUKK, m. 51) ................................................................................ 453

E- VATANSIZLARIN EVLENMESİ ................................................. 453

III. MÜLTECİLERİN EVLENMESİ .......................................................... 454

A- MÜLTECİLER (YUKK, m. 61) ...................................................... 454

1- Sözleşme (MHDDCS-1951) Hükümlerine Göre ..................... 455

2- YUKK Hükümlerine Göre ....................................................... 458

B- ŞARTLI MÜLTECİLER (SIĞINMACILAR) (YUKK, m. 62) ..... 459

C- İKİNCİL KORUMA STATÜSÜ SAHİPLERİ (YUKK, m. 63) .... 461

D- EVLENMELERİ ............................................................................. 462

IV. VATANDAŞLIK DURUMU DÜZGÜN OLMAYANLARIN EVLENMESİ ........................................................................................ 462

36 İçindekiler

ÜÇÜNCÜ KISIM EVLİLİĞİN SONA ERMESİ

§ 22. EVLENMENİN YOKLUĞU (YOK EVLİLİK) ........................................ 466

I. KAVRAM ............................................................................................. 466

A- HÜKÜMSÜZLÜK KAVRAMI ...................................................... 466

B- YOKLUK KAVRAMI .................................................................... 468

II. EVLENMENİN YOKLUĞU SEBEPLERİ .......................................... 469

A- AYNI CİNSTEN KİŞİLER ARASINDA YAPILMASI ................. 470

B- EVLENDİRME MEMURU BULUNMADAN YAPILMASI ........ 470

1- Sadece Birbirine İrade Açıklaması .......................................... 471

2- Yetkili Olmayan Kişiye İrade Açıklaması ............................... 471

C- TARAFLAR HAZIR BULUNMADAN YAPILMASI ................... 473

1- Aynı Yerde Hazır Olmamak .................................................... 473

2- Aynı Zamanda Hazır Olmamak ............................................... 473

3- Bizzat Hazır Olmamak ............................................................ 473

III. EVLENMENİN YOKLUĞUNUN SONUÇLARI ................................ 475

A- EVLENME KENDİLİĞİNDEN HÜKÜMSÜZDÜR ...................... 475

B- EVLENMENİN YOKLUĞUNUN TESPİTİ DAVASI AÇILABİLİR .................................................................................. 475

1- Her İlgili Açabilir .................................................................... 476

2- Her Zaman Açılabilir ............................................................... 476

3- Her Türlü Delille Kanıtlanabilir .............................................. 476

4- Aile Mahkemesi Görevlidir ..................................................... 476

C- BOŞANMA DAVASI AÇILMASINA OLANAK VERMEZ ........ 477

D- KAYIT VARSA DÜZELTİLMESİ DAVA EDİLEBİLİR ............. 478

E- ÖZEL KANUN VARSA EVLİLİK OLARAK TESCİL EDİLEBİLİR ................................................................................... 478

F- UZUN SÜRE GEÇMESİ YOKLUĞU ORTADAN KALDIRMAZ ................................................................................. 479

§ 23. EVLENMENİN MUTLAK BUTLANI (TMK m. 145-147) ...................... 481

I. EVLENME SIRASINDA EVLİ BULUNMA (TMK m. 130, 145 b. 1) ........................................................................ 482

A- GENEL OLARAK .......................................................................... 482

İçindekiler 37

1- Çokeşli Evlilik Yasağı ............................................................. 482

2- Çokeşli Evlilik Yasağının İstisnası .......................................... 484

3- Yargılamanın İadesi İle Oluşan Çokeşlilik .............................. 484

B- YENİDEN EVLENME SIRASINDA GEÇERLİ EVLİLİK OLMALIDIR ................................................................................... 485

C- EVLİ OLAN YENİDEN EVLENMELİDİR (TMK m. 130) ......... 490

D- BUTLAN KARARINDAN ÖNCE ÇOKEŞLİLİĞİN SONLANMASI ............................................................................... 491

1- Birinci Evliliğin Sonlanması .................................................... 491

a. İkinci Evlenmede Diğer Eş İyiniyetli İse (TMK m. 147 f. III)........................................................... 491

b. İkinci Evlenmede Diğer Eş İyiniyetli Değilse ................... 493

2- İkinci Evliliğin Sonlanması ..................................................... 494

3- Birinci ve İkinci Evliliğin Sonlanması ..................................... 494

II. EVLENME SIRASINDA AYIRT ETME GÜCÜNDEN SÜREKLİ YOKSUNLUK (TMK m. 125, 145 b. 2) .............................................. 495

A- GENEL OLARAK .......................................................................... 495

B- EVLENME SIRASINDA YOKSUNLUK BULUNMALIDIR ...... 496

C- SÜREKLİ YOKSUNLUK BULUNMALIDIR ............................... 496

D- NİSBİ BUTLANA DÖNÜŞEBİLİR (TMK m. 147 f. II) ................ 496

III. EVLENMEYE ENGEL OLACAK DERECEDE AKIL HASTALIĞI (TMK m. 133, 145 b. 3) ........................................................................ 497

A- GENEL OLARAK .......................................................................... 497

B- EVLENME SIRASINDA AKIL HASTALIĞI BULUNMALIDIR .......................................................................... 498

C- AKIL HASTALIĞI EVLENMEYE ENGEL OLACAK DERECEDE OLMALIDIR ............................................................. 498

D- NİSBİ BUTLANA DÖNÜŞEBİLİR (TMK m. 147 f. II) ................ 500

IV. EVLENMEYE ENGEL OLACAK DERECEDE HISIMLIK (TMK m. 129, 145 b. 4) ........................................................................................ 501

A- KAN HISIMLIĞI ............................................................................ 501

B- KAYIN HISIMLIĞI ........................................................................ 502

C- EVLATLIK İLİŞKİSİNDEN DOĞAN HISIMLIK ........................ 503

V. OLAĞAN DIŞI EVLENME YAŞININ ALTINDA EVLİLİK YAPILMASI ......................................................................................... 504

38 İçindekiler

§ 24. MUTLAK BUTLAN DAVASINDA TARAF TEŞKİLİ .......................... 506

I. DAVACI ............................................................................................... 506

A- CUMHURİYET SAVCISI (TMK m. 146 f. I) ................................ 506

1- Kamu Davasının Açılması ve Sürdürülmesi ............................ 506

a. Dava Açmak Zorunludur (TMK m. 146 f. I) .................... 506

b. Duruşmada Hazır Bulunmak Zorundadır .......................... 507

c. Duruşmaya Çağrılmalıdır .................................................. 509

aa. Duruşma Günü Tebliğ Edilmelidir ............................. 509

bb. Duruşma Günü Usulüne Uygun Tebliğ Edilmelidir (Teb. K. m. 43) ........................................................... 510

2- Dava Açılacak Durumlar ......................................................... 510

3- Dava Açılamayacak Durumlar ................................................. 511

a. Sona Ermiş Evliliğin Mutlak Butlanı (TMK m. 147 f. I) .. 511

b. Ayırt Etme Gücünü Sonradan Kazanılmışsa .................... 512

c. Akıl Hastası Eş İyileşmişse ............................................... 512

4- Dava Sürdürülemeyecek Durumlar ......................................... 513

B- HER İLGİLİ (TMK m. 146 f. II) ..................................................... 515

1- İlgili Kavramı .......................................................................... 515

a. Eşlerden Biri ..................................................................... 516

b. Eşlerin Mirasçıları ............................................................. 520

c. Eşlerin Ana Babaları ......................................................... 522

d. Eşlerin Vasileri ................................................................. 523

e. Maddi Menfaati Olanlar .................................................... 524

f. Manevi Menfaati Olanlar .................................................. 524

2- Dava Açılacak Durumlar ......................................................... 525

a. Sürmekte Olan Evliliğin Mutlak Butlanı .......................... 525

b. Sona Ermiş Evliliğin Mutlak Butlanı (TMK m. 147 f. I) .. 525

c. Yeniden Evlenenin Önceki Evliliği Sonlanıp İkinci Eş İyiniyetli Değilse ............................................................... 526

d. İki Evlilik Yapan Eş Ölmüşse ........................................... 526

3- Dava Açılamayacak Durumlar ................................................. 526

a. Ayırt Etme Gücünü Sonradan Kazanılmışsa .................... 526

b. Akıl Hastası Eş İyileşmişse ............................................... 527

İçindekiler 39

c. Yeniden Evlenenin Önceki Evliliği Sonlanıp İkinci Eş İyiniyetli İse ...................................................................... 527

C- AYIRT ETME GÜCÜNÜ SONRADAN KAZANAN E Ş (TMK m. 147 f. II) ....................................................................... 527

D- AKIL HASTALIĞI İYİLEŞEN EŞ (TMK m. 147 f. II) ................. 529

II. DAVALI ............................................................................................... 529

A- DAVALI SIFATI OLANLAR ........................................................ 529

1- Cumhuriyet Savcısının Açtığı Davada ..................................... 530

2- İlgilinin Açtığı Davada ............................................................ 531

3- Eşin Açtığı Davada .................................................................. 531

B- NÜFUS MÜDÜRLÜĞÜ TARAF DEĞİLDİR ............................... 532

§ 25. EVLENMENİN NİSBÎ BUTLANI (TMK m. 148-153) ............................. 534

I. AYIRT ETME GÜCÜNDEN GEÇİCİ YOKSUNLUK (TMK m. 148) ....................................................................................... 536

A- GENEL OLARAK .......................................................................... 536

B- EVLENME SIRASINDA YOKSUNLUK BULUNMALIDIR ...... 537

C- GEÇİCİ YOKSUNLUK BULUNMALIDIR .................................. 537

D- MUTLAK BUTLANA DÖNÜŞEBİLİR (TMK m. 145 b. 2) ......... 538

II. İRADE SAKATLIĞI (TMK m. 149-151)............................................. 538

A- YANILMA (TMK m. 149) .............................................................. 539

1- Dilekte Yanılma (TMK m. 149 f. I) ......................................... 540

2- Kişide Yanılma (TMK m. 149 f. I) .......................................... 541

3- Nitelikte Yanılma (TMK m. 149 f. II) ..................................... 541

a. Nitelik Eşe Ait Olmalıdır .................................................. 542

aa. Nitelik, Davalı Eşe Ait Olmalıdır ............................... 542

bb. Nitelik, Davalıyı Niteleyen Olmalıdır ........................ 542

b. Nitelik Önemli Olmalıdır .................................................. 543

aa. Nitelik Davacıya Önemli Olmalıdır ........................... 544

bb. Nitelik Genele Önemli Olmalıdır ............................... 544

aaa. Cinsel Nitelikte Yanılma .................................... 545

bbb. Fiziksel Nitelikte Yanılma ................................. 548

ccc. Ekonomik Nitelikte Yanılma .............................. 548

ddd. Sosyal Nitelikte Yanılma ................................... 549

aaaa. Farklı Zannetme ....................................... 549

40 İçindekiler

bbbb. Var Zannetme ........................................... 550

eee. Manevi Nitelikte Yanılma .................................. 550

aaaa. Ahlakta Yanılma ...................................... 551

bbbb. Şerefte Yanılma ........................................ 551

cccc. Haysiyette Yanılma .................................. 551

c. Nitelik Birlikte Yaşamayı Çekilmez Duruma Getirmelidir ....................................................................... 551

aa. Çekilmezlik Davacı İçin Aranır ................................. 551

bb. Uzun Süre Geçmemelidir ........................................... 552

cc. Hoşgörü Bulunmamalıdır ........................................... 552

B- ALDATMA (TMK m. 150) ............................................................. 553

1- Genel Olarak ............................................................................ 553

a. Aldatılmış Olmak Yeterlidir ............................................. 553

b. İlliyet Bağının Bulunması Yeterlidir ................................. 554

c. Sayım Bitiricidir ............................................................... 554

2- Namus ve Onur Hakkında Aldatma (TMK m. 150 b. 1) ......... 555

a. Aldatma Eşe İlişkin Olmalıdır .......................................... 555

b. Aldatma Namus ve Onura İlişkin Olmalıdır ..................... 556

aa. Yaşayış Biçiminde Aldatma ....................................... 556

bb. Geçmişi Hakkında Aldatma ....................................... 557

c. Aldatılma Gerçekleşmelidir .............................................. 557

aa. Bizzat Aldatma ........................................................... 558

aaa. Susma Aldatma Değildir .................................... 558

bbb. Açıklama Yükümlülüğünün Doğması ................ 558

aaaa. Eşin İrade Açıklaması Üzerine Açıklama Yükümlülüğü ........................................... 558

bbbb. Kendiliğinden Açıklama Yükümlülüğü ... 559

bb. Başkası Tarafından Aldatma ...................................... 560

aaa. Herkes Aldatabilir .............................................. 560

bbb. Eşin Bilgisi Altında Olmalıdır ............................ 560

3- Ağır Tehlike Oluşturan Hastalığın Gizlenmesi (TMK m. 150 b. 2) ................................................................... 560

a. Hastalık Eşe İlişkin Olmalıdır ........................................... 561

aa. Bizzat Eşin Hastalığı .................................................. 561

bb. Kalıtımsal Hastalık ..................................................... 561

İçindekiler 41

b. Hastalık Ağır Tehlike Oluşturmalıdır ............................... 561

aa. Hastalık Bulunmalıdır ................................................ 561

aaa. Hastalık Belirlenmiş Olmalıdır .......................... 562

bbb. Hastalık Tedavi Edilemez Olmalıdır .................. 562

ccc. Davalı Hastalığını Biliyor Olmalıdır .................. 563

bb. İlgili İçin Ağır Tehlike Oluşturmalıdır ....................... 563

aaa. Diğer Eş İçin Ağır Tehlike ................................. 563

bbb. Diğer Eşin Altsoyu İçin Ağır Tehlike ................ 564

c. Hastalık Gizlenmiş Olmalıdır ........................................... 565

aa. Susma Aldatma Sayılır ............................................... 565

bb. Başkasının Aldatmasından Haberdar Olunmaması Önemli Değildir ......................................................... 566

C- KORKUTMA (TMK m. 151).......................................................... 566

1- Korkutma Gerçekleşmelidir ..................................................... 567

a. Diğer Eş Tarafından Korkutma ......................................... 567

aa. Uzun Süre Arkadaşlık Korkutmanın Olmadığına Karinedir .................................................................... 567

bb. Resmi Görevlilerden Yardım İstememe Korkutmanın Olmadığına Karinedir ................................................. 568

b. Başkası Tarafından Korkutma .......................................... 568

2- Korkutma Eşe veya Yakına Yönelik Olmalıdır ....................... 569

a. Korkutma Eşe Yönelik Olmalıdır ..................................... 569

b. Korkutma Yakına Yönelik Olmalıdır................................ 569

3- Korkutma Ağır Tehlikeye Yönelik Olmalıdır .......................... 570

a. Hayata Yönelik Korkutma ................................................ 570

b. Sağlığa Yönelik Korkutma................................................ 571

c. Namusa Yönelik Korkutma .............................................. 571

d. Onura Yönelik Korkutma.................................................. 571

4- Korkutma Mevcut veya Pek Yakın Tehlikeye Yönelik Olmalıdır .................................................................................. 572

a. Korkutma Mevcut Tehlikeye Yönelik Olmalıdır .............. 572

b. Korkutma Pek Yakın Tehlikeye Yönelik Olmalıdır ......... 572

5- Korkutma ile Evlilik Arasında İlliyet Bağı Bulunmalıdır ........ 572

6- Korkutma İle İlgili Ceza Dosyası Sonucu Beklenmelidir ........ 572

42 İçindekiler

III. YASAL TEMSİLCİNİN İZNİNİN BULUNMAMASI (TMK m. 153 f. I) ................................................................................. 573

A- DAVA HAKKININ OLUŞMASI (TMK m. 153 f. I) ..................... 573

B- DAVA HAKKININ KALKMASI (TMK m. 153 f. II) ................... 574

1- İzne Muhtaç Olmaktan Kurtulmak .......................................... 575

a. Küçüğün Onsekiz Yaşını Doldurarak Ergin Olması (TMK m. 153 f. II) ............................................................ 575

b. Kısıtlının Vesayet Altından Çıkması (TMK m. 153 f. II) . 576

2- Karının Gebe Kalması (TMK m. 153 f. II) .............................. 576

a. Rapor İle Belgelenmelidir ................................................. 576

b. Gebelik Eşle İlgili Olmalıdır ............................................. 576

aa. Eş Gebe Kalmalıdır .................................................... 577

bb. Eşten Gebe Kalınmalıdır ............................................ 577

c. Sağ Doğum Aranmamalıdır .............................................. 578

§ 26. NİSBÎ BUTLAN DAVASINDA TARAF TEŞKİLİ ................................. 580

I. DAVACI .................................................................................................... 580

A- EŞLER ............................................................................................. 581

1- Ayırt Etme Gücünü Kazanan Eş ............................................. 581

2- İradesi Sakatlanan Eş ............................................................... 582

a. Yanılan Eş ......................................................................... 582

b. Aldatılan Eş ....................................................................... 582

c. Korkutulan Eş ................................................................... 583

3- Mirasçılar Sadece Açılmış Davayı Sürdürebilir (TMK m. 159) .......................................................................... 583

B- YASAL TEMSİLCİ ........................................................................ 584

II. DAVALI ............................................................................................... 584

A- DAVALI SIFATI OLANLAR ........................................................ 585

1- Eşlerin Açtığı Davada .............................................................. 585

2- Yasal Temsilcinin Açtığı Davada ............................................ 585

B- NÜFUS MÜDÜRLÜĞÜ TARAF DEĞİLDİR ............................... 585

§ 27. BUTLAN DAVASINDA YARGILAMA USULÜ (TMK m. 160) .......... 587

I. GENEL OLARAK ................................................................................ 587

A- HÂKİM VİCDANEN KANAAT GETİRMELİDİR ....................... 587

İçindekiler 43

B- OLGULAR HAKKINDA HÂKİM TARAFLARA YEMİN ÖNEREMEZ ................................................................................... 588

C- TARAFLARIN İKRARI VE KABULÜ HÂKİMİ BAĞLAMAZ .. 588

1- Tarafların İkrarı Bağlamaz....................................................... 588

2- Tarafların Kabulü Bağlamaz .................................................... 588

3- Başka Delil Yoksa Dava Reddedilir ........................................ 589

D- KANITLARI HÂKİM SERBESTÇE TAKDİR EDER .................. 589

E- FER'Î SONUÇLARA İLİŞKİN ANLAŞMALAR HÂKİM TARAFINDAN ONAYLANMALIDIR.......................................... 589

F- HÂKİM DURUŞMANIN GİZLİ YAPILMASINA KARAR VEREBİLİR .................................................................................... 590

II. YARGILAMA USULÜ ........................................................................ 590

A- GÖREVLİ MAHKEME .................................................................. 590

B- YETKİLİ MAHKEME (TMK m. 160) ........................................... 594

1- Eşler Tarafından Açılan Butlan Davasında .............................. 594

2- Diğerleri Tarafından Açılan Butlan Davasında ....................... 594

3- Yetkiye İlişkin Usul Hükümleri ............................................... 595

a. Yetki Kesin Yetki Değildir ............................................... 595

b. Taraf Olamayanların İlk İtirazı İncelenemez .................... 596

C- TARAFLAR .................................................................................... 596

1- Davacı ...................................................................................... 596

a. Mutlak Butlan Davasında.................................................. 596

b. Nisbi Butlan Davasında .................................................... 597

2- Davalı ...................................................................................... 597

D- MUTLAK BUTLAN DAVASINDA SÜRE ................................... 598

1- Cumhuriyet Savcısının Açtığı Davada ..................................... 603

2- İlgilinin Açtığı Davada ............................................................ 603

3- Ayırt Etme Gücünü Sonradan Kazanan Eşin Davasında ........ 604

4- Akıl Hastası İken İyileşen Eşin Davasında .............................. 605

E- NİSBÎ BUTLAN DAVASINDA SÜRE .......................................... 605

1- Eşin Açtığı Davada (TMK m. 152) ......................................... 605

a. Sürenin Niteliği ................................................................. 606

b. Sürenin Kapsamı ............................................................... 606

aa. Altı Aylık Süre ........................................................... 607

44 İçindekiler

aaa. Ayırt Etme Gücünün Kazanıldığı Andan Başlar.................................................................. 607

bbb. Yanılmanın Öğrenildiği Andan Başlar ............... 607

ccc. Aldatmanın Öğrenildiği Andan Başlar ............... 607

ddd. Korkunun Etkisinin Ortadan Kalktığı Andan Başlar.................................................................. 608

bb. Beş Yıllık Süre ........................................................... 608

aaa. Sürenin Başlangıcı .............................................. 608

bbb. Sürenin Sonlanması ............................................ 609

2- Yasal Temsilcinin Açtığı Davada (TMK m. 153 f. II) ............. 609

a. Küçüğün Onsekiz Yaşını Bitirmesine Kadar Açabilir ...... 610

b. Kısıtlılık Sona Erene Kadar Açabilir ................................ 610

c. Karı Gebe Kalana Kadar Açabilir ..................................... 611

F- YARGILAMANIN İADESİ İSTENEBİLİR ................................... 611

G- MÜDAHİL OLUNABİLİR ............................................................. 611

H- HÂKİM GEÇİCİ ÖNLEMLERİ ALIR (TMK. m. 169) .................. 612

I- BEKLETİCİ SORUN (HMK m. 165) ............................................. 612

İ- KANUN YOLU ............................................................................... 613

§ 28. MUTLAK BUTLAN İLE NİSBÎ BUTLAN KARŞILAŞTIRMASI ........ 614

I. KENDİ İÇİNDE KARŞILAŞTIRMA................................................... 614

A- BENZERLİKLER ........................................................................... 614

1- Sebeplerin Bitirici Sayımı (TMK m. 145, 148-151) ................ 615

2- Hukuki Sonuçları (TMK m. 156) ............................................ 615

3- Sonlandırılması (TMK m. 156) ............................................... 616

4- Geçmişe Etkisi ......................................................................... 616

B- FARKLILIKLAR ............................................................................ 616

1- İleri Sürebilme ......................................................................... 617

a. Kural Olarak Her Zaman (Mutlak Butlan) ........................ 617

b. Hak Düşürücü Süre (Nisbî Butlan) (TMK m. 152, 153 f. II) .................................................... 618

2- Düzeltebilme ............................................................................ 618

a. Kural Olarak Düzeltilemezlik (Mutlak Butlan) ................ 618

b. Düzeltilebilirlik (Nisbî Butlan) ......................................... 619

3- İlgilendirme ............................................................................. 619

İçindekiler 45

a. Herkesi İlgilendirme (Mutlak Butlan) ............................... 620

b. Tarafları İlgilendirme (Nisbî Butlan) ................................ 620

4- Dava Edebilme ........................................................................ 620

a. Görev (Mutlak Butlan) ...................................................... 620

b. Hak (Nisbî Butlan) ............................................................ 621

II. SÖZLEŞMELERİN BUTLANI İLE KARŞILAŞTIRMA .................... 621

A- HÂKİM KARARINA İHTİYAÇ .................................................... 622

B- GEÇERSİZLİK ............................................................................... 622

C- DAVA EDİLEBİLİRLİK ................................................................ 622

III. BOŞANMA İLE KARŞILAŞTIRMA .................................................. 623

A- BENZERLİKLER ........................................................................... 623

1- Evliliğe Son Vermek................................................................ 623

2- Hâkim Kararı İle Sonlanma ..................................................... 623

3- Bitirici Sayım ........................................................................... 624

B- FARKLAR ...................................................................................... 624

1- Dava Açmada Tercih Olanağı .................................................. 624

2- Dava Türünde Tercih Olanağı ................................................. 625

a. Sadece İptal Davası Açılmışsa .......................................... 625

b. İptal Olmazsa Boşanma Davası Açılmışsa ....................... 626

c. Sadece Boşanma Davası Açılmışsa .................................. 627

§ 29. EVLENMENİN BUTLANINI GEREKTİRMEYEN SEBEPLER .......... 628

I. BEKLEME SÜRESİNE UYMAMA (TMK m. 154) ............................ 628

II. ŞEKİL KURALLARINA UYMAMA (TMK m. 155) .......................... 629

A- EVLENDİRME MEMURUNUN AÇIKLAMA YAPMAMASI .... 629

B- EVLENDİRME MEMURUNUN ÖZELLİKLERİNİN EKSİK BULUNMASI ................................................................................. 629

C- EVLENDİRME MEMURUNUN CÜBBE GİYMEMESİ .............. 630

D- EVLENDİRME TÖRENİNDE TANIK BULUNMAMASI ........... 630

E- TANIĞIN TAM EHLİYETLİ BULUNMAMASI .......................... 630

F- TANIĞIN EVLENENLERİ TANIMAMASI ................................. 630

G- TANIĞIN KİMLİLİĞİNİN DOĞRULANMAMASI ..................... 630

H- EVLENME TÖRENİNİN TEK TANIKLA YAPILMASI ............. 631

I- EVLENME TÖRENİNE DAVETLİ KATILMAMASI .................. 631

46 İçindekiler

İ- EVLENME KÜTÜĞÜNÜN İMZALANMAMIŞ OLMASI ........... 631

§ 30. BUTLAN KARARININ HÜKMÜ (TMK m. 156-158) ............................ 632

I. HUKUKİ NİTELİĞİ ............................................................................. 632

II. ETKİSİ .................................................................................................. 633

A- HÂKİMİN KARARINA KADAR GEÇERLİ BİR EVLİLİĞİN BÜTÜN SONUÇLARINI DOĞURUR (TMK m. 156) ................. 633

B- BUTLAN KARARI İLERİYE ETKİLİ OLUR ............................... 633

§ 31. BUTLAN KARARININ EŞLER YÖNÜNDEN SONUÇLARI (TMK m. 158) .............................................................................................. 634

I. GENEL OLARAK ................................................................................ 634

II. KAZANILMIŞ KİŞİSEL DURUMUN KORUNMASI (TMK m. 158 f. I) ................................................................................. 634

A- KURAL OLARAK .......................................................................... 634

1- Kayın Hısımlığı (TMK m. 129 b. 2) ........................................ 634

2- Yeniden Evlenme (TMK m. 130) ............................................ 635

a. Kadın İçin Bekleme Süresi Vardır (TMK m. 132 f. I) ...... 635

b. Erkek Hemen Evlenebilir (TMK m. 130) ......................... 636

B- İYİNİYETLİ OLMAYAN EŞ KİŞİSEL DURUMUNU KORUYAMAZ (TMK m. 158 f. I) ................................................. 636

1- Miras Hakları (TMK m. 158 f. I, 159) ..................................... 636

a. Yasal Mirasçılık ................................................................ 636

aa. Eş Sıfatıyla ................................................................. 637

aaa. Sağ Eş İyiniyetli İse ............................................ 637

bbb. Sağ Eş İyiniyetli Değilse .................................... 638

bb. Kan Hısımı Sıfatıyla ................................................... 639

b. Ölüme Bağlı Tasarrufla Sağlanan Haklar ......................... 639

aa. Lehdar İyiniyetli İse ................................................... 639

bb. Lehdar İyiniyetli Değilse ............................................ 639

cc. Aksi Düzenlenmişse ................................................... 639

2- Vatandaşlık (TMK m. 158 f. I, TVK m. 16 f. III) .................... 640

3- Erginlik .................................................................................... 640

a. Butlan Kararına Kadar (TMK m. 156 c. 2) ....................... 640

b. Butlan Kararı Sonrası (TMK m. 158 f. I) .......................... 640

İçindekiler 47

III. BOŞANMAYA İLİŞKİN HÜKÜMLERİN UYGULANMASI (TMK m. 158 f. II) ................................................................................ 641

A- MAL REJİMİNİN TASFİYESİ (TMK m. 158 f. II) ....................... 641

B- TAZMİNAT (TMK m. 158 f. II) ..................................................... 642

1- Maddî tazminat (TMK. m. 158 f. II, 174 f. I) .......................... 643

2- Manevî tazminat (TMK. m. 158 f. II, 174 f. II) ....................... 643

C- NAFAKA (TMK m. 158 f. II) ......................................................... 644

1- Tedbir Nafakası (TMK m. 158 f. II, 169) ................................ 644

2- Yoksulluk nafakası (TMK. m. 158 f. II, 175) .......................... 645

D- SOYADI (TMK m. 158 f. II, 173) ................................................... 646

1- Kadın Evlenmeden Önceki Soyadını Alır (TMK m. 158 f. II, 173 f. I, c. 1) ............................................. 646

2- Dul Olan Kadın Doğum Soyadına İzin İsteyebilir (TMK m. 158 f. II, 173 f. I, c. 2) ............................................. 647

3- Butlan Erkeğin Soyadını Taşımaya İzin İstenebilir (TMK m. 158 f. II, 173 f. II) .................................................... 647

4- Butlan Erkek İznin Kaldırılmasını İsteyebilir (TMK m. 158 f. II, 173 f. III) .................................................. 647

§ 32. BUTLAN KARARININ ÇOCUKLAR YÖNÜNDEN SONUÇLARI (TMK m. 157) .............................................................................................. 648

I. GENEL OLARAK ................................................................................ 648

II. SONUÇLARI ........................................................................................ 648

A- EVLİLİK İÇİNDE DOĞMUŞ SAYILMA (TMK m. 157 f. I, 285 f. I) .............................................................. 648

B- BOŞANMAYA İLİŞKİN HÜKÜMLERİ UYGULAMA (TMK m. 157 f. II) .......................................................................... 649

1- Velâyet (TMK. m. 157 f. II, 182 f. I, 336 f. III) ....................... 649

2- Kişisel ilişki (TMK. m. 157 f. II, 182 f. I, 323) ....................... 649

3- İştirak nafakası (TMK. m. 157 f. II, 182 f. II) ......................... 650

C- VATANDAŞLIK (TVK m. 7 f. I) ................................................... 650

§ 33. BUTLAN KARARININ ÜÇÜNCÜ KİŞİLER YÖNÜNDEN SONUÇLARI ............................................................................................... 652

I. GENEL OLARAK ................................................................................ 652

II. ÜÇÜNCÜ KİŞİLER YÖNÜNDEN SONUÇLARI .............................. 652

48 İçindekiler

A- BUTLAN KARARI VERİLMESİNE KADAR SONUÇLARI ...... 652

B- BUTLAN KARARI VERİLMESİNDEN SONRA SONUÇLARI .................................................................................. 653

§ 34. EVLENMENİN MUVAZAALI YAPILMASI (MUVAZAALI EVLİLİK) ......................................................................... 654

I. GENEL OLARAK ................................................................................ 654

II. MUVAZAALI EVLİLİK ...................................................................... 654

§ 35. EVLİLİĞİN MAHKEME KARARIYLA SONLANMASI ...................... 656

I. EVLİLİĞİN FESİH KARARIYLA SONLANMASI (TMK m. 32 f. I, 131) ........................................................................... 657

A- GAİPLİK KARARI İLE EŞ ÖLMÜŞ GİBİ KABUL EDİLİR (TMK m. 35) ................................................................................... 660

B- GAİPLİK KARARI EVLİLİĞİ ORTADAN KALDIRMAZ .......... 661

C- GAİPLİK KARARI ALAN FESİH KARARI ALMAYABİLİR .... 662

D- EVLİLİĞİN FESHİ KARARI EVLİLİĞİ ORTADAN KALDIRIR ...................................................................................... 662

E- EVLİLİĞİN FESHİ KARARI ALAN EŞ YENİDEN EVLENEBİLİR ............................................................................... 662

1- Fesih Kararı Almadan Yeniden Evlenme (TMK m. 145 b. 1) ................................................................... 663

2- Fesih Kararı Aldıktan Sonra Yeniden Evlenme (TMK m. 131 f. 1) ................................................................... 663

II. EVLİLİĞİN İPTAL KARARIYLA SONLANMASI (TMK m. 145-160) ................................................................................ 664

III. EVLİLİĞİN BOŞANMA KARARIYLA SONLANMASI (TMK m. 161-184) ................................................................................ 664

§ 36. EVLİLİĞİN MAHKEME KARARI OLMADAN SONLANMASI ........ 667

I. EVLİLİĞİN ÖLÜMLE SONLANMASI (TMK m. 28 f. I) .................. 667

II. EVLİLİĞİN ÖLÜM KARİNESİYLE SONLANMASI (TMK m. 31, 44 f. I) ............................................................................. 669

III. EVLİLİĞİN DE FACTO CİNSİYET DEĞİŞTİRMEYLE SONLANMASI..................................................................................... 670

A- EVLİ KİŞİ CİNSİYETİNİ HUKUKEN DEĞİŞTİREMEZ (TMK m. 40) ................................................................................... 671

İçindekiler 49

1- İstem Sahibi Onsekiz Yaşını Doldurmuş Bulunmalıdır ........... 672

2- Evli Olmamalıdır ..................................................................... 672

3- Transseksüel Yapıda Olmalıdır ............................................... 672

4- Cinsiyet Değişikliği Ruh Sağlığı Açısından Zorunlu Olmalıdır. ................................................................................. 673

5- İstem Sahibi Üreme Yeteneğinden Sürekli Biçimde Yoksun Bulunmalıdır ............................................................................ 673

6- Zorunluluk ve Yoksunluk Resmî Sağlık Kurulu Raporuyla Belgelenmelidir ....................................................................... 673

B- EVLİ KİŞİNİN DE FACTO CİNSİYET DEĞİŞTİRMESİ ............ 673

IV. YABANCILIK UNSURU..................................................................... 675

DÖRDÜNCÜ KISIM EVLİLİĞE AİLE TOPLULUKLARININ ETKİSİ

§ 37. EV DÜZENİ BİRLİĞİ/BÜYÜK AİLE ....................................................... 678

I. KAVRAM ............................................................................................. 678

A- EV DÜZENİ EV TOPLULUĞUNDAN FARKLIDIR ................... 679

B- EV DÜZENİNDE BİRDEN FAZLA EV BAŞKANI OLABİLİR .. 679

C- EV DÜZENİ KAMU HUKUKU KAYNAKLI OLABİLİR ........... 679

D- EV DÜZENİNE BAĞLILIK BİRDEN FAZLA OLABİLİR .......... 680

E- EV DÜZENİNE BAĞLI OLANLARIN GEREKLİ ÖZGÜRLÜKLERİ KORUNUR (TMK m. 368 f. II) ...................... 680

II. UNSURLARI ........................................................................................ 680

A- AİLE HALİNDE YAŞAMA ........................................................... 680

B- OTORİTEYE BAĞLANMA ........................................................... 680

1- Kanuna Göre ............................................................................ 681

2- Sözleşmeye Göre ..................................................................... 681

3- Örfe Göre ................................................................................. 681

III. EV BAŞKANININ GÖREVLERİ ........................................................ 681

A- EVİN DÜZENİNİ SAĞLAMA (TMK m. 368 f. I) ......................... 682

B- EVİN EŞYASINI KORUMA (TMK m. 368 f. III) ......................... 682

C- EVİN GÖZETİMİNİ YAPMA (TMK m. 369 f. II) ........................ 682

1- Küçükler .................................................................................. 683

2- Kısıtlılar ................................................................................... 683

50 İçindekiler

3- Akıl Hastaları ........................................................................... 683

4- Akıl Zayıfları ........................................................................... 684

D- ÖDEMELERİ YAPMA ................................................................... 685

1- Denkleştirme Alacağını Ödeme ............................................... 685

2- Verilen Zararı Ödeme .............................................................. 685

IV. EV BAŞKANININ SORUMLULUĞU (TMK m. 369 f. I) .................. 686

A- BAŞKASINA ZARAR VERİLMİŞ OLMALIDIR ......................... 686

B- KANUNDA ÖNGÖRÜLEN KİŞİ ZARAR VERMİŞ OLMALIDIR ................................................................................... 686

C- İLLİYET BAĞI BULUNMALIDIR ............................................... 686

D- KURTULUŞ BEYYİNESİ GETİRİLMEMİŞ OLMALIDIR ......... 686

1- Alışılmış Şekilde Durum ve Koşulların Gerektirdiği Dikkati Göstermemiş Olmalıdır ............................................... 687

2- Dikkat ve Özeninin Zararı Engelleyemeyeceğini İspat Etmemiş Olmalıdır................................................................... 687

V. ALTSOYUN DENKLEŞTİRME ALACAĞI (TMK m. 370-371) ...... 687

A- DENKLEŞTİRME ALACAĞININ HUKUKİ NİTELİĞİ .............. 687

1- Tereke Borcu Sayılmaktadır (TMK m. 641 f. II) ..................... 688

2- Kanundan Doğan Alacaktır ..................................................... 688

3- Sağlararası İşlemle Devredilebilir ........................................... 688

B- DENKLEŞTİRME ALACAĞININ KOŞULLARI (TMK m. 370 f. I) ............................................................................ 688

1- Alacaklı Altsoy Olmalıdır ........................................................ 689

a. Altsoyun Hukuken Soybağı Kurulu Olmalıdır.................. 689

b. Altsoy Dışındakiler İstekte Bulunamaz ............................ 690

c. Altsoya Üvey Evlat Dahil Değildir ................................... 690

2- Alacaklı Ergin Olmalıdır ......................................................... 690

3- Alacaklı Birlikte Yaşamalıdır .................................................. 690

a. Birlikte Yaşanacak Olanlar ............................................... 691

aa. Ana Baba ile Birlikte Yaşama .................................... 691

bb. Büyük Ana ve Baba ile Birlikte Yaşama .................... 691

b. Birlikte Yaşama Şekli ....................................................... 691

aa. Sürekli Olmalıdır ........................................................ 691

bb. Geçici Kesilme Etkili Değildir ................................... 691

cc. Aynı Çatı Altında Olma Zorunlu Değildir ................. 692

İçindekiler 51

4- Alacaklı Özgülemede Bulunmalıdır ........................................ 692

a. Özgüleme Türü ................................................................. 692

aa. Emeğin Aileye Özgülenmesi ...................................... 692

aaa. Bedensel Emeğin Özgülenmesi .......................... 692

bbb. Düşünsel Emeğin Özgülenmesi .......................... 693

bb. Gelirin Aileye Özgülenmesi.............................................. 693

b. Özgüleme Şekli ........................................................................ 693

aa. Kısmi Özgüleme Yapılabilir ............................................. 693

bb. Sürekli Özgüleme Yapılmalıdır ........................................ 693

5- Alacaklı Karşılıksız Özgülemede Bulunmamalıdır ......................... 693

a. Özgülemenin Karşılığı Alınmamış Olmalıdır .......................... 694

aa. Borçtan Kurtarma Yapılmış İse ........................................ 694

bb. Malvarlığı Devredilmiş İse ............................................... 694

cc. Ölüme Bağlı Tasarrufla Kazandırma Varsa ...................... 694

b. Özgülemenin Karşılığından Feragat Edilmemiş Olmalıdır ...... 694

C- DENKLEŞTİRME ALACAĞININ İSTENMESİ ........................... 695

1- Borçlunun Ölümü Hâlinde İstek (TMK m. 371 f. I) ................ 695

2- Borçlunun Sağlığında İstek (TMK m. 371 f. II) ...................... 695

a. Birlikte Yaşamanın Sona Ermesinde İstek (TMK m. 371 f. II) ............................................................ 695

b. İşletmenin El Değiştirmesinde İstek (TMK m. 371 f. II) .. 696

c. Borçluya Karşı İcra Takibi Yapılmasında İstek (TMK m. 371 f. II) ............................................................ 696

d. Borçlunun İflâsı Hâlinde İstek (TMK m. 371 f. II) ........... 696

3- Borçlunun Terekesinin Taksimi Anına Kadar İstenebilir (TMK m. 371 f. III) ................................................................. 696

D- DENKLEŞTİRME ALACAĞININ BELİRLENMESİ ................... 696

1- Kural Olarak: Tarafların Anlaşması İle Belirlenir (TMK m. 370 f. I) .................................................................... 697

2- Uyuşmazlık Hâlinde Hâkim Tarafından Belirlenir (TMK m. 370 f. II) ................................................................... 697

a. Bedelin Miktarını Belirleme ............................................. 697

aa. Aktif Kalem ................................................................ 698

bb. Pasif Kalem ................................................................ 698

b. Bedelin Güvence Altına Alınmasını Belirleme ................. 698

52 İçindekiler

c. Bedelin Ödeme Şeklini Belirleme ..................................... 698

E- DENKLEŞTİRME ALACAĞINDA USUL HÜKÜMLERİ ........... 698

1- Görevli Mahkeme .................................................................... 699

2- Yetkili Mahkeme ..................................................................... 699

3- Davacı ...................................................................................... 699

4- Davalı ...................................................................................... 699

§ 38. AİLE VAKFI (TMK m. 372) ....................................................................... 700

I. GENEL OLARAK ................................................................................ 700

II. AİLE VAKFININ TANIMI .................................................................. 701

III. AİLE VAKFININ BAĞLI OLDUĞU HÜKÜMLER ........................... 701

A- AİLE VAKFININ AMACI ............................................................. 701

B- AİLE VAKFININ KURULUŞU ..................................................... 701

1- Aile Vakfının Sağlıkta Kuruluşu ............................................. 701

2- Aile Vakfının Ölüme Bağlı Tasarrufla Kuruluşu ..................... 702

C- AİLE VAKFINDAN YARARLANACAK KİŞİLER ..................... 703

D- AİLE VAKFININ TESCİLİ ............................................................ 703

E- AİLE VAKFININ SONA ERMESİ ................................................ 704

IV. AİLE FİDEİKOMİSİ YASAĞI ............................................................ 704

A- TARİHÇESİ .................................................................................... 704

B- SAKINCALARI .............................................................................. 704

§ 39. AİLE MALLARI ORTAKLIĞI (TMK m. 373-385) ................................. 706

I. OLUŞUMU ........................................................................................... 706

A- KOŞULLARI (TMK m. 373) .......................................................... 707

B- ŞEKİL (TMK m. 374) ..................................................................... 707

II. SÜRE (TMK m. 375) ............................................................................ 707

III. HÜKMÜ................................................................................................ 707

A- ELBİRLİĞİ İLE İŞLETME (TMK m. 376) .................................... 707

B- YÖNETİM VE TEMSİL ................................................................. 707

1- Genel Olarak (TMK m. 377) ................................................... 708

2- Yöneticinin Yetkisi (TMK m. 378) ......................................... 708

C- ORTAK MALLAR VE KİŞİSEL MALLAR (TMK m. 379) ........ 708

IV. ORTAKLIĞIN SONA ERMESİ ........................................................... 708

İçindekiler 53

A- SEBEPLERİ (TMK m. 380) ............................................................ 708

B- FESİH BİLDİRİMİ, ÖDEMEDEN ACİZ, EVLENME (TMK m. 381) ................................................................................. 709

C- ÖLÜM (TMK m. 382) ..................................................................... 709

D- PAYLAŞMA KURALLARI (TMK m. 383) ................................... 709

V. KAZANÇ PAYLI AİLE MALLARI ORTAKLIĞI .............................. 709

A- KONUSU (TMK m. 384) ................................................................ 709

B- ÖZEL SONA ERDİRME SEBEPLERİ (TMK m. 385) .................. 710

§ 40. AİLE YURDU (TMK m. 386-395) .............................................................. 711

I. GENEL OLARAK ................................................................................ 711

II. AİLE YURDUNUN KURULMASI ..................................................... 712

A- KOŞULLARI (TMK. m. 387) ......................................................... 712

B- USUL VE ŞEKİL (TMK. m. 388-389) ........................................... 712

1- İlân (TMK. m. 388) ................................................................. 712

2- Üçüncü Kişilerin Haklarının Korunması (TMK. m. 389) ........ 713

3- Tapu Kütüğüne Şerh Verilmesi (TMK. m. 390) ..................... 713

III. AİLE YURDUNUN SONUÇLARI ...................................................... 713

A- TASARRUF HAKKININ SINIRLANMASI (TMK. m. 391) ....... 713

B- KAN HISIMLARININ AİLE YURDUNA ALINMASI (TMK. m. 392) ................................................................................ 714

C- MALİKİN ÖDEMEDE ACZE DÜŞMESİ (TMK. m. 393) ............ 714

IV. AİLE YURDUNUN SONA ERMESİ .................................................. 714

A- MALİKİN ÖLÜMÜ HÂLİNDE (TMK. m. 394) ............................ 715

B- MALİKİN SAĞLIĞINDA (TMK. m. 395) ..................................... 715

54 İçindekiler

BEŞİNCİ KISIM KANUNLAR İHTİLAFI KURALLARI

BİRİNCİ AYIRIM NİŞANLILIKTA KANUNLAR İHTİLAFI KURALLARI

§ 41. NİŞANLILIKTA KANUNLAR İHTİLAFI KURALLARI (MÖHUK m. 12) .......................................................................................... 718

I. KAVRAM ............................................................................................. 719

II. OLUŞUMU ........................................................................................... 720

A- EHLİYETİN VARLIĞI ................................................................... 720

B- İRADE AÇIKLAMASI ................................................................... 720

C- ENGELİN BULUNMAMASI ......................................................... 720

III. ŞEKLİ ..................................................................................................... 721

IV. HÜKÜM VE SONUÇLARI.................................................................. 721

A- EVLENMEYE ZORLAMA DAVA EDİLEMEZ (TMK m. 119 f. I ) ........................................................................... 722

B- CAYMA TAZMİNATI DAVA EDİLEMEZ (TMK m. 119 f. II ) ...... 722

C- CEZA ŞARTI DAVA EDİLEMEZ (TMK m. 119 f. II ) ................ 722

D- NİŞANLILIĞIN SONA ERME SEBEPLERİ ................................. 723

1- İRADİ SEBEPLE SONA ERME ............................................ 723

a. Evlenme ............................................................................ 723

b. Cinsiyet Değiştirme .......................................................... 723

c. Anlaşma ............................................................................ 723

d. Nişanı Bozma .................................................................... 723

e. Çifte Nişanlanma .............................................................. 724

2- İRADİ OLMAYAN SEBEPLE SONA ERME ....................... 724

a. Ölüm ................................................................................. 724

b. Ölüm Karinesi ................................................................... 724

c. Gaiplik .............................................................................. 725

d. Evlenme Ehliyetini Yitirme .............................................. 725

e. Evlenme Engelinin Oluşması ............................................ 725

f. Bozucu Koşulun Gerçekleşmesi ....................................... 725

E- NİŞANIN BOZULMASI SEBEBİYLE MADDİ TAZMİNAT (TMK. m. 120) ................................................................................ 726

İçindekiler 55

F- NİŞANIN BOZULMASI SEBEBİYLE MANEVİ TAZMİNAT (TMK m. 121) ................................................................................. 726

G- NİŞANIN BOZULMASI SEBEBİYLE HEDİYELERİN GERİ VERİLMESİ (TMK m. 122) .......................................................... 726

H- NİŞANLANMANIN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ ..................................... 727

1- Yokluk ..................................................................................... 727

2- Butlan ...................................................................................... 727

a. Ehliyetsizlik ...................................................................... 727

b. Emredici Kurallara Aykırılık ............................................ 728

c. İmkansızlık ........................................................................ 728

d. Ahlak ve Adaba Aykırılık ................................................. 728

e. Muvazaa ............................................................................ 728

3- İrade Sakatlığı .......................................................................... 728

V. YETKİLİ HUKUKUN UYGULANMA ANI ....................................... 728

VI. ATIF ...................................................................................................... 729

VII. KAMU DÜZENİNE AYKIRILIK ........................................................ 729

İKİNCİ AYIRIM EVLİLİK VE GENEL HÜKÜMLERİNDE KANUNLAR İHTİLAFI KURALLARI

§ 42. EVLİLİK VE GENEL HÜKÜMLERİNDE KANUNLAR İHTİLAFI KURALLARI (MÖHUK m. 13) ............................................................... 730

I. EVLENME EHLİYETİ VE ŞARTLARI (MÖHUK m. 13, f. I).......... 732

A- GENEL OLARAK .......................................................................... 732

1- Tanımı ...................................................................................... 733

2- Hukuki Niteliği ........................................................................ 733

3- Geçerliliği ................................................................................ 734

4- Yetkili Makamlar ..................................................................... 734

a. Türk Vatandaşları İçin ...................................................... 734

b. Yabancılar İçin .................................................................. 735

B- EVLENME EHLİYETİ (MÖHUK m. 13, f. I) ................................ 735

1- Evlenme Yaşı (TMK m. 124) .................................................. 737

2- Ayırt Etme Gücü (TMK m. 125) ............................................. 739

3- Yasal Temsilcinin İzni ............................................................. 741

56 İçindekiler

C- EVLENME ENGELLERİ (MÖHUK m. 13, f. I) ........................... 742

1- Kesin Evlenme Engelleri ......................................................... 744

a. Mevcut Evlilik (TMK m. 130, 145 b. 1) ........................... 744

b. Ayırt Etme Gücünden Sürekli Yoksunluk (TMK m. 125, 145 b. 2) .................................................... 746

c. Akıl Hastalığı (TMK m. 133, 145 b. 3)............................. 748

d. Hısımlık (TMK m. 129, 145 b. 4) ..................................... 749

aa. Kan Hısımlığı (TMK m. 129 b. 1, 145 b. 4) ............... 750

aaa. Biri Diğerinden Gelenler (Üstsoy-Altsoy) ......... 751

aaaa. Üstsoy Kan Hısımlığı ............................... 751

bbbb. Altsoy Kan Hısımlığı ............................... 752

bbb. Ortak Bir Kökten Gelenler (Yansoy) ................. 752

aaaa. Tam Kan Yansoy Kan Hısımlığı .............. 752

bbbb. Yarım Kan Yansoy Kan Hısımlığı ........... 753

bb. Kayın Hısımlığı (TMK m. 129 b. 2, 145 b. 4)............ 754

aaa. Altsoy ve Üstsoy Kayın Hısımlığı ...................... 755

bbb. Yansoy Kayın Hısımlığı ..................................... 756

cc. Evlatlık İlişkisi (TMK m. 129 b. 3 145 b. 4) .............. 756

aaa. Evlât edinen ile Evlâtlık Arasında ...................... 757

bbb. Evlât Edinen veya Evlâtlık İle Diğerinin Eşi Arasında ............................................................. 758

ccc. Evlât Edinen veya Evlâtlık İle Diğerinin Altsoyu Arasında ................................................ 758

2- Kesin Olmayan Evlenme Engelleri .......................................... 758

a. Bazı Bulaşıcı Hastalıklar ................................................... 759

b. Kadın İçin Bekleme Süresi (TMK m. 132) ....................... 761

c. Askeri Öğrencilik .............................................................. 762

D- EVLENMENİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ ............................................ 763

1- Evlenmenin Yokluğu (Yok Evlilik) ......................................... 766

2- Evlenmenin Mutlak Butlanı (TMK m. 145-147) ..................... 768

a. Evlenme Sırasında Evli Bulunma (TMK m. 130, 145 b. 1) .................................................... 770

b. Evlenme Sırasında Ayırt Etme Gücünden Sürekli Yoksunluk (TMK m. 125, 145 b. 2) ................................. 770

İçindekiler 57

c. Evlenmeye Engel Olacak Derecede Akıl Hastalığı (TMK m. 133, 145 b. 3) .................................................... 770

d. Evlenmeye Engel Olacak Derecede Hısımlık (TMK m. 129, 145 b. 4) .................................................... 770

e. Olağan Dışı Evlenme Yaşının Altında Evlilik Yapılması . 770

3- Evlenmenin Nisbî Butlanı (TMK m. 148-153) ........................ 771

a. Ayırt Etme Gücünden Geçici Yoksunluk (TMK m. 148) . 773

b. İrade Sakatlığı (TMK m. 149-151) ................................... 775

aa. Yanılma (TMK m. 149) ............................................. 775

bb. Aldatma (TMK m. 150) ............................................. 777

cc. Korkutma (TMK m. 151) ........................................... 778

c. Yasal Temsilcinin İzninin Bulunmaması (TMK m. 153 f. I) ............................................................. 780

E- EVLENMENİN SORUNLARI ....................................................... 781

1- Farklılıkları Olanların Evlenmeleri .......................................... 781

a. Farklı Dinde Olanların Evlenmeleri .................................. 782

b. Farklı Mezhepte Olanların Evlenmeleri ............................ 782

c. Farklı Irkta Olanların Evlenmeleri .................................... 782

d. Farklı Dilde Olanların Evlenmeleri ................................... 783

e. Farklı Renkte Olanların Evlenmeleri ................................ 783

2- Aynı Cinsten Olanların Evlenmeleri ........................................ 783

3- Cinsiyet Değiştirmiş Olanların Evlenmeleri ............................ 784

4- Çocuk Yaşta Olanların Evlenmeleri ........................................ 785

5- Evlenme Sözleşmesi Olmadan Birlikte Yaşama ...................... 785

a. Kayıtlı Olmayan Hayat Ortaklığı ...................................... 786

b. Kayıtlı Hayat Ortaklığı ..................................................... 786

6- Birden Çok Kadın veya Erkekle Evlenme ............................... 786

7- Muvazaalı Evlenme ................................................................. 789

II. EVLİLİĞİN ŞEKLİ (MÖHUK m. 13 f. II) ........................................... 790

A- BAŞVURUYA İLİŞKİN ŞEKİL ..................................................... 794

1- Başvuracak Kişiler ................................................................... 794

2- Başvuru Şekli ........................................................................... 794

3- Başvuru Makamı (TMK m. 134 f. I-II).................................... 794

4- Başvuru Belgeleri (TMK m. 136) ............................................ 796

58 İçindekiler

B- KİŞİLERE İLİŞKİN ŞEKİL (TMK m. 142) .................................. 800

1- Evleneceklere İlişkin ............................................................... 800

a. Hazır Bulunmalıdır ........................................................... 800

b. Evlenme İradesi Açıklanmalıdır ....................................... 801

2- Evlendirme Memuruna İlişkin ................................................. 801

3- Tanıklara İlişkin ....................................................................... 801

4- Davetlilere İlişkin .................................................................... 802

C- YERE İLİŞKİN ŞEKİL (TMK m. 141).......................................... 802

1- Türkiye'de Evlenme ................................................................. 802

a. Türk Vatandaşları Arasında Evlenme ............................... 802

b. Türk Vatandaşı İle Yabancı Arasında Evlenme ................ 803

c. İki Yabancı Arasında Evlenme ......................................... 803

aa. Türk Makamları Önünde Evlenme ............................. 803

bb. Konsoloslukta Evlenme ............................................. 804

2- Yabancı Ülkede Evlenme ........................................................ 805

a. Türk Vatandaşları Arasında Evlenme ............................... 805

aa. Türk Makamları Önünde ............................................ 805

bb. Yabancı Makamlar Önünde ....................................... 805

cc. Konsolosluk Önünde .................................................. 806

b. Türk Vatandaşı İle Yabancı Arasında Evlenme ................ 806

aa. Türk Makamları Önünde ............................................ 806

bb. Yabancı Makamlar Önünde ....................................... 806

cc. Konsolosluk Önünde .................................................. 807

c. İki Yabancı Arasında Evlenme ......................................... 808

aa. Türk Makamları Önünde Evlenme ............................. 808

bb. Yabancı Makamlar Önünde Evlenme ........................ 808

cc. Konsoloslukta Evlenme ............................................. 809

D- ZAMANA İLİŞKİN ŞEKİL (Ev. Yön. m. 45) ............................... 809

E- KÜTÜĞE İLİŞKİN ŞEKİL (TMK m. 144) .................................... 809

III. EVLİLİĞİN GENEL HÜKÜMLERİ (MÖHUK m. 13, f. III) .............. 810

A- GENEL OLARAK .......................................................................... 811

B- HAKLAR VE YÜKÜMLÜLÜKLER ............................................. 812

1- Eşlerin Hakları ......................................................................... 812

a. Birlikte Yaşama Hakkı (TMK m. 185 f. III) ..................... 812

İçindekiler 59

b. Oturacakları Konutu Seçme Hakkı (TMK m. 186 f. I) ..... 813

c. Birliği Yönetme Hakkı (TMK m. 186 f. II) ...................... 815

d. Kadının Önceki Soyadını Kullanma Hakkı (TMK m. 187) ................................................................... 816

e. Kadının Bekârlık Soyadını Kullanma Hakkı .................... 817

f. Birliği Temsil Hakkı (TMK m. 188) ................................. 825

aa. Sürekli İhtiyaçlarda Temsil Yetkisi (TMK m. 188 f. I) ...................................................... 826

bb. Sürekli Olmayan İhtiyaçlarda Temsil Yetkisi (TMK m.188 f. II) ...................................................... 828

cc. Eşlerin Birliği Temsile İlişkin Sorumluluk Hükümleri .................................................................. 829

aaa. Eşler Arası Sorumluluk ...................................... 829

bbb. Üçüncü Kişiler Karşı Sorumluluk ...................... 831

dd. Eşlerin Birliği Temsil Yetkisinde Değişiklik ............. 832

aaa. Temsil Yetkisinin Kaldırılması (TMK m. 190) .. 833

bbb. Temsil Yetkisinin Sınırlanması (TMK m. 190).. 834

ccc. Temsil Yetkisinin Geri Verilmesi (TMK m. 191) .................................................... 836

g. Meslek veya İş Seçimi Hakkı (TMK m. 192 c.1) ............. 837

2- Eşlerin Yükümlülükleri ........................................................... 838

a. Birliğin Mutluluğunu Sağlama Yükümlülüğü (TMK m. 185 f. II) ............................................................ 838

b. Eşlerin Çocuklara Özen Yükümlülüğü (TMK m. 185 f. II) ............................................................ 840

c. Birlikte Yaşama Yükümlülüğü (TMK m. 185 f. III) ......... 841

d. Sadık Kalma Yükümlülüğü (TMK m. 185 f. III) .............. 842

e. Yardım Yükümlülüğü (TMK m. 185 f. III) ...................... 843

f. Birliğin Giderlerine Katılma Yükümlülüğü (TMK m. 186 f. III)........................................................... 844

g. Meslek veya İş Seçiminde Özen Yükümlülüğü (TMK m. 192) ................................................................... 846

C- EVLENEN KADININ SOYADI (TMK m. 187) ............................ 847

D- EŞLERİN HUKUKİ İŞLEMLERİ .................................................. 850

1- Genel Olarak ............................................................................ 850

2- Aile Konutu (TMK m. 194) ..................................................... 853

60 İçindekiler

E- BİRLİĞİN KORUNMASI .............................................................. 854

1- Özel Kanunlara Göre Birliğin Korunması ............................... 854

2- Hâkimin Müdahalesini İsteme (TMK m. 195)........................ 855

3- Eşler Birlikte Yaşarken Parasal Katkıyı Belirleme (TMK m. 196) .......................................................................... 857

4- Birlikte Yaşamaya Ara Verilmesinde Birliğin Korunması (TMK m. 197) .......................................................................... 859

a. Birlikte Yaşamaya Ara Verilmesi ..................................... 859

b. Parasal Katkı İstemi (TMK m. 197 f. II) .......................... 861

c. Konut ve Ev Eşyasından Yararlanma İstemi (TMK m. 197 f. II) ............................................................ 863

d. Malların Yönetimine İlişkin Önlem İstemi (TMK m. 197 f. II) ............................................................ 864

e. Ergin Olmayan Çocuğa İlişkin Önlemler (TMK m. 197 f. IV) .......................................................... 865

5- Borçlulara Ait Önlemler: Borçluya Ödeme Emri Verilmesi (TMK m. 198) .......................................................................... 866

6- Tasarruf Yetkisinin Sınırlanması (TMK m. 199) ..................... 867

7- Birliğin Korunmasına İlişkin Önlem Kararının Değiştirilmesi veya Kaldırılması (TMK m. 200) ............................................ 870

ÜÇÜNCÜ AYIRIM EVLİLİK MALLARINDA KANUNLAR İHTİLAFI KURALLARI

§ 43. EVLİLİK MALLARINDA KANUNLAR İHTİLAFI KURALLARI (MÖHUK m. 15) .......................................................................................... 872

I. KAVRAM ............................................................................................. 876

A- KURAL REJİM ............................................................................... 878

B- SÖZLEŞME REJİMİ ....................................................................... 878

C- OLAĞANÜSTÜ REJİM ................................................................. 879

II. KAPSAMI ............................................................................................. 879

A- STATÜNÜN UYGULANACAĞI HALLER .................................. 879

1- Evlilik Sürerken Uygulama ..................................................... 879

a. Yeni Bir Mal Rejimi Sözleşmesiyle (TMK. m. 208 f. I) ... 879

b. Olağanüstü Rejime Dönüşüm İle (TMK. m. 206-212) ..... 880

İçindekiler 61

aa. Hâkim Kararıyla Dönüşüm (Dönüştürme Davası) (TMK. m. 206, 210 f.I, 212, 225 f. II) ........................ 880

aaa. Mevcut Mal Rejiminde Dönüştürme Davası (TMK. m. 206, 212, 225 f. II) ........................... 880

bbb. Mal Ortaklığında Dönüştürme Davası (TMK. m. 210 f. I, 212, 225 f. II) ....................... 880

bb. Kendiliğinden Dönüşüm (TMK. m. 209) ................... 881

c. Ayrılık Kararı İle (TMK. m. 180) ..................................... 881

2- Evlilik Sonlandığında Uygulama ............................................. 882

a. Boşanma (TMK. m. 225 f. II) .......................................... 882

aa. Türk Mahkemesinden Verilen Boşanma Kararı ......... 882

bb. Yabancı Mahkemeden Verilen Boşanma Kararı ........ 882

b. Evlenmenin İptali (TMK. m. 145-160, 225 f. II ) ............ 883

B- DİĞER HALLERDE STATÜNÜN UYGULANABİLİRLİĞİ ....... 884

1- Evlilik Dışı Birliktelik ............................................................. 884

a. Kayıtlı Olmayan Hayat Ortaklığı ...................................... 884

b. Kayıtlı Hayat Ortaklığı ..................................................... 884

2- Evliliğin Genel Hükümleri....................................................... 885

3- Miras ........................................................................................ 885

a. Ölüm Durumunda (TMK. m. 225 f.I) ............................... 885

aa. Boşanma Davası Olmayan Eşin Ölümü Durumunda . 885

bb. Boşanma Davası Olan Eşin Ölümü Durumunda ........ 888

b. Ölüm Benzeri Durumlarda ................................................ 888

aa. Ölümüne Kesin Gözüyle Bakılıyorsa/Ölüm Karinesi (TMK. m.31, 44 f.I) ................................................... 888

bb. Ölümü Olası İse/Kayıplık (Gaiplik) Kararı (TMK. m.32 f.I) ......................................................... 889

4- Mal Rejimi Sözleşmesinde Ehliyet ve Şekil ............................ 890

5- Ayni Hak.................................................................................. 890

6- Farklılıkları Olanların Evlenmeleri .......................................... 890

a. Farklı Dinde Olanların Evlenmeleri .................................. 891

b. Farklı Mezhepte Olanların Evlenmeleri ............................ 891

c. Farklı Irkta Olanların Evlenmeleri .................................... 891

d. Farklı Dilde Olanların Evlenmeleri ................................... 892

e. Farklı Renkte Olanların Evlenmeleri ................................ 892

62 İçindekiler

7- Aynı Cinsten Olanların Evlenmeleri ........................................ 892

8- Cinsiyet Değiştirmiş Olanların Evlenmeleri ............................ 893

9- Çocuk Yaşta Olanların Evlenmeleri ........................................ 894

10- Birden Çok Kadın veya Erkekle Evlenme ............................... 894

11- Muvazaalı Evlenme ................................................................. 895

III. UYGULAMA KONUSU ...................................................................... 895

A- MAL REJİMİNİN GEÇERLİLİĞİ .................................................. 895

B- MAL REJİMİNİN SEÇİLMESİ ...................................................... 896

C- MAL REJİMİNİN DÖNÜŞTÜRÜLMESİ ...................................... 896

D- MAL REJİMİNDE YÖNETME, YARARLANMA VE TASARRUF .................................................................................... 896

IV. BAĞLAMA KURALI .......................................................................... 896

A- EŞLER YETKİLİ HUKUKU BELİRLEMİŞSE (MÖHUK m. 15, f. I) ....................................................................... 896

1- Belirlemenin Zamanı ............................................................... 897

2- Belirlemenin Şekli ................................................................... 897

3- Belirlemenin Sınırları .............................................................. 897

4- Belirlemenin Sonuçları ............................................................ 897

B- EŞLER YETKİLİ HUKUKU BELİRLEMEMİŞSE (MÖHUK m. 15, f. I) ....................................................................... 898

C- EŞLER EVLENMEDEN SONRA YENİ BİR MÜŞTEREK HUKUKA SAHİP OLMUŞSA (MÖHUK m. 15, f. III) ................. 900

D- EŞLERİN TAŞINMAZ MALLARI TASFİYE EDİLECEKSE (MÖHUK m. 15, f. II) ..................................................................... 900

ALTINCI KISIM MİLLETLERARASI SÖZLEŞMELER

§ 44. EVLİLİK BAĞINA İLİŞKİN KARARLARIN TANINMASI HAKKINDA 1967 TARİHLİ KİŞİ HALLERİ KOMİSYONU SÖZLEŞMESİ (EBKTS-1967) ................................................................... 907

I. SÖZLEŞMEYE TARAF DEVLETLER ............................................... 907

II. SÖZLEŞMENİN AMACI ..................................................................... 907

III. SÖZLEŞMENİN KONUSU ................................................................. 907

IV. SÖZLEŞMENİN İŞLEYİŞİ .................................................................. 910

İçindekiler 63

KAVRAM DİZİNİ .................................................................................................. 913

Ömer Uğur GENÇCAN’IN YAŞAM ÖYKÜSÜ .................................................... 953

Ömer Uğur GENÇCAN’IN ÇALIŞMALARINDAN “BİR KISMI” ..................... 955