Evliliğin Genel Hükümleri ve Mal Rejimleri , Teori ve Uygulamada ( TMK M.185-281 )

"EVLİLİĞİN GENEL HÜKÜMLERİ VE MAL REJİMLERİ (TMK.M.185-281) TEORİDE VE UYGULAMADA



Mustafa Alper GÜMÜŞ



- Evlilik Birliğinde Eşlerin Hak Ve Yükümlülükleri

- Aile Konutu

- Evlilik Birliğinin Koruyucu Önlem Olarak Eşlerin Malvarlığı Unsurları Üzerindeki Tasarruf Yetkisinin Sınırlanması

- Mal Rejimi Sözleşmesi

- Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi, Tasfiyesi, Katılma Alacağı, Değer Artış Payı Alacağı Uygulaması

EVLİLİĞİN GENEL HÜKÜMLER!

§ 1. EVLİLİK BİRLİĞİNİN ORGANİZASYONU 3

4) GENEL OLARAK 3

5) EVLİLİK BİRLİĞİNDE EŞLERİN HAK VE

YÜKÜMLÜLÜKLERİ 4

I. Genel Olarak 4

II. Evlilik Birliği ve Birliğin Ortak Yönetimi 5

III. Evlilik Birliğinin Doğrudan Hukuksal Sonuçları ile Eşlere Yüklediği Hak ve Yükümler 7

A. Evlilik Birliğine Dayalı Kişilik Haklarının Korunması

Yükümü 7

B. Evlilik Birliğinin Mutluluğunu Elbirliği ile Sağlama Yükümü.... 10

C. Eşlerin Çocuklarına Birlikte Özen Gösterme Yükümü 11

D. Eşlerin Sadakat Yükümü 12

E. Eşlerin Yardım Yükümü 12

F. Eşlerin Bilgi Verme Yükümü 15

G. TMK 185’den Doğan Yükümlere Uymaya Eşlerin Doğrudan Zorlanabilirliği 21

6) AtLE (EVLİLİK) SOYADI 22

1) Yasal Düzenleme 22

2) Hüküm ve Sonuçlan 23

7) EVLÎLlK KONUTU 24

8) VATANDAŞLIK 30

4) EŞLERİN SERBESTÇE TASARRUF EDEBİLECEĞİ TUTARA İLİŞKİN DİĞER EŞE YÖNELİK ALACAK HAKKI VE EŞLERİN BİRLİK GİDERLERİNE OLAĞANÜSTÜ KATKILARINDAN DOĞAN TAZMİNAT TALEBİ 30

5) EŞLERİN EVLlLlK BİRLİĞİNİN GİDERLERİNE KATILMASI 34

I. Yasal Düzenleme 34

II. Eşlerin Birlik Giderlerine Katılmasının Zamansal Sının 34

III. Eşlerin Birlik Giderlerine Katkı Talebinin Hakkın Kötüye Kullanılması Hali Oluşturması 37

IV. Eşlerin Birlik Giderlerine Katkı Payımn Tespiti 39

A. Genel Olarak 39

B. Kişisel Kapsam 41

C. Birlik Giderlerinin Kapsamı 42

D. Birlik Giderlerinin Miktarının Tespiti 46

E. Eşlerin Birlik Giderlerine Katkı Oranı 48

F. Katkı Türü 50

G. Birlik Giderlerine Katkıya ilişkin Eşlerarası Anlaşmalar

(Katkı Payı Sözleşmesi) 52

V. Mal Rejimsel Sonuçlar 54

VI. Birlik Giderlerine Katkı Alacağının Haczedilebilirliği ve Devredilebilirliği 54

VII. Birlik Giderlerine Katkı Alacağının Cebri terası ve Zamanaşımı.... 56

VIII. Sona Erme 57

6) EŞLERİN MESLEK VE işi 57

IX. EŞLERİN HUKUKSAL İŞLEMLERİ 60

1) Kural 60

2) “Aile Konutu” Üzerindeki Tasarruflar 64

a) Genel Olarak 64

b) Aile Konutu Kavramı, TMK 194’ün Zamansal ve işlemsel Sınırlan 66

c) TMK 194’de Yer Alan Sınırlamanın Hukuki Niteliği 81

d) Diğer Eşin İzni ve İznin Verilmemesinin Sonuçlan 83

e. Hakimin Hak Sahibi Eşi Tek Başına işlem Yapmaya Yetkili

Kılması 85

f. Geçersizliğin lyiniyetli Üçüncü Kişilere Etkisi ve Aile

Konutunun Şerhi 86

X. EVLÎLÎK BİRLİĞİNİN TEMSİLÎ 110

4) Yasal Düzenleme 110

5) Hukuksal Nitelik 111

6) Ehliyet 112

7) Aile(nin Ortak) İhtiyaçları Kavramı 114

8) Evlilik Birliğinin Temsili Türleri 116

I. Genel Olarak 116

II. Olağan Temsil Yetkisi 116

aa. Olağan Temsil Yetkisinin Kapsamı 116

bb. Eşlerin Olağan Temsil Yetkisinin Yarışması 119

cc. Olağan Temsil Yetkisinin Sağladığı Yetkiler 119

III. Olağanüstü Temsil Yetkisi 120

aa. Genel Olarak 120

bb. Eşlerin Diğer Aile ihtiyaçları îçin Evlilik Birliğini

Tek B aşına Temsili 121

IV. Sorumluluk 125

V. Eşler Arası İlişki 130

§ 2. EVLİLİK BİRLİĞİNİN KORUNMASI 131

A. GENEL OL ARAK 131

B. EVLİLİK BİRLİĞİNİ KORUYUCU TEDBİRLERİ ALMAYA YETKİLİ VE GÖREVLİ OLAN MAHKEME 133

C. TMK 195’e DAYALI GENEL KORUMA 136

1) Genel Olarak 136

2) Şartları 137

a) Eşlerin (Birlikte veya Tek Başına) Talebi 137

b) Evlilik Birliğinden Doğan Yükümlülüklerin Yerine Getirilmemesi 137

3) Evlilik Birliğine İlişkin Önemli Bir Konuda Eşleri»

Uyuşmazlığa Düşmesi 139

4) Tedbir Türleri 141

5) Diğer Tedbirlere Başvuru 143

4) EŞLERİN EVLİLİK BİRLİĞİ GİDERLERİNE İLİŞKİN PARASAL KATKISININ BELİRLENMESİ 144

5) ORTAK YAŞAMA ARA VERİLMESİ 148

I. Genel Olarak 148

II. Şartlan 151

A. Genel Olarak 151

B. Kişiliğin Tehlikeye Düşmesi 153

C. Ekonomik Güvenliğin Tehlikeye Düşmesi 157

D. Evliliğin Huzurunun Tehlikeye Düşmesi 158

III. Ortak Yaşama Verilen Aranın Süresi 161

IV. Ayrı Yaşamanın Sonuçlan ve Alınacak Tedbirler 162

1) Genel Olarak 162

2) Eşlerin Yapacaklan Parasal Katkıya İlişkin Tedbirler 164

3) Konut ve Ev Eşyasından Yararlanmaya İlişkin Tedbirler 170

4) Eşlerin Mallannın Yönetimine İlişkin Tedbirler 172

5) Ergin Olmayan Çocuğa İlişkin Tedbirler 174

V. Haklı Bir Sebep Olmaksızın Ayn Yaşama ve Ortak Yaşamın Olanaksızlığı 175

VI. Eşler Arasında Ortak Yaşamın Tekrar Kurulmasının Aynlığa

Bağlı Tedbirleere Etkisi 179

6) BORÇLULARA YÖNELİK ÖNLEMLER 180

a) Genel Olarak 180

b) Hukuksal Nitelik 181

c) Şartlan 182

A. Maddi Şart 182

B. Şekli Şart 183

d) Talimatın Konusu 184

e) Talimat Kapsamının Tayini 185

f) Tedbirin Sonuçlan 186

7) EVLİLİK BİRLİĞİNİ KORUYUCU ÖNLEM OLARAK EŞlN BELİRLİ BİR MALVARLIĞI DEĞERİ ÜZERİNDEKİ TASARRUF YETKİSİNİN SINIRLANMASI 187

1) Genel Olarak 187

2) TMK 199’un Uygulama Şartlan 189

4) Sınırlamanın Konusu 191

5) Sınırlamanın Hukuksal Niteliği 193

6) Sınırlamanın Hukuksal Sonuçlan 194

7) Ek Koruma Önlemleri ve Şerh Olanağı 196

8) Sınırlamanın Üçüncü Kişilere Etkisi 1199

VIII. EŞLERİN TEMSİL YETKİSİNİN TAMAMEN VEYA

KISMEN KALDIRILMASI 200

I. Genel Olarak 200

II. Şartlan 201

A. Temsil Yetkisinin “Açık” Aşımı 201

B. Temsil Yetkisini Kullanmada Yetersizlik 203

III. Eşin Temsil Yetkisinin Tamamen veya Kısmen Kaldıırılmasının Modaliteleri 204

IV. Eşin Temsil Yetkisinin Kaldınldığının Üçüncü Kişilere Duyurulması 205

V. Eşin Temsil Yetkisinin Tamamen veya Kısmen Kaldmlmasmın Sonuçlan

VI. Temsil Yetkisinin Geri Verilmesi 206

1) TEDBİRLERİN ALINMASINI GEREKTİREN ŞARTLARDA DEĞİŞİKLİKLER 207

a) Tedbirlerin Değişen Şartlara Uyarlanması İlkesi 207

b) Şartlan 208

A. Maddi Şart 208

B. Şekil Şart 210

c) Değişiklik Karann Konusu ve Sonuçlan 211

2) 4320 SAYILI AİLENİN KORUNMASI HAKKINDA KANUNUN ÖNGÖRDÜĞÜ TEDBİRLER 212

İKİNCİ KISIM EVLİLİK BİRLİĞİNDE MAL REJÎMERÎ

§ 1. MAL REJİMİ HUKUKUNUN GENEL HÜKÜMLERİ 217

I. GENEL OL ARAK 217

ıı. MAL REJİMİ TÜRLER! 217

4) Yasal Mal Rejimi - Sözleşmesel Mal Rejimi 218

5) Olağan Mal Rejimi - Olağanüstü Mal Rejimi 218

I. MAL REJİMt SÖZLEŞMESİ 219

A. Genel Olarak 219

B. Şartlan 219

1) Kurucu Olgu: Tarafların Anlaşması 219

2) Geçerlilik Şartlan 221

aa. Ehliyet 221

bb. Şekil 222

3) Hüküm ve Sonuçlan 224

C. Mal Rejimi Sözleşmesinin Sona Ermesi 227

II. OLAĞANÜSTÜ MAL REJÎMÎ 227

a) Genel Olarak 227

b) Talep Üzerine Hakim Karanyla Olağanüstü Mal Rejimine Geçiş... 228

A. TMK 197/n Uyannca Olağanüstü Mal Rejimine Geçiş 228

B. Haklı Bir Sebebe Dayalı Olarak Olağanüstü Mal Rejimine

Geçiş 228

aa. Eşlerden Birisinin Talebi 229

bb. Haklı Bir Sebebin Varlığı 229

1) Genel Olarak . 229

2) Kanunda Öngörülen Örnekler 230

cc. Yetkili ve Görevli Mahkeme 233

C. TMK 210 Uyannca Olağanüstü Mal Rejimine Geçiş 233

c) Talep Olmaksızın Kanun Gereği Olağanüstü Mal Rejimine Geçiş... 234

d) Olağanüstü Mal Rejiminin Sona Ermesi 234

1) Genel Olarak 234

2) Anlaşmaya Dayalı Sona Erme 235

3) Eşlerden Birisinin Talebi Üzerine Sona Erme 235

III. MAL REJİMİNİN TASFİYESİNDE YETKİLİ VE GÖREVLİ OLAN MAHKEME * 236

1) Kural 236

2) Mal Rejiminin Tasfiyesinde Yetkili ve Görevli Olan Mahkeme.... 236

IV. ALACAKLILARIN KORUNMASI 238

YIL EŞLERİN MALVARLIKLARININ YÖNETİMİ 244

VIII. ENVANTER YAPILMASI 246

IX. EŞLER ARASINDAKİ BORÇLAR VE BORÇ ERTELEMESİ.. 248

§ 2. YASAL MAL REJÎMt OLARAK EDÎNÎLMÎŞ MALLARA

KATILMA REjlMl 251

4) GENEL OLARAK 251

5) EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJÎMlNDE

HAK SAHİPLİĞİ İLİŞKİSİ 253

I. Yasal Düzenleme 253

II. Eşlerin Kanuni Edinilmiş Mallan 254

A. Genel Olarak 254

B. “Mal Rejimi Süresince Edinme” ve “Karşılık” Kavramları 254

C. Edinilmiş Mallara İlişkin Yasal Örnekler 255

aa. Eşlerin Çalışmasının (Emeğinin) Karşılığı Olan Edinimler.. 255

bb. Sosyal Güvenlik veya Sosyal Yardım Kurum ve Kuruluşlarının veya Personele Yardım Amacı ile

Kurulan Sandık ve Benzerlerinin Yaptığı Ödemeler 258

cc. Çalışma Gücünün Kaybı Nedeniyle Ödenen Tazminatlar... 260

dd. Kişisel Malların Gelirleri 260

ee. Edinilmiş Malların Yerine Geçen (ikame) Değerler 262

D. Diğer Edinilmiş Mallar 264

III. Eşlerin Kanuni Kişisel Mallan 265

1) Genel Olarak 265

2) Kişisel Mallara İlişkin Yasal Örnekler 266

aa. Eşlerden Birinin Yalnız Kişisel Kullanımına Yarayan Eşya... 266

bb. Mal Rejiminin Başlangıcında Eşlerden Birine ait Bulunan veya Bir Eşinn Sonradan Miras Yoluyla ya da Herhangi Bir Şekilde Karşılıksız Kazanma Yoluyla Elde Ettiği

Malvarlığı Değerleri 268

cc. Manevi Tazminat Alacakları 270

dd. Kişisel Mallar Yerine Geçen Değerler 270

IV. Sözleşmesel Kişisel veya Edinilmiş Mallar 270

6) İSPAT 274

7) YÖNETİM, YARARLANMA VE TASARRUF 288

L Kural 277

2. Paylı Mülkiyet Payı Üzerinde Tasarruf 279

4) ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KARŞI SORUMLULUK 282

5) SONA ERME VE TASFİYE 283

I. Sona Erme 283

II. Tasfiye 287

A. Tasfiye Anlaşması ve Tasfiye Davası 287

aa. Genel Olarak 287

bb. Taraflar 292

cc. Süre 292

dd. Görev ve Yetki 293

B. Boşanma Davası; İştirak Nafakası; “Maddi Tazminat ve/veya Yoksulluk Nafakası” ve/veya Manevi Tazminat Talepleri ile Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Tasfiyesi Talebi Arasındaki İlişki 293

C. Malların Geri Verilmesi ve Borçlara İlişkin Eşlerarası Düzenlemeler 312

aa. Malların Geri Verilmesi 312

bb. Eşlerin Paylı Mülkiyetindeki Bir Malın Eşlerden Birisine

Tahsisi 313

aaa. Genel Olarak 313

bbb. Hukuksal Nitelik 313

ccc. Şartlan 316

cc. Borçlara İlişkin Eşlerarası Düzenlemeler 320

D. Malvarlığı Kesimlerinin Birbirinden Aynlması 320

aa. Genel Olarak 320

bb. TMK 228/II’ye Göre Hesaplanan Değer 322

E. Değer Artış Payı Alacağı 323

aa. Genel Olarak 323

bb. Şartlan 328

aaa. Genel Olarak ~ 328

bbb. Diğer Eşe Ait Bir Malvarlığı Unsuruna Yönelik

Katkı 328

ccc. Bağışlama Kastı ve Karşı Edimin Olmaması 335

ddd. Mal Rejiminin Tasfiyesi Anında Bir Değer

Artışının Varlığı 336

eee. Mal Rejiminin Tasfiyesinin Talep Edilmesi 337

cc. Değer Artış Payı Alacağının Hesaplanması 347

aaa. Değer Artışının Hesaplanması 347

bbb. Değer Artış Payının Hesaplanması 348

ccc. Değer Artış Payı Alacağı ve Hesaplanması 348

ddd. Hesaplamaya İlişkin Özel Durumlar 349

dd. Değer Artış Payı Alacağının Artık Değerr Hesabına Etkisi.. 351

ee. Muacceliyet 355

ff. Zamanından Önce Geri Ödeme Üzerine Eşlerin Anlaşması.. 356

gg. Eşlerin Değerr Artış Payı Üzerindeki Tasarrufları 357

4) Denkleştirme Alacağı 358

aa. Genel Olarak 358

bb. Eşlerin Borçlarının Malvarlığı Kesimlerindeki Konumu... 360

aaa. Genel Olarak 360

bbb. Borçların Edinilmiş Malları Yüklemesi Karinesi 362

ccc. İpoteklere İlişkin Özel Durum 363

cc. Denkleştirme Alacağımn Türleri 364

5) Eklenecek Değerler 366

aa. Genel Olarak 366

bb. Eklenecek Kazandırmaların Kapsamı ve Sınırı 368

6) Değer Tespiti (Değerleme) 371

7) Değerleme Anı (Tarihi) 375

8) Katılma Alacağı ve Hesaplanması 377

aa. Genel Olarak 377

bb. Artık Değerr ve Hesaplanması 377

cc. Artık Değere Yasal Katılım (Artık Değer Alacağı) ve

Katılma Alacağı 379

dd. Artık Değere Sözleşme Katılma 382

o. “•

aaa. Mal Rejiminin Ölümle Sona Ermesi Halinde 382

bbb. Mal Rejiminin Ölüm Dışında bir Sebeple Sona

Ermesi Hlinde 387

ee. Katılma Alacağı için Muacceliyet Anı ve Temerrüt 388

ff. Zamanaşımı 389

gg. Katılma Alacağının Hukuksal Niteliği, Ödenmesi ve

Hakim Kararıyla Ortadan Kaldırılması , 393

hh. Katılma Alacağımn İfası ve Erteleme 397

ii. Faiz Ödeme ve Teminat Gösterme Yükümü 399

jj. Katılma Alacağımn Miras Paylaşımına Etkisi 400

kk. Katılma Alacağından Feragat 401

j. Aile Konutu ve Ev Eşyası Üzerinde Sağ Kalan Eşin

Talep Hakkı 402

aa. Genel Olarak 402

bb. Hayatta Olan Eşin Talebi ve Hukuki Niteliği 404

cc. Şartlan 408

dd. Talebin Konusu 414

ee. Talebin Süresi 416

ff. TMK 240’m TMK 652 ile Olan İlişkisi 417

k. Üçüncü Kişilere Karşı Dava Hakkı 417

aa. Yasal Düzenleme ve Miras Hukukuna İlişkin Tenkis

Davası ile İlişkisi 417

bb. Şartlan 419

cc. Davanın Taraflan ; 420

dd. Talebin Süresi 422

ee. TMK 560 vd.nın Kıyasen Uygulanması 423

§ 3. SEÇİMLİK MAL REJİMLERİ 424

L MAL AYRILIĞI 424

4) Genel Olarak 424

5) Mal Aynlığında Yönetim Yaralanma ve Tasarruf 424

6) İspat 425

7) Borçlardan Sorumluluk 426

8) Paylı Mülkiyet Konusu Eşyanın Eşlerden Birisine Özgülenmesi.. 426

9) Mal Aynlığı Rejiminde Eşlerin Birbirlerin Malvarlığı Unsurlarına Katkılan 427

Wm PAYLAŞMALI MAL AYRILIĞI 428

lı Genel Olarak 428

4) Paylaşmalı Mal Ayrılığında Mal Rejiminin Sona Ermesi 429

5) Aileye Özgülenen Mallar 429

6) Katkıdan Doğan Alacak 431

7) Paylaştırmaya Aykırı Davranışlar 431

8) Paylaşma isteminin Reddi 432

9) Paylaştırma Yöntemi 432

10) Evliliğin İptali veya Boşanma ya da Ölüm Halinde Aile Konutu

ve Ev Eşyasının Hukuksal Durumu 432

I. Yasal Düzenleme 432

II. Aile Konutunda Kalma Hakkının Şerhi 434

III. MAL ORTAKLIĞI 436

A. Genel Olarak 436

B. Türleri 436

C. Genel Mal Ortaklığı 437

1) Malvarlığı Yapısı 437

2) Kişisel Mallara ve Ortaklık Mallarına Giren Malvarlığı

Unsurları 437

aa. Kişisel Mallar 437

bb. Ortaklık Malları 438

3) îspat 439

4) Yönetim Tasarruf 439

5) Üçüncü Kişilere Karşı Sorumluluk 441

6) Mal Rejiminin Sona Ermesi ve Tasfiye 442

aa. Sona Erme Anı 442

bb. Kişisel Mala Ekleme 443

cc. Denkleştirme Alacağı 443

dd. Borçların Düzenlenmesi 443

ee. Değer Artış Payı Alacağı 444

ff. Değerleme Anı 444

gg. Paylaşma 444

a) Paylaşma Oram T. 444

b) Paylaşma Usulü 445