Evliliğin Sona Ermesine İlişkin Yabancı Adli ve İdari Kararların Nüfus Kütüğüne Doğrudan Tescili

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Sunuş 7
Önsöz 9
Kısaltmalar Cetveli 17
Giriş 19
Birinci Bölüm
TÜRK HUKUKUNDA YABANCI BOŞANMA
KARARLARININ TANINMASI
I. 5718 SAYILI MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK VE USUL HUKUKU HAKKINDA KANUN HÜKÜMLERİ KAPSAMINDA YABANCI BOŞANMA KARARLARININ TANINMASI 23
A. Genel Olarak 23
B. Yabancı Boşanma Kararlarının Tanınma Usulü 25
1. Tenfizden Ayrı Olarak Tanıma 25
a. Görülmekte Olan Dava Sırasında Tanıma 25
aa. Kesin Hüküm İtirazı ile Görülmekte Olan Dava Sırasında Tanıma Talebinde Bulunma 27
bb. Kesin Delil Etkisi ile Görülmekte Olan Dava Sırasında Tanıma Talebinde Bulunma 29
b. Türkiye’de Derdest Bir Davadan Ayrı Bir Dava ile Tanıma Talebinde Bulunma 31
c. Doğrudan Tanıma 33
2. Tenfiz ile Birlikte Tanıma 34
C. Tanımanın Ön Koşulları 34
1. Yabancı Mahkemeden Verilmiş Bir İlamın Olması 35
a. Mahkeme Kavramı 35
b. İlam Kavramı 38
c. Mahkeme Kararının Aranmadığı Haller/İstisnalar 40
2. Yabancı Mahkemeden Hukuk Davalarına İlişkin Olarak Verilmiş Bir İlamın Olması 42
3. Yabancı Mahkemeden Verilmiş Olan İlamın Kesinleşmiş Olması 42
D. Tanımanın Asıl Koşulları 45
1. İlamın Türk Mahkemelerinin Münhasır Yetkisine Girmeyen Bir Konuda Verilmiş Olması 46
2. İlamın Dava Konusu veya Taraflarla Gerçek Bir İlişkisi Bulunmadığı Halde Kendisine Yetki Tanıyan Bir Devlet Mahkemesince Verilmiş Olmaması 50
3. Hükmün Kamu Düzenine Açıkça Aykırı Olmaması 52
4. Savunma Hakkının İhlal Edilmemiş Olması 55
E. Tanımanın Sonuçları 58
1. Kesin Hüküm Etkisi 58
2. Kesin Delil Etkisi 59
II. NÜFUS HİZMETLERİ KANUNU m. 27/A’NIN UYGULAMA ALANINA GİREN KARARLAR İLE BAĞLANTILI BAZI MİLLETLERARASI SÖZLEŞMELER 60
A. Genel Olarak 60
B. Çok Taraflı Sözleşmeler 62
1. Evlilik Bağına İlişkin Kararların Tanınması Hakkında Sözleşme 62
2. Çocuklara Karşı Nafaka Yükümlülüğü Konusundaki Kararların Tanınması ve Tenfizine İlişkin Sözleşme 64
3. Nafaka Yükümlülüğü Konusundaki Kararların Tanınmasına ve Tenfizine İlişkin Sözleşme 68
4. Çocukların Velayetine İlişkin Kararların Tanınması ve Tenfizi ile Çocukların Velayetinin Yeniden Tesisine İlişkin Avrupa Sözleşmesi 70
5. Velayet Sorumluluğu ve Çocukların Korunması Hakkında Tedbirler Yönünden Yetki, Uygulanacak Hukuk, Tanıma, Tenfiz ve İşbirliğine Dair Sözleşme 72
C. İki Taraflı Sözleşmeler 74
1. Türkiye ile Cezayir Arasında Hukuki İşbirliğine İlişkin Sözleşme 74
2. Türkiye ile Irak Arasında Hukuki ve Adli İşbirliği Sözleşmesi 75
3. Türkiye ile Tunus Arasında Hukuki ve Ticari Konularda Adli Kararların Tanınması ve Yerine Getirilmesi Hakkında Sözleşme 77
4. Türkiye ile Ukrayna Arasında Hukuki Konularda Adli Yardımlaşma ve İşbirliği Anlaşması 78
İkinci Bölüm
5490 SAYILI NÜFUS HİZMETLERİ KANUNU KAPSAMINDA EVLİLİĞİN SONA ERMESİNE İLİŞKİN YABANCI ÜLKE KARARLARININ NÜFUS KÜTÜĞÜNE TESCİLİ
I. TESCİL KAVRAMI VE TESCİLİN AMACI 81
A. Tescil Kavramı ve Tescilin Hukuki Niteliği 81
B. Tescilin Hukuki Niteliğinin Değerlendirilmesi 93
C. Tescilin İşlevi ve Amacı 96
D. Mahkemeye Erişim Hakkı 99
1. Genel Olarak 99
2. Tescil Yolunun/Kurumunun Mahkemeye Erişim Hakkı Kapsamında Değerlendirilmesi 100
II. TESCİL ŞARTLARI 103
A. Genel Olarak 103
B. Nüfus Hizmetleri Kanunu m. 27/A’da Belirtilen Tescil Şartları 104
1. Kararın Boşanmaya, Evliliğin Butlanına, Evliliğin İptaline veya Evliliğin Mevcut Olup Olmadığının Tespitine İlişkin Olması 104
2. Kararın Verildiği Devletin Kanunlarına Göre Konusunda Yetkili Adlî veya İdarî Makamlar Tarafından Verilmiş Olması 107
a. Kararın Konusunda Yetkili Makamlar Tarafından Verilmiş Olması 108
b. Adli Makamlar Tarafından Verilen Kararlar 110
c. İdari Makamlar Tarafından Verilen Kararlar 111
3. Kararın Usulen Kesinleşmiş Olması 116
a. Usulen Kesinleşme Kavramı 116
b. Nüfus Hizmetleri Kanunu m. 27/A Kapsamında Usulen Kesinleşme 119
4. Kararın Türk Kamu Düzenine Açıkça Aykırı Bulunmaması Gerekliliği 122
a. Kamu Düzeni Kavramı 122
aa. Kamu Düzeninin Tanımı ve Özellikleri 122
bb. Kamu Düzenini İhlal Edebilecek Haller 125
b. Nüfus Hizmetleri Kanunu m. 27/A Kapsamında Kamu Düzenine Aykırılık Denetimi 129
aa. Kamu Düzeni Denetimine Yetkili Makam 129
bb. Kamu Düzeni Denetiminin Kapsamı 131
5. Tarafların Bizzat veya Vekilleri Aracılığıyla Birlikte veya Taraflardan Birinin Ölmüş ya da Yabancı Olması Halinde Türk Vatandaşı Olan Diğer Taraf veya Vekilinin Tek Başına Başvurması 133
C. 30325 sayılı Yabancı Ülke Adli veya İdari Makamlarınca Verilen Kararların Nüfus Kütüğüne Tescili Hakkında Yönetmelik’te Belirtilen Tescil Şartları 140
1. Taraflardan Birinin Türk Vatandaşı Olması 140
2. Tarafların Başvuruları Arasındaki Sürenin Doksan Gün Olması 140
3. Karara İlişkin Türk Mahkemelerinde Görülmekte Olan veya Reddedilmiş Bir Davanın Olmaması 141
4. 30325 sayılı Yabancı Ülke Adli veya İdari Makamlarınca Verilen Kararların Nüfus Kütüğüne Tescili Hakkında Yönetmelik’te Belirtilen Tescil Şartları Hakkındaki Görüşümüz 142
III. TESCİL BAŞVURUSU USULÜ VE HUKUKİ SÜRELER 142
A. Tescil Başvurusu İçin Gerekli Belgeler ve Belgelerin Değerlendirilme Usulü 142
1. Başvuruda İbraz Edilmesi Zorunlu Belgeler 142
2. Türk Adli Makamlarından Alınması Gereken Belge 146
3. Çok Uyruklu Kişilere Ait İşlemler 147
4. Başvurunun Kayda Alınması ve Başvuru Tarihi 148
5. Başvuru Belgelerinin Ön İncelemesi 150
B. Tescil İşleminin Yapılacağı Makam ve Başvuru İnceleme Usulü 151
1. Başvuru Yapılacak Merciler 151
2. Başvuru Usulü 152
3. Başvuru İnceleme Komisyonu 152
4. Komisyonun Çalışma Usul ve Esasları 153
5. Düzeltme Kararı 156
C. Tescile Yönelik Verilen Kararlara İlişkin Hukuki Süreler 157
1. Tescil İşlemleri ve Tescilin Aile Kütüğüne İşlenme Süresi 157
2. Kararların Kesinleşme Tarihi 157
IV. TESCİL BAŞVURUSUNUN KABULÜ VE REDDİNİN HUKUKİ SONUÇLARI 158
A. Tescil Başvurusunun Kabulü Halinde Hukuki Sonuçlar 158
1. Genel Olarak 158
2. Tescil İşleminin “Tanıma” Sayılıp Sayılamayacağı 158
3. Bir Mahkeme Kararı Olmaksızın Gerçekleşen İdari Boşanmaların Tescil Edilebilir Olması 160
4. Yabancı Adli veya İdari Makam Kararında Yer Alan Boşanma Hükmü Dışındaki Hususlar 162
5. Tescil Talebinde Bulunmaksızın Doğrudan Tanıma Davası Açılıp Açılamayacağı 164
B. Tescil Başvurusunun Reddi Halinde Hukuki Sonuçlar 167
1. Genel Olarak 167
2. Tescil Şartlarını Sağlamayan Bir Yabancı Adli veya İdari Kararın Tescil Edilmesi Halinde Yapılmış Olan Tescil İşlemine Karşı Başvurulabilecek Kanun Yolları 167
3. Tescil Talebinin Reddi Halinde Başvurulabilecek Kanun Yolları 169
Sonuç 173
EKLER
EK–1: Yabancı Ülke Adli veya İdari Makamlarınca Boşanmaya, Evliliğin Butlanına, İptaline veya Mevcut Olup Olmadığının Tespitine İlişkin Olarak Verilen Kararların Nüfus Kütüğüne Tesciline İlişkin Form 181
EK–2: Adli veya İdari Makam Kararı Teslim Fişi 183
EK–3: Karar Tutanağı 184
EK–4: Yabancı Ülke Adli veya İdari Makamlarınca Boşanmaya, Evliliğin Butlanına, İptaline veya Mevcut Olup Olmadığının Tespitine İlişkin Olarak Verilen Kararların Kabulüne İlişkin Karar Örnekleri 185
EK–5: Yabancı Ülke Adli veya İdari Makamlarınca Boşanmaya, Evliliğin Butlanına, İptaline veya Mevcut Olup Olmadığının Tespitine İlişkin Olarak Verilen Kararların Red Sebeplerine ve Redde İlişkin Karar Örnekleri 186
EK–6: Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi’ne Taraf Devletler Listesi 187
EK–7: Tasdik Şerhi Örneği 188
EK–8: Bilgilendirme Formu 189
EK–9: Yabancı Ülkelerde Boşanmaya, Evliliğin Butlanına/İptaline veya Mevcut Olup Olmadığının Tespitine İlişkin Karar Veren Makamların (İdari/Adli) Listesi 190
EK–10: Finlandiya Nüfus Tesciline Başvuru Formu 196
EK–11: İzmir İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğüne Sunulan Dilekçe 197
EK–12: İzmir İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğünden Gönderilen Cevap 198
Kaynakça 199
Kavramlar Dizini 211