Evlilik Birliğinin Temsili
Ayşe HAVUTÇU
EVLİLİK BİRLİĞİNİN TEMSİLİ
- Eşlerin Birliği Temsil Yetkisinin Anlamı
- Eşlerin Birliği Temsil Yetkisinin Koşulları
- Eşlerin Müteselsil Sorumluluğu
- Temsil İşleminin Ayni Hak İktisabına Etkisi
- Temsil Yetkisinin Kaldırılması Veya Sınırlanması
İçindekiler
Önsöz 7
Kısaltmalar 15
GİRİŞ
I. KONUNUN SUNUMU 17
II. İNCELEMENİN AMACI VE SINIRLARI 18
BİRİNCİ BÖIÜM EVLİLİK BİRLİĞİNDE TEMSİL KAVRAMI, EVLİLİK BİRLİĞİNDE TEMSİL KURUMUNDAKİ GELİŞMELER VE BİRLİĞİN TEMSİLİ İLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMALAR
§ 1. EVLİLİK BİRLİĞİNDE TEMSİL KAVRAMI, BORÇLAR KANUNUNDA
DÜZENLENEN TEMSİL KURUMU İLE İLİŞKİSİ 21
A. Evlilik Birliğinde Temsil Kavramı. 21
B. Borçlar Hukukunda Düzenlenen Temsil Kurumu Karşılaştırılması 22
A. Borçlar Hukukunda Temsil Kurumunun Anlamı ve İşlevi 22
B. Eşlerin Birliği Temsil Yetkisinin, Borçlar Hukukundaki Anlamıyla Temsilden Farkı.. 24
A. Eşlerin Birliği Temsil Yetkisinin Borçlar Hukuku Bakımından Temsil Türlerinden Birinin Kapsamına Girmemesi 24
B. Evlilik Birliğinde Temsil Kurumunun Kendine Özgü Niteliği 27
C. Borçlar Hukukunun Temsile İlişkin Hükümlerinin Evlilik Birliğinde Uygulama Alanı.28
§ 2. 743 SAYILI TÜRK MEDENİ KANUNDA EVLİLİK BİRLİĞİNİN
TEMSİLİNDE BENİMSENEN DÜZEN 29
II. Genel Olarak 29
III. 743 Sayılı Türk Medeni Kanunun Benimsediği Temsil Düzenine Etkjlj
Olan Temel Düşünce 31
§ 3. EVLİLİK BİRLİĞİNİ TEMSİL KURUMUNDA ORTAYA ÇIKAN
GELİŞMELER 32
Genel Olarak Aile Hukukunda Ortaya Çıkan Gelişmeler 32
I. İsviçre'de 1984 Tarihli Federal Yasa ile Evlilik Birliği Hukukunda Yapılan Reform Sonucu Evlilik Birliğinin Temsilinde Benimsenen Yeni Düzen ve Diğer Bazı Ülkelerdeki Durum 33
A. İsviçre'de 1984 Tarihli Federal Yasa ile Evlilik Birliği Hukukunda Yapılan Reform Sonucu Evlilik Birliğinin Temsilinde Benimsenen Yeni Düzen 33
B. Diğer Bazı Ülkelerdeki Durum 35
A. Alman Hukuku 35
B. Avusturya Hukuku 36
II. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanununda Evlilik Birliğinin Temsilinde Benimsenen Model 37
A. Genel Olarak 37
B. Yeni Temsil Düzeninin Yarar ve Sakıncaları 39
II. Genel Çerçevede Yeni Temsil Düzenin Sağladığı Yararlar ve Sakıncalı Yönleri 39
III. Müteselsil Sorumluluk İlkesine Yönelik Eleştiriler 40
C. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanununun Temsile İlişkin Hükümlerinin Zaman Bakımından Yürürlüğü 44
§4. EVLİLİK BİRLİĞİNİN TEMSİLİNİ DÜZENLEYEN HÜKÜMLERİN EMREDİCİ KARAKTERİ VE EŞLERİN BİRLİĞİ TEMSİL YETKİSİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ 46
A. Evlilik Birliğinin Temsilini Düzenleyen Hükümlerin Emredici Karakteri 46
B. Eşlerin Birliği Temsil Yetkisinin Hukuki Niteliği 48
IkİNCi BÖIÜM
EVLİLİK BİRLİĞİNİ TEMSİL YETKİSİNİN KONUSU, KAPSAMI VE EVLİLİK BİRLİĞİNİ TEMSİLİN KOŞULLARI
§ 1. EVLİLİK BİRLİĞİNİ TEMSİL YETKİSİNİN KONUSU 51
A. Genel Olarak 51
B. Temsil Yetkisinin Konusuna Giren Hukuki İşlemler 52
1. Borçlandırıcı İşlemler 52
2. Tasarruf İşlemleri 53
1. İsviçre/Türk Hukukunda Öğretideki Görüşler 53
2. Tasarruf İşlemi Kavramı ve Birliği Temsil Yetkisinin Diğer Eşin Malvarlığına
Dahil Haklar Üzerinde Tasarruf Yetkisini İçerip İçermediği Sorunu 55
a. 743 Sayılı Türk Medeni Kanunu Bakımından 56
aa. Mal Ayrılığında 56
bb. Mal Birliğinde 56
cc. Mal Ortaklığında 58
b. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu Bakımından 59
3. Görüşümüz 61
§ 2. EVLİLİK BİRLİĞİNİ TEMSİL YETKİSİNİN KAPSAMI: AİLENİN
İHTİYAÇLARI 62
I. Genel Olarak 62
II. Ailenin İhtiyaçları Kavramı 63
III. Ailenin İhtiyaçları Dışında Kalan Alan 64
IV. Birliğin Giderleri ile Ailenin İhtiyaçları Arasındaki İlişki 66
V. Ailenin İhtiyaçlarına Göre Birliği Temsil Yetkisinin Türleri ve Kapsamı 68
A. Genel Olarak 68
B. Olağan Temsil Yetkisinin Kapsamı: Sürekli İhtiyaçlar 70
A. Ailenin Sürekli İhtiyaçları Kavramı 71
B. Ailenin Sürekli İhtiyaçlarının Belirlenmesi 72
A. Objektif Olarak Sürekli İhtiyaçlardan Sayılmaya Elverişli İhtiyaçlar 72
B. Sürekli İhtiyaçların Aileye Göre Somutlaştırılması 75
C. Olağan Temsil Yetkisinin Yarışması 77
C. Olağanüstü Temsil Yetkisinin Kapsamı: Diğer İhtiyaçlar 78
II. Genel Olarak 78
III. Aile Konutunun Kira ile Sağlanması veya Satın Alınmasının Diğer İhtiyaçlar Kapsamına Girip Girmeyeceği Sorunu 79
VI. Kredili İşlemlerle Ailenin İhtiyaçlarının Karşılanması Bakımından
Temsil Yetkisinin Kapsamı 83
A. Geniş Anlamda Kredili İşlemler 85
B. Kredi Kartı ile Yapılan Alışverişler 87
C. Bankadan Alınan Nakit Krediler veya Ödünç Sözleşmeleri 92
D. Kredili Mevduat Hesaplarına Bağlı Banka Kartlarının Kullanılması 94
E. Bağlı Kredilerin Durumu 94
§ 3. EVLİLİK BİRLİĞİNİ TEMSİLİN KOŞULLARI 94
I. Evlilik Birliğini Temsilin Ortak Koşulları 94
A. Geçerli Bir Evlenmenin Varlığı 95
1. Kural - 95
2. Nişanlı Statüsündeki Kişilerin Durumu 96
3. Evlilik Koşulunun Varlığı Konusunda Üçüncü Kişinin iyi Niyetinin
Korunması Sorunu 98
B. Ortak Yaşamın Devamı 100
I. Ailenin İhtiyaçlarıyla İlgili Hukuki İşlemin Varlığı 104
A. Ehliyet 105
A. Eşlerden Birinin Ayırtım Gücünün Olmaması 105
B. Eşlerden Birinin Kısıtlı Olması. 106
C. Eşlerden Birinin Yasal Danışmanlık Altında Olması 109
D. Eşlerden Birine Kayyım Atanması 110
II. Olağanüstü Temsilde Aranan Ek Koşullar 110
A. Eş Tarafından Yetkilendirilme 111
B. Yargıç Tarafından Yetkilendirilme 114
C. Birliğin Menfaatleri Bakımından Gecikilmesinde Sakınca Olan Bir
Durumun Varlığı. 116
ÜÇÜNCÜ BÖIÜM TEMSİLİN HÜKÜM VE SONUÇLARI, TEMSİL YETKİSİNİN KALDIRILMASI
§1. TEMSİLİN HÜKÜM VE SONUÇLARI 119
II. Eşlerin Üçüncü Kişiye Karşı Sorumluluk Durumu 119
A. Eşlerin Müteselsil Sorumluluğu 119
A. Genel Olarak 119
B. Müteselsil Sorumluluğun Kapsamı 122
1. Konu Bakımından 122
2. Eşlerin Sorumlu Malvarlığı Değerleri Bakımından 122
C. Müteselsil Sorumluluk Koşullarının Gerçekleştiğinin İspatı 123
B. İşlemi Yapan Eşin Tek Başına Sorumlu Olduğu Haller 125
1. Üçüncü Kişinin Rızası 125
2. Temsil Yetkisinin Aşılması 126
C. Eşler Arasındaki İlişkide Müteselsil Sorumluluğun Etkileri 128
III. İktisap İşlemi Olarak Birliği Temsil İşleminin Etkileri: Eşlerin Üçüncü Kişiden Hak İktisabı 130
a. Genel Olarak ..130
b. Alacak Hakkı Bakımından 131
c. Ayni Hak-Özellikle Mülkiyet Hakkı Bakımından 133
1. Alman Hukukundaki Görüşler I 134
a. BGB §1357'nin Ayni Etkisinin Olmadığı Görüşü 135
aa. Görüşün Ortak Paydası: Temsil Kapsamındaki İşlemle Eşlerin Üçüncü Kişiden Ayni Hak İktisabının Eşya Hukuku İlkelerine Tabi Olması 135
bb. Eşlerin Genel Hükümlere Ayni Hak İktisabını Açıklamaya Yönelik Görüşler
Arasındaki Farklılıklar 137
aaa. Ayni Anlaşmada Taraf İradelerinin Müşterek Mülkiyet Tesisine Yönelik Olduğu
Düşüncesi 137
bbb. Karşı Edim İlkesine Göre Mülkiyet Hakkının Kazanılacağı Düşüncesi 138
ccc. Temsil Kapsamındaki İşlemin Bölünemez Alacak Yarattığı Düşüncesi 138
b. BGB §1357'nin Ayni Etki Taşıdığı Görüşü 139
I. İsviçre Hukukundaki Görüşler 140
A. Üçüncü Kişiden Ayni Hak İktisabının Eşya Hukuku İlkelerine Tabi Olması 140
B. Paylı Mülkiyet Karinesi ve Eşlerin Ayni Hak Sahipliği 143
II. Türk Hukuku Bakımından Görüşümüz..... 144
§ 2. TEMSİL YETKİSİNİN KALDIRILMASI 146
A. Genel Olarak 146
B. Olağanüstü Temsil Yetkisi Bakımından TMK. m.190'ın Uygulama Alanı 148
C. Temsil Yetkisinin Kaldırılmasının Koşulları 149
A. Maddi Koşullar 149
II. Temsil Yetkisinin Varlığı 149
III. Temsil Yetkisinin Aşılması veya Kullanılmasında Yetersiz Kalınması 149
A. Temsil Yetkisinin Aşılması 149
aa. Olağan Temsil Yetkisinde Yetki Aşımı 150
bb. Olağanüstü Temsil Yetkisinde Yetki Aşımı 152
B. Temsil Yetkisinin Kullanılmasında Yetersizlik 153
B. Şekli Koşul: Eşin İstemi 153
D. Temsil Yetkisinin Kaldırılmasının Sonuçları 155
A. Eşler Arasındaki İlişkide Yetkinin Kaldırılmasının Sonuçları 155
B. Üçüncü Kişilere Karşı Yetkinin Kaldırılmasının Sonuçları 155
1. Üçüncü Kişinin İyiniyetinin Korunması 155
2. Üçüncü Kişinin İyiniyet İddiasında Bulunamayacağı Haller 156
E. Temsil Yetkisinin İade Edilmesi 158 Sonuç 159
Bibliyoğrafya