Deniz Yoluyla Gerçekleştirilen Konteyner Taşımacılığında Görev Alanların Hukuki Sorumluluğu
DENİZ YOLUYLA GERÇEKLEŞTİRİLEN KONTEYNER TAŞIMACILIĞINDA GÖREV ALANLARIN HUKUKİ SORUMLULUĞU
Ezgi HEPGÜLERLER
- Konteyner ve Konteyner Taşımacılığı
- Kombine Taşımacılık
- Konteyner Taşıma Sistemleri
- Konteyner Taşımacılığında Teslim Alma, Yükleme, İstif ve Boşaltma Aşamaları
- Taşıyan ve Hukuki Sorumluluğu
- Gemi İşletmeyen Taşıyan
- Taşıtan, Yükleten ve Gönderilenin Hukuki Sorumluluğu
- Taşıma Terminali İşleticilerinin Hukuki Sorumluluğu
- Donatan ve Gemi İşletme Müteahhidinin Hukuki Sorumluluğu
- Kaptan ve Hukuki Sorumluluğu
İÇİNDEKİLER
Önsöz 5
Kısaltmalar Listesi 13
Özet 15
Giriş 17
BİRİNCİ BÖLÜM
KONTEYNER VE KONTEYNER TAŞIMACILIĞI
1.1. KONTEYNER 19
1.1.1. Tanımı 19
1.1.2. Tarihçesi 21
1.1.3. Çeşit ve Yapısı 23
1.1.4. Hukuki Niteliği 26
1.1.4.1. Genel Olarak 26
1.1.4.2. Eşya Hukukuna Göre Bütünleyici Parça (Mütemmim Cüz) ve Konteyner’in Geminin Bütünleyici Parçası Olarak Değerlendirilmesi 28
1.1.4.3. Eşya Hukukuna Göre Eklenti (Teferruat) ve Konteynerin Geminin Eklentisi Olarak Değerlendirilmesi 30
1.1.4.4. Müstakil Bir Eşya Olarak Konteyner 33
1.1.5. Mülkiyet Sorunu 34
1.1.6. Konteyner Gemileri 37
1.2. KONTEYNER TAŞIMACILIĞI 47
1.2.1. Konteyner Taşımacılığının Tarihçesi 47
1.2.2. Konteyner Taşımacılığına Geçiş Nedenleri 51
1.2.3. Konteyner Taşımacılığı Çeşitleri 52
1.2.3.1. Door to Door (Kapıdan Kapıya Taşımacılık) 52
1.2.3.2. Point to Point (Terminalden Terminale Taşımacılık) 53
1.2.3.3. Port to Port (Limandan Limana Taşımacılık) 53
1.2.4. Konteyner Taşımacılığı ve Konişmento 53
1.2.4.1. Konişmento Hakkında Genel Bilgi 53
1.2.4.2. Konteyner Taşımacılığında Kullanılan Konişmento 54
1.2.5. Konteyner Taşımacılığı ve Karma Taşıma Sözleşmesi 59
1.2.5.1. Karma Taşıma Sözleşmesi Hakkında Genel Bilgi 59
1.2.5.2. Karma (kombine) Taşıma Sözleşmesinin Hukuki Niteliği ve Konteyner Taşımacılığı 65
1.2.5.3. Karma Taşımalarda Düzenlenen Konşimento ve Konteyner Taşımacılığı 67
1.2.6. Konteyner Taşımacılığının Fayda ve Sakıncaları 70
1.2.6.1. Konteyner Taşımacılığının Faydaları 70
1.2.6.2. Konteyner Taşımacılığının Sakıncaları 72
İKİNCİ BÖLÜM
KONTEYNER TAŞIMACILIĞINDA TAŞIMA SİSTEMLERİ,
YÜKLEME, İSTİF, BOŞALTMA VE TESLİM AŞAMALARI
2.1. GENEL OLARAK KONTEYNER TAŞIMA SİSTEMLERİ 75
2.1.1. Şasi Sistemi 75
2.1.2. Van Sistemi 75
2.1.3. Straddle Taşıyıcı Sistemi 75
2.1.4. Forklift Sistemi 76
2.1.5. Komputürize Konteyner Elleçleme Sistemi 76
2.1.6. Köprü Vinç Sistemi 76
2.1.7. Lash (Lighters Aboard Ship) Sistemi 76
2.1.8. Huckepack Sistemi 77
2.1.9. RO/RO (Roll-On/Roll-Off) 77
2.2. KONTEYNER TAŞIMACILIĞINDA TESLİM ALMA 78
2.3. KONTEYNER TAŞIMACILIĞINDA YÜKLEME 80
2.3.1. Genel Olarak 80
2.3.2. Yüklemede Bekleme Müddeti Sorunu 81
2.4. KONTEYNER TAŞIMACILIĞINDA İSTİF 84
2.5. KONTEYNER TAŞIMACILIĞINDA BOŞALTMA 89
2.6. KONTEYNER TAŞIMACILIĞINDA TESLİM 92
2.6.1. Genel Olarak 92
2.6.2. Yük Ziya ve Hasarında İhbar Meselesi 98
2.6.3. Gönderilen Tarafından Malın Teslim Alınmasından Kaçınma 103
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KONTEYNER TAŞIMACILIĞININ YÜKLEME, İSTİF,
BOŞALTMA VE TESLİM AŞAMALARINDA GÖREV ALANLARIN
HUKUKİ SORUMLULUKLARI
3.1. TAŞIYAN VE HUKUKİ SORUMLULUĞU 107
3.1.1. Genel Olarak 107
3.1.2. Taşıyanın Yüke Özen Sorumluluğu 110
3.1.3. Taşıyanın Gemiyi Denize, Yola ve Yüke Elverişli Bulundurma Borcu Bakımından Konteyner ve Konteyner Gemileri 111
3.1.4. Taşıyanın Sorumluluğunun Kanuni Sınırları 116
3.1.5. Taşıyanın Sorumluluğunu Düzenleyen Hükümlerin Niteliği ve Emredici Hükümlerin Uygulanmadığı Haller 120
3.1.6. Gemi İşletmeyen Taşıyan 123
3.1.6.1. Genel Olarak 123
3.1.6.2. Gemi İşletmeyen Taşıyanın Gemi İşletenlerle Yaptığı Sözleşmeler ve Bu Sözleşmelerden Doğan Sorumluluğu 124
3.1.6.3. Gemi İşletmeyen Taşıyanın Yük İlgileri ile Yaptığı Sözleşmeler ve Bu Sözleşmelerden Doğan Sorumluluğu 126
3.1.6.3.1. Gemi İşletmeyen Taşıyanın Yük İlgilileri ile Yaptığı Sözleşmenin Taşıma İşleri Komisyonculuğu Sözleşmesi Olarak Değerlendirilmesi 126
3.1.6.3.2. Gemi İşletmeyen Taşıyanın Yük İlgilileri ile Yaptığı Sözleşmenin Taşıma Sözleşmesi Olarak Değerlendirilmesi 127
3.1.6.3.3. Gemi İşletmeyen Taşıyanın Yük İlgilileri ile Yaptığı Taşıma İşleri Komisyonculuğu Sözleşmesinden Doğan Sorumluluğu 129
3.1.6.3.4. Gemi İşletmeyen Taşıyanın Yük İlgilileri ile Yaptığı Taşıma Sözleşmesinden Doğan Sorumluluğu 129
3.1.6.3.4.1. Deniz Yolu ile Eşya Taşınma Sözleşmesinden Doğan Sorumluluk 129
3.1.6.3.4.2. Çok Türlü Eşya Taşıma Sözleşmesinden Doğan Sorumluluk 133
3.2. TAŞITAN, YÜKLETEN VE GÖNDERİLENİN HUKUKİ SORUMLULUĞU 134
3.3. TAŞIMA TERMİNALİ İŞLETİCİLERİNİN HUKUKİ SORUMLULUĞU 139
3.3.1. Taşıma Terminalinde Görev Alan Kişilerden Başlıcaları 142
3.3.1.1. Yükleme ve Boşaltma Müteahhitleri 142
3.3.1.1.1. Genel Olarak Yükleme ve Boşaltma Müteahhitleri 142
3.3.1.1.2. Konişmentolarındaki Himalaya (The Himalaya Clause) Şartına Göre Yükleme ve Boşaltma Şirketlerinin Sorumluluğu 144
3.3.1.2. Motorcular 146
3.3.1.3. Transitçiler 146
3.3.1.4. Depolama İşi ile Uğraşanlar 146
3.3.1.5. İstifçiler 146
3.3.2. Uluslararası Ticarette Taşıma Terminali İşleticilerinin Hukuki Sorumluluğu Hakkında Birleşmiş Milletler Sözleşmesine Göre Terminal İşleticilerinin Sorumluluğu 147
3.3.3. Türk Hukukuna Göre Terminal İşletmecilerinin Sorumluluğunun Özellik Oluşturduğu Durumlar 149
3.3.3.1. Taşıma Terminali İşleticileri Yük Üzerinde Zilyet Sıfatına Sahiptirler 149
3.3.3.2. Taşıma Terminali İşletmecileri Yükle İlgili Şahısların veya Taşıyanın Yardımcı Şahsıdır 150
3.3.3.3. Taşıma Terminali İşleticilerinin Fiilleri Nedeniyle Taşıyanın Sorumluluğu 153
3.3.3.4. Taşıma Terminali İşleticisi Alt Sözleşmenin Tarafıdır 154
3.4. DONATAN VE HUKUKİ SORUMLULUĞU 154
3.5. GEMİ İŞLETME MÜTEAHHİDİ VE HUKUKİ SORUMLULUĞU 161
3.6. FORWARDER ACENTE VE HUKUKİ SORUMLULUĞU 162
3.7. KAPTAN VE HUKUKİ SORUMLULUĞU 165
Sonuç 169
Kaynakça 175
Kavramlar Dizini 179
