İş İlişkisinde İfade Özgürlüğü

Dr. Fatih GÜLTEKİN

İÇİNDEKİLER
Giriş
Birinci Bölüm
Temel İnsan Hakkı Olarak İfade Özgürlüğü
1. İfade Özgürlüğünün Kapsamı ve Korunmasına Yönelik Getirilen Düzenlemeler
1.1. İfade Özgürlüğünün Kapsam ve İşlevi
1.2. İfade Özgürlüğüne İlişkin Hukuki Düzenlemeler
1.2.1. Uluslararası Düzenlemeler
1.2.2. Ulusal Düzenlemeler
1.2.3. Temel Hak ve Özgürlüklere İlişkin Uluslararası Sözleşmeler ile Ulusal Düzenlemelerin Çatışması
1.3. İfade Özgürlüğünün Korunmasına İlişkin Devletin Yükümlülüğü
1.3.1. Devletin Negatif Yükümlülüğü
1.3.2. Devletin Pozitif Yükümlülüğü
2. İfade Özgürlüğünün Sınırlandırılması
2.1. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi'nin İfade Özgürlüğünün Sınırlandırılmasına Yönelik Ölçütleri
2.1.1. Müdahalenin Varlığı
2.1.2. Sınırlamanın Kanunla Öngörülmüş Olması
2.1.3. Kısıtlamanın Meşru Bir Amacının Bulunması
2.1.4. Kısıtlamanın Demokratik Toplum Düzeninin Gereklerine Uygun Olması
2.2. İfade Özgürlüğünü Kötüye Kullanma Yasağı
3. Temel Hakların Yatay Etkisi Bağlamında İfade Özgürlüğünün İş Hukukuna Etkisi
3.1. Temel Hakların Özel Hukuk İlişkilerine Doğrudan Etkisi
3.2. Temel Hakların Özel Hukuk İlişkilerine Dolaylı Etkisi
İkinci Bölüm
İşverenin Soru Sorma Hakkı Bağlamında İş Başvurusunda Bulunan Kişinin İfade Özgürlüğü
1. İşverenin Soru Sorma Hakkı ve Sınırları
1.1. Genel Olarak
1.2. Soru Sorma Hakkının Sınırları
1.2.1. Soru Sorma Hakkının Kişisel Verilerle İlişkisi
1.2.2. Soru Sorma Hakkının Ayrımcılık Yasağı ile İlişkisi
1.3. Sözleşme Öncesi Sorumluluk ve İş Başvurusunda Bulunan Kişinin Yükümlülükleri
1.3.1. İş Başvurusunda Bulunanın Yükümlülükleri
1.3.2. Sözleşme Öncesi Sorumluluğun İş Başvurusunda Bulunan Kişi Açısından Hukuki Sonuçları
2. İş Başvurusunda Bulunan Adayın Menfaatini Etkileyebilecek Sorular
2.1. Kişinin Kimliğine Yönelik Sorular
2.1.1. Yaş
2.1.2. Irk, Etnik Köken ve Doğum Yeri
2.2. Sağlık Durumuna Yönelik Sorular
2.2.1. Hamilelik
2.2.2. Engellilik
2.2.3. HIV Enfeksiyonu
2.2.4. Alkol ve Uyuşturucu Bağımlılığı
2.3. Kişisel Uygunluk
2.3.1. Medeni Durum ve Cinsel Yönelim Hakkında Bilgi
2.3.2. Mali Durum
2.3.3. Sigara İçme Durumu
2.3.4. Alkol Tüketimi ve Uyuşturucu Kullanımı
2.3.5. Askerlik Hizmeti
2.3.6. Önceki Çalışılan İşteki Fesih Sebepleri
2.3.7. Önceki Ücret
2.3.8. Kişisel Koşullar
Üçüncü Bölüm
İşçinin Eleştiride Bulunma ve Bilgi Uçurma Hakkı Kapsamında İfade Özgürlüğü
1. Konuya Yönelik Genel Bakış
2. İşçinin Eleştiride Bulunma Hakkı Bağlamında İfade Özgürlüğü
2.1. Çalışma Barışı
2.2. Sosyal Medya
2.2.1. Sosyal Medya Paylaşımları
2.2.2. Sosyal Medyanın İş İlişkisine Etkisi
2.3. İşçinin Yürütülen İşi Eleştirisi Bağlamında İfade Özgürlüğü
2.3.1. İşyerinin İtibarı ve Faaliyetlerine Yönelik Söylemler
2.3.2. Çalışma Koşulları ile İlgili Söylemler
2.3.3. İşverenin Bağımsızlık, Objektiflik ve Tarafsızlığına Şüphe Düşürecek Söylemler
2.3.4. İşverenin Rekabetçi Çıkarlarına Yönelik Söylemler
2.4. İşçinin İşverenine ve İşvereninin Aile Üyelerine, Çalışma Arkadaşlarına, Üçüncü Kişilere Yönelik Eleştirisi Bağlamında İfade Özgürlüğü
2.4.1. İşçinin Hakaret İçerikli Söylemleri
2.4.2. İşçinin Yabancı Düşmanlığına Yönelik Nefret İçerikli Söylemleri
2.4.3. İşçinin Tehdit İçerikli Söylemleri
2.4.4. İşçinin Cinsel Taciz İçerikli Söylemleri
3. İşçinin Bilgi Uçurma Hakkı Bağlamında İfade Özgürlüğü
3.1. Bilgi Uçurma (Whistleblowing) Kavramı
3.2. Bilgi Uçurma Kavramının İçeriği
3.2.1. İhbarda Bulunan Kişinin İşyerindeki Pozisyonu
3.2.2. İhbarın İçeriği
3.2.3. İhbar Alıcısının Durumu ve Medyada Bilgi Uçurmanın Basın ile İlişkisi
3.2.4. Bildirilen Davranışın Kime Ait Olduğu
3.2.5. Bilgi Uçurmanın İşlevi
3.3. Bilgi Uçurmaya İlişkin Yasal Düzenlemeler
3.4. İşçinin Sadakat Borcu Kapsamında İşverenin Ticari Menfaatinin Korunması
3.4.1. Ticari Sır Kavramı
3.4.2. İşçinin Sadakat Borcu Kapsamında İşverene Ait Bilgileri Gizli Tutma Yükümlülüğü
3.4.3. İş Sözleşmesi Kapsamında Gizlilik Yükümlülükleri
3.5. Yargının Çalışanın Bilgi Uçurmasına Yönelik Getirdiği Kriterler
3.5.1. Kişinin Üstünü ya da Yetkili Makamları Bilgilendirmesi
3.5.2. İfşa Edilen Bilgilere Yönelik Kamunun Çıkarı
3.5.3. İşçinin İfade Özgürlüğü ve Sadakat Borcu Dengesi
3.5.4. İhbarda Bulunan Kişinin Güttüğü Amaç ve İfşa Edilen Bilginin Gerçekliği
3.5.5. Feshin Meşru Amaçla Orantılılığı
3.6. İş İlişkisinde Bilgi Uçurmanın Hukuki Sonuçları
Dördüncü Bölüm
İşçinin Siyasal, Sendikal ve Dini Bağlamda İfade Özgürlüğü
1. Siyasal ve Sendikal Faaliyetler Bağlamında İfade Özgürlüğü
1.1. Siyasal Faaliyetler Bağlamında İfade Özgürlüğü
1.1.1. İşçinin Siyasi Görüşlerini İfade Etmesi
1.1.2. İşverenin Siyasi Görüşlerini İfade Etmesi
1.2. Sendikal Faaliyetler Bağlamında İfade Özgürlüğü
1.3. İşçinin Üzerinde Taşıdığı Amblemler Bağlamında İfade Özgürlüğü
1.3.1. Genel Olarak
1.3.2. Amblem Taşınmasının Sınırları
1.3.3. İşçinin Siyasi İçerikli Amblemler Taşıması
1.3.4. İşçinin Sendikal Amblemler Taşıması
2. Din ve Vicdan Hürriyeti Bağlamında İşçinin İfade Özgürlüğü
2.1. İşyerinde Dini Sembollerin Giyimi ve Kullanılması
2.1.1. İşverenin Yönetim Hakkı Bağlamında İşyerinde Dini Sembol Kullanımı
2.1.2. Kamu Kurumlarında Dini Sembol Kullanımı
2.1.3. Avrupa Adalet Divanı'nın İşyerinde Dini Sembol Kullanımına Yönelik Yaklaşımı
2.2. İbadetlerin Yerine Getirilmesi
2.3. İşyerinde Din Propagandasının Yapılması ve Dini Hassasiyetler
Sonuç
Kaynakça