Banka Teminat Mektupları ve Milletlerarası Banka Teminat Mektuplarına Uygulanacak Hukukun Tespiti

Fikret ÇELİK

İçindekileri

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ 

7

İÇİNDEKİLER 

9

KISALTMALAR LİSTESİ 

15

GİRİŞ 

17

BİRİNCİ BÖLÜM

TÜRK HUKUKUNDAKİ YAKLAŞIM

• 1. TEMİNAT MEKTUPLARININ FONKSİYONU VE HUKUKİ NİTELİĞİNİN

TESPİTİ 

19

1. BANKA TEMİNAT MEKTUPLARININ TARİHİ GELİŞİMİ 

19

1. TÜRK HUKUKUNDA 

19

1. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA 

21

1. BANKA TEMİNAT MEKTUPLARININ VASIFLANDIRILMASI 

22

1. TEMEL İLİŞKİ 

23

1. KARŞILIK İLİŞKİSİ 

24

1. TEMİNAT İLİŞKİSİ 

24

1. Kefalet Sözleşmesi Görüşü 

25

2. Garanti Sözleşmesi Görüşü 

25

3. Karma Sözleşme Görüşü 

28

4. Kendine Özgü Sözleşme Görüşü 

28

III. BANKA TEMİNAT MEKTUBU KAVRAMI ÇERÇEVESİNDE GARANTİ

SÖZLEŞMELERİNİN İNCELENMESİ 

28

1. SAF GARANTİ SÖZLEŞMELERİ 

29

1. KEFALET BENZERİ GARANTİ SÖZLEŞMELERİ 

30

1. Ekonomik İşlevi (Bir Riskin Üstlenilmesi) 

30

2. Tek Tarafa Borç Yükleyen Bir Sözleşme Olması 

32

3. İkinci Derecede Bir Borç Doğurması 

32

4. Asıl Sözleşmeden Bağımsız Olması 

33

1. GARANTİ SÖZLEŞMESİNİN BENZER HUKUKİ KAVRAMLARDAN

FARKI 

33

1. Kefalet Sözleşmesi ile Farkları 

33

2. Borca Katılmadan Farkları 

35

3. Avalden Farkları 

36

4. Akreditiften Farkları 

36

1. BANKA TEMİNAT MEKTUPLARININ TARAFLARI 

37

1. GARANTÖR 

37

1. MUHATAP (GARANTİ ALAN) 

38

1. LEHTAR (FİİLİ TAAHHÜT EDİLEN) 

39

1. BANKA TEMİNAT MEKTUBUNUN KURULMASI VE SONA ERMESİ 

39

1. GENEL OLARAK 

39

1. ŞEKİL BAKIMINDAN 

41

1. SÖZLEŞMENİN SÜRESİ BAKIMINDAN 

42

1. BANKANIN SORUMLULUĞU BAKIMINDAN 

43

1. SÖZLEŞMEDE YAPILABİLECEK DEĞİŞİKLİKLER BAKIMINDAN 

46

1. SÖZLEŞMENİN SONA ERMESİ 

47

1. BANKA TEMİNAT MEKTUPLARININ ÇEŞİTLERİ 

50

1. KONUSUNA GÖRE YAPILAN AYRIM 

50

1. Geçici Teminat Mektupları 

50

2. Kesin Teminat Mektupları 

51

3. Avans Teminat Mektupları 

51

1. GEÇERLİLİK SÜRESİNE GÖRE YAPILAN AYRIM 

52

1. Süreli/Vadeli Teminat Mektupları 

52

2. Süresiz/Vadesiz Teminat Mektupları 

53

1. ÖDEME TALEBİNİN ŞEKLİNE GÖRE YAPILAN AYRIM 

53

1. İlk Talepte Ödeme Kayıtlı Teminat Mektupları 

53

2. Şarta Bağlı Teminat Mektupları 

54

1. TEMİNAT İLİŞKİSİNDE BAŞKA BİR BANKA OLUP OLMAMASINA

GÖRE YAPILAN AYRIM 

54

1. Doğrudan Teminat Mektupları 

54

2. Dolaylı Teminat Mektupları 

55

• 2. BANKA TEMİNAT MEKTUPLARININ PARAYA ÇEVRİLMESİ 

56

1. ÖDEME TALEBİ 

56

1. GENEL OLARAK 

56

1. ÖDEME TALEBİNİN ŞARTLARI 

58

1. ÖDEME TALEBİNİN ZAMANI 

59

1. ÖDEME TALEBİNİN ŞEKLİ VE İÇERİĞİ 

60

1. ÖDEME TALEBİNE İLİŞKİN ŞARTLARIN GERÇEKLEŞTİĞİNİN

İSPATLANMASI 

62

1. ÖDEME TALEBİNİN HUKUKİ SONUÇLARI 

63

1. ÖDEME TALEBİNİN BANKA TEMİNAT MEKTUBUNA İLİŞKİN

HUKUKİ SONUÇLARI 

64

1. Teminat Borcunun Muacceliyeti ve Bankanın Ödeme Yükümü 

64

2. Garanti Borcunun Ödeme Yerinde ve Zamanında İfası 

66

1. KARŞILIK İLİŞKİSİ BAKIMINDAN HUKUKİ SONUÇLARI 

66

1. Bankanın Ödeme Talebinde Bulunulduğunu Lehtara Bildirme

Yükümlülüğü 

66

2. Bankanın Ödeme Talebini İnceleme Yükümlülüğü 

68

3. Bankanın Def’i ve İtirazlarını İleri Sürme Yükümlülüğü 

69

4. Bankanın Teminat Bedelini Ödeme Yükümlülüğü 

72

III. ÖDEME SONRASI BANKA İLE LEHTAR ARASINDAKİ RÜCU İLİŞKİSİ 

72

1. GENEL OLARAK 

72

1. KONTRGARANTİ KAPSAMINDA RÜCU 

74

1. KONTRGARANTİ BULUNMAYAN HALLERDE RÜCU 

75

1. Genel Olarak Banka ile Lehtar Arasındaki Vekalet İlişkisine

Dayanan Rücu Hakkı 

75

2. Vekaletsiz İş Görmeye Dayanan Rücu 

77

3. TBK m. 61 Hükmü Çerçevesinde Rücu 

77

4. Sebepsiz Zenginleşme Kapsamında Rücu 

78

1. BANKANIN MUHATABA RÜCU ETMESİ 

79

1. LEHTARIN MUHATABA RÜCU ETMESİ 

80

1. ÖDEMEYE ENGEL OLUNMASI 

81

1. GENEL OLARAK 

81

1. TEMİNAT MEKTUBUNUN GEÇERSİZLİĞİ 

81

1. TEMİNAT ALTINA ALINAN RİSKİN GERÇEKLEŞMEMESİ 

82

1. RİSKİN MUHATABIN KUSURU SEBEBİYLE GERÇEKLEŞMESİ 

83

İKİNCİ BÖLÜM

MİLLETLERARASI UNSURLU BANKA TEMİNAT MEKTUPLARI VE UYGULANACAK HUKUKUN TESPİTİ

• 1. MİLLETLERARASI BANKA TEMİNAT MEKTUPLARI 

85

1. YABANCILIK UNSURU KAVRAMI VE BANKA TEMİNAT

MEKTUBUNUN YABANCILIK UNSURU İÇERMESİ 

85

1. GENEL OLARAK MİLLETLERARASI UNSUR İÇEREN BANKA TEMİNAT

MEKTUPLARI VE TANIMI 

88

III. MİLLETLERARASI UNSUR İÇEREN BANKA TEMİNAT

MEKTUPLARININ EKONOMİK VE TİCARİ ÖNEMİ 

89

1. TEMEL İLİŞKİDEKİ ASIL SÖZLEŞMEDEN BAĞIMSIZ OLMA UNSURUNUN

MİLLETLERARASI BANKA TEMİNAT MEKTUPLARINDA GÖRÜNÜMÜ 

90

1. MİLLETLERARASI BANKA TEMİNAT MEKTUPLARININ TARAFLARI 

91

1. ŞEKİL BAKIMINDAN MİLLETLERARASI BANKA TEMİNAT MEKTUPLARI 

91

VII. SÜRE VE SORUMLULUK BAKIMINDAN MİLLETLERARASI BANKA

TEMİNAT MEKTUPLARI 

92

• 2. MİLLETLERARASI UNSURLU BANKA TEMİNAT MEKTUPLARINA

UYGULANACAK HUKUKUN TESPİTİ 

93

1. KANUNLAR İHTİLAFI KURALLARI 

93

1. OBJEKTİF ESASLARA GÖRE TEMİNAT İLİŞKİSİNE UYGULANACAK

HUKUKUN TESPİTİ 

95

III. TARAF İRADELERİNE GÖRE TEMİNAT İLİŞKİSİNE UYGULANACAK

HUKUKUN TESPİTİ 

100

1. HUKUK SEÇİMİNİN YAPILIŞ ŞEKLİ 

103

1. HUKUK SEÇİMİNİN MEYDANA GELMESİ VE GEÇERLİLİĞİ 

104

1. HUKUK SEÇİMİNİN SINIRLARI 

105

1. KISMİ HUKUK SEÇİMİ 

107

1. HUKUK SEÇİMİNİN ZAMANI 

108

1. BANKA TEMİNAT MEKTUPLARINDAN DOĞAN DİĞER İLİŞKİLERE

UYGULANACAK HUKUKUN TESPİTİ 

109

1. LEHTAR İLE MUHATAP ARASINDAKİ TEMEL İLİŞKİYE

UYGULANACAK HUKUK 

109

1. LEHTAR İLE BANKA ARASINDAKİ KARŞILIK İLİŞKİSİNE

UYGULANACAK HUKUK 

110

1. DOĞRUDAN UYGULANAN KURALLAR ÇERÇEVESİNDE DÖVİZ

KONTROL KURALLARININ UYGULANMASI 

113

1. KAVRAM 

113

1. Türk Hukukunun Doğrudan Uygulanan Kuralları 

116

2. Yabancı Hukukun Doğrudan Uygulanan Kuralları 

116

1. DÖVİZ KONTROL KURALLARININ BANKA TEMİNAT

MEKTUPLARINDA NAZARA ALINMASI 

118

1. Türk Lirası ve Yabancı Para Üzerinden Banka Teminat

Mektubu Düzenlenmesi 

119

2. Dışarıda Yerleşik Bankaların Türkiye’de Yerleşik Kişilere

Teminat Mektubu Vermesi 

121

1. DOĞRUDAN UYGULANAN KURALLAR ÇERÇEVESİNDE DÖVİZ

KONTROL KURALLARINA AYKIRILIĞIN HUKUKİ SONUÇLARI 

121

1. BANKA TEMİNAT MEKTUPLARINA İLİŞKİN BİRÖRNEK KURALLARA

GÖRE UYGULANACAK HUKUKUN TESPİTİ 

122

1. MİLLETLERARASI TİCARET ODASI (ICC) VE GARANTİLERE

İLİŞKİN BİRÖRNEK KURALLAR’IN AMACI 

122

1. URDG’NİN HUKUKİ NİTELİĞİ (LEX MERCATORIA) 

125

1. URDG 758’İN KAPSAMI 

127

1. Uygulanacak Hukuk 

128

2. Yetkili Mahkeme 

129

1. URDG 758’E GÖRE UYGULANACAK HUKUK VE YETKİLİ

MAHKEMENİN TESPİTİ KAPSAMINDA INCORPORATION VE LEX

CAUSAE 

130

• 3. MİLLETLERARASI BANKA TEMİNAT MEKTUPLARININÖDENMESİ

SONRASI RÜCU İLİŞKİSİ 

132

1. DOĞRUDAN BANKA TEMİNAT MEKTUPLARINDA RÜCU İLİŞKİSİ 

132

1. DOLAYLI BANKA TEMİNAT MEKTUPLARINDA RÜCU İLİŞKİSİ 

133

III. DOLAYLI BANKA TEMİNAT MEKTUPLARINDA İLK BANKANIN

LEHTARA RÜCU ETMESİ 

134

• 4. MİLLETLERARASI BANKA TEMİNAT MEKTUPLARINDAÖDEMEYE

ENGEL OLUNMASINA İLİŞKİN ÖZELLİK İÇEREN DURUMLAR 

134

1. MİLLETLERARASI BANKA TEMİNAT MEKTUBUNDA KAMU DÜZENİ

NEDENİYLE ÖDEME TALEBİNİN REDDEDİLMESİ 

134

1. MİLLETLERARASI BANKA TEMİNAT MEKTUBUNDA MÜCBİR SEBEP

NEDENİYLE ÖDEME TALEBİNİN REDDEDİLMESİ 

136

SONUÇ 

139

KAYNAKÇA 

141