İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 7 KISALTMALAR 15 GİRİŞ 17 BİRİNCİ BÖLÜM YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN BULUŞLAR ÜZERİNDEKİ HAK SAHİPLİĞİ I. GENEL OLARAK 23 II. BULUŞ, BULUŞÇU, BULUŞÇU HAKKI, PATENT VE FAYDALI MODEL KAVRAMLARI 25 A. Buluş Kavramı 25 B. Buluşçu Kavramı 27 C. Buluşçu Hakkı Kavramı 28 D. Patent ve Patent Hakkı Kavramları 29 E. Patent Çeşitleri 31 1. Ürün ve Usul Patenti 31 2. Ek Patent 32 3. Gizli Patent 33 F. Patent Verilebilirlik Şartları 34 1. Buluşun SMK’ya Göre Buluş Niteliğinde Olması 34 2. Buluşun Patent Verilemeyecek Buluşlar Arasında Yer Almaması 36 3. Buluşun Yeni Olması 36 4. Buluşun Belirli Bir Buluş Basamağı İçermesi 37 5. Sanayiye Uygulanabilir Olma 38 G. Faydalı Model 39 III. YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN BULUŞLAR ÜZERİNDEKİ HAK SAHİPLİĞİ 41 A. Genel Olarak 41 B. Alman Hukukuna Göre Yükseköğretim Kurumlarında Gerçekleştirilen Buluşlar Üzerindeki Hak Sahipliği 41 C. Amerika Birleşik Devletleri Hukukuna Göre Yükseköğretim Kurumlarında Gerçekleştirilen Buluşlar Üzerindeki Hak Sahipliği 42
IV. SMK m. 121’e GÖRE YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN BULUŞLAR 45 A. Genel Olarak 45 B. Yükseköğretim Kurumlarında Gerçekleştirilen Buluş Kavramı 45 1. Bir Buluşun Varlığı 47 2. Buluşun Yükseköğretim Kurumunda Gerçekleştirilmesi 47 3. Yükseköğretim Kurumlarındaki Buluşların Hizmet Buluşu veya Serbest Buluş Sayılması 49 a. Hizmet Buluşu 49 aa. Buluşu Yapan Kişinin Çalışan Sıfatına Sahip Olması 49 (1) Genel Olarak Çalışan Kavramı 49 (2) Yükseköğretim Kurumlarındaki Buluşlar Bakımından Çalışan Kavramı 52 bb. Buluşun Yükümlü Olunan Faaliyet Gereği ya da İşletme veya Kamu İdaresinin Deneyim ve Çalışmalarına Dayanarak Gerçekleştirilmesi 54 (1) Genel Olarak Çalışanların Buluşları Bakımından 54 (a) Buluşun Çalışanın Bir İşletme veya Kamu İdaresinde Yükümlü Olduğu Faaliyeti Gereği Gerçekleştirilmesi 54 (b) Buluşun Büyük Ölçüde İşletme veya Kamu İdaresinin Deneyim ve Çalışmalarına Dayanarak Gerçekleştirilmesi 55 (2) Yükseköğretim Kurumlarındaki Buluşlar Bakımından 57 (a) Genel Olarak 57 (b) Buluşun Yükseköğretim Kurumunda Yükümlü Olunan Faaliyet Gereği ve Bilimsel Çalışmalar veya Araştırmalar Sonucunda Gerçekleştirilmesi 59 (c) Buluşun Yükseköğretim Kurumunun Deneyim ve Çalışmalarına Dayanılarak Gerçekleştirilmesi 65 (cc) Buluşun İş İlişkisi Sırasında Gerçekleştirilmesi 66 b. Serbest Buluşlar 67 4. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde ve Ar-Ge Merkezlerinde Gerçekleştirilen Buluşlar 68 C. Buluş Yapanın Bildirim Yükümlülüğü ve Hak Talebi 71 1. Genel Olarak Hizmet Buluşlarında Bildirim Yükümlülüğü ve Hak Talebi 71 a. Bildirim Yükümlülüğü 71 b. Hak Talebi 72
2. Genel Olarak Serbest Buluşlarda Bildirim Yükümlülüğü, İtiraz ve İşverenin Öncelik Hakkı 73 a. Bildirim Yükümlülüğü ve İtiraz Hakkı 73 b. İşverenin Öncelik Hakkı 75 3. Yükseköğretim Kurumlarında Gerçekleştirilen Buluşlarda Bildirim Yükümlülüğü ve Hak Talebi. 76 a. Buluş Yapanın Bildirim Yükümlülüğü 76 b. Başvuru Bildirimi 78 c. Hak Talebi 78 d. Buluşun Serbest Buluş Olduğuna İlişkin İtiraz Hakkı 81 e. Bildirim Yükümlülüğünün İhlalinden Doğan Sorumluluk 82 D. Buluşun Buluşu Yapana Bedelsiz Olarak Devri 84 E. Makul Bir Bedel Ödeme Yükümlülüğü 85 F. Yükseköğretim Kurumlarında Buluştan Elde Edilen Gelirin Paylaşımı 88 G. SMK m. 121’in Anayasa’ya Uygunluğu Sorunu 90 1. Buluş Yapanın Pozitif Yayın Özgürlüğü Hakkı 91 2. Buluş Yapanın Negatif Yayın Özgürlüğü Hakkı 94 V. KAMU DESTEKLİ PROJELERDE MEYDANA GETİRİLEN BULUŞLAR ÜZERİNDEKİ HAK SAHİPLİĞİ 99 A. Kamu Destekli Proje Kavramı 99 B. SMK m. 122’nin Uygulama Alanı 100 C. Bildirim Yükümlülüğü 102 D. Hak Sahipliği Talebi 102 E. Gelirin Paylaşılması, Kamu Kurum ve Kuruluşunun Diğer Hakları 103 İKİNCİ BÖLÜM YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN TASARIMLAR ÜZERİNDEKİ HAK SAHİPLİĞİ I. GENEL OLARAK 105 II. TASARIM KAVRAMI 107 A. Genel Olarak 107 B. Tanım 108 1. Ürün 109 2. Görünüm 110 III. KORUMA ŞARTLARI 111 A. Genel Olarak 111 B. Yenilik 111
C. Ayırt Edicilik 113 D. Görülebilirlik 116 IV. KORUMA DIŞI HALLER 117 V. KORUMA SÜRESİ VE KAPSAMI 120 VI. TASARIMCI VE TASARIM HAKKI SAHİPLİĞİ 121 VII. GENEL OLARAK ÇALIŞANLARIN TASARIMLARI ÜZERİNDEKİ HAK SAHİPLİĞİ 122 VIII. HİZMET SÖZLEŞMESİ DIŞINDA YAPILAN TASARIMLAR ÜZERİNDEKİ HAK SAHİPLİĞİ 125 IX. YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN TASARIMLAR ÜZERİNDEKİ HAK SAHİPLİĞİ 126 A. Genel Olarak 126 B. Yükseköğretim Kurumlarındaki Tasarımların Hizmet Tasarımı veya Serbest Tasarım Sayılması 128 C. Tasarımdan Elde Edilen Gelirin Paylaşılması 130 D. SMK m. 73/III’ün Anayasa’ya Uygunluğu Sorunu 131 1. Genel Olarak 131 2. Öğretim Elemanlarının Pozitif Yayın Özgürlüğü Hakkı 132 3. Öğretim Elemanlarının Negatif Yayın Özgürlüğü Hakkı 133 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN ENTEGRE DEVRE TOPOGRAFYALARI ÜZERİNDEKİ HAK SAHİPLİĞİ I. GENEL OLARAK 135 II. ENTEGRE DEVRE TOPORGRAFYASI KAVRAMI, KORUMA ŞARTLARI VE SÜRESİ 136 III. YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARINDA TASARLANAN ENTEGRE DEVRE TOPOGRAFYALARI ÜZERİNDEKİ HAK SAHİPLİĞİ 139 A. Genel Olarak 139 B. Hizmet Sözleşmesi Dışında Kalan İş Görme Sözleşmelerinde Hak Sahipliği 139 C. Üniversite Mensuplarının Hak Sahipliği 140 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN YENİ BİTKİ ÇEŞİTLERİ ÜZERİNDEKİ HAK SAHİPLİĞİ I. GENEL OLARAK 141 II. YENİ BİTKİ ÇEŞİTLERİNİ KORUMA ŞARTLARI 142 A. Genel Olarak 142
B. Yenilik 142 C. Farklılık 144 D. Yeknesaklık 144 E. Durulmuşluk 145 III. İSİMLENDİRME VE İSİM KULLANILMASI 146 IV. KORUMA SÜRESİ VE HAK SAHİBİNE TANINAN HAKLAR 147 V. GENEL OLARAK ÇALIŞANLARIN GERÇEKLEŞTİRDİKLERİ YENİ BİTKİ ÇEŞİTLERİ ÜZERİNDEKİ HAK SAHİPLİĞİ 148 VI. YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN YENİ BİTKİ ÇEŞİTLERİ ÜZERİNDEKİ HAK SAHİPLİĞİ 149 BEŞİNCİ BÖLÜM YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARINDA MEYDANA GETİRİLEN FİKİR VE SANAT ESERLERİ ÜZERİNDEKİ HAK SAHİPLİĞİ I. GENEL OLARAK 153 II. ESER KAVRAMI 154 III. ESER SAHİBİNİN HAKLARI 156 A. Genel Olarak 156 B. Manevi Haklar 156 C. Mali Haklar 158 IV. BAĞLANTILI HAKLAR 160 V. ESER SAHİPLİĞİ 161 A. Genel Olarak 161 B. Birden Fazla Kişinin Eser Sahipliği 161 VI. GENEL OLARAK ÇALIŞANLARIN MEYDANA GETİRDİKLERİ ESERLER ÜZERİNDEKİ HAK SAHİPLİĞİ 164 A. Eseri Meydana Getirenlerin Memur, Hizmetli veya İşçi Sıfatına Sahip Olması 166 B. Sözleşmeden veya İşin Mahiyetinden Aksinin Anlaşılmaması 166 C. Eserin İşin Görülmesi Sırasında Meydana Getirilmesi 171 VII. YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARINDA MEYDANA GETİRİLEN FİKİR VE SANAT ESERLERİ ÜZERİNDEKİ HAK SAHİPLİĞİ 171 SONUÇ 175 KAYNAKÇA 181
