İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 7 İÇİNDEKİLER 9 KISALTMALAR 15 GİRİŞ 19 BİRİNCİ BÖLÜM GENEL OLARAK FRANCHİSE SÖZLEŞMESİ I. KAVRAMIN ORTAYA ÇIKIŞI VE GELİŞİMİ 21 A. Dilbilimsel Kökeni 21 B. Tarihi Gelişimi 22 1. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Tarihi Gelişimi 23 2. Türkiye’deki Tarihi Gelişimi 27 II. FRANCHİSE SÖZLEŞMESİNİN TANIMI, HUKUKİ NİTELİĞİ VE ŞEKLİ 28 A. Tanımı 28 1. Mevzuatta ve Uygulamada Yapılan Tanımlar 29 2. Öğretide Yapılan Tanımlar 31 B. Hukuki Niteliği 33 1. Kendine Özgü İsimsiz ve Tipik Bir Sözleşme Olması 33 2. Karşılıklı Borç Yükleyen (İvazlı) Bir Sözleşme Olması 37 3. Sürekli Borç İlişkisi Doğuran Bir Sözleşme Olması 38 4. Çerçeve Sözleşme Olması 40 C. Sözleşmenin Şekli 41 III. FRANCHİSE SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARI VE BENZER SÖZLEŞMELERLE KARŞILAŞTIRILMASI 43 A. Unsurları 43 1. Franchise Alanın Bağımsız Bir Tacir Olması 43 2. Dikey İşbirliği 46 3. Sistem Unsuru 47 4. Ücret 48 B. Benzer Sözleşmelerle Karşılaştırılması 49 1. Acentelik Sözleşmesi ile Karşılaştırılması 49 2. Tek Satıcılık Sözleşmesi ile Karşılaştırılması 53 3. Adi Ortaklık Sözleşmesi ile Karşılaştırılması 57
4. Vekâlet Sözleşmesi ile Karşılaştırılması 62 5. Hizmet Sözleşmesi ile Karşılaştırılması 64 6. Lisans Sözleşmesi ile Karşılaştırılması 66 IV. FRANCHİSE SÖZLEŞMESİNDE TARAFLARIN BORÇLARI 69 A. Franchise Verenin Borçları 69 1. Sözleşme Öncesi Bilgilendirme Borcu 69 2. Franchise Sistemini Kullandırma Borcu 70 a. Marka 71 b. Ticaret Unvanı 73 c. İşletme Adı 75 d. Teknik Bilgi (Know-How) 77 3. Franchise Alanı Koruma ve Destekleme Borcu 78 a. İşletmenin Kuruluşunda Destekleme 79 b. Eğitim ve Bilgilendirme 79 c. Reklam Yapma 80 B. Franchise Alanın Borçları 81 1. Mal ve/veya Hizmetin Sürümünü Bizzat Yapma Borcu 81 2. Franchise Sistemini Kullanma Borcu 82 3. Talimatlara Uyma ve Denetimlere Katlanma Borcu 83 4. Ücret Ödeme Borcu 84 5. Sadakat Borcu 85 a. Rekabet Etmeme 85 b. Sır Saklama 86 c. Bilgi ve Hesap Verme Borcu 87 V. FRANCHİSE SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ 87 A. Sözleşmenin Sona Ermesine Bağlı Olarak Franchise Alanın Borçları 88 1. Maddî Olmayan Malları Kullanmama ve İade Borcu 88 2. Sözleşme Sonrası Rekabet Etmeme Borcu 89 B. Sözleşmenin Sona Ermesine Bağlı Olarak Franchise Verenin Borçları 92 1. Sözleşme Sonrası Geri Alma Borcu 92 2. Denkleştirme Talebi 93
İKİNCİ BÖLÜM FRANCHİSE ALANIN DENKLEŞTİRME TALEP HAKKI I. DENKLEŞTİRME TALEBİ KAVRAMI, HUKUKİ NİTELİĞİ, DAYANAĞI VE UYGULAMA ALANI 95 A. Kavram 95 B. Hukuki Niteliği 97 C. Hukuki Dayanağı 99
1. 6762 Sayılı Ticaret Kanunu Dönemi 99 2. 86/653/AET Sayılı Avrupa Birliği Yönergesi 101 3. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu 102 D. Uygulama Alanı 105 1. Acentelik Sözleşmesi 105 2. Tek Satıcılık Sözleşmesi 106 3. Marka Lisansı Sözleşmesi. 107 4. Franchise Sözleşmesi 109 II. FRANCHİSE ALANIN DENKLEŞTİRME TALEP HAKKININ ŞARTLARI 110 A. Sözleşmenin Denkleştirme Talep Edilebilecek Şekilde Sona Ermesi 111 1. Genel Olarak 111 2. Sözleşmenin Kendiliğinden Sona Ermesi 112 a. Belirli Süreli Sözleşmelerde Sürenin Dolması 112 aa. Genel Olarak 112 bb. Denkleştirme Talebine Etkisi 113 b. Taraflardan Birinin Ölümü 114 aa. Genel Olarak 114 bb. Denkleştirme Talebine Etkisi 118 c. Taraflardan Birinin Ehliyetinin Kaybı 120 aa. Genel Olarak 120 bb. Denkleştirme Talebine Etkisi 121 d. Tarafların İflâsı 122 aa. Franchise Verenin İflâsı 122 bb. Franchise Alanın İflâsı 127 cc. İflâsın Denkleştirme Talebine Etkisi 128 3. Sözleşmenin Hukukî İşlemle Sona Ermesi 129 a. İkâle Sözleşmesi 129 b. Olağan Fesih 130 aa. Genel Olarak 130 bb. Sözleşmenin Olağan Feshi Hâlinde Denkleştirme Talebi 134 c. Olağanüstü Fesih 136 aa. Genel Olarak 136 bb. Sözleşmenin Olağanüstü Feshi Hâlinde Denkleştirme Talebi 141 d. Konkordato Kurumunun Tanıdığı Fesih Yetkisi 143 aa. Genel Olarak 143 bb. Konkordato Nedeniyle Fesih Hâlinde Denkleştirme Talebi 146 4. Özel Durumlar 148 a. Franchise Sözleşmesinin veya İşletmenin Devri 148
b. Kısmî Sona Erme 150 B. Franchise Verenin Kazandırılan Müşterilerden Menfaat Elde Etmeye Devam Etmesi 151 1. Franchise Alanın Yeni Müşteriler Bulması 151 a. Müşteri Kavramı 151 b. Yeni Müşteri 151 c. Sadık Müşteri 153 d. Franchise Alanın Çabası ve Müşteri Bulunması Arasındaki İlliyet Bağı 155 2. Franchise Verenin Önemli Menfaatler Elde Etmesi 157 a. Menfaat Şartının Gerçekleşmediği Durumlar 159 b. Menfaatin Tespiti 160 c. Önemli Menfaat Kavramı 161 C. Franchise Alanın Gelir Kaybına Uğraması. 162 D. Denkleştirme Ödenmesinin Hakkaniyete Uygun Düşmesi 165 1. Hakkaniyet Kavramı 165 2. Denkleştirme Ödenmesinde Hakkaniyetin İşlevi 166 E. Talebin Bir Yıl İçinde İleri Sürülmesi 169 F. Franchise Alana Tekel Hakkının Tanınmış Olması 174 1. Tekel Hakkı (İnhisar) Kavramı 174 2. Tekel Kaydının Denkleştirme Talebine Etkisi 175 a. Acentelik Sözleşmesi Açısından 175 b. Franchise Sözleşmesi Açısından 176 III. DENKLEŞTİRME TALEBİNİN VAZGEÇİLMEZLİĞİ 180 A. Genel Olarak 180 B. Denkleştirme Bedelinin Önceden Ödenmesi 183 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM DENKLEŞTİRME TALEBİNİN HESAPLANMASI VE DAVA YOLUYLA İLERİ SÜRÜLMESİ I. DENKLEŞTİRME BEDELİNİN HESAPLANMASI 187 A. Genel Olarak 187 B. Ham Karşılığın Hesaplanması 190 1. Franchise Verenin Menfaati 190 2. Franchise Alanın Kaybı 191 C. Hakkaniyet Denetimi 193 1. Denkleştirme Miktarını Azaltan Olgular 194 2. Denkleştirme Miktarını Arttıran Olgular 197 3. Denkleştirme Miktarını Etkilemeyen Olgular 197 D. Üst Sınırın Tespiti 198
E. Farazî Olaya Dayalı Hesaplama Örneği 200 1. Örnek – 1 200 2. Örnek – 2 202 II. TALEBİN DAVA YOLUYLA İLERİ SÜRÜLMESİ 205 A. Davanın Tarafları 205 B. Talebin Ticarî Davaya Vücut Vermesi ve Bunun Usûl Hukuku Bakımından Sonuçları 206 1. Genel Olarak 206 2. Dava Şartı Arabuluculuk 208 a. Arabuluculuk Kavramı 208 b. Denkleştirme Talebi Açısından Dava Şartı Arabuluculuk 210 3. Görevli ve Yetkili Mahkeme 213 a. Görevli Mahkeme 213 b. Yetkili Mahkeme 215 4. Yargılama Usûlü 218 C. Talebin Belirsiz Alacak Davası Yoluyla İleri Sürülüp Sürülemeyeceği Meselesi 219 1. Kısmî Dava 220 2. Belirsiz Alacak Davası 221 3. Denkleştirme Talebinin Belirsiz Alacak Davasına Elverişli Olup Olmadığı Meselesi 224 III. ZAMANAŞIMI 227 SONUÇ 231 KAYNAKÇA 237 KAVRAM DİZİNİ 261
