Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizma ve Ürünlerinden Doğan Hukuki Sorumluluk

İÇİNDEKİLER

Uzun Ömürlü Genetiği Değiştirilmiş Bitkiler 105
Tatlı Genetiği Değiştirilmiş Bitkiler 107
Biyoyakıt Üretiminde Kullanılan Genetiği Değiştirilmiş Bitkiler 108
ı. Farmasötik Ürünlerin Üretiminde Kullanılan Genetiği
Değiştirilmiş Bitkiler 108
Genetiği Değiştirilmiş Hayvanlar 110
GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMALARIN POTANSİYEL FAYDALARI ve POTANSİYEL RİSKLERİ 121
Genel Olarak 121
Genetiği Değiştirilmiş Organizmaların Potansiyel Faydaları 122
İnsan Sağlığı 122
Tarımsal ve Endüstriyel Alandaki Uygulamalar 123
Çevre 124
Ekonomi 126
Genetiği Değiştirilmiş Organizmaların Potansiyel Riskleri 126
Genel Açıklama 126
Sağlık 127
Alerjik reaksiyonlar 130
Antibiyotiklere dayanıklılık 135
Yatay gen geçişi 137
Çevre ve Biyolojik Çeşitlilik 138
Sosyo-Ekonomik Yapı ve Tarımsal Alandaki Uygulamalar 146
Etik 149
İKİNCİ BÖLÜM
GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMA VE ÜRÜNLERİ HAKKINDAKİ ULUSLARARASI VE ULUSAL DÜZENLEMELER
GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMA VE ÜRÜNLERİ HAKKINDAKİ ULUSLARARASI HUKUK DÜZENLEMELERİ 151
Lugano Konvansiyonu 151
Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi 159
Cartagena Biyogüvenlik Protokolü 165
Cartagena Biyogüvenlik Protokolü’nün Temel Özellikleri 165
Cartagena Biyogüvenlik Protokolü’nün Amaç ve Kapsamı 183
Ön bildirim Anlaşması 187

Ön bildirim Anlaşması’nın Kapsamı 192
Risk Değerlendirmesi, Sosyo-Ekonomik Değerlendirme ve Risk
Yönetimi 196
Nagoya-Kuala Lumpur Ek Protokolü 201
Dünya Ticaret Örgütü Düzenlemeleri. 203
Genel Olarak 203
GATT 208
Sağlık ve Bitki Sağlığı Anlaşması 215
Ticarette Teknik Engeller Anlaşması 222
KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTAKİ GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMA VE ÜRÜNLERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER 225
Avrupa Birliği Hukuku’ndaki Genetiği Değiştirilmiş Organizma ve
Ürünleri İle ilgili Düzenlemeler 225
Genel olarak 225
Genetiği Değiştirilmiş Mikroorganizmaların Kapalı Alanda Kullanımı 228
Genetiği Değiştirilmiş Organizmaların Çevreye İstemli Salıverilmesi 232
GDO’ların piyasaya sürme dışındaki amaçlarla çevreye kasıtlı
serbest bırakılması 233
GDO’ların Ürün Olarak veya İçinde GDO Bulunan Ürünlerin
Piyasaya Sürülmesi 236
Genetiği Değiştirilmiş Gıdalar ve Yemler 242
Genetiği Değiştirilmiş Organizmaların İzlenebilirliği ve Etiketlenmesi ile Genetiği Değiştirilmiş Gıda ve Yemlerin
İzlenebilirliği 252
Alman Hukukundaki Durum 255
İsviçre Hukukundaki Durum 264
ABD Hukukundaki Durum 269
TÜRK HUKUKUNDAKİ GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMA VE
ÜRÜNLERİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER 274
Genel Olarak 274
Biyogüvenlik Kanunu’nun Amacı ve Kapsamı. 278
Biyogüvenlik Kanunu’nun Amacı 278
Biyogüvenlik Kanunu’nun Kapsamı 278
Biyogüvenlik Kanunu’nda Yer Alan Tanımlar 280
GDO ve Ürünleri ile GDO’lardan Elde Edilen Ürünler 283
Eşik Değer 287
Bulaşan ve GDO Bulaşanı 289

Genetiği Değiştirilmiş Organizma ve Ürünlerine İlişkin Temel Esaslar 293
Araştırma, Geliştirme ve Kapalı Alanda Kullanım Faaliyetleri 293
Araştırma ve Geliştirme Faaliyetleri 293
Kapalı Alanda Kullanım Faaliyetleri 295
Deneysel Amaçlı Serbest Bırakma Faaliyetleri 301
Gıda veya Yem Olarak veyahut da Diğer Sınai Amaçlarla Kullanım
ve Piyasaya Sürme Faaliyetleri 304
İthalat, İhracat ve Transit Geçiş 308
Genetiği Değiştirilmiş Organizma ve Ürünlerine İlişkin Yasaklar 309
Bakanlık ve TAGEM 314
Bakanlık 314
TAGEM 315
Bakanlığa Başvuru ve Bakanlığın Karar Vermesi 316
Başvuru ve Karar Aşamalarına İlişkin Özet Şeması 316
Başvuru Aşaması 316
Başvuru Mercii. 316
Başvuru Sahibi 317
Başvuru Sahibine Bildirimde Bulunulması 317
Karar Aşaması (Nihai Karar) 319
Genel Bilgi. 319
Değerlendirme. 319
Karar (Nihai Karar) 325
Olumlu Karar (Onay) 327
Olumsuz Karar 328
Biyogüvenlik Bilgi Değişim Mekanizması 329
İzin Aşaması 329
İzin Kavramının Tanımı 329
Araştırma, Geliştirme ve Eğitim Amaçlı İthalat. 330
Transit Geçiş 331
Bakanlık Kararı Sonrası Yapılacak İşlemler 331
Genel Olarak. 331
Kararın Geçerlilik Süresinin Uzatılması 332
Kararın İptali ve Bu Halde Uygulanabilecek Olan Yaptırımlar 333
Kontrol ve Denetim 333

Analizlerin Yapılması. 334
Kayıtların Tutulması 334
Acil Eylem Planlarının Uygulanması. 334
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMA VE ÜRÜNLERİNE İLİŞKİN BİYOGÜVENLİK KANUNUNDA ÖNGÖRÜLEN HUKUKİ SORUMLULUĞUN NİTELİĞİ VE ŞARTLARI
BİYOGÜVENLİK KANUNU MADDE 14 DIŞINDA SORUMLULUĞUN DAYANDIRILABİLECEĞİ DİĞER ESASLAR 335
Genel Açıklama 335
Üreticinin Sorumluluğu 336
Çevre Kanunundan Doğan Sorumluluk 353
Taşınmaz Malikinin Sorumluluğu 359
BİYOGÜVENLİK KANUNU MADDE 14’TEN DOĞAN HUKUKİ SORUMLULUK 362
Sorumluluğun Niteliği ve Dayandığı Esas 363
Genel Olarak 363
Kusursuz Sorumluluğa İlişkin Genel Bilgi 364
Biyogüvenlik Kanunu’na Göre Sorumluluk 366
Genel Açıklama 366
Biyogüvenlik Kanunu m. 14’e Göre Sorumluluğun Hukuki Niteliği. 367
Biyogüvenlik Kanunu m. 14/1’e Göre Sorumluluğun Hukuki Niteliği 367
Biyogüvenlik Kanunu m. 14/2’ye Göre Sorumluluğun
Hukuki Niteliği 368
Tehlike Sorumluluğu ile Olağan Sebep Sorumluluğu Ayrımına
İlişkin Genel Açıklama 368
Biyogüvenlik Kanunu m. 14’e Göre Sorumluluğun Dayandığı Esas 373
Genel Açıklama 373
Biyogüvenlik Kanunu m. 14/1’e Göre Sorumluluğun
Dayandığı Esas 374
Biyogüvenlik Kanunu m. 14/2’ye Göre Sorumluluğun
Dayandığı Esas 378
Sorumlu Kişiler 380
Biyogüvenlik Kanunu m. 14/1’e göre Sorumlular 380
Biyogüvenlik Kanunu m. 14/2’ye göre Sorumlular 380
Müteselsil Sorumlular 382

Sorumluluğun Şartları 384
Genel Açıklama 384
Kanunla Sorumluluğa Bağlanan Tipik Tehlikenin Gerçekleşmesi 384
Zarar 389
Genel Olarak 389
İzin Alınarak Gerçekleştirilen Faaliyetten Doğan Zarar 393
İzin Alınmadan Gerçekleştirilen Faaliyetten Doğan Zarar 399
Nedensellik Bağı 404
Nedensellik Bağının Varlığı 404
Nedensellik Bağının Kesilmesi 415
Genel Olarak 415
Doğal Afetler 419
Üçüncü Kişinin Ağır Kusuru 424
Zarar Görenin Ağır Kusuru 427
Sorumluluk için Zorunlu Olmayan Şartlar 430
Hukuka Aykırılık 430
Zarar Verenin Kusuru 434
TAZMİNATIN BELİRLENMESİ VE KAPSAMI İLE TAZMİNATTA İNDİRİM SEBEPLERİ 436
ZAMANAŞIMI 457
İSPAT YÜKÜ 458
SONUÇ 463
KAYNAKÇA 479