Göçmen Kaçakçılığı Suçu

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Sunuş 7
Önsöz 9
İkinci Basıya Önsöz 13
Üçüncü Basıya Önsöz 15
Kısaltmalar 23
Birinci Bölüm
GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞI KAVRAMI – TARİHİ GELİŞİM – ULUSLARARASI BELGELERDEKİ YERİ –
KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTAKİ DURUM
§ 1. GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞI KAVRAMI VE BENZER SUÇLARLA KARŞILAŞTIRMASI 25
I. Göçmen Kaçakçılığı Kavramı 25
II. Benzer Suçlarla Karşılaştırılması 28
A. İnsan Ticareti Suçu 28
B. Pasaport Kanunu ve YUKK’da Yer Alan Kabahatler 32
1. Genel Olarak 32
2. Türkiye’ye yasa dışı giren veya Türkiye’yi yasa dışı terk eden ya da buna teşebbüs eden yabancılar (YUKK m.102/1–a) 33
3. Türkiye’ye girişleri yasaklanmış olmasına rağmen Türkiye’ye girebilmiş olanlar (YUKK m.102/1–b) 35
4. YUKK 56’ncı maddenin birinci fıkrasında tanınan sürede Türkiye’den ayrılmayanlar (YUKK m.102/1–c) 35
5. YUKK 57’nci, 58’inci, 60’ıncı ve 68’inci maddeler kapsamındaki işlemler sırasında kaçanlar (YUKK m.102/1–ç) 35
6. YUKK 98’inci maddenin birinci ve ikinci fıkralarında yer alan yükümlülüklere uymayan taşıyıcılar (YUKK m.102/1–d) 35
7. YUKK 57/A maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c), (ç), (d) ve (f) bentlerinde yer alan yükümlülüklere uymayanlar (YUKK m.102/1–e) 36
8. Göçmen Kaçakçılığı Suçu Benzeri Kabahat (YUKK m.102/2) 36
9. Türkiye Cumhuriyeti sınırlarından her nasılsa pasaportsuz olarak girmiş olan vatandaşlar (Pasaport Kanunu m.34) 37
C. Fuhuş Suçu 37
D. Dolandırıcılık Suçu 39
§ 2. GÖÇ VE GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞININ TARİHİ GELİŞİMİ 43
I. Genel Olarak 43
II. Türkiye’den Yapılan Göç Hareketleri 44
III. Türkiye’ye Yapılan Göç Hareketleri 46
A. Osmanlı Döneminde Yaşanan Göç Hareketleri 46
B. Cumhuriyet Döneminde Yaşanan Göç Hareketleri 47
§ 3. GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞININ ULUSLARARASI BOYUTU 48
I. Genel Olarak 48
II. Birleşmiş Milletler Örgütünün Konuya Yaklaşımı 49
A. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Bildirisi 49
B. Mültecilerin Hukuki Durumuna İlişkin 1951 Cenevre Sözleşmesi ve Bu Sözleşmeye Ek 1967 Tarihli Protokol 51
C. Tüm Göçmen İşçilerin ve Aile Fertlerinin Haklarının Korunmasına Dair Uluslararası Sözleşme 53
D. Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı BM (Palermo) Sözleşmesi 54
1. Genel Olarak 54
2. Sözleşmenin Kapsamı 55
a. Örgütlü Bir Suç Grubuna Katılmanın Suç Haline Getirilmesi 56
b. Suç Gelirlerinin Aklanmasının Suç Haline Getirilmesi 56
c. Yolsuzluğun Suç Haline Getirilmesi 58
d. Adaletin Engellenmesinin Suç Haline Getirilmesi 59
e. Ateşli Silahlar, Parçaları ve Aksamları ile Mühimmatının Yasadışı Üretimi ve Kaçakçılığının Suç Haline Getirilmesi 60
3. Sözleşmeye Göre Alınması Gereken Uluslararası Önlemler 61
E. Sınırı Aşan Örgütlü Suçlara Karşı BM Sözleşmesine Ek Kara, Deniz ve Hava Yoluyla Göçmen Kaçakçılığına Karşı Protokol 64
F. Sınırı Aşan Örgütlü Suçlara Karşı BM Sözleşmesine Ek İnsan Ticaretinin Özellikle Kadın ve Çocuk Ticaretinin Önlenmesine, Durdurulmasına ve Cezalandırılmasına İlişkin Protokol 65
III. Avrupa Konseyi’nin Konuya Yaklaşımı 67
A. İnsan Haklarının ve Temel Özgürlüklerinin Korumasına İlişkin Sözleşme (Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi) 67
B. Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin, Cinsel Sömürü Amacına Yönelik İnsan Ticareti Hakkında R(2000) 11 Sayılı Tavsiye Kararı 69
IV. Avrupa Birliğinin Konuya Yaklaşımı 70
A. Avrupa Birliği Anayasası 70
B. Schengen Antlaşması 72
C. Avrupa Topluluğu Antlaşması (ATA) 74
D. Avrupa Birliği Konseyinin 19 Temmuz 2002 Tarihli Çerçeve Kararı 74
E. Birliğe İzinsiz Girişi, Transit Geçişi, İkameti Kolaylaştıran Fiilleri Önlemeye Yönelik Cezai Çerçevenin Güçlendirilmesi Hakkında 28 Kasım 2002 Tarihli Konsey Çerçeve Kararı 76
§ 4. KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTAKİ DURUM 77
I. Alman Hukukunda 77
II. Amerika Birleşik Devletleri Hukukunda 83
III. İtalyan Hukukunda 85
IV. Fransız Hukukunda 87
V. İngiliz Hukukunda 90
İkinci Bölüm
TÜRK CEZA HUKUKUNDA GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞI SUÇU
(765 sayılı TCK m.201/a – 5237 sayılı TCK m.79)
§ 1. GENEL OLARAK 93
§ 2. ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMA 99
§ 3. YER BAKIMINDAN UYGULAMA 101
§ 4. SUÇUN HUKUKİ KONUSU (KORUNAN HUKUKİ YARAR) 102
I. Genel Olarak 102
II. Ulusal ve Uluslararası Topluma Ait Hukuki Yararlar 102
A. Uluslararası Toplum Düzeni 102
B. İlgili Devletlerin Egemenlik Yetkisi 104
C. Kamu Düzeni (İç Güvenlik) ve Kamu Ekonomisi 104
III. Kişilere Ait Hukuki Yararlar 105
A. Göçmenlerin Vücut Bütünlüğü ve Mülkiyet Hakkı 105
B. İnsan Haysiyetinin Dokunulmazlığı 106
C. Kişi Hürriyeti 107
§ 5. GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞI SUÇUNUN UNSURLARI 107
I. Genel Olarak 107
II. Tipe Uygunluk 109
A. Maddi Unsurlar 109
1. Suçun Maddi Konusu 109
a. Genel Olarak 109
b. Göçmen (Muhacir) Kavramı 110
c. Mülteci Kavramı 113
d. Sığınmacı Kavramı ve Geçici Koruma Statüsü 116
e. Vatansızlar Kavramı 120
2. Fail ve Mağdur 121
a. Genel Olarak 121
b. Fail 122
c. Mağdur 126
3. Tipe Uygun Fiil 128
a. Suça İlişkin Hareketler 128
aa. Genel Olarak 128
bb. Bir Yabancıyı Yasal Olmayan Yollarla Ülkeye Sokmak 130
aaa. Yasal Giriş Kapıları 134
bbb. Yasal Girişi Sağlayan Vesikalar 134
i. Pasaport 134
ii. Pasaport Yerine Geçen Belgeler 135
iii. Yabancılara Mahsus Damgalı Pasaport 136
iv. Giriş Vizesi Bulundurma Mecburiyeti 136
ccc. Türkiye’ye Girişi Yasaklanan Kişiler 137
cc. Türk Vatandaşı veya Yabancının Yasal Olmayan Yollarla Yurt Dışına Çıkmasına İmkân Sağlamak 138
dd. Yabancının Yasal Olmayan Yollardan Ülkede Kalmasına İmkân Sağlama 140
aaa. İkamet İzni 142
bbb. İkamet İzninin Süresi ve İkamet İzninin Uzatılması 143
ccc. Geçici Koruma Statüsü ve Suriye Vatandaşlarının Durumu 144
ee. Sahte Seyahat veya Kimlik Belgesi Düzenlemek 144
b. Suça İlişkin Neticeler 146
aa. Genel Olarak 146
bb. Bir Yabancıyı Yasal Olamayan Yollarla Ülkeye Sokmak Bakımından 148
cc. Türk Vatandaşı veya Yabancının Yurt Dışına Çıkmasına İmkân Sağlama Bakımından 148
dd. Yabancının Yasal Olmayan Yollardan Ülkede Kalmasına İmkân Sağlama Bakımından 149
4. Suça Etki Eden Haller 150
a. Suçun Birden Fazla Kişi Tarafından Birlikte İşlenmesi 150
b. Suçun Örgüt Faaliyeti Çerçevesinde İşlenmesi 150
aa. Örgüt Kavramı 150
bb. Örgüt Faaliyeti Olarak Göçmen Kaçakçılığı Suçu 153
c. Suçun, Mağdurların Hayatı Bakımından Bir Tehlike Oluşturması 155
d. Suçun Mağdurların Onur Kırıcı Bir Muameleye Maruz Bırakılarak İşlenmesi 157
III. Hukuka Aykırılık Unsuru 157
A. Genel Olarak 157
B. Suç Tipi Bakımından Uygulanması Düşünülebilecek Ceza Sorumluluğunu Kaldıran Sebepler 157
IV. Manevi Unsur 158
A. Genel Olarak 158
B. Doğrudan Doğruya veya Dolaylı Olarak Maddi Menfaat Elde Etmek Özel Kastı 159
C. Zorunluluk Hali 161
D. Hata (TCK m.30/1) 162
§ 6. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ ŞEKİLLERİ 165
I. Teşebbüs 165
A. Genel Olarak 165
B. Göçmen Kaçakçılığı Suçuna Teşebbüs 166
C. Gönüllü Vazgeçme 168
II. İştirak 169
III. Suçların İçtimaı 172
§ 7. YAPTIRIM 176
I. Genel Olarak 176
II. Müsadere 177
A. Genel Olarak 177
B. Eşya Müsaderesi – Özellikle İyiniyetli 3. Kişileri Durumu 178
C. Eş Değer Müsadere 181
D. Kazanç Müsaderesi 182
E. Kaim Değer Müsaderesi 183
F. Anayasa Mahkemesi Eyyüp Baran Kararı 183
III. Sınır Dışı Etme 186
§ 8. MUHAKEME 187
I. Soruşturma ve Kovuşturma 187
II. Yer Bakımından Yetki (Yetkili Mahkeme) 188
III. Madde Bakımından Yetki (Görevli Mahkeme) 189
IV. Göçmen Kaçakçılığı Suçunda Kullanılan Araca Elkoyma 190
A. Genel Olarak 190
B. Yeni Düzenleme 191
C. BM Sınıraşan Örgütlü Suçlulukla Mücadele Sözleşmesi 192
D. Genel Hükümlere Göre Muhafaza Altına Alma ve Elkoyma 194
E. AİHS ve Mülkiyet Hakkının Dokunulmazlığı 196
F. Yeni Düzenlemenin Değerlendirmesi 198
Üçüncü Bölüm
GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞININ
KRİMİNOLOJİK AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ
§ 1. SUÇUN İŞLENİŞ NEDENLERİ 203
I. Genel Olarak 203
II. Türkiye’nin Coğrafi Konumu 203
III. İşsizlik ve Yoksulluk 204
IV. Eğitim ve Fırsat Eşitsizlikleri 204
V. Politik ve Ekonomik İstikrarsızlık 204
VI. Örgütlü Suçlulukta Yaşanan Artış 206
§ 2. SUÇUN İŞLENİŞ ŞEKİLLERİ 206
I. Genel Olarak 206
II. Denizyolu ile Göçmen Kaçakçılığı 207
III. Karayolu ile Göçmen Kaçakçılığı 209
IV. Havayolu ile Göçmen Kaçakçılığı 210
§ 3. DÜZENSİZ GÖÇ ROTALARI 210
I. Sorunun Tespiti 210
II. FRONTEX Hakkında 211
III. FRONTEX’in Göç Yollarına Etkisi 212
§ 4. SUÇA KONU GÖÇMENLERİN GERİ DÖNÜŞÜ 214
I. Protokolün Düzenlemesi 214
II. AİHM (Hirsi Jamaa ve Diğerleri – İtalya Kararı) 215
III. Türkiye Uygulaması 217
IV. Uluslararası Koruma 220
§ 5. GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞI İLE MÜCADELE 221
I. Uluslararası Göç Örgütü 221
II. Birleşmiş Milletler Mülteci Yüksek Komiserliği 222
III. İnsan Kaynağını Geliştirme Vakfı 223
IV. Emniyet Genel Müdürlüğü Bünyesinde Yapılan Çalışmalar 224
V. Budapeşte Süreci ve 1997 Prag Tavsiye Kararları 225
Sonuç 229
EKLER
SINIRAŞAN ÖRGÜTLÜ SUÇLARA KARŞI BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SÖZLEŞMESİNİN ONAYLANMASININ UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR KANUN 233
SINIRAŞAN ÖRGÜTLÜ SUÇLARA KARŞI BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SÖZLEŞMESİ 233
SINIRAŞAN ÖRGÜTLÜ SUÇLARA KARŞI BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SÖZLEŞMESİNE EK KARA, DENİZ VE HAVA YOLUYLA GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞINA KARŞI PROTOKOLÜN ONAYLANMASININ UYGUN BULUNDUĞUNA DAİR KANUN 261
SINIRAŞAN ÖRGÜTLÜ SUÇLARA KARŞI BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SÖZLEŞMESİNE EK KARA, DENİZ VE HAVA YOLUYLA GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞINA KARŞI PROTOKOL 261
Kaynaklar 273

Kavramlar Dizini 285