27.11.2007 Tarih ve 5718 SayılıMilletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun
Prof. Dr. Günseli ÖZTEKİN GELGEL
Prof. Dr. B. Bahadır ERDEM
- 5718 Sayılı Kanunun Gerekçesi
- Avrupa Birliği Mevzuatının ve İlgili Devletler Özel Hukuku Kanunlarının Muadil Maddeleri
- Çok Taraflı Milletler Arası Sözleşmeler
- 5718 Sayılı MIHUK'la İlgili Yargıtay Kararları
- 2675 Sayılı Kanun ve İlgili Yargıtay Karaları
ÖNSÖZ
27.11.2007 tarihli ve 5718 sayılı Milletlerarası
Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun,
04.12.2007 tarih – 26728 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmakla 25 seneden beri yürürlükte olan 20.05.1982
tarih ve 2675 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul
Hukuku Hakkında Kanunu yürürlükten kaldırmış
bulunmaktadır.
Yeni MÖHUK’un çalışmaları İ.Ü.Hukuk Fakültesi
Devletler Özel Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyeleri
ve mensupları tarafından 2000 yılında başlatılmıştır.
2675 sayılı MÖHUK’nun da hazırlayıcıları olan Prof.
Dr.Nihal ULUOCAK, Prof.Dr.Aysel ÇELİKEL, Prof.Dr.
Ergin NOMER, Prof.Dr.Gülören TEKİNALP, Prof.Dr.
Cemal ŞANLI, Doç.Dr. Yücel SAYMAN ve mensubu
olduğumuz Anabilim Dalının genç akademisyenlerini
de aralarına katarak, devletler özel hukukundaki yeni
gelişmelerin, Avrupa Birliği Düzenlemelerinin ve yeni
Medeni Kanun’un getirdiği değişikliklerin ışığında
MÖHUK’nun eksiklerinin giderilmesi amacıyla çalış-
malarını başlatmışlardır.
2675 sayılı MÖHUK’un yenilenmesi çalışmaları
İ.Ü.Hukuk Fakültesi Devletler Özel Hukuku Anabilim
Dalı mensuplarının düzenli olarak gerçekleştirdiği
8
haftalık toplantılar şeklinde gerçekleştirilmiş ve hazırlanan Tasarı, düzenlenen Sempozyumlar ile diğer
Hukuk Fakültelerin devletler özel hukuku mensubu
olan değerli hocalarının, Yargıtay üyelerinin ve yargı
mensuplarının görüşlerine sunulmuştur. Gerek düzenlenen sempozyumlarda yapılan eleştiriler ve gerek
çeşitli kürsülere mensup akademisyenler tarafından
yazılı olarak iletilen görüşler ve eleştiriler çerçevesinde yapılan yeni çalışmalar ve değişiklikler beş yıla
yakın bir sürede gerçekleştirilmiştir. Hazırlanan
Tasarı Adalet Bakanlığına iletilmiştir. Bakanlık tarafından benimsenen Kanun Tasarısı, oluşturulan ve
mensubu olduğumuz Adalet Bakanlığı Komisyonu
tarafından görüşülmeye başlanmıştır. Adalet Bakanlığı
Komisyonunun 2675 sayılı MÖHUK’un değiştirilmesi
amacıyla hazırlanan Tasarının, yeni bir Kanun Tasarısı
kapsamında olduğuna karar vermesi ile 2675 sayılı
MÖHUK değişiklik Tasarısı, yeni bir Milletlerarası
Özel Hukuk ve Usul Hukuku Kanunu Tasarısı haline
getirilmiştir. Adalet Bakanlığı Komisyonu’nun akademisyen, Yargıtay ve yargı mensubu ile Adalet Bakanlığı
mensubu değerli üyelerinin çalışmalarını tamamlamaları ile ortaya çıkan yeni MÖHUK Taslağı Alt
Komisyona havale edilmiştir. Alt Komisyonun da çalış-
malarını tamamlaması ile Tasarı kanunlaşma aşamasına gelmiş ancak kanunlaşamadan yapılan milletvekili seçimi ile kadük hale gelmiştir.
Kadük hale gelen MÖHUK Tasarısı, yeni oluşan
hükümet tarafından benimsenmiş ve yeni oluşturulan
Alt Komisyon tarafından bir kez daha incelenmiştir.
9
23. Yasama Dönemi Alt Komisyon üyelerinin MÖHUK
Tasarısında yaptıkları tek değişiklik Tasarıya eklenen
yeni 6. maddedir. 23. yasama Dönemi Alt Komisyonu
tarafından Tasarıya eklenen ‘ Türk hukukunun doğrudan uygulanan kuralları’ başlıklı madde ile MÖHUK
Tasarısının maddeleri 6. maddeden itibaren bir numara artmış olarak kanunlaşmak üzere TBMM’ne sunulmuştur.
TBMM tarafından kabul edilen 27.11.2007 tarih
ve 5718 sayılı MÖHUK’nun genel gerekçesi ve madde
gerekçeleri, 22.Yasama Dönemi Adalet Komisyonunun
kabul ederek TBMM sunduğu Kanun Tasarısı gerekçesidir ve madde numaraları 5718 sayılı Kanundan bir
eksiktir. Hazırlamış olduğumuz Milletlerarası Özel
Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanunda, her bir
maddenin altında bulunan madde gerekçeleri düzeltilmiştir. Madde gerekçeleri ve gerekçelerin diğer maddelere yaptıkları atıflar düzeltilerek kabul edilen 5718
sayılı MÖHUK’a göre değiştirilmiştir. Ancak Kanun’un
başında verdiğimiz Kanun’un Genel Gerekçesi ile
22.Yasama Dönemi Alt Komisyonun Raporu, yayınlanmış bulunan Kanun Gerekçesi olması nedeniyle özellikle değiştirilmemiştir. Ancak okuyucunun maddeleri
okurken madde gerekçelerini doğru anlayabilmesi
amacıyla her madde gerekçesi 5718 sayılı Kanuna
uygun hale getirilmiştir.
Yapılan bu değişikliğin yanında, Kanun’un her bir
maddesinin altında o maddenin mukayeseli hukuk
çalışması yapılarak ilgili diğer devletlerin Devletler
10
Özel Hukuku Kanunlarındaki muadil maddeleri ile
Avrupa Birliği’nin ilgili Düzenlemelerinin maddeleri
yazılmıştır. Ayrıca her maddenin altına madde ile ilgili Türkiye’nin katıldığı Milletlerarası Sözleşmeler
eklenmiştir. Bu iki çalışmanın yanında her maddenin
altına yürürlükten kalkan 2675 sayılı MÖHUK’un
maddesi yazılmış ve eski madde ile ilgili önemli
Yargıtay kararları eklenmiştir. 2675 sayılı MÖHUK’un
maddelerinin ve önemli Yargıtay Kararlarının eklenmesinin amacı, okuyucunun yeni madde ile yürürlükten kalkan eski Kanun’un maddesini karşılaştırabilme
imkanının sağlanmasıdır.
Mensubu olmaktan onur duyduğumuz İstanbul
Üniversitesi Hukuk Fakültesi Devletler Özel Hukuku
Anabilim Dalı mensuplarınca hazırlanan MÖHUK
Taslağının en başından itibaren çalışmalarına katılmış olan öğretim üyeleri olarak, 04.12.2007 tarihinde
yürürlüğe giren 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk
ve Usul Hukuku Hakkında Kanundan büyük bir mutluluk duyarak yeni MÖHUK’u hukukçularımıza sunuyoruz.
5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul
Hukuku Hakkında Kanun’un hazırlanması ve kanunlaşmasındaki en büyük çaba hiç şüphesiz ki asistanları olarak mesleğe girmekten ve verdikleri büyük emek
ile yetişerek kendileri ile birlikte meslektaş olarak
çalışmaktan büyük bir gurur duyduğumuz hocalarımı-
za aittir. Prof.Dr.Gülören TEKİNALP’in titiz ve çalış-
kan başkanlığı etrafında toplanan değerli hocalarımız
11
Prof.Dr.Nihal ULUOCAK, Prof.Dr.Aysel ÇELİKEL ve
Prof.Dr.Ergin NOMER’in üstün ve saygın bilimsel ve
kişisel özellikleri olmasa 5718 sayılı MÖHUK’un çalış-
malarının yapılması, tamamlanması ve kanunlaşması
mümkün değildi. Bu dört değerli bilim insanı sadece
bizlerin değil aynı zamanda yaşayan hemen bütün
Türk devletler özel hukukçularının da hocalarıdır.
Hocalarımız olmalarından dolayı büyük bir gurur duyduğumuz bu dört hukukçu, aynı zamanda Prof.Dr.
Nihal ULUOCAK’ın başkanlığında hazırlanan 2675
sayılı MÖHUK’nun da hazırlayıcılarıdır. Okuyucuya
sunulan hazırladığımız Kanun, yirmi beş yıl içerisinde
iki tane Devletler Özel Hukuku Kanununu hazırlayan
Türk devletler özel hukukunun kurucuları olan hocalarımıza saygılarımızla ithaf edilmiştir.
Kanunun hazırlanmasına her zamanki özverili ve
dikkatli çalışmaları ile büyük emek veren İ.Ü. Hukuk
Fakültesi Devletler Özel Hukuku Anabilim Dalı
Araştırma Görevlileri, Dr. Kerem GİRAY’a, Emre
ESEN’e, Mine TAN DEHMEN’e ve A. Elif ULUSU’ya
teşekkür ederiz. Kanun’u basan BETA Basım Yayın
AŞ.’ne ve değerli yöneticisi sayın Seyhan SATAR’a ve
her zamanki titiz ve güleryüzlü çalışması ile bu çalış-
mamızı da yayına hazırlayan sayın Gülgonca ÇARPIK’a
teşekürü bir borç biliyoruz.
Ocak 2007
Prof. Dr. Günseli ÖZTEKİN GELGEL
Doç. Dr. B. Bahadır ERDEM
-
-
%359,50 TL57,72 TL
-