Güveni Kötüye Kullanma Suçu
Şölen Çakıroğlu
Kişiler birbirlerine duydukları güvene dayanarak hukuki ilişkiler kurmakta ve çoğu zaman bu ilişkilere dayanarak temel hakları olan mülkiyet haklarını sınırlandırmaktadır. Girilen tüm bu ilişkiler ve bu ilişkilerin temelini oluşturan güven, genel olarak özel hukuk çerçevesinde korunsa da bazı hallerde bu koruma yeterli görülmeyerek bu ilişkilerin ceza hukuku tarafından da korunması gereği hasıl olmuştur. Bu bağlamda çalışmamızın konusunu oluşturan ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nda düzenlenen "Güveni Kötüye Kullanma Suçu" ortaya çıkmaktadır. Çalışmamız kapsamında uygulamada da çok sık görülen güveni kötüye kullanma suçu, suç inceleme metodu çerçevesinde genel hatlarıyla incelenmiştir. Çalışmamızın hedefi; kişilerin birbirlerine duydukları güvenin ve bu güvenden kaynaklanan ilişkiler neticesinde ihlal edilen mülkiyet hakkının korunmasını amaçlayan güveni kötüye kullanma suçunun önemini ve uygulamadaki kapsamını vurgulamak ve suçla ilgili problemli noktaları ve sorunları ortaya koymaktır. Çalışmamızın yazımı esnasında doktrinden ve yargı kararlarından faydalanılmış, yakın zamanda değişen kanun maddeleri ve bunların getirdiği yenilikler de irdelenmiştir. Bu çalışmada, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'ndaki düzenlemeler temel alınmış olup 765 sayılı Kanun'daki düzenlemelerle de karşılaştırılmış, ayrıca Alman Ceza Kanunu'nun ilgili hükümleri ile birlikte Alman doktrindeki tartışmalar ve eserlerden de yararlanılmıştır.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL AÇIKLAMALAR, KAVRAMSAL ÇERÇEVE, SUÇUN TARİHİ GELİŞİMİ, ANAYASAYA UYGUNLUK, KORUNAN HUKUKİ DEĞER
I. GENEL AÇIKLAMALAR
II. KANUNİ DÜZENLEME VE 765 SAYILI KANUN İLE KARŞILAŞTIRILMASI
III. KAVRAMSAL ÇERÇEVE VE TERMİNOLOJİ
IV. SUÇUN TARİHİ GELİŞİMİ
A. Roma Hukuku
B. İslam Hukuku
C. Türk Hukuku
1. Osmanlı Devleti Dönemi
2. Türkiye Cumhuriyeti Dönemi
V. ANAYASAYA UYGUNLUK
VI. KORUNAN HUKUKİ DEĞER
A. Genel Olarak
B. Korunan Hukuki Değerin Belirlenmesine İlişkin Görüşler
1. Mülkiyet Hakkının Korunduğuna İlişkin Görüş
2. Güven İlişkisinin Korunduğuna İlişkin Görüşler
3. Mülkiyet Hakkı ve Zilyetlik ile Birlikte Güven İlişkisinin Korunduğuna İlişkin Görüş
4. Mülkiyet Hakkı ile Birlikte Zilyetliğin Korunduğuna İlişkin Görüş
C. Kanaatimiz
İKİNCİ BÖLÜM
SUÇUN TEMEL VE NİTELİKLİ UNSURLARI
I. SUÇUN UNSURLARI
A. Maddi Unsurlar
1. Suçun Konusu
2. Hareket
3. Netice
4. Fail
5. Mağdur
B. Manevi Unsurlar
1. Genel Olarak
2. Maksat
3. Olası Kast
C. Hukuka Aykırılık
1. Kanun Hükmünü İcra
2. Meşru Savunma
3. Hakkın Kullanılması
4. İlgilinin Rızası
II. SUÇUN NİTELİKLİ UNSURLARI
A. Fail ile Mağdur Arasındaki İlişkiden Doğan Nitelikli Unsurlar
1. Ticaret İlişkisi
2. Hizmet İlişkisi
B. Failin Sıfatı Nedeniyle Nitelikli Unsurlar
1. Failin Meslek ve Sanat İcra Eden Kişi Olması
2. Failin Hangi Nedenden Doğmuş Olursa Olsun Başkasının Mallarını İdare Etme Yetkisi Olan Kişi Olması
C. Sermaye Piyasası Kanunu'nda Düzenlenen Nitelikli Haller
1. Kurumların Güveni Kötüye Kullanması
2. Örtülü Kazanç Aktarımı
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KUSURLULUK, CEZALANDIRILABİLİRLİĞİN DİĞER KOŞULLARI, SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ, YAPTIRIM, YARGILAMA, BENZER SUÇLARLA KARŞILAŞTIRMA
I. KUSURLULUK
A. Zorunluluk Hali
B. Cebir-Tehdit
II. CEZALANDIRILABİLİRLİĞİN DİĞER KOŞULLARI
A. Şahsi Cezasızlık veya Cezada İndirim Yapılmasını Gerektiren Şahsi Sebepler
1. Şahsi Cezasızlık Sebepleri
2. Cezada İndirim Yapılmasını Gerektiren Şahsi Sebepler
B. Etkin Pişmanlık
III. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ
A. Teşebbüs
B. İştirak
C. İçtima
IV. YAPTIRIM
A. Genel Olarak
B. Tüzel Kişilere Uygulanan Yaptırım
V. SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA USULÜ
VI. BENZER SUÇLARLA KARŞILAŞTIRMA
A. Hırsızlık Suçu
B. Yağma Suçu
C. Dolandırıcılık Suçu
D. Mala Zarar Verme Suçu
E. Kaybolmuş veya Hata Sonucu Ele Geçmiş Eşya Üzerinde Tasarruf Suçu
F. Zimmet Suçu
G. Bankacılık Zimmeti Suçu
H. Muhafaza Görevini Kötüye Kullanma Suçu
SONUÇ
KAYNAKÇA