Borca Aykırılık Dönme ve Fesih

Prof. Dr. H.Tamer İnal

İçindekileri

Önsöz 

9

Kısaltmalar 

37

Giriş 

41

Birinci Bölüm

FARKLI İLİŞKİLERDEN DOĞAN BORÇLARIN ÇEŞİTLERİ VE HUKUKÎ NİTELİKLERİ

• 1. BORÇ KAVRAMI VE ÖZELLİKLERİ 

45

1. BORÇ İLİŞKİSİNİN GENEL ÇİZGİLERİ 

45

1. Alacak/Borç İlişkisi Etkenlerinin Nitelikleri 

45

1. Sübjektif Niteliği 

46

1. Nisbî Niteliği 

46

1. Tasarruf Yetkisi Sağlama Niteliği 

46

2. Alacağın Konusu: Edim 

47

1. BORÇ KAYNAKLARI 

48

1. Kanundaki Sınıflandırma 

48

2. Borcu Meydana Getiren İlişkilerin Türüne Göre Sınıflandırma 

51

1. Normal İlişkilerden Doğan Borçlar 

52

1. Hukukî İşlemler 

52

1. Sözleşmeler 

55

1. Tek Taraflı Borçlanma Vaâdleri 

55

1. Hukukî İşlem Benzeri İlişkiler 

58

1. Vekâletsiz İşgörme 

58

1. Zarurî Sebepler 

59

1. Fiilî Sözleşme İlişkileri 

60

1. Belli Bir Topluluğa Karşı Varolan Bağımlılıktan Doğan İlişkiler 

61

1. Üyeler ile Topluluk Arasındaki İlişkiler 

61

1. Üyeler Arasındaki İlişkiler 

61

1. Çarpık İlişkilerden Doğan Borçlar 

61

1. Zararın Giderimini Gerektiren Fiiller 

61

1. Haksız Fiiller 

62

1. Kusursuz Sorumluluk Yaratan Fiil ve Davranışlar 

62

1. Sözleşme Öncesi Kusurlu Davranışlar 

64

1. Borcun Hiç veya Gereği Gibi İfa Edilmemesi 

67

aaa. Satılan Şeyin Taşıdığı Ayıbın, Hileli Bir Davranış ile Alıcıdan veya İş Sahibinden Saklanması 

73

1. Satıcının veya Müteahhidin Hileli Davranışının Mahiyeti 

73

1. Ayıbın Hile ile Gizlendiği Sonucuna Ulaşılabilmenin Şartı 

74

iii. Müteahhidin Kasden Sakladığı Ayıplar 

75

1. Satıcı, Satılanın Ayıbını Alıcıdan Hile ile Gizlemesi 

76

1. İlgili Zamanaşımı Süreleri 

77

bbb. Yalan Beyanlara Dayalı Açıklamaların, Hukuka Aykırılık Teşkil Etmesi 

78

ccc. Yanlış Beyan ile, Yalan Beyan Arasındaki Farklılık 

79

ddd. Kanunkoyucunun, Ayıbın Hile ile Gizlenmesi Karşısında Başvurduğu Düzenlemeler 

79

eee. Muhatabı Aldatmaya Dönük Bir Hile ile Gizleme 

81

1. Sebepsiz İktisaptan Doğan Borçlar 

82

• 2. FİİLÎ İLİŞKİLERDEN DOĞAN BORÇLAR 

82

1. SOSYAL İLİŞKİLERDEN DOĞAN BORÇLAR 

85

1. ŞAHIS BİRLİĞİ İLİŞKİLERİNDEN VEYA KATILMADAN DOĞAN BORÇLAR 

89

III. TİPİK SOSYAL DAVRANIŞTAN DOĞAN BORÇLAR 

91

• 3. EDİM BORÇLARINDAN BAĞIMSIZ BORÇ İLİŞKİLERİ 

93

1. EDİME YAKINLIĞI DOLAYISI İLE ZARARA UĞRAYANLARA KARŞI MEYDANA GELEN SORUMLULUĞUN HUKUKÎ NİTELİĞİ 

96

1. Tazminat Talep Etme Hakkını Sınırlayan Hukukî İlkeler 

96

1. Haksız Fiil Sorumluluğu Açısından 

98

1. Genel İlkeye Getirilen İstisna 

99

1. Akdî Sorumluluk ile Haksız Fiil Sorumluluğunun Yarışması 

104

1. Akdî Sorumluluk Açısından 

105

1. Hukukî Menfaatin Yer Değiştirmesi Teorisi 

106

1. Vasıtalı Temsil 

107

1. Hasarın Üçüncü Kişiye Geçtiği Durumlar 

108

1. Üçüncü Şahsa Ait Bir Şeyin Zilyedliğinin Devredildiği Sözleşmeler 

109

1. Zincirleme Sözleşmeler 

110

1. Üçüncü Şahsı Koruyucu Etkili Sözleşme 

111

1. Üçüncü Şahıs Lehine Şart Müessesesine Başvurmak İmkânı 

116

1. Diğer Hâller 

117

2. Üçüncü Şahsın Zararının Giderilmesine İlişkin Yöntemler 

118

1. Tazminat Kapsamının Belirlenmesi 

118

1. Tazminat Miktarının, Zarara Uğrayan Şeyin Objektif Değerine Göre Tâyin Edilmesi Gereğine İlişkin Görüş 

119

1. Tazminat Miktarının, Olağan Ölçüler İçinde Kalan Rizikoya Göre Tâyin Edilmesi Gereğine İlişkin Görüş 

119

1. Üçüncü Şahsın Hukukî Menfaatinin, Sözleşmenin Kurulması Sırasında Belli Olması Gereğine İlişkin Görüş 

119

1. Üçüncü Şahsın Hukukî Menfaatinin, Sözleşmenin Kurulması Sırasında Bilinmesine İhtiyaç Bulunmadığına İlişkin Görüş 

120

1. Zararın Giderimini Talep Etmeye Yetkili Olan Kimseler 

120

1. Uygun İlliyet Kuralının, Sorumluluğun Sınırlandırılmasındaki Yetersizliği 

120

1. Hukuka Aykırılık Bağı 

122

1. Hukuka Aykırılık Bağının Geniş Kapsamlı Görünümü 

125

1. Hukuka Aykırılık Bağının Dar Kapsamlı Görünümü 

125

1. Hukuka Aykırılık Bağının, Haksız Fil Sorumluluğunu ve Akdî Sorumluluğu Sınırlandırması 

125

1. Tazminat Talebinin, Zarar Gören Üçüncü Şahsa Doğrudan Tanınması 

126

1. Zararın Hangi Şartlar Altında Giderilebileceğinin Tespiti 

127

1. Edime Yakınlığı Dolayısı ile Zarar Gören Üçüncü Şahıslar 

127

1. Çözümün Akdî Sorumlulukta Bulunması 

128

1. Zarargören Üçüncü Şahsın, Borçlunun Kusurunu İspatlamak Durumunda Olmaması 

129

1. Sorumsuzluk Şartının, Akdî Sorumluluk ile Çözüm Yoluna Getirdiği Olumsuzluklar 

129

1. Zamanaşımı Konusunda Yetersizlikler ve Sorunun Akdî Sorumluluk Kapsamının, Sözleşmeye Taraf Olamayan Üçüncü Şahısları da İçine Alacak Biçimde Genişletilmesi ile Sağlanması 

130

1. Diğer Görüşler 

131

1. SÖZLEŞME ÖNGÖRÜŞMELERİNE GİRİŞMEKTEN DOĞAN BORÇ İLİŞKİLERİNİN HUKUKÎ NİTELİĞİ 

132

1. Hukukî İşleme Bağlayan Teoriler 

136

1. Sözleşme Görüşü 

136

1. Kurulacak Sözleşme Görüşü (Amaç Sözleşme Teorisi) 

136

1. Örtülü Sözleşme Görüşü 

138

1. Sözleşme Öngörüşmelerinden Doğan Sorumluluğa, Karma Bir Nitelik Veren Seçmeci Görüş 

139

1. Haksız Fiil Kavramının, Hukuk Sistemimizde Geniş Kapsamlı Olmasının Yararları 

141

1. Geniş Kapsamlı Haksız Fiil Kavramı Vasıtası ile Dürüstlük Kurallarının İhlâl Edilmesinin, Hukuka Aykırılığı Tespit Etmekte Yeterli Olması 

142

1. Sözleşme Öncesi Borçlarının, Davranış Yan Borçlarından Kaynaklanması 

143

1. Tek Taraflı Hukukî İşlem Görüşü (Giriş Teorisi) 

144

2. Haksız Fiile Bağlayan Teoriler 

145

1. Genel Çizgileri 

145

1. Kimseye Zarar Vermeme, Davranışlarda Gerekli Özeni Gösterme ve Güveni Sarsmama Yükümlülüğü 

146

1. Sözleşme Öncesi Olayları 

147

1. Görüşün, Kurulan Sosyal İlişki Teorisi Karşısında Beliren Yetersizlikleri 

147

1. Culpa in Contrahendo’nun, Sözleşmenin Hazırlanması ve Kurulması Safhalarının Ötesine Geçen Konumu 

147

1. Öngörüşmelere Taraf Olanların Uğradığı Zararı Gidermeye Yönelik Culpa in Contrahendo Sorumluluğu 

148

3. Sözleşme Benzeri Bir İlişkiye Bağlayan Teoriler 

149

1. Kanundan Doğan Borç İlişkisi 

150

1. Kanundan Doğan Borç Teorisinin Yetersizlikleri 

151

1. Haksız Fiil ve Akdî Sorumluluğun Telâhuku 

152

1. Genel Davranış Borcunun, Gerçek Bir Kanunî Borç İlişkisine Dönüşmesi 

153

1. Sözleşme Öncesinin Kendine Özgü Yapısı ve İlişkinin Bireyselliği Nedeniyle Akdî Niteliği 

154

1. Varsayıma Dayanan Bir Sözleşme İlişkisi Yerine, Kanundan Doğan Borç İlişkisinin Benimsenmesi Gereği 

155

1. Özen Borcunun Yerine Getirilmeyişi 

156

1. Dürüstlük İlkesinin, Öngörüşmeleden Doğan Sorumluluğun Kaynağı Olması 

156

1. İfa Edilmeyen Öngörüşmeler Borcunun, Henüz Kurulmamış Olan Sözleşme Borcundan Farklılığı 

157

4. Öngörüşmelerden Doğan Borcun Yerine Getirilmemesinin Sonuçları 

157

1. Kanundan Doğan Bir Borcun İfa Edilmemesi 

157

1. Sözleşmeden veya Kanundan Doğan, Her Türlü Borcun İfa Edilmemesi Sorununa Çözüm 

158

1. Borç İlişkisinin Kurulmasına Değil, İfa Edilmemesine İlişkin Kuralların Uygulanması 

158

1. Sonuçları 

159

1. Öngörüşme Fiil ve İşlemlerinin Bağımsızlığı 

159

1. Genel Nitelikteki Bir Ödevin İhlâlinden Doğan, Haksız Fiil Sorumluluğu 

160

1. Öngörüşmelerin, Genel Nitelikteki Davranış Yan Borcu Olma Niteliği 

160

1. Öngörüşmelerden Doğan Haksız Fiil Unsurları 

161

1. Fiil veya Çekinme 

161

1. Hukuka Aykırılık 

162

aaa. Kanunun veya Hukukun Temel İlkelerinin İhlâl Edilmesi 

163

bbb. Bir Hakkın İhlâl Edilmesi 

164

ccc. Ahlâk Kurallarının İhlâl Edilmesi 

164

1. Zarar 

164

1. Uygun İlliyet Bağı 

165

1. Kusur 

165

III. MESLEKÎ UZMANLIĞI GEREKTİREN İŞLERDE, ÖZEN BORCUNUN TARZI VE KAPSAMI 

166

1. Avukatların Özen Borcu 

166

2. Mimarların Özen Borcu 

167

3. Hekimlerin Özen Borcu 

168

1. Hasta ile Hekim ve Hastane Arasında Kurulan Hukukî İlişkinin Genel Görüntüsü ve Yönü 

172

1. Hasta ile Hekim Arasında Kurulan Hukukî İlişkinin Niteliği 

174

1. Hekimin, Kendi Kusurundan Doğan Sorumluluğu 

175

1. Mahkemelerde Görülen Tıbbî Konulu Dâvalar 

176

1. Mahkemelerde Görülen Tıp Konulu Dâvalarının İlk Amacı Kapsamında, Zarargörenin Zararının Olabildiğince Giderilmesi 

176

1. Mahkemelerde Görülen Tıp Konulu Dâvalarının İkinci Amacı Kapsamında, Tıpta Yanlış Uygulama veya Beceri Eksikliğine Dayalı Uygulamaların Tekrarının Engellenmesi 

176

1. Hekimin, Başkasının Fiilinden Doğan Sorumluluğu 

177

1. Hekimin Müdahalesinde Kullandığı Araç, Gereç ve Ürünlerden Doğan Sorumluluğu 

177

1. Güvenli Ürün 

178

1. Tehlikeli Ürün 

178

1. Çocuk Fizyolojisinin Gereksinimleri 

179

1. Hastaya Sağlanan Kan Ürünleri 

180

1. Dâvalının Kusursuzluğunu İleri Sürmesi Mümkün Olmadığından, Kazanılan Dâva 

180

1. Hâkimin, Manevî Tazminatın Miktarını Tâyin Etmesinde Yöntem 

182

1. Tıpta Yanlış Uygulama ve Tıpta İstenilmeyen Sonuç 

184

1. Hekimin Tedavi Sırasında Standart Uygulamayı Yapmaması, Beceri Eksikliği veya Hastaya Tedavi Vermemesi ile Meydana Gelen Zarar / Malpractice 

184

1. Hekimin, Tecrübesi ve Uzmanlığının Dışında Bir Diğer Alt Uzmanlık Alanında Müdahaleye Girişmesi 

185

1. Sağlık Personelinin ve Sağlık Kurum ve Kuruluşlarının, Zorunlu Meslekî Mâlî Sorumluluk Sigortası Yaptırmaları Gereği 

186

1. Maddî Olguların Saptanmasına İlişkin Ceza Mahkemesi Kararlarının, Hukuk Hâkimi Yönünden Bağlayıcılığı 

187

1. Tıbbî Uygulama Sırasında, Öngörülemeyen Bilgi veya Beceri Eksikliği Sonucu Oluşan Zarar / Complication 

189

1. Akdî Sorumluluk Etkenlerinin Ayrı Ayrı Tespiti 

190

1. Dâvalı Hastane ve Hekim Açısından 

191

1. Tam Hastaneye Kabul Sözleşmesi Kapsamında 

191

1. Hekimlik Sözleşmesi İlâveli, Tam Hastaneye Kabul Sözleşmesi Kapsamında 

192

1. Hastane Başhekimi ve Müdahalede Bulunan Hekim Açısından 

193

1. Hekimin Sadakat ve Özen Gösterme Borcu 

194

1. Sadakat Borcu 

194

aaa. Gizli Bilgi (Information Confidentielle) 

195

1. Özen Gösterme Borcu 

196

aaa. Hastayı Aydınlatma Borcu 

197

bbb. Teşhis Koyma Konusunda, Özen Yükümlülüğü 

198

1. Dâvalıların Kusurlarının, Dâvacı Tarafından İspatlanması Gereğinin Bulunmaması 

198

1. Sözleşmenin İhlâl Edilmesi ile, Hastanın Uğradığı Zararlar Arasında Uygun İlliyet Bağı 

199

1. Hastaların, Önceden Öngörülemeyen Durumlar Hakkında Bilinçlendirilmeleri 

199

4. Tıbbî Müdahaleden Doğan Hukukî ve İdarî Sorumluluk Türlerinin Yakınlaştırılması 

200

1. Hastanın Güvenliğinin Sağlanmasına Dönük Sonuç Borcundan Doğan Sorumluluk 

202

1. Hastaya Sağlık Personelinin Kusuru ile Verilen Bedensel veya Ruhsal Bütünlüğe İlişkin Zararlar 

204

1. Ağır Kusur Şartı Yerine, Tıbbî Uygulama Kusurunun Tespiti 

205

1. Tıbbî Müdahalenin, Yapısı Dolayısıyla Taşıdığı Zarar Verici Bir Riziko ve Kusursuz Sorumluluk Hâli (risque spécial ou exceptionnel) 

206

1. Hastanın Aydınlatılması ve Aydınlatılmış Onamının Alınması (consentement éclairé) 

207

1. Kamu Sağlık Kurumlarında Kusursuz Sorumluluk Hâllerinin Gelişmesi 

209

1. Hastanenin Kusursuz Sorumluluğunun Üç Şartı 

210

1. Hastanenin Kusursuz Sorumluluğunun Üç Şartının Sınırlandırılması ve Daraltılması 

212

1. Hekimin Hastane Dışında, Özel Sektör Sorumluluğu 

213

1. Sözleşmeden Doğan Sorumluluk Kapsamında Özen Gösterme Yükümlülüğü 

213

1. Hekimin Özen Gösterme Borcuna Eklenen Sonuç Borcu ve Hastanın Güvenliğini Sağlama Borcu 

214

1. Koruyucu Tıp ve Hastalık Hâlinde Sağlanan Tıbbî Yardım Çeşitleri ve Uygulayıcı Meslek Gruplarının İşlevi ve Sorumlulukları 

215

1. Hekim 

217

1. Diş Hekimi 

218

1. Eczacı 

219

1. Fizyoterapist 

220

1. Klinik Psikolog 

221

1. Odiolog 

222

1. Diyetisyen 

222

1. Dil ve Konuşma Terapisti 

223

1. Podolog 

223

1. Sağlık Fizikçisi 

223

1. Hemşire 

224

1. Sosyal Hizmet Uzmanı 

225

1. Ebe 

225

1. Haksız Fiil Sorumluluğu ile Akdî Sorumluluğun Yarışması Hâlinde, Sorumsuzluk Anlaşmasının Etkisi 

225

1. Kusurlu Sorumluluk Hâlinde 

226

1. Tıbbî Uygulama Sırasında, Öngörülemeyen Bilgi veya Beceri Eksikliği Sonucu Oluşan Zarar / Complication 

227

1. Kasd veya Ağır İhmâlin Bulunması 

228

1. Hafif İhmâlin Bulunması 

229

1. Kusursuz Sorumluluk Hâlinde 

229

1. Sağlık Personelinin Sadakat Borcundan Doğan Yükümlülüklerinin Sürekliliğine Karşı, Özen Yükümlülüğünün Müdahale ile Sınırlı Olması 

230

1. Sağlık Profesyonelinin Özen Borcu 

231

İkinci Bölüm

BORCA AYKIRILIK HÂLLERİNDEN DOĞAN

HUKUKÎ SONUÇLAR

• 4. SÖZLEŞMEYE DAYALI ŞARTLI EDİM BORÇLARI 

239

1. TÂLİ BORÇLAR 

239

1. Sözleşmenin, Amacına Uygun Surette İfa Edilmesi Gereği 

240

2. Yan Borçlara Aykırılığın, Sözleşme İlişkisine Etkisi 

242

1. Sözleşmenin Gereği Gibi İfa Edilmediği Def’i 

244

1. Cins Borçlarında, Borçlunun İfası ile Ortaya Çıkan Edimin Sonuçları 

244

1. Parça Borçlarında, Ayıpsız Bir Edimin İfa Edilmesi 

244

1. Ayıplı Bir İfanın, Geçerli Bir İfa Olarak Kabul Edilebileceği Görüşünün Reddi 

245

1. Tarafların İradelerine Uygun Olmayan İfanın, Ayıplı Sayılması 

246

1. İfada Beliren Nitelik Eksiklikleri 

247

1. Malın, Maddî, İktisadî ve Hukukî Nitelikleri 

248

1. Kötü İfa Hâllerine Karşı, Satıcı ve Alıcı Arasında Akdî Tekeffül 

248

1. Satıcının, Tek Taraflı Bir Hukukî İşlemle Borç Altına Girmesi 

248

1. Satıcının Tasavvur Açıklamasına Karşı, Kanundan Doğan Tekeffül Borcu 

249

1. Gereği Gibi Olmayan İfa ile Yanlış İfa Ayırımı 

250

1. Parça Borçlarında, Yanlış İfa 

250

1. Cins Borçlarında, Yanlış İfa 

253

1. Edim Borcunun, Teslim Edilen Şeye İlişkin Olup Olmadığı Kıstası 

255

1. Teslim Edilen Şeyin, Edim Borcunu Karşıladığı ve Ayıplar Taşıdığı Hâller 

256

1. Teslim Edilen Şeyin, Edim Borcunu Karşılamadığı Hâller 

257

aaa. Teslim Edilen Şeyin, Sözleşmenin Gerektirdiği şey Olması Hâli 

257

bbb. Teslim Edilen Şeyin, Sözleşmenin Gerektirdiği şey Olmaması Hâli 

258

3. Ayıba Karşı Tekeffülün, Borç Olma Niteliği 

258

1. Satın Alınan Şeyden Beklenen Değer ve Yarar Unsurları 

261

1. Sözleşmenin Kuruluş Amacına Etkili, Belli Bir Niteliğinin Taşıdığı Ayıp 

262

1. TEMEL BORCUN İFA EDİLEMEMEKLE, TAZMİNAT BORCU NİTELİĞİNİ ALMASI 

263

1. Akdin Müsbet İhlâli Nedeniyle Meydana Gelen Sorumluluğun Hukukî Niteliği 

263

2. Gereği Gibi İfa Edilmeyen Yan Edim Borçları ile Yan Borçlar 

264

3. Tarafların Dürüstlük Kuralına Uyma Borçları 

267

• 5. SÖZLEŞMEDEN DOĞAN BORÇLAR 

269

1. İFA MENFAATİ AMAÇLI BAĞIMSIZ BORÇLAR 

271

1. Aslî Edimler 

271

1. Teslim Etme Borçları 

275

1. Parça Borcu 

276

1. Cins Borcu 

277

1. Hukukî İşlem Yapma Borçları 

278

1. Yapma Borçları 

278

1. Yapmama Borçları 

279

1. Katlanma Borçları 

280

2. Yan Edimler 

280

1. Kanundan Doğan Yan Edimler 

283

1. Sözleşmeden Doğan Yan Edimler 

284

1. Sözleşme Özgürlüğü 

285

1. Sözleşme Yapma Özgürlüğü 

285

1. Sözleşmenin Şeklinde Özgürlük 

286

1. Sözleşmenin Tipinde, Konusunda ve Düzenlenmesinde Özgürlük 

286

1. Sözleşme Özgürlüğünün Sınırları 

287

1. Kanunun Sınırlamaları 

287

1. Genel İşlem Şartlarının Etkisi 

288

aaa. Genel İşlem Şartları Açısından Tüketicinin Konumu 

292

bbb. İşletmeler Eliyle Önceden Hazırlanan Genel İşlem Şartlarının Hukukî Niteliği 

295

1. Norm Teorisi 

300

1. Sözleşme Teorisi 

301

iii. Muafiyet ve Özel Kuralın, Genel İşlem Şartlarındaki Kuraldan Önce Uygulanması 

301

ccc. Genel İşlem Şartlarının Geçerliliği ve Tüketici Açısından Yararları 

304

1. Ahlâka Aykırılık Görüşü 

309

1. Gabin Görüşü 

311

iii. Sosyal Devlet ve Eşitlik İlkesi Görüşü 

312

1. Dürüstlük İlkesinin Uygulanması Görüşü 

313

iv/1. Açık Olmama Kuralı ve Müteşebbis Aleyhine Yorum İlkesi 

316

iv/2. Şaşırtıcı ve Alışılmamış Kayıtların Kabul Edilememesi (Olağandışı Kuralların Geçersizliği) İlkesi 

316

iv/3. Olayın Özelliklerinden Soyutlanarak Yorum ve Uygunsuz Biçimde Zarar Verici Şartların Geçersizliği İlkesi 

317

ddd. Kelepçeleme Sözleşmeleri 

320

1. Dürüstlük Kuralından Doğan Yan Edimler 

321

1. Dürüstlük Kuralına Uygunluk 

321

1. Hukuk Kuralının Taşıdığı Amaç Kıstası 

325

1. Dürüstlük Kuralının, Kanun Hükmünden Doğan Haklara Etkisi 

326

1. Dürüstlük Kuralının, Hukukî İşlemden Doğan Haklara Etkisi 

327

1. Dürüstlük Kuralının Uygulanması 

328

1. Dürüstlük Kuralının, Kanun Hükmünün Yorumlanmasına ve Tamamlanmasına Etkisi 

328

1. Dürüstlük Kuralının, Hukukî İşlemin Yorumlanmasına ve Tamamlanmasına Etkisi 

329

1. Dürüstlük Kuralının Işığında, Yan Edimler 

332

1. Aslî Edimden Bağımsız Olarak Dâva Edilebilirlik Niteliği 

333

1. Çeşitleri 

335

aaa. İletme Borçları 

335

1. Bildirme (İhbar) Borçları 

335

1. Bilgi ve Hesap Verme Borçları 

339

iii. Danışma, Bilgilendirme, Kontrol Sözleşmelerinden Doğan Borçlar 

340

1. Bankacılık Sözleşmeleri 

341

bbb. Bağımsız Kaçınma Borçları 

342

1. BAĞIMLI YAN BORÇLAR 

343

1. Özellikleri 

346

1. Dürüstlük Kuralının Borç Kurucu Niteliği 

346

1. Aslî Edimden Bağımsız Olarak Dâva Edilemezlik Niteliği (İfa Dâvası) 

347

1. Somut Zarar Kıstası 

348

2. İşlevleri İtibariyle Çeşitleri 

350

1. İfaya Yardımcı Olma Amaçlı Yan Borçlar 

351

1. Hazırlama ve Sağlama Borçları 

352

1. Bir İşgörmeye İlişkin Borç 

355

aaa. Sadakat Borcu 

356

bbb. Edimin, Zamanında Hazırlanması Borcu 

358

1. Teslim Süresi Belli Olan İşlerde 

358

1. Teslim Süresi Belli Olmayan İşlerde 

360

ccc. İşi Bizzat Yapmak veya Kendi Yönetimi Altında Yaptırmak Borcu 

360

1. Bir Şey Vermeye İlişkin Borç 

362

aaa. Edim Sonucunu Teslim Borcu 

362

1. İş Sahibinin Fiilî Hâkimiyetinin Sağlanması Borcu 

363

1. Satılanın, İfa Yerinden Başka Yere Gönderilmesi Borcu 

364

bbb. Ayıba Karşı Tekeffül Borcu 

366

1. Eserin, Tamamlanarak Teslim Edilmiş Olması Gereği 

367

1. Eserin, Ayıplı Olması Gereği 

367

ii/1. Zikr ve Vaâdolunan Vasıflardan Doğan Tekeffül Borcu 

367

ii/2. Lüzumlu Vasıflardan Dolayı Tekeffül Borcu 

368

iii. İş Sahibinin, Muayene ve İhbar Külfetlerini Zamanında Yerine Getirmiş Olması Gereği 

370

1. Koruma (Muhafaza) Borçları 

371

1. Satım Sözleşmesinde 

371

aaa. Satıcının, Satılanı Saklama ve Koruma Borcu 

371

bbb. Alıcının, Başka Yerden Gönderilen Şeyi Saklama Borcu 

372

ccc. Alıcının, Satılanın Tesliminden Önce Yapılan Muhafaza, Bakım ve İdame Masraflarını Ödeme Borcu 

373

ddd. Alıcının, Satılan ile İlgili Masraflara Katlanma Borcu 

374

1. Kira Sözleşmesinde 

374

aaa. Kiralayanın Teslim ve Muhafaza Borcu 

374

1. Teslim Borcundan Doğan Yan Borçlar 

375

1. Ayıba Karşı Tekeffül Borcundan Doğan Yan Borçlar 

376

bbb. Kiracının, Kiralananın Özünü Muhafaza Etme Borcu 

377

1. Açıklama Yapma Borçları 

379

1. Kapsamı 

379

1. Yanıltıcı Açıklamaların, Kusur Etkenine Eşdeğer Olma Niteliği 

381

1. Borçlunun ve Alacaklının İşbirliği Yapma Borçları 

384

1. Alacaklının Temerrüdü veya İşin Kabulünde Temerrüd Hâlleri 

384

aaa. Alacaklının Temerrüdünde, Usûlüne Uygun Bir İfa Önerisinin, Haklı Bir Nedene Dayanmaksızın Reddedilmesi 

386

bbb. Muhatabın Temerrüdünün, Keşide Edilecek İhtarname ile Gerçekleşmesi 

386

ccc. Aidiyeti Münâzaalı Alacağın Tediyesinden İmtina ve Tevdi 

387

1. Tevdi Edilebilecek Şeyin, Tevdi Edilmeye Müsait Şeylere İnhisar Etmesi 

389

1. Tevdii Mümkün Olmayan Şeyin, Satılması 

389

iii. Yapma Borçlarında, Sözleşmeden Dönme Hakkı 

389

1. Yapmama Borçlarında, Sözleşmeden Dönmenin Mümkün Olmaması 

393

ddd. Alacaklı Temerrüdünün Hukukî Sonuçları 

393

1. Alacaklının Temerrüdünün, Borçluyu, Ödemezlik Def’ine Karşı Koruması 

394

1. Edim ve Karşı Edim Hasarının, Temerrüde Düşen Alacaklıya Yüklenmesi 

395

1. Borçlunun Temerrüdü 

397

aaa. Temerrüd İhtarının Hukukî Niteliği 

397

bbb. Temerrüd İhtarının Gerekli Olmadığı Durumlar 

397

ccc. Borçlunun Temerrüdünün Hukukî Sonuçları 

398

1. Borçlunun Temerrüdüne Rağmen, Borcun Sürmesi 

398

1. Borçlunun Mücbir Sebep ve Umulmayan Hâller Vukuunda, Sorumluluğunun Sürmesi 

399

ii/1. Zarar 

402

ii/2. İşletme Tehlikesi Dışındaki Olay 

402

ii/3. Sebep ile Sonuç Arasındaki Uygunluğun Kesilmesi 

403

ii/4. Borçlunun Kusursuzluğunun İspatlanması 

404

iii. Geçmiş Günler Faizi 

404

iii/1. Faiz Borcunun Kaynağı 

405

iii/2. Faizin Hukukî Niteliği 

405

iii/3. Sermaye Faizi ve Temerrüd Faizi 

406

iii/4. Akdî ve Kanunî Sermaye Faizi 

407

iii/5. Temerrüd Faizi ve Oranları 

407

iii/6. Yabancı Para Borcunda Faiz 

408

iii/7. Temerrüd Faizi Oranının Aşırılığı İtirazı 

409

ddd. Borçlunun Temerrüdünün Sona Ermesi 

411

1. Koruma Menfaati Amaçlı Yan Borçlar 

412

1. Koruma Yan Borçlarının Nitelikleri 

412

1. Sözleşme Kurma Amacına Dayalı Sosyal İlişki 

412

1. Koruma Borçlarının, Sözleşme İlişkisi Bünyesine Yansıması 

413

1. Dürüstlük Kuralından Doğan Koruma Borçlarının Etki Alanı 

414

1. Çeşitleri 

415

1. Sözleşme Öncesi Koruma Borçları 

415

1. Sözleşme Esnası Koruma Borçları 

418

aaa. Eser Sözleşmesinde, Edimin İyi Suretle İfasına İlişkin Özen Borcu 

419

1. Özen Borcunun, Ayıba Karşı Tekeffül Hükümlerinin Yetersiz Kaldığı Durumlarda, Gerekliliği 

420

i/1. Keşif Bedelinin Tecavüzüne Dayalı Olarak Sözleşmeden Dönme 

420

i/2. Meslekî Norm, Teknik Şartnâme, Standardizasyon Normları ve Bayındırlık İşleri Genel Şartnâmesi 

424

i/3. Uluslararası İhale Kapsamında FIDIC Şartnâmesi 

424

1. Özen Borcunun Tarzı ve Kapsamı 

425

bbb. Vekâlet Sözleşmesinde, İşin Özenle Yapılması Borcu 

428

1. Vekilin Özen Borcunun Konusu ve Derecesi 

428

i /1. Kuraldan Çıkarılan Objektif Kıstas 

430

i /2. Kuraldan Çıkarılan Sübjektif Kıstas 

431

i /3. Vekilin Sorumluluğunun Kapsamı 

431

1. Vekâlet Sözleşmesinin, Ücretli veya Ücretsiz Olma Farklılığına Göre, Özen Borcunun Kapsamı ve Borcun Çeşitlerinin Belirlenmesi 

432

ii/1. Vekilin, İşi Sadakat İçinde ve Özenle Yürütmek ve İfa Etmek Mecburiyeti 

432

ii/2. Vekilin, Müvekkilinin Çıkarları Doğrultusunda Çalışması ve İradesine Uygun Davranmak Mecburiyeti 

433

ii/3. Vekilin, Sözleşmeyi Bizzat İfa Etmesi Mecburiyeti 

433

ii/4. Vekilin, İcraatı Hakkında Hesap Vermek Mecburiyeti 

433

1. Sözleşme Sonrası Koruma Borçları 

434

Üçüncü Bölüm

AKDÎ VE HAKSIZ FİİL SORUMLULUKLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

• 6. BORCA AYKIRILIK HÂLLERİNDEN DOĞAN SORUMLULUĞUN AKDÎ VE HAKSIZ FİİL SORUMLULUĞU YÖNÜNDEN KARŞILAŞTIRILMASI 

439

1. İSPAT KÜLFETİ YÖNÜNDEN 

439

1. Sözleşmenin ve Hukuk Düzeninden Doğan Borçların İspatlanması 

441

1. Sözleşmenin İspatlanması 

441

1. Sözleşmenin Bâtıl Olduğunun İspatlanması 

441

1. İhtilâfın, Konu Edilen Sözleşmeden Doğduğunun ve Gerekiyorsa Edimin Mahiyetinin İspatlanması 

442

1. Hukuk Düzeninden Doğan Borçların İspatlanması 

442

1. Hukuk Düzeninin Gerektirdiği Davranış Biçiminin İhlâli Dolayısı ile Meydana Gelen Borç 

443

1. Hukuk Düzeninin Öngördüğü Davranışlara Aykırılık 

443

2. Borcun İhlâlinin veya Hukuka Aykırılık Unsurunun İspatlanması 

444

1. Borcun İhlâlinin İspatlanması 

444

1. Alacaklı Tarafa Ait İspat Yükü Kapsamında, Sözleşme Gereğinin İfa Edilmediğinin İspatı 

445

1. Alacaklının, Sözleşmenin Varlığını ve Kapsamını İspatlaması 

445

1. Hukuka Aykırılık Unsurunun İspatlanması 

446

3. Kusur Unsurunun İspatlanması 

447

1. İspat Külfetinin Sorumluluk Tipine Göre Farklı Dağılımına İlişkin Görüşler 

447

1. Klâsik Görüş 

447

1. PİOTET’nin Görüşü 

448

1. Akdî Sorumluluktan Kurtuluşun Delili 

448

1. Haksız Fiil Sorumluluğu Alanında, Zarar Görenin, Mahkemeye Sunacağı Olay ve Deliller 

449

1. Borçluyu Sorumluluktan Kurtaran İmkânsızlık ve Borçlunun Kusurunun Bulunmaması 

450

1. PACHE’ın Görüşü 

450

1. Sözleşme Alanında ve Haksız Fiil Alanında Kusur Unsurunun Farklı Olmaması 

451

1. CUENDET’nin Görüşü 

453

1. Dâvalının, Belli Bir Fiili veya İşlemi Yapması veya Yapmaması 

453

1. Dâvalının, Belli Bir Sonucun Temini İçin, Özenli Davranması 

453

1. Kusurun Objektif ve Sübjektif Unsurları 

453

1. Kusurun Objektif Unsuru 

454

1. Akdî Sorumluk Alanında İspat Külfetinin, Haksız Fiillerden Farklı Olarak Ters Çevrilmesi 

455

1. Kusursuzluğun İspatlanmasında, Borçlunun Olumsuz Bir Delil Getirmesi Gereği 

455

1. Kusurun Sübjektif Unsuru 

456

4. Zararın İspatlanması 

456

1. Genel İlke ve Hak Edilebilecek En Yüksek Tazminat Oranı 

458

1. Somut Zarar ve Zarargörenin Malvarlığında Beliren Zararın Subjektif Hesaplanması 

458

1. Dâvacının Tazminat Olarak Talep Ettiği Miktarı ve Borçlunun Haklarına Riayet Ettiğini İspatlaması 

459

1. Genel İlkenin İstisnası ve Zararın Gerçek Tutarının İspatlanamadığı Durumda, Hâkimin Takdiri 

460

1. Dâvacının, Gerekli Karineleri Bile Getirememesi Hâlinde, Mahkemenin, Zararın Nedenine İlişkin Belirtileri Re’sen Araştırmak Durumunda Olmaması 

460

1. Meydana Gelen Zarar Karinesi ve İspat Külfetinin Ters Çevrilmesi 

461

1. Kişiler, Bir Başkasının Fiili İle Zarara Uğradıklarında, Gerçekleşen Zararın Maddî Yönünün Yanı Sıra, Meydana Gelen Manevî Yönünün Özellikleri 

462

1. Manevî Zararın Paraya Çevrilerek Hesaplanmasının Çeşitleri ve İlkeler 

463

1. Genel İlkenin İstisnası ve Zararın Gerçek Tutarının İspatlanamadığı Durumda, Hâkimin Takdiri 

464

1. Hâkimin, Manevî Tazminatın Miktarını Tâyin Etmesinde Yöntem 

464

1. Verilen Manevî Zararların Çeşitliliği 

466

aaa. Somut Zararın Parasal Değerini Aşan Manevî Zarar Oranı 

467

bbb. Zararın İspatlanmasının Zor veya İmkânsızlığı Karşısında, Hâkime Tanınan Takdir Yetkisi 

467

1. Manevî Zararın Paraya Çevrilerek Hesaplanması 

468

1. Manevî Zararın ve Maddî Zararın Paraya Çevrilmelerinin, Aynı Matematik Metodla Yapılamaması 

468

1. Manevî Zararın Giderilmesine İlişkin Yöntemler 

469

1. Kusursuz Sorumluluktan Doğan Manevî Zarar 

469

5. Uygun İlliyet Bağı Unsurunun İspatlanması 

470

1. Uygun İlliyet Bağının Kıstasları 

472

1. Objektif Nitelikte Öngörülebilirlik 

472

1. Hayat Tecrübeleri ve Zarar Konusu Hakkında Bilgi Sahibi Olmak 

472

1. Hâkimin İzlediği Karar Verme Usûlü 

472

1. Hukukî İlliyet ve Uygun İlliyet Bağı 

476

1. Tazminat Hukukunda Sorumluluk 

477

1. Kusursuz Sorumlulukta İlliyet Bağı 

479

1. ZAMANAŞIMI YÖNÜNDEN 

482

1. Zamanaşımının Başlangıcı 

483

2. Zamanaşımı Süreleri 

484

3. Zamanaşımının, Harekete Geçememek ve Tazminat Talebinde Bulunamamak Durumundaki Kişinin Aleyhine İşlemeyeceği Hususu 

487

1. Haksız Fiiller Alanında, Taraflardan Birinin Sorumluluğunun Söz Konusu Edilebilmesi İçin, Hukukî Bir Sonuç Yükleyen Fiil veya İlişkinin Getirdiği Unsurların İspatlanması 

488

1. Neden Olduğu Zarar Henüz Gerçekleşmemiş Bir Fiilin, İşlenmiş Olmasının, Anılan Sürelerin Başlaması İçin Yeterli Sayılmaması 

488

1. Zamanaşımının Başlamasında, Zararın Meydana Gelmiş Olması ve Haksız Fiilin Bütün Unsurları ile Gerçekleşmiş Olması 

489

4. Alacak Hakkının Talep Edilebilirliğini Ortadan Kaldıran Bir Savunma Aracı Olarak Zamanaşımı 

490

1. Akdî Sorumluluk Alanında, Zamanaşımının, Borcun Muaccel Olmasından İtibaren Başlamasına Karşılık; Haksız Fiîl Sorumluluğu Alanında, Zamanaşımının, Zarargörenin Zararı ve Bundan Sorumlu Olanı Öğrenmesi ile Birlikte Başlaması 

491

1. Zamanaşımı Süresinin Başlaması 

492

III. İŞLEM TEMELİNİN ÇÖKMESİ VE SONUÇLARI 

494

1. Sözleşmenin Tâdil Edilerek Uygulanması ve Yeni Şartlara Uyarlanması 

495

1. Sözleşmeye Bağlılık ve Sözleşme Serbestliği İlkeleri 

496

1. İntibak Hükümleri 

497

1. Sözleşme Adaletinin Tarafların Bir Kusuru Olmaksızın Bozulması 

498

1. Eser, Hizmet ve Kira Sözleşmeleri Alanlarında, İstisna Hükmünün Kıyasen Uygulanması 

499

1. Sadece Borçlu Lehine Kullanılabilecek, Aşırı İfa Güçlüğü Hâli 

500

2. Ahde Vef’a İlkesi ve Doğruluk ve Güven İlkesinin İşlevi Doğrultusunda Sözleşmenin Oluşan Yeni Şartlara Uyarlanması ve Tamamlanması 

501

1. Ahde Vef’a İlkesinin Öngörülemezlik İlkesinin Şartları Dâhilinde Yumuşatılması 

505

1. İfa İmkânsızlığının Şartları 

507

1. Sözleşmenin Başlangıçta Mümkün Görünen İfa Edilebilirliğinin Sonradan İmkânsız Hâle Dönüşmesi 

508

1. Sözleşmenin Başlangıçta Mümkün Görünen İfa Edilebilirliğinin Sonradan İmkânsız Hâle Dönüşmesinde, Borçlunun Kusursuz Olması 

513

3. Sözleşmelerde Emprevizyon Teorisi ve Uygulama 

516

1. Sözleşmelerde Emprevizyon 

516

1. Öngörülemezlik Hâlinin (imprévision) Oluşumunda Gerekli Olan Koşullar 

519

1. Olumlu Koşullar 

520

1. Olumsuz Koşullar 

520

aaa. Değişen Hâl ve Şartların Olağanüstü ve Objektif Nitelikte Olması 

520

bbb. Değişen Hâl ve Şartların, Sözlenin Taraflara Yüklediği Edimler Arasındaki Dengeyi Aşırı Ölçüde Bozması 

521

ccc. Sözleşmede veya Kanunda Değişen Hâl ve Şartlara İlişkin Bir Kaydın veya Hükmün Bulunmaması 

523

ddd. Değişen Hâl ve Şartların Ortaya Çıkmasında İlgili Tarafın Kusurunun Bulunmaması 

525

eee. Değişen Hâl ve Şartların, Taraflar Bakımından Önceden Tahmin Edilebilir ve Beklenebilir Nitelikte Olmaması 

526

fff. Edimlerin Henüz İfa Edilmemiş Olması 

526

1. Doktrinde Emprevizyon Teorisi 

527

1. Tarafların İradelerine Dayalı Sübjektif Sistemler 

527

1. Clausula Rebus Sic Stantibus Teorisi 

528

1. Tasavvur Teorisi – Sözleşmenin Temeli Teorisi (la base du contrat) 

528

1. Sözleşmede Boşluk Teorisi (la lacune du contrat) 

529

1. Kanuna Dayalı Olan ve Doğrudan Kanun Gereğinin Uygulanması veya Kanunda Öngörülen Şartın Kıyasen Uygulanmasına Dayalı Sistem 

530

1. Sonraki İfa İmkânsızlığı Teorisi 

530

1. Ahlâka Aykırılık Teorisi 

531

1. Hata Teorisi ve Dönme 

532

1. Gabin Teorisi 

534

1. Hukukun Genel İlkeleri Doğrultusunda, Dürüstlük Kuralının Uygulanması 

535

1. Hâkimin Sözleşmeye Müdahale Şartlarının Genel İlkesi 

536

1. Hâkimin Sözleşmeye Müdahale Etmesinin Şartları 

537

1. Öngörülemez Nitelikte Dış Kökenli Olayın Sebep Olduğu Sonuç 

537

1. Sinallagmatik İlişkide, Karşılıklı Menfaat Dengesinin Bozulması 

538

1. Tarafların Karşılıklı Edimleri Arasında Oluşan Dengesizliğin Açıkça Aşırı Oranda Yüksek Olması Gereği 

538

1. Hâkimin Sözleşmeye Müdahale Etmesinin Türleri 

538

1. Sözleşmeden Dönme veya Sözleşmenin Feshi 

539

1. Sözleşmenin Yeni Şartlara Uyarlanması 

541

4. Konut Finansman Kredisi ile Taşınmaz Satın Alımında İşlem Temelinin Çökmesi ve Sonuçları 

541

1. Beklenmeyen Hâl Kuramı (İşlem Temelinin Çökmesi) 

542

1. Beklenmeyen Hâl Kuramının (İşlem Temelinin Çökmesi Kuramının) Uygulanması 

543

1. Sözleşmelerde Aşırı İfa Güçlüğü ve Uyarlama 

550

aaa. Sözleşmenin Kurulması Sırasında Tarafların Öngöremedikleri, Sonradan Meydan Gelen Bir Olağanüstü Durumun Gerçekleşmesi 

551

bbb. Olağanüstü Durumun, Borçludan Kaynaklanmaması Gereği 

552

ccc. Sözleşmenin Başlangıcında Kurulan Dengenin Sonradan Bozulması 

552

ddd. Borçlunun Borcunu Henüz İfa Etmemiş veya İfanın Aşırı Ölçüde Güçleşmesinden Doğan Haklarını Saklı Tutarak İfa Etmiş Olması 

553

1. Borçlunun Hâkimden Sözleşmenin Yeni Koşullara Uyarlanmasını İstemesi veya Bu Mümkün Olmadığı Takdirde Sözleşmeden Dönmesi 

554

1. Sözleşmeden Dönme 

554

1. İşlem Temelinin Çökmesi ve Uyarlama Kapsamında, Birbirinden Farklı Üç Hâl 

555

aaa. Aşırı İfa Güçlüğü Hâli 

555

1. Bölücü Terör 

560

1. Devalüasyonlar 

560

bbb. Tarafların Karşılıklı Edimlerinin İfası Arasında Dengenin Bozulması Hâli 

561

ccc. Tarafların Sözleşme ile İzledikleri Amacın Boşa Çıkması Hâli 

561

1. Uyarlamaya Konu Edilen Sözleşmenin Mahiyeti ve Kelepçeleme Sözleşmeleri 

562

1. Dürüstlük Kuralından Doğan Yan Edimler 

563

aaa. Dürüstlük Kuralına Uygunluk 

563

bbb. Karşılıklı İyi ve Dürüst Davranışın Ölçüsü 

563

1. Güven İlkesine Dayanarak, Yazılı Hukukun Yetersizliklerini Gidermek 

565

5. Âni Edimli ve Sürekli Edimli ve Kısa Süreli Sözleşmelerde Uyarlama 

567

1. Sürekli Edimli Sözleşmelerde Uyarlama 

568

1. Âni Edimli Sözleşmelerde Uyarlama 

570

1. Uyarlama Dâvalarında Hâkimin İzleyeceği Temel Esaslar 

575

1. Satış İşleminin Yapılmış ve İşlemin Sona Ermesi Hâlinde 

576

1. Kısa Süreli Sözleşmelerde Uyarlama 

577

1. SORUMLULUĞU DARALTMAK VEYA KALDIRMAK YÖNÜNDEN 

577

1. Esas Sözleşmeye Eklenen Bir Sorumsuzluk Anlaşması 

579

1. Sorumsuzluk Anlaşmasının Hukukî Niteliği 

579

1. Sorumsuzluk Anlaşmasının Etki Alanı 

581

1. Sözleşme Özgürlüğü Yönünden 

581

1. Kamu Düzeninin, Tarafların İrade Özerkliğini, Toplum Yararı Açısından Düzenleyen ve Sınırlayan Bir Etken Olması Niteliği 

582

1. Sözleşme Özgürlüğünün Sınırlandırmasının Gerekliliği 

583

1. Sözleşmeler Alanında Kamu Düzenini Oluşturan, Uyulması Zorunlu Kurallar ve Yasaklayıcı Önlemlerin Özelliği 

584

1. Konu Edilen Sözleşmeye Özgü Şartlara Uyum Sağlanması Gereği 

585

1. Sözleşmeler Alanında Geçerli Kamu Düzeni Kavramındaki Gelişmeler 

585

1. İrade Özerkliğinin Giderek Daralması 

586

1. Kamu Düzenine, Ahlâk ve Şahsiyet Haklarına İlişkin Hükümlerin Etkisi 

587

1. Âmir Hükümler ve Yedek Hukuk Kuralları 

587

aaa. Alacaklının, Yapılan Sorumsuzluk Anlaşması Kapsamında, Kanunun Sağladığı Yararlardan Feragat Etmiş Olması 

588

bbb. Kanunun Getirdiği Sınırlamalara, Devlet ve Toplum Dayanaklarından Esinlenerek Edinilen Değer Yargılarına Göre Tespit Yapılarak Ulaşılması 

588

1. Haksız Zarar Kıstası ve Sorumluluğun Bertaraf Edilmesi Şartının Hukukî Niteliği 

589

aaa. Borçlunun Kasd veya Ağır Kusuru Şartının Müeyyidesi 

589

bbb. Borçlunun Hafif Kusuru Şartının Müeyyidesi 

591

ccc. Takdir Hakkını Kullanan Hâkime, Yedek Hukuk Kurallarını Âmir Hüküm Katına Çıkarma Olanağının Verilmesi 

592

1. Yardımcı Şahısların Borca Aykırılıklarından Doğan Sorumsuzluğun Hukukî Niteliği 

593

aaa. Zarara Sebebiyet Verme ve Varsayılan Bir Kusur 

593

bbb. Hâkimin Takdir Hakkına Müracaat İmkânının Bulunmaması 

595

2. Haksız Fiiller Alanında Sorumsuzluk Anlaşması 

595

1. Haksız Fiilin İşlenmesinden Önce Verilen Rızanın Sorumluluğa Etkisi 

596

1. Zarara Rıza Göstermenin Hukukî Niteliği 

597

1. Sorumluluğu Daraltıcı Nitelikteki Şartların Geçerliliği Sorunu 

598

1. Haksız Fiiller Alanında Sorumsuzluk Anlaşmasını Reddeden Görüş 

599

1. Haksız Fiiller Alanındaki Sorumsuzluk Anlaşmasını Sınırlamalarla Kabul Eden Görüş 

600

aaa. Kıyas Yolu ile Uygulama 

600

bbb. Zararın, Şahısvarlığına veya Malvarlığına Verilmesine Göre Yapılan Ayırım 

600

1. Haksız Fiil Sorumluluğu ile Akdî Sorumluluğun Yarışması Hâlinde, Sorumsuzluk Anlaşmasının Etkisi 

600

1. Kusurlu Sorumluluk Hâlinde 

601

1. Kasd veya Ağır İhmâlin Bulunması 

601

1. Hafif İhmâlin Bulunması 

601

1. Kusursuz Sorumluluk Hâlinde 

602

3. Kanunlara ve Yargı İçtihatlarına Güven Duyma İlkesinin, Kamu Düzenine Etkisi 

602

1. Yasalara ve Yargı İçtihatlarına Güven Duyma İlkesinin, Kamu Düzeni ile Doğrudan İlgisi 

603

1. Objektif İyiniyet Kuralının, Hakkını Kullanan veya Borcunu İfa Eden Kişinin Karşısında Bulunan Kişilerin, Hukuka Olan Güvenlerinin Korunması İlkesine Üstün Yer Vermesi 

604

1. Açık Hüküm Karşısında, Yorum Yapma Olanağının Gereksizliği 

605

1. Kamu Düzeni ile İlgili Bir Konuda, Kuralın Yorumunu Yapılırken Yasanın Açıkça ve Kesinlikle Belirlediği ve Yasakladığı Durumlara Müdahale Edilememesi 

608

1. KATASTROFİK HASARIN TAZMİNİ 

609

1. Olağandışı Olayın Tanımlanması 

610

1. Olağandışı Olayın Oluş Sebebi 

611

1. Olayın Oluşum Sebebinin Âni Olma Niteliği 

612

1. Olayın Oluşum Sebebinin Olağandışı Olma Niteliği 

613

1. Olağandışı Olayın Meydana Getirdiği Zararın Boyutları 

613

1. Doğan Zararın Olağanüstü Olma Niteliği 

614

1. Olağandışı Olaydan Etkilenen Zarargörenlerin Çokluğu 

615

1. Olağandışı Olaydan Doğan Zararın Maddî, Manevî ve Ekonomik Etkisi 

616

2. Olağandışı Olaydan Doğan Zararın Giderilmesinin Yöntemleri 

617

1. Hukuka Aykırılık Olmaksızın, Zarar Karşısında Sorumluluğu Üstlenmenin Amaçlan 

618

1. Zararı Denkleştirme Amacı 

619

1. Zararı Önleme Amacı 

619

1. İhlâl Edilen Hakkın Devamını Sağlama Amacı 

620

3. Kaim Değerlerin Alacaklıya Devri 

620

1. Sorumluluk Hâlinde Sigorta Sözleşmelerinin İşlevi 

622

1. Hayat Sigortaları ve Kazaya Karşı Sigortalar 

623

1. Mâli Sorumluluk Sigortaları 

623

1. Kural 

624

1. İstisna 

625

4. Hukuka Aykırı Olmayan Fiilden Doğan Sorumluluk ve Fedakârlığın Denkleştirilmesi İlkesi 

626

1. Kamu Hukuku Alanında Fedakârlığın Denkleştirilmesi 

627

1. Medenî Hukuk Alanında Fedakârlığın Denkleştirilmesi 

628

1. Zorunluluk Hâllerinde İradeye Dayalı Olarak Verilen Zarar 

628

1. Komşuluk Hukukundan Doğan Hâllerde İradeye Dayalı Olarak Verilen Zarar 

629

1. Doğanın Etkisiyle Başkasının Taşınmazına Düşen Malların Takibinde Verilen Zarar 

630

1. Tehlike Esasına Dayalı Sorumluluk ve Buna İlişkin Mevzuat 

630

1. Beklenebilir Nitelikte Bir Zararın Âniden Doğması 

630

1. İşletme Sorumluluğu 

632

1. İşletme Dışı Sorumluluk 

633

1. Âniden Meydana Gelen Zararın Hukuka Aykırılığı Sorunu 

633

5. Konunun Güncelliği ile Hukukî ve Ekonomik Yönden Önemi 

633

1. Toplumda Artan Tehlike Unsuru 

634

1. Bireyin Tehlike Karşısında Artan Duyarlılığı 

634

1. Konunun Hukukî Yönden Önemi 

635

1. Konunun Ekonomik Yönden Önemi 

636

1. Zarar Öncesi Tedbirleri 

637

1. Zarar Sonrasının Etkileri 

638

6. Yaşanmış Bazı Olağandışı Olaylar ve Uygulama 

639

1. Yaşanmış Bazı Olağandışı Olaylardan Doğan Zararlar 

639

1. Olağandışı Katastrofik Olayların Tekrarlanma İhtimali 

639

1. Olağandışı Olayların Oluşum Özelliklerine Göre Ayırımı 

640

1. Zarara Sebep Olan Olayın Doğmasına Neden Olan Etkene Göre Ayırım 

640

1. Doğa Etkeni 

640

aaa. Âni Oluşumlu Olağandışı Olaydan Doğan Zarar 

641

bbb. Olağandışı Önemde Bir Zarar 

642

ccc. Doğadan Kaynaklanan Bazı Olağandışı Olaylar 

643

1. Teknik Etkenler 

645

aaa. Kasd Unsuru Olmaksızın Meydana Gelen Riziko Zararı 

645

bbb. Teknik Sebeplere Bağlı Olağandışı Kazalardan Doğan Zararlar 

645

1. İradî Etkenler 

646

1. Zarara Sebep Olan Etkenin Hukukî Sorumluluk Yaratmaya Elverişli Olmasına Göre Ayırımı 

646

1. Uygun İlliyet Bağı Kapsamında Doğan Zarar 

646

1. Dolaylı ve Ara Sebeplere Dayalı Olağanüstü Zararlar 

648

1. İlliyet Bağını Kesen Sebepler Kapsamında Doğan Zarar 

649

aaa. Zararı Meydana Getiren Sebep 

650

bbb. Kişilerin Fiil ve Eylemlerinden Bağımsız Olaylardan Doğan Olağanüstü Zararlar 

650

ccc. Kişilerin Fiil ve Eylemlerinden Doğan Olağanüstü Zararlar 

651

1. Kişilerin Fiil ve Eylemleri ile Umulmayan Hâllerin Birleşmesinden Doğan Olağanüstü Zararlar 

651

1. İfanın İmkânsızlığı 

652

7. Hukukî Sorumluluk Alanı 

654

1. Sözleşmeden Doğan Sorumluluk Alanında Bazı Somut Olaylarda Mücbir Sebep Uygulamaları 

655

1. Borçlunun İspatlama Yükümlülüğü 

656

1. İstisna (Eser) Sözleşmesinde 

657

1. Hizmet Sözleşmesinde 

659

1. Sözleşmede Sayılan Özel Hâller 

660

1. 4857 Sayılı İş Kanunu’na Göre Zorunlu Hâller 

660

8. Zararın Giderilmesi 

661

1. Maddî Zararların Giderilmesi 

662

1. Manevî Zararların Giderilmesi 

662

1. Devletin Müdahalesi ve Sorumluluğu 

663

1. Devletin Olağandışı Zarar Öncesi Sorumlulukları 

664

1. Devletin Olağandışı Zarar Sonrası Sorumlulukları 

664

1. Nükleer Alanda 

665

1. Devletin Aldığı Tedbirlerden Doğan Zararlar 

666

1. Üreticilerin ve Tarım İşçilerinin Uğradığı Zarar 

667

1. SÖZLEŞMENİN KURULMASI ESNASINDA ÖNGÖRÜLEMEYEN SONRAKİ İFA İMKÂNSIZLIĞI VE MÜCBİR SEBEP 

669

1. Mücbir Sebeplerin Oluşumu Hakkında Geliştirilen Teoriler ve Mücbir Sebebin Etkileri 

672

1. Teoriler 

672

1. Sübjektif Teori 

672

1. Objektif Teori 

675

1. Tehlike Teorisi 

676

1. Sübjektif ve Objektif Teorilere Getirilen Yenilikler 

677

1. Tarafların Sorumluluğu 

677

1. Zarar 

680

1. İşletme Tehlikesi Dışındaki Olay 

680

1. Sebep ile Sonuç Arasındaki Uygunluğun Kesilmesi 

681

1. Borçlunun Kusursuzluğunun İspatlanması 

682

1. Mücbir Sebebin Nisbî Bir Kavram Olma Niteliği 

682

1. İfa İmkânsızlığı 

683

1. İfa Güçlüğü 

686

1. Manevî İmkânsızlık 

686

2. Mücbir Sebeplerin Unsurları 

687

1. Olayın Fiilen Gerçekleşmesi 

687

1. Borca Aykırılığın Uygun Sebebi 

687

1. Tabiattan, Sosyal veya Hukukî Etkenlerden Kaynaklanan Olay 

688

1. Tehlike Sorumluluğu Alanında 

689

1. Sözleşmeler Alanında 

691

1. Haksız Fiiller Alanında 

691

1. Olayın, Davranış Normunun veya Borcun İhlâline Sebep Olması 

691

1. İşletmenin Faaliyet Çevresi 

692

1. İşletmeye Göre İç Kökenli Etkenler 

693

1. Olayın Dış Kökenli Olma Niteliği 

693

1. Olayın, İşletmenin Faaliyet Çevresi Dışında Olması 

694

1. İç Kökenli ve Dış Kökenli Olma Farklılığı 

694

1. Dış Kökenli Olayın Büyük Şiddet ve Yoğunluğu 

696

1. İşletme Tehlikesi Sorumluluğu 

696

1. Olay ile Sözleşmenin veya Davranış Normunun İhlâli Arasında Uygun İlliyet Bağının Bulunması 

697

1. Olayın Kaçınılmazlık Niteliği (l’inévitabilité) 

698

1. Kaçınılmazlık Unsurunun Özellikleri 

698

1. Kaçınılmazlığın Mutlaklık Niteliği 

699

1. Kaçınılmazlığın, Borçlunun Ekonomik Durumundan Bağımsızlığı 

700

1. Olayın Kaçınılmazlığı İçinde Yer Alan Etkenler 

700

1. Olayın Önlenemezlik Niteliği (l’insurmontabilité) 

700

aaa. Önlenemezliğin (insurmontabilité) Sübjektif Ölçülere Göre Belirlenmesi 

701

bbb. Önlenemezliğin Objektif Ölçülere Göre Belirlenmesi 

701

1. Olayın Dayanılmazlık Niteliği (l’irrésistibilité) 

702

1. Olayın Öngörülemezlik Niteliği (l’imprévisibilité) 

704

aaa. Olağanüstü Nitelikteki Olayın Öngörülemezliği 

704

bbb. Tekrarlanan ve Süregelen Olağanüstü Olaylar 

705

1. Bölücü Terör 

705

1. Devalüasyonlar 

706

iii. Sözleşmenin Temelinden Çökmesi 

706

ccc. Olayın Olağan Olmaması 

707

1. Olayın, Belli Bir Süreden Beri Görülmemiş Olması 

708

1. Olayın Yoğunluğunun ve Süresinin İstisnai Boyutları 

708

VII. İNŞAAT ESERİ SÖZLEŞMESİ 

711

1. İnşaat Sektörü Sözleşmeleri 

714

2. Katastrofik Felâket 

721

1. Katastrofik Zararların Hukukî Açıdan Giderilmesi Yöntemleri 

722

1. Eser Sözleşmesinin Bir Alt Türü Olarak İnşaat Sözleşmesi 

723

1. Yap–İşlet–Devret modeli İnşaat Sözleşmeleri /Built Operate & Transfer (BOT) 

725

1. Bir İşgörmeye İlişkin Borç 

726

3. İnşaat ve Mimarlık /Mühendislik Sözleşmesinin Yapısı 

728

1. İnşaat Sözleşmesinin İşlevi ve Özellikleri 

729

1. İnşaat Sözleşmesinin Tanımlanması ve Dayanakları 

729

1. İnşaat Sözleşmesinin Hukukî Niteliği 

730

1. Eser Sözleşmesinde, Edimin İyi Suretle İfasına İlişkin Özen Borcu 

732

1. Mimarlık/Mühendislik Sözleşmesinde Özen Borcunun Mahiyeti 

733

1. Mühendislik Sözleşmesinin Nitelikleri 

733

1. Uluslararası Standart İnşaat Sözleşmelerinde, İşsahibinin Müşavir–Mimar– Mühendis ve Müteahhit İlişkisi 

734

1. Müşavir Mimarlık/Mühendisliğin Etkinliği ve Artan İşlevi 

735

1. Meslekî Norm, Teknik Şartnâme, Standardizasyon Normları ve Bayındırlık İşleri Genel Şartnâmesi 

736

aaa. İşgörme Sözleşmelerinde, Taraflar Arasında Kurulan Güven İlişkisi ve Sonuç Borcu 

737

bbb. Sonuç Borcu ile Özen Borcunun Birbirinden Ayırımı 

738

1. Eser Sözleşmesinde, Edimin İyi Suretle İfasına İlişkin Özen Borcu 

741

1. Özen Borcunun, Ayıba Karşı Tekeffül Hükümlerinin Yetersiz Kaldığı Durumlarda, Gerekliliği 

742

1. Keşif Bedelinin Tecavüzüne Dayalı Olarak Sözleşmeden Dönme 

742

1. Üçüncü Şahıslara Karşı Neden Olunan Zararları Giderilmesi 

743

4. Eser Sözleşmesinin Kuruluşu ve Geçerlilik Şartları 

744

1. Yüklenicinin Gerçekleştirdiği Faaliyet İle Amaçlanan Sonucun Üretilmiş ve Muhtemel Ayıplara Karşı Garanti Edilmiş Olması Gereği 

747

1. Yüklenicinin Gerçekleştirdiği Faaliyet ile Bir Şeyin Objektif Olarak Değiştirilmiş veya Yeni Bir Şeyin Meydana Getirilmiş Olması Gereği 

749

1. Yüklenicinin Gerçekleştirdiği Faaliyet ile Mevcut Yapının Değiştirilmesi ve Yeni Oluşanın, Bir Şekilde Somut Hâle Dönüşmüş Olması Gereği 

750

1. Eserin İfa Edilmesi 

751

1. Eserin Özellikleri ve Türleri 

754

1. Somut Görünümlü Maddî Varlığı Olan Eser 

756

aaa. Eserin İmâlâtında Malzemenin Temini Konusunda İki Tip Sözleşme 

757

aaaa. Olağan Eser Sözleşmesi 

758

bbbb. Eser Teslim Sözleşmesi 

760

bbb. İşsahibinin, Yüklenicinin Eserin Yapımında Temin Edeceği Malzemeyi Sağlamaktaki Bağımsızlığını Daraltma Yetkisi 

760

ccc. Yüklenicinin Temin Ettiği Malzemenin Kalitesi Hakkında Sorumluluğu 

761

1. Eser Teslim Sözleşmesinin Uygulanmasında, Yüklenicinin Sağladığı Malzeme Dolayısıyla Meydana Gelen Ayıba Karşı Tekeffülün, Satış Sözleşmesinin Zapta Karşı Tekeffül Hükmünden Farklılığı 

763

1. Eser Teslim Sözleşmesinin, Yapımı Tamamlandıktan Sonra Satılacak Şeyden Farklılığı 

763

1. Satış Sözleşmesi ile Eser Teslim Sözleşmesi Arasındaki Farkın Sebebi 

764

1. Kullanıldığında Yıpranan ve Tüketilen veya Tüketilmeyen Şeyler 

764

1. Eser Teslim Sözleşmesinin, Montaj İşini de İçeren Satıştan Farklılığı 

765

1. Eser Teslim Sözleşmesinin, Şeyin Montaj İşinin Denetlenmesini ve Gözetilmesini İçeren Satıştan Farklılığı 

767

1. Maddî Görünümlü Varlığı Olmayan Fikrî Faaliyetler / Eserler 

768

1. Konusu Maddî Olmayan Eser Sözleşmesi 

770

1. Maddî Görünümlü Varlığı Olmayan Fikrî Faaliyetin veya Entellektüel Eserin, Eser Sözleşmesi Hükümleri Çerçevesinde Yer Bulamayacağının İlk Sebebi 

770

1. Maddî Görünümlü Varlığı Olmayan Fikrî Faaliyetin veya Entellektüel Eserin, Eser Sözleşmesi Hükümleri Çerçevesinde Yer Bulamayacağının İkinci Sebebi 

770

1. Konunun Eser Sözleşmesi Olduğuna Karar Verebilmek İçin, Yapılan Maddî Yapısı Bulunmayan Fikrî Faaliyetin Sonucunun Objektif Olarak Vâad Edilebilmesine Bağlı Olması 

771

1. Maddî Olmayan Fikrî Sonucun, Somut Maddî Yapıya Dönüştürülebilmesi Gereği 

773

1. Maddî Yapısı Bulunmayan Fikrî Faaliyetin Sonucunun, Objektif Olarak Vâad Edilebilmesi ve Maddî Olmayan Sonucun Maddî Yapıya Dönüştürülebilmesi Şartlarının Gerçekleşmemesi Hâlinde Oluşan İsimsiz Sözleşme 

773

aaa. Somut Olarak Üretilen Bir Eser veya İfa Edilecek Eser Hakkında Tasarım Plânı, Proje veya Elektronik Düzenleme Kapsamında Yapılan Çalışmalar 

774

bbb. Mimarlık ve Mühendislik Sözleşmesinin Hukukî Niteliği 

775

aaaa. Mimar Tarafından Ücret Karşılığı Düzenlenen Fizibilite Raporu ve Masraf Listesi 

777

bbbb. İnşaat Yapımı ve İşçilik ve Şantiye Çalışmalarının Yönetilmesi Sözleşmesi 

778

cccc. Mimarın İşgörmesinin Vekâlet Sözleşmesine Tâbi Olması ve Sözleşmenin Feshi 

779

1. Vekâlet Sözleşmesi Hükümlerin Mimarlık Sözleşmesine Uygulanmasında Tek Taraflı Sona Erdirme 

781

1. Vekâlet Verenin ve Vekilin, Sözleşmeyi Her Zaman Tek Taraflı Olarak Sona Erdirebilmeleri ve Feshin Etkileri 

781

iii. Vekâlet Sözleşmesi Hükümlerinin, Mimarlık Sözleşmesine Uygulanmasında Tek Taraflı Sona Erdirme Konusunda Sınırlama 

784

1. Edim Sonucu Borcu 

794

1. Eser/İnşaat Sözleşmesinin Objektif Açıdan Esaslı Unsurları 

794

1. Eser/İnşaat Sözleşmesi İle Belirlenen Veya Belirlenebilir Nitelikte Bir İmalâtın Kararlaştırılması 

795

1. Eserin/İnşaatın Bedeli Objektif ve Sübjektif Açıdan Esaslı Unsur Olup; Miktarının Gösterilmesinin Gerekli Olmaması 

796

VIII. SORUMLULUKTA TESELSÜL YÖNÜNDEN 

798

1. Teselsül İlişkisinin, Teminat Arttırıcı Niteliği 

801

1. Sözleşme Borçlarında Teselsül 

801

1. Borçların Birbirlerinden Bağımsızlıkları 

802

1. Müteselsil Borçlulukta İfa 

802

1. Sözleşmenin Hiç veya Gereği Gibi İfa Edilmemesinden Doğan Tazminat Borcunda Teselsül 

802

2. Akdî Teselsül Hükümlerinin, Haksız Fiiller Alanında Meydana Gelen Müteselsil Sorumluluk Hâllerine, Uygun Olduğu Ölçüde, Kıyasen Tatbik Edilebilirliği 

803

1. Borçluların Durumu 

803

1. Müteselsil Borcun Sona Ermesi 

805

VIII. AVUKATLIK VEKÂLET SÖZLEŞMESİ KAPSAMINDA SORUMLULUK 

805

1. Tüketici İşlemi Kapsamında, Vekâlet Sözleşmesi 

806

1. Vekâlet Sözleşmesi 

809

1. Müvekkilin, Avukatın Emeğinin Hak Ettirdiği Ücreti Ödemekle Yükümlü Olması 

810

1. Avukatlık Ücret Hakkı (Honorarium / Şeref Bedeli) ve Angarya Yasağı 

810

1. Vekâlet Veren, Vekilin, Vekâletin Gereği Gibi İfası İçin Yaptığı Giderleri Ödemekle Yükümlü Olmasının Şartları 

813

1. Taraflar Arasında Geçerli Bir Vekâlet Sözleşmesi Bulunmalı ve Yapılan Masrafların Söz Konusu Vekâletnamenin Gereği Olması Gerekmektedir 

814

1. Vekil Masraf Yapmış Olmalı ve Bu Masraf, Vekâletin İfası Yolunda, İsteyerek ve Bizzat Vekilin İradesi ile, Vekilin Kendi Malvarlığından Yapılmış Olması Gereğii 

815

1. Vekâletin Gereği Gibi İfa Edilmiş Olması 

816

1. İşin İfası Dolayısıyla Vekilin Yaptığı Masraf 

818

1. İşin İfası Dolayısıyla Vekilin Uğradığı Zarar 

819

2. Vekilin Vekâletten Azli veya İstifası 

820

1. Avukatın Vekâletten Azli 

820

1. Azil veya İstifanın Münasip Olmayan Bir Zamanda Gerçekleşmiş Olması Hâlinde, Diğer Tarafın Bundan Dolayı Uğradığı Zararı Tazmin Yükümlülüğü 

824

1. Vekâletten Azil veya İstifaya, Bunların Haklı Nedenlere Dayalı Olup Olmamasına Göre Değişen, Farklı Sonuçlar 

825

1. Avukatın Haksız Azli Hâlinde Ücretin Tamamının Ödenmesi ve Avukat Kusur veya İhmâlinden Dolayı Azledilmiş İse Ücretin Ödenmemesi 

826

1. Değeri Para ile Ölçülebilen Dâva ve İşler 

827

1. Avukatın Müvekkilinden Aldığı Vekâlet Ücreti ile Dâvayı Kaybeden Diğer Tarafa Yüklenen Ödeme 

827

1. Vekilin, Müvekkil Tarafından Vekâletten Haksız Surette Azledilmesi 

828

1. Vekilin, Vekâletten İstifa Etmesi 

831

3. Ücretsiz Vekâletin Baro’ya Bildirilmesi Şartı 

834

4. Meslekî Uzmanlığı Gerektiren İşlerde, Özen Borcunun Tarzı ve Kapsamı 

835

1. Vekâlet Sözleşmesinde, İşin Özenle Yapılması Borcu 

837

1. Vekilin Özen Borcunun Konusu ve Derecesi 

838

1. Vekilin Özen Gösterme Yükümlülüğünden Ulaşılan Objektif Kıstas 

840

1. Vekilin Özen Gösterme Yükümlülüğünden ve Uzmanlık Gerektirmesine Göre Ulaşılan Sübjektif Kıstas 

841

5. Vekilin Sorumluluğunun Kapsamı 

841

1. Vekâlet Sözleşmesinin, Ücretli veya Ücretsiz Olma Farklılığına Göre, Özen Borcunun Kapsamı ve Borcun Çeşitlerinin Belirlenmesi 

842

1. Vekilin, İşi Sadakatle ve Özenle Yürütmek ve İfa Etmek Mecburiyeti 

843

1. Vekilin, Müvekkilinin Çıkarları Doğrultusunda Çalışması ve İradesine Uygun Davranmak Mecburiyeti 

845

1. Vekilin, Sözleşmeyi Bizzat İfa Etmesi Mecburiyeti 

847

1. Vekilin, İcraatı Hakkında Hesap Vermek Mecburiyeti 

847

1. Vekilin, Sözleşme Sonrası Koruma Borçları 

847

1. SAĞLIK HUKUKUNDA VEKÂLETİN GEREĞİ GİBİ İFASI 

851

1. Sağlık Personelinin, Vekâlet Akdi Gereği Olarak, Tedavinin Gerçekleştirilmesinde, Zaman ile Bağlı Olmaması ve Sonuç Rizikosunu Yüklenmemesi 

852

1. Vekâletin Özenle Uygulanması 

853

1. Sağlık Çalışanlarının, Hastayı “İyileştirme” Sonucuna Ulaşmalarının Zorunlu Sonuç Olmaması 

854

1. Sağlık Personelinin Bağlı Olduğu Vekâlet Sözleşmesinin, Hizmet Sözleşmesinden Farklılığı 

855

1. Sağlık Personelinin, Mesaisini Belli Saatlerde, Belirsiz Sayıda Hasta Tedavisi İçin, Bir Özel Hastaneye Hasretmesi 

855

1. Sağlık Personelinin, Hastayı, Bağımsız Surette Tedavi Etmesi 

855

1. Sağlık Personelinin Bağlı Olduğu Vekâlet Sözleşmesinin, Eser (İstisna) Sözleşmesinden Farklılığı 

857

1. Vekâlet Sözleşmesinde Zımnî Kabul Unsuru 

857

1. Sözleşmenin Kurulduğu Yönünde Bir Kesin Karinenin Oluşması 

858

1. Sağlık Personelinin, Kendisine “Tevdi Edilen İşi Görmek Hususunda Resmî Sıfatı” Taşıması 

859

1. Sağlık Personelinin Zımnî Kabulü 

859

1. Hastanın Zımnî Kabulü 

860

2. Sağlık Personelinin, Hastaya, Belli Bir Yönde Faaliyet Göstermeyi Taahhüt Etmesi 

861

1. Sağlık Personelinin, Ücret Almaksızın İşgörme Serbestisi 

861

1. Maddî Fiillere İlişkin Vekâlet Sözleşmesinden Cayma (Dönme) ve Azil 

861

1. Sağlık Personeline Tanınan Maddî Fiillere İlişkin Yetkinin Şekil Unsuru 

862

1. Sağlık Personelinin, İşgörmeye İlişkin Bir Borcu Üstlenmesi 

863

1. Hastaya veya Hasta Yakınlarına İmzalattırılan Yetkilendirme Belgesi 

863

1. Hastadan, Bilgilendirilmek Suretiyle, İzin Alınması 

864

1. Fiil Ehliyetinden Yoksun Olanlar Hakkında 

864

3. Açlık Grevi Yapan veya Ölüm Orucu Tutanlar Hakkında 

865

1. Sağlık Personeli ile Hasta Arasında Kurulan Vekâlet İlişkisinin Kapsamı 

865

1. Sağlık Personelinin, Vekâletsiz İşgörme Kapsamına Giren, İzinsiz Müdahalesi 

866

1. Sağlık Personelinin, Vekâlet İlişkisi Kapsamında Öngörülen Sınırları Aşması 

866

1. Hukuka Uygun Bir Amaca Dönük Müdahale 

866

1. Sağlık Personelinin Müdahalesinin Sınırlarının Sözleşme ile Tespiti 

867

1. Sağlık Personelinin (Vekil) Borçları 

868

1. Taraflar Arasında Kurulan Güven Duygusu 

869

1. Sağlık Personelinin İşini Sadakat ve Özenle İfa Etmesi 

869

1. İfaya Yardımcı Olma Amaçlı Yan Borçlar ve Koruma Menfaati Amaçlı Yan Borçlar 

870

aaa. Sağlık Personelinin Sadakat Borcu 

870

bbb. Sağlık Personelinin Sözleşme Esnası ve Sözleşme Sonrası Sadakat Yükümlülüğü 

871

ccc. Sözleşme Esnası Koruma Borçlarının Nitelikleri 

871

1. Özen ve Sadakat Yükümlerinin, Tedavi Amaçlı Aslî Edime Olumlu Etkisi Nispetinde, Sözleşme İlişkisi Kapsamına Girmesi 

872

1. Özen ve Sadakat Yan Yükümlerinin Bağımsız Surette Dâva Konusu Edilememesi 

872

1. Sözleşme Sonrası Koruma Borçları 

873

1. Hastanın Sağlık Menfaati ile, Sağlık Personelinin Ücret Menfaatlerinin Bağdaştırılması 

873

1. Sağlık Personelinin Verdiği Tedavinin, Hastanın Yararı Yönünde Sürdürülmesi 

874

aaa. Sağlık Personelinin, Sadakat Borcu Gereği Olarak, Hastanın Sırlarını Saklamasına İlişkin Yükümlülüğü 

874

bbb. Gizli Tutulması, Hastanın Yararına Olan Özel Durumlar 

876

ccc. Açıklanması Gerekli Olan Unsurlar 

876

1. Sağlık Personelinin Hasta Hakkında Edinmiş Olduğu Bilgileri, Hastanın Sağlık Menfaati Kapsamında Etkili Olabilecek Kimselerle Sınırlı Kalmak Kaydıyla Açıklaması 

877

1. Sağlık Personelinin, Kamu Düzeni ve Menfaatleri Açısından Hastasının Sırlarını Açıklaması Mecburiyeti 

877

1. Sağlık Personelinin Tanıklıktan Kaçınabileceği Durumlar 

878

1. Sağlık Personelinin, Hastaları ve Bunların Yakınları Hakkında Öğrendikleri Bilgileri Açıklamaları Hakkında Yasaklama 

878

1. Sağlık Personelinin, Görülen Dâvada, Hastasının Muvafakat Vermediği Durumlarda, Tanıklıktan Kaçınabilmesi 

878

1. Sağlık Personelinin, Sır Saklama Yükümlülüğüne Aykırı Davranışından Doğan Sorumluluğu 

879

1. Sağlık Personelinin, Sır Saklama Yükümlülüğüne Aykırı Davranışının, Hastasının Kişilik Haklarına Saldırı Niteliğinde Olması 

879

1. Sağlık Personelinin Hastasının Sırlarını veya Gizlilik Alanını Açıklamasına Dayalı Olarak Meydana Gelen Akdî Sorumluluk ile, Akit Dışı Sorumluluğun Yarışması 

880

Sonuç 

883

Kaynakça 

895

Kavram Dizini 

919