Milletlerarası Özel Hukuk

İÇİNDEKİLER
ÜÇÜNCÜ BASIYA ÖNSÖZ 5
BİRİNCİ BASIYA ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER 9

GENEL KISIM MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKUN ESASLARI

BİRİNCİ BÖLÜM
MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKUN GENEL ÇERÇEVESİ
I. KAVRAMSAL AÇIKLAMALAR 29
A. Terminoloji 29
B. “Milletlerarası Özel Hukuk” Kavramı 30
II. HUKUK KURALLARININ YER VE KİŞİ BAKIMINDAN UYGULANMASI 32
III. MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKUN GEREKLİLİĞİ, AMACI VE İŞLEVİ 33
A. Milletlerarası Özel Hukukun Gerekliliği 33
B. Milletlerarası Özel Hukukun Amacı 36
C. Milletlerarası Özel Hukukun Önemi ve İşlevi 37
IV. MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKUN MAHİYETİ 38
A. Genel Olarak 38
B. Milli Hukuk 38
C. Özel Hukuk 40
D. İhtilaf Hukuku 40
V. MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKUN MADDÎ UYGULANMA ALANI (KAPSAMI) 40
A. Genel Olarak 40
B. MÖHUK’un Düzenlemesi 43
1. Genel Çerçeve 43
2. Kapsam Koşulları 44
a. Özel Hukuka İlişkin Olma Koşulu 44
b. Yabancılık Unsuru İçerme Koşulu 45

1) Genel Çerçeve 45
2) Tanım ve Sınırlandırma 48
3) Değerlendirme 50
c. Tartışmalı Hususlar 52
i) Mavi Kart Sahibi Yabancılar 52
ii) Yabancı Bir Ülkeden Getirilen Parayla Ödeme 56
iii) Hukuk Seçimi 57
iv) Alacağın Temliki veya Borcun Üstlenilmesi 63
3. Geniş Anlamda Milletlerarası Özel Hukuk 65
VI. MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKUN TARİHSEL GELİŞİMİ 67
A. Antik Yunan Dönemi 67
B. Antik Roma Dönemi 67
C. Orta Çağ-Yeni Çağ Dönemi 68
D. Modern Milletlerarası Özel Hukuk Dönemi 70
1. Kodifikasyon Hareketleri 70
2. Öğretideki Yaklaşımlar 72
E. Türk Milletlerarası Özel Hukukunun Gelişimi 78
VII. MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKUN KAYNAKLARI 80
A. Genel Olarak 80
B. Millî Hukuk Kaynakları 80
1. 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku
Hakkında Kanun 81
a. Genel Yapısı ve İçeriği 81
b. Kanunun Eleştiriye Açık Olan Yönleri 83
2. Diğer Kaynaklar 87
C. Milletlerarası Hukuk Kaynakları 88
1. Genel Çerçeve 88
2. Milletlerarası Sözleşmeler 89
3. Milletlerarası Örf ve Adet Kuralları 94
4. Milletlerarası Yargı Kararları 94
D. Öğreti 94
VIII. MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK ALANINDA HUKUK KARŞILAŞTIRMASI
VE HUKUK BİRLEŞTİRMESİ 95
A. Hukuk Karşılaştırması (Mukayeseli Hukuk İncelemesi) 95
B. Hukuk Birleştirilmesi 97

IX. MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKUN KOMŞU VE YAN ALANLARDAN SINIRLANDIRILMASI 100
A. Diğer Kanunlar İhtilafı Hukuku 100
1. Bölgesel Özel Hukuk 100
2. Kişiler Arası Özel Hukuk 101
3. Zamansal Özel Hukuk 101
B. Milletlerarası Usul Hukuku 102
C. Milletlerarası Yeknesak Özel Hukuk 103
D. Yurtdışı Bağlantılı Olaylara İlişkin Maddî Normlar 104
E. Milletlerarası Kamu Hukuku 106
1. Vatandaşlık Hukuku 106
2. Yabancı Kamu Hukuku 106
3. Yabancılar Hukuku 108
4. Milletlerarası Ceza Hukuku 108
İKİNCİ BÖLÜM
MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKUN ADALET ANLAYIŞI, MENFAATLER SİSTEMİ, İLKELERİ VE KURALLARI
I. MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKUN ADALET ANLAYIŞI. 109
A. Genel Olarak 109
B. Kanunlar İhtilâfı Hukuku Adaleti 110
C. Maddî Hukuk Adaleti 113
II. MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKUN MENFAATLER SİSTEMİ 115
A. Menfaatlerin Önceden Soyut Olarak Belirlenmesi: Objektif
Makul Şekilde Yer Belirleme 115
B. Kanunlar İhtilafı Kurallarının Oluşturulmasında Göz Önünde
Bulundurulan Menfaatler 116
1. Taraf Menfaati 117
2. İşlem Menfaati 118
3. Düzen Menfaatleri 118
4. Devlet Menfaati 121
5. Özel Hukuk Menfaatleri 121
III. KANUNLAR İHTİLAFI KURALLARININ OLUŞTURULMASINDA
GÖZ ÖNÜNDE BULUNDURULAN DİĞER BELİRLEYİCİ KRİTERLER 122

IV. MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKUN İLKELERİ 123
A. İrade Serbestliği İlkesi 123
B. Milli Hukukların Eşitliği İlkesi. 124
C. En Sıkı İlişki İlkesi 125
D. Uygun Olanın Esas Alınması İlkesi 127
E. Güven İlkesi 128
F. Koruma İlkesi 128
IV. MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKUN KURALLARI 128
A. Genel Çerçeve 128
B. Milletlerarası Özel Hukuk Kurallarının Türleri 129
1. Milletlerarası Özel Hukukun Kanunlar İhtilâfı (Bağlama)
Kuralları 129
2. Milletlerarası Özel Hukukun Maddî Kuralları 129
a. Millî Hukukun Maddî Kuralları 130
1) Maddî Özel Hukuk Kuralları 130
2) Doğrudan Uygulanan Kurallar (Müdahaleci Kurallar) 131
b. Milletlerarası Hukukun Maddî Hukuk Kuralları. 131
1) Milletlerarası Sözleşmelerin Maddî Hukuk Kuralları 131
2) Milletlerarası Ticarî Örf-Âdet ve Teamül Kuralları,
Pozitif Hukukî Bağlayıcılığı Olmayan Kurallar 132
C. Milletlerarası Özel Hukukun Kanunlar İhtilâfı (Bağlama) Kuralları 133
1. Kanunlar İhtilâfı Kurallarının Niteliği 133
2. Kanunlar İhtilâfı Kurallarının Yapısı 135
a. Bağlama Konusu 137
b. Bağlama Noktası 138
1) Genel Olarak 138
2) MÖHUK’ta Yer Verilen Bağlama Noktaları 140
a) Genel Çerçeve 140
b) Vatandaşlık 141
c) Yerleşim Yeri (İkametgâh) 143
d) Mutad Mesken 145
e) İşlemin Yapıldığı Yer 149
f) Eylem Yeri/Fiilin İşlendiği Yer 149
g) Zararın Gerçekleşme Yeri 150
h) Malın (Son) Bulunma Yeri 150

ı) Mahkeme Yeri 150
i) Taraf İradesi 151
j) En Sıkı İlişkili Hukuk 151
k) Diğer Bağlama Noktaları 151
c. Bağlama Sonucu 152
3. Kanunlar İhtilâfı Kurallarını Oluşturma Yöntemleri 155
4. Kanunlar İhtilafı Kurallarının Türleri ve Örnekleri 155
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KANUNLAR İHTİLȂFI HUKUKUNUN GENEL MESELELERİ
I. GENEL AÇIKLAMALAR 159
II. YETKİLİ HUKUKUN BELİRLENMESİ AŞAMASINDA ORTAYA ÇIKAN
GENEL MESELELER 160
A. Vasıflandırma 160
1. Bağlama Konusunun Vasıflandırılması 160
a. Vasıflandırma Kavramı 160
b. Vasıflandırma Sorunu 163
c. Vasıflandırma Sorununun Çözümü 166
2. Bağlama Noktalarının Vasıflandırılması 172
3. Milletlerarası Antlaşmalar Bağlamında Vasıflandırma 172
4. Vasıflandırmada Özel Durumlar 173
a. Çifte ve Çoklu Vasıflandırma 173
b. Vasıflandırma Göndermesi 174
c. Ayrık Vasıflandırma Gücüyle Atıf 175
B. Atıf 176
1. Atıf Müessesesi 176
2. Karşılaştırmalı Kanunlar İhtilafı Hukukunda Atıf Uygulaması 183
3 Türk Kanunlar İhtilafı Hukukunun Atıf Rejimi 184
a. Hukuki Temeller 184
b. MÖHUK’un Atıf Rejimi 184
C. Ön Mesele 194
1. Genel Çerçeve 194
2. Diğer Meselelerden Sınırlandırma 197

a. Vasıflandırma Meselesi 197
b. Kısmi Meseleler 197
c. Diğer Meseleler 197
3. Çözüm. 198
a. Genel Olarak 198
b. Uygulanan Yöntemler 198
c. Sabit Durumlar 205
1) Vatandaşlık 206
2) Nafaka Uyuşmazlıklarında Soybağı 206
3) Milletlerarası Sözleşme Kuralları 206
4) Kısmi Meseleler 207
d. Bağımsız Bağlama (lex fori) İlkesinin İstisnaları 207
1) Genel Olarak 207
2) Belirli Hukuk Alanlarına İlişkin İstisnalar 208
a) Vatandaşlık Hukuku 208
b) İsim Hukuku 209
c) Evlenme Ehliyeti 210
d) Nafaka Hukuku 211
3) Belirli Bağlamalara İlişkin İstisnalar 211
a) Yararlandırıcı Bağlamalar 211
b) Taraf Özerkliği 213
4) Güvenin Korunması Nedenlerine Dayalı İstisnalar 213
5) Başka Bir Hukukla Daha Sıkı İlişkili Olma İstisnaları 216
6) Hakimin Hukukunda Bilinmeyen Hukuki İlişkilere İlişkin İstisnalar 216
4. Statü Kararlarının İnşai Etkisi 217
5. Kamu Hukukunda Yabancı Özel Hukuk Ön Meseleleri 221
6. Ön Meselenin Usulü Olarak Ele Alınması 225
D. Değişken İhtilâflar 226
1. Genel Çerçeve 226
2. MÖHUK’un Düzenlemesi 231
III. YABANCI HUKUKUN UYGULANMASI AŞAMASINDA ORTAYA ÇIKAN MESELELER 233
A. “Uygulanacak Hukuk” Kavramı 233
B. Yabancı Hukukun Muhtevasının Belirlenmesi ve Uygulanması Sorunu 234

1. Yabancı Hukukun Kapsamı. 234
2. Yabancı Hukukun Maddî Olaya Uygulanması 235
a. Yabancı Hukukun Uygulanma Sorunları 235
b. Yabancı Hukukun Uygulanma Şekli 236
c. Türk Kanunlar İhtilafı Hukuku Sistemi 238
1) Hukukî Çerçeve 238
2) Yargılamada Yabancı Hukukun Maddî Olaya Uygulanacak Hükümlerinin Tespiti 245
a) Araştırma Yapma Zorunluluğu 245
b) Yabancı Hukukun İçeriğini Tespit Yolları 246
c) Yabancı Hukukun İçeriğinin Tespit Edilememesi 247
d) Yabancı Hukukun Yanlış Şekilde Uygulanması 248
3) Yabancı Hukukun Uygulanmasında Geçici Hukuki Korunma 249
4) Yapıya Uygun Yetki 250
5) Bölgesel Hukukların Uygulanması 251
d. Devletlerin Yıkılması ve Birleşmesi. 252
e. Yurtdışı Bağlantılı Olaylarda Yabancı Hukukun
Uygulanmasına İlişkin Özel Durumlar 254
1) Genel Olarak 254
2) Dönüştürme 255
a) Statü Değişikliği Durumlarında Dönüştürme 255
b) Dönüştürmenin Diğer Durumları 257
3) ‘Yanlış’ Hukuka Göre Hareket Etme 257
4) İkame 259
a) Kavram 259
b) Sınırlandırma 260
c) İkamenin Koşulları 262
i) İkamenin Kabul Edilebilirliği 262
ii) Yabancı Hukuk Müessesesinin Eş Değerliliği 263
iii) İkame Edilebilirliğin Bulunmamasının Hukuki
Sonuçları 265
5) Uyumlaştırma 265
a) Kavram 265
b) Maddî Olaya Uygulanacak Ülke Hukukları Arasında Uyumsuzlukların Bulunması 265
c) Uyumlaştırma Yöntemleri 267
6) Yetkili Olmayan Hukukun Dikkate Alınması 268

C. Yabancı Hukukun Maddî Olaya Uygulanmasının Bertaraf Edilmesi 269
1. Uyumlaştırma Yapma Zarureti 269
2. Doğrudan Uygulanan Kurallar (Müdahaleci Kurallar) 269
a. Kavram 270
b. Türk Milletlerarası Özel Hukukunun Sistemi 272
c. İç Hukukumuzun Doğrudan Uygulanan Kuralları 275
1) Kamu Hukuku Kuralları 275
a) Genel Geçerliği Olan Kurallar 275
b) Salt Yabancılara İlişkin Kurallar 276
2) Özel Hukuk Kuralları 277
3. Kamu Düzeni 279
a. Kamu Düzeni Anlayışı 279
b. Kamu Düzeni Müdahalesi 281
c. Türk Kanunlar İhtilafı Hukukunda Kamu Düzeni Müdahalesi 283
1) Kamu Düzeni Müdahalesinin Hukukî Temeli 283
2) Kamu Düzeni Müdahalesinin Hukukî Etkileri 290
a) Negatif Etki 290
b) Pozitif Etki 292
d. Yargıtayın Kamu Düzeni Müdahalesine İlişkin Kararları 294
e. Karşılaştırmalı Milletlerarası Kanunlar İhtilafı Hukukunda
Kamu Düzeni 300
4. Kanuna Karşı Hile 304
5. Türk Anayasasına Aykırılık 305

ÖZEL KISIM
TÜRK MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUKUNUN KANUNLAR İHTİLÂFI KURALLARI

BİRİNCİ BÖLÜM GENEL HÜKÜMLER
I. VATANDAŞLIK ESASINA GÖRE YETKİLİ HUKUK 313
II. HUKUKÎ İŞLEMLERİN ŞEKLİNE İLİŞKİN KANUNLAR İHTİLÂFI KURALLARI 317
A. Genel Olarak 317
B. Genel Şekil Kuralı 318

1. Esas 318
2. Ana Kuralın Kapsamı Dışında Kalan Durumlar 322
a. Hüküm Statüsü (Esasa Uygulanan Hukuk) 322
b. İşlemin Yapıldığı Yer Hukuku 322
c. Hukuk Seçimi 323
3. Milletlerarası Sözleşmeler 326
III. ZAMANAŞIMINA İLİŞKİN KANUNLAR İHTİLAFI KURALI 333
A. Esas 333
B. Kuralın Kapsamı Dışında Kalan Haller 334
1. Türk Ticaret Kanununda Kambiyo Senetlerinin Zamanaşımına
İlişkin Özel Kuralları 334
2. Kamu Düzeni Müdahalesi 335
C. Milletlerarası Sözleşmeler 335
İKİNCİ BÖLÜM
ŞAHSIN HUKUKUNA İLİŞKİN KANUNLAR İHTİLÂFI KURALLARI
I. EHLİYET 337
A. Genel Olarak 337
B. Gerçek Kişilerin Ehliyeti 338
1. Genel Kural 338
a. Hak Ehliyeti (Medeni Haklardan Yararlanma Ehliyeti) 338
1) Kuralın Uygulanma Alanı 338
2) Kuralın Kapsamı Dışında Kalan Haller 340
a) Taşınmaz Mülkiyetinin Edinilmesi 340
b) Vasi Olma 341
c) Mirasçı Olma Konusundaki Hak Ehliyeti 341
d) MÖHUK m. 11’ deki Gaipliğe veya Ölmüş Sayılmaya
İlişkin İstisna 341
e) Millî Hukukun Belirlenmesi ve Uygulanmasında
Ortaya Çıkan Problemler 341
b. Fiil Ehliyeti (Medeni Hakları Kullanma Ehliyeti) 342
1) Kuralın Uygulanma Alanı 342
2) Kuralın Kapsamı Dışında Kalan Haller 343
a) Fiil Ehliyetinin Gerekli Olup Olmadığı 343
b) Özel Fiil Ehliyeti Halleri 343

c) Tasarruf Yetkisi 343
d) Millî Hukukun Belirlenmesi ve Uygulanmasında
Ortaya Çıkan Problemler 344
2. İstisna Kuralı: İşlem Güvenliği Prensibi 344
3. Statü Değişikliklerinin Etkisi. 345
4. Kambiyo Senetleri Bakımından Ehliyete İlişkin TTK’da Yer alan
Özel Kurallar 346
5. Milletlerarası Sözleşmeler 347
C. Tüzel Kişilerin Ehliyeti 347
1. Genel Kural 347
a. Kuralın Uygulanma Alanı 349
b. Kuralın Kapsamı Dışında Kalan Haller 349
2. İstisna Kuralı: İşlem Güvenliği Prensibi 350
3. Milletlerarası Sözleşmeler 350
D. MÖHUK’ta Özel Olarak Düzenlenmeyen Durum: Kişinin Adı
Üzerindeki Hakkına Uygulanacak Hukuk Meselesi. 350
1. Kuralın Tespiti 350
2. Milletlerarası Sözleşmeler 351
II. VESAYET, KISITLILIK VE KAYYIMLIK 351
A. Genel Kural 352
B. İstisna Kuralı: Belli Hallerde Türk Hukukunun Uygulanabilmesi 352
C. Kuralın Uygulama Alanı 353
D. Milletlerarası Sözleşmeler 354
III. GAİPLİK VEYA ÖLMÜŞ SAYILMA 355
A. Genel Kural 355
B. İstisna Kuralı: Türk Hukuku Uyarınca Yabancı Kişinin Gaipliğine
veya Ölmüş Sayılmasına Karar Verilmesi 355
C. Milletlerarası Sözleşmeler 356
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
AİLE HUKUKUNA İLİŞKİN KANUNLAR İHTİLÂFI KURALLARI
I. NİŞANLILIK 357
A. Genel Olarak 357
B. Nişanlanma Ehliyeti ve Şartları 358
C. Nişanlanmanın Hüküm ve Sonuçları 359

D. Nişanlanmanın Şekli 360
II. EVLENME 360
A. Genel Olarak 361
B. Evlenmenin Geçerlilik Şartları 361
1. Evlenmenin Maddî Şartları 361
a. Kuralın Uygulama Alanı 362
1) Evlenme Ehliyeti 362
a) Evlenme Yaşı 362
b) Ayırt Etme Gücü (Temyiz Kudreti) 363
c) Diğer Konular 363
2) Evlenme Engelleri 364
a) Hısımlık 365
b) Çok Evlilik (Önceki Evlilik) 366
c) Bulaşıcı Hastalıklar 366
d) Akıl Hastalığı 366
e) Eşlerin Aynı Cinsten Olması 367
f) Bekleme Süreleri (İddet Müddeti) 367
b. Kural ve Statü Değişikliğinin Etkisi 367
c. Evlenme Ehliyet ve Şartlara Aykırılığın Müeyyidesi 368
2. Evlenmenin Şeklî Şartları 369
a. Kural: Evlenmenin Yapıldığı Ülke Hukuku 369
1) Evlenmenin Türkiye’de Yapılmış Olması 369
2) Evlenmenin Yabancı Bir Ülkede Yapılmış Olması 370
b. İstisna: Konsolosluk Evlenmeleri 371
1) Türkiye’deki Yabancı Konsolosluklarda Yapılan
Konsolosluk Evlenmeleri 372
2) Yabancı Ülkedeki Türk Konsolosluğunda Yapılan
Konsolosluk Evlenmeleri 372
3. Milletlerarası Sözleşmeler 373
C. Evliliğin Hüküm ve Sonuçları 374
1. Kural 374
2. Kuralın Uygulama Alanı 375
III. BOŞANMA VE AYRILIK 375
A. Genel Olarak 375
B. Kural 376

C. Kuralın Uygulama Alanı 377
D. Kural ve Statü Değişiklikleri 378
E. Milletlerarası Sözleşmeler 379
IV. EVLİLİK MALLARI 379
A. Genel Olarak 380
B. Kural 380
1. Yetkili Hukukun Eşlerce Seçilmesi (Sübjektif Bağlama) 380
2. Objektif Esaslara Göre Yetkili Hukukun Tespiti
(Objektif Bağlama) 381
3. Evlilik Mallarının Tasfiyesine İlişkin Ortak Hüküm 382
C. Kuralın Uygulama Alanı 383
D. Kural ve Statü Değişiklikleri 383
E. Kuralın Kapsamı Dışında Kalan Haller 384
1. Evliliğin Genel Hükümlerine Giren Haller 384
2. Aynî Hak ve Hukukî İşlem Statüsü 384
F. Milletlerarası Sözleşmeler 384
V. SOYBAĞI (NESEP) STATÜSÜ 385
A. Genel Olarak 385
B. Soybağının Kurulması 386
1. Kural 386
2. Kuralın Uygulama Alanı 388
3. Kuralın Kapsamı Dışında Kalan Haller 388
a. Soybağının Tanımayla Kurulması Halinde Tanıyanın
Ehliyetinin ve Tanıma İşleminin Şeklînin Tâbi Olacağı Hukuk 388
b. Çocuk ile Ana ve Baba Arasında Soybağının Kurulmuş
Olmasının Sonuçlarının Tâbi Olduğu Hukuk 389
4. Milletlerarası Sözleşmeler 389
C. Soybağının Hükümleri 390
1. Kural 390
2. Kuralın Uygulama Alanı 391
3. Kuralın Kapsamı Dışında Kalan Haller 392
a. Boşanmanın Velayet Üzerindeki Sonuçları 392
b. Evlât Edinme İlişkisinde Velayet 392
c. Bakım Nafakası 392
4. Milletlerarası Sözleşmeler 392

VI. EVLÂT EDİNME 393
A. Genel Olarak 393
B. Evlât Edinmenin Geçerlilik Şartları 395
1. Evlât Edinmenin Maddî Şartları 395
2. Evlât Edinmenin Şeklî Şartları 396
C. Evlât Edinmede Diğer Eşin Rızası 396
D. Evlât Edinmenin Hükümleri 397
E. Milletlerarası Sözleşmeler 398
VII. NAFAKA 399
A. Genel Olarak 399
B. Kural 402
C. Kuralın Uygulama Alanı 403
D. Kuralın Kapsamı Dışında Kalan Hâller 404
1. Boşanmış Eşler Arasında Nafaka Taleplerine Boşanma
Statüsünün Uygulanması 404
2. Geçici Tedbir Mahiyetindeki Nafaka Talepleri Hakkında
Türk Hukukunun Uygulanması. 404
E. Milletlerarası Sözleşmeler 405
1. Genel Olarak 405
2. 1956 ve 1958 Tarihli Lahey Sözleşmeleri 406
a. Çocuklara Karşı Nafaka Mükellefiyetine Uygulanacak Kanuna
Dair Sözleşme (Resmî Gazete 24.12.1971, Sayı: 14052) 406
b. Çocuklara Karşı Nafaka Yükümlülüğü Konusundaki Kararların Tanınması ve Tenfizine İlişkin Sözleşme
(Resmî Gazete 11.10.1973, Sayı: 14418). 407
3. 1973 Tarihli Lahey Sözleşmeleri 408
a. Nafaka Yükümlülüğüne Uygulanacak Kanuna Dair Sözleşme
(Resmî Gazete 06.02.1983, Sayı: 17951). 408
b. Nafaka Yükümlülüğü Konusundaki Kararların Tanınmasına ve Tenfizine ilişkin Sözleşme (Resmî Gazete 16.02.1983,
Sayı: 17961). 413
4. Nafaka Alacaklarının Yabancı Memleketlerde Tahsili ile İlgili
Sözleşme (Resmî Gazete 18.03.1971, Sayı: 13782) 413

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
MİRAS HUKUKUNA İLİŞKİN KANUNLAR İHTİLÂFI KURALLARI
I. GENEL OLARAK 415
II. KURAL 416
A. Ölenin Millî Hukuku, Türkiye’deki Taşınmaz Tereke Hakkında
Türk Hukuku 416
B. Kuralın Uygulama Alanı 417
1. Mirasçıların Belirlenmesi 417
2. Terekenin Kapsamı 418
3. Mirasın İntikalinin Hükümleri 418
4. Ölüme Bağlı Tasarrufların Hükümleri 418
III. KURALIN KAPSAMI DIŞINDA KALAN HÂLLER 419
A. Mirasın Açılma Sebeplerine, İktisabına ve Taksimine İlişkin
Hükümler 419
1. Mirasın Açılması Sebepleri 419
2. Mirası İktisabı ve Mirasın Taksimi 420
B. Türkiye’de Bulunan Mirasçısız Tereke 421
C. Miras Olayından Bağımsız Ele Alınması Gereken Ön Sorunlar 422
D. Kamu Düzeni 423
IV. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARDA EHLİYET VE ŞEKİL ŞARTLARI 423
A. Genel Olarak 423
B. Ehliyet 424
C. Şekil 424
V. MİLLETLERARASI SÖZLEŞMELER 425
A. Vasiyet Tasarruflarının Biçimine İlişkin Kanun Uyuşmazlıkları
Konusunda Sözleşme (Resmî Gazete 17.01.1983, Sayı: 17931) 425
B. Vasiyetnamelerin Tescili Konusunda Bir Usûl Kurulmasına İlişkin
Sözleşme (Resmî Gazete 07.08.1975, Sayı: 15319) 427
C. Konsolosluk İlişkileri Hakkında Viyana Sözleşmesi
(Resmî Gazete 27.09.1975, Sayı: 15369). 427

BEŞİNCİ BÖLÜM
AYNÎ HAKLARA İLİŞKİN KANUNLAR İHTİLÂFI KURALLARI
I. AYNÎ HAKLAR 429
A. Genel Olarak 429
B. Taşınır ve Taşınmaz Üzerindeki Mülkiyet ve Diğer Aynî Hakların
Tâbi Olduğu Hukuk 430
1. Kural 430
2. Kuralın Uygulama Alanı 430
3. Kuralın Kapsamına Girmeyen Hâller 431
C. Yer Değişikliği Halinde Henüz Kazanılmamış Aynî Hakların
Tâbi Olduğu Hukuk 432
D. Taşınmakta Olan Mallar 434
E. Taşınırlar ve Taşınmazlar Üzerindeki Aynî Haklara İlişkin İşlemlerin
Şeklîne Uygulanacak Hukuk 435
1. Taşınırlar 435
2. Taşınmazlar 435
II. TAŞIMA ARAÇLARI 436
III. FİKRÎ MÜLKİYETE İLİŞKİN HAKLARA UYGULANACAK HUKUK 437
A. Genel Olarak 437
B. Koruma Talep Edilen Ülke Hukuku 438
C. Sınırlı Hukuk Seçimi 438
D. Milletlerarası Sözleşmeler 439
ALTINCI BÖLÜM
BORÇLAR HUKUKU SÖZLEŞMELERİNE İLİŞKİN KANUNLAR İHTİLÂFI KURALLARI
I. SÖZLEŞMEDEN DOĞAN BORÇ İLİŞKİLERİNE UYGULANACAK HUKUK 441
A. Genel Olarak 441
B. Kural 442
1. Yetkili Hukukun Taraflarca Seçilmesi (Sübjektif Bağlama) 443
a. İrade Özgürlüğü Prensibi ve Hukuk Seçiminin Yararları 443
b. Hukuk Seçiminin Sınırları 444
c. Açık veya Örtülü (Zımnî) Yahut Farazi Hukuk Seçimi 445
d. Kısmî Hukuk Seçimi 447

e. Hukuk Seçiminin Zamanı 448
f. Seçilen Hukukta Sonradan Meydana Gelen Değişiklikler 448
g. Hukuk Seçimi ve Atıf 449
2. Objektif Esaslara Göre Yetkili Hukukun Tespiti
(Objektif Bağlama) 450
a. Bağlama Kuralı 450
b. Sözleşmeyle En Sıkı İlişkili Hukuku Gösteren Yasal Karineler 450
c. Sözleşmeye Uygulanacak Hukuka İlişkin İstisna Kuralı 453
d. Atıf 454
C. Kuralın Uygulama Alanı ve Kuralın Kapsamı Dışında Kalan Hâller 454
D. Milletlerarası Sözleşmeler ve Düzenlemeler 455
1. Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında
Birleşmiş Milletler Antlaşması (CISG) 455
2. Sözleşmesel Borç İlişkilerine Uygulanacak Hukuk Hakkında
Roma I Sözleşmesi 466
3. Roma I Tüzüğü 469
4. Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Diğer 1955 ve 1986 Tarihli
Lahey Sözleşmeleri 471
II. TAŞINMAZLARA İLİŞKİN SÖZLEŞMELER 471
III. TÜKETİCİ SÖZLEŞMELERİ 472
A. Genel Olarak 473
B. Kural 473
1. Sınırlı Hukuk Seçimi 473
2. Objektif Bağlama Kuralı 474
C. Kuralın Uygulama Alanı 475
D. Tüketici Sözleşmelerinin Şeklînin Tâbi Olduğu Hukuk 476
IV. İŞ SÖZLEŞMELERİ 477
A. Genel Olarak 477
B. Kural 478
1. Sınırlı Hukuk Seçimi 478
2. Objektif Bağlama Kuralı 479
3. İstisna Kuralı 481
C. İşçiyi Koruyan Kurallar (Doğrudan Uygulanan Kurallar) 482
V. FİKRÎ MÜLKİYET HAKLARINA İLİŞKİN SÖZLEŞMELER 482
A. Genel Olarak 482
B. Kural 483

1. Hukuk Seçimi 483
2. Objektif Bağlama Kuralı 484
C. Kuralın Kapsamı ve Kapsam Dışında Kalan Hâller 485
VI. EŞYANIN TAŞINMASINA İLİŞKİN SÖZLEŞMELER 486
A. Genel Olarak 486
B. Kural 487
1. Hukuk Seçimi 487
2. Objektif Bağlama Kuralı 488
C. Milletlerarası Sözleşmeler 489
VII. TEMSİL YETKİSİ 490
A. Genel Olarak 490
B. Kural 492
C. Kuralın Uygulama Alanı 493
D. Milletlerarası Sözleşmeler 494
VIII. DOĞRUDAN UYGULANAN KURALLAR 494
IX. SÖZLEŞMEDEN DOĞAN İLİŞKİNİN VARLIĞI VE MADDÎ GEÇERLİLİĞİ 497
X. İFANIN GERÇEKLEŞTİRİLME BİÇİMİ VE TEDBİRLER 498
YEDİNCİ BÖLÜM
SÖZLEŞME DIŞI BORÇ İLİŞKİLERİ HAKKINDA UYGULANACAK HUKUKA İLİŞKİN KANUNLAR İHTİLÂFI KURALLARI
I. HAKSIZ FİİLLER 501
A. Genel Olarak 501
B. Kural 502
1. Yetkili Hukukun Taraflarca Seçilmesi (Sübjektif Bağlama) 502
2. Objektif Esaslara Göre Yetkili Hukukun Tespiti
(Objektif Bağlama) 503
a. Haksız Fiilin İşlendiği Yer Hukuku 503
b. Zararın Meydana Geldiği Yer Hukuku 504
c. İstisna Kuralı: Daha Sıkı İlişkili Hukuk 504
C. Sorumlunun Sigortacısına Başvurma Hakkı 506

D. Kuralın Uygulama Alanı 506
E. Milletlerarası Sözleşmeler ve Düzenlemeler 507
1. Trafik Kazalarına Uygulanacak Hukuk Hakkında 1971 Tarihli
Lahey Sözleşmesi 508
2. Sözleşme Dışı Borç İlişkilerine Uygulanacak Hukuk Hakkında
AB Tüzüğü (Roma II) 508
II. KİŞİLİK HAKLARININ İHLÂLİNDE SORUMLULUK 509
A. Genel Olarak 509
B. Kural 510
C. Kuralın Uygulama Alanı 512
III. İMALATÇININ SÖZLEŞME DIŞI SORUMLULUĞU 514
A. Genel Olarak 514
B. Kural 515
C. Milletlerarası Sözleşmeler 515
IV. HAKSIZ REKABET 516
V. REKABETİN ENGELLENMESİ 518
VI. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME 519
A. Genel Olarak 519
B. Kural 520
1. Yetkili Hukukun Taraflarca Seçilmesi (Sübjektif Bağlama) 520
2. Objektif Esaslara Göre Yetkili Hukukun Tespiti
(Objektif Bağlama) 520
C. Kuralın Uygulama Alanı 521
KAYNAKÇA 523