BİRİNCİ BÖLÜM ZORUNLU İDARİ İTİRAZIN HUKUKİ ÇERÇEVESİ I. KAVRAMSAL BELİRLEME 15 A. Zorunlu İdari İtirazın Kapsamı 16 1. Zorunlu İdari İtirazın Unsurları 16 2. Zorunlu İdari İtiraza Uygulanacak Genel Hükümler 24 B. Zorunlu İdari İtirazların Sınıflandırılması 28 1. Zorunlu İdari İtirazların Sistematik Tasnifindeki Güçlük 28 2. Zorunlu İdari İtirazın İşlevleri Yönünden Değerlendirilmesi 37 II. ZORUNLU İDARİ İTİRAZIN HUKUKİ REJİMİ 43 A. İdari İşlem Kuramı Yönünden Zorunlu İdari İtiraz 44 1. Zorunlu İtirazda “Kesin ve Yürütülmesi Gereken İşlem” Sorunu 45 2. Zorunlu İtirazda Dava Konusu İşlem 55 B. Yargılama Hukuku Alanındaki Sonuçları Yönünden Zorunlu İdari İtiraz 61 1. İdari Merci Tecavüzü ve Görevli İdare Merciine Tevdi 61 2. Dava Açma Süresi 65
İKİNCİ BÖLÜM HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNÜ SINIRLAYAN YÖNÜYLE ZORUNLU İDARİ İTİRAZ I. HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN ZORUNLU İTİRAZLA SINIRLANAN BOYUTU: MAHKEMEYE ERİŞİM HAKKI 74 A. Mahkemeye Erişim Hakkının Kapsamı ve Zorunlu İdari İtiraz 74 1. Adil Yargılanma Hakkının Unsuru Olarak Mahkemeye Erişim Hakkı 75 2. İdari Yargının Görev Alanına Giren Uyuşmazlıklar Yönünden Mahkemeye Erişim Hakkının Uygulama Alanı 79 3. Zorunlu İdari İtirazın Mahkemeye Erişim Hakkı ile İlişkisi 86 B. Mahkemeye Erişim Hakkının Sınırları ve Sınırlandırılması 93 1. Türk Hukukunda Hak Arama Özgürlüğünün Sınırlandırılması Sorunu 94 2. 1982 Anayasası’ndan Kaynaklanan Nesnel Sınır: Meşru Vasıta ve Yollardan Yararlanma 103 3. AİHS Sisteminde Mahkemeye Erişim Hakkının Sınırları ve Sınırlanması 107 II. ZORUNLU İTİRAZLA MAHKEMEYE ERİŞİM HAKKININ SINIRLANMASININ KOŞULLARI 110 A. Sınırlamanın Aracı: Kanun 111 1. Düzenleyici İdari İşlemlerle Zorunlu İtiraz Öngörülememesi 112 2. İtirazın Zorunlu Niteliğinin Kanunda Açıkça Düzenlenmesi 114 B. Sınırlamanın Amacı 120 1. Amacı Somutlaştıran Sınırlama Nedenleri 121 2. Zorunlu İtirazla Öngörülen Sınırlamanın Amaca Uygunluğu 127
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM HAK ARAMA ÖZGÜRLÜĞÜNÜN KULLANIM BİÇİMİ OLARAK ZORUNLU İDARİ İTİRAZ I. ZORUNLU İDARİ İTİRAZ VE ETKİLİ BAŞVURU HAKKI 140 A. Zorunlu İtiraz Aracılığıyla Etkili Başvuru Hakkının Kullanımı 140 1. Etkili Başvuru Hakkının Kapsamı ve Uygulama Alanı 140 2. Zorunlu İtirazların Etkililiği 144 B. Zorunlu İtirazın Etkililiğini Sağlayan İdari Usul Kuralları 151 1. Başvuru Yollarının ve Sürelerinin Gösterilmesi Yükümlülüğü 152 2. Gerekçe İlkesi 161 II. ZORUNLU İDARİ İTİRAZ VE ADİL YARGILANMA HAKKI 169 A. Bir Uyuşmazlık Çözme Yöntemi Olarak Zorunlu İdari İtiraz 170 1. Zorunlu İdari İtirazın Maddi Anlamda Yargısal İşlevi 170 2. İdari Yargının Gelişim Sürecinde Zorunlu İdari İtirazlar 175 B. Zorunlu İdari İtirazların Karara Bağlanmasında Adil Yargılanma Hakkına İlişkin Güvencelerin Uygulanabilirliği 183 1. Uygulanabilirlik Koşulu Olarak Mahkeme Kavramının Aşılması 183 2. Zorunlu İtirazın Adil Yargılanma Hakkına İlişkin Güvencelere Uygunluğu 192
SONUÇ 203 KAYNAKÇA 207 YARARLANILAN ELEKTRONİK VERİ TABANLARI 218
