Ceza Hukuku Genel Hükümler

Hakan HAKERİ

Eylül ayında yaptığımız önceki baskı, sene ortasında tükendi. Ancak yeni baskıyı hemen hazırlayamadım. Türk Ceza Kanunu’nda yapılacak olan ve TBMM’ye sunulmuş olan taslak nedeniyle bekledim. Böylece 7242 Kanun ile yapılan değişiklikler de bu baskıda ele alınmış oldu. Onun dışında güncel Yargıtay kararları ile öğretiden de bazı görüşleri ele alma fırsatı buldum. Yoğun virüs tartışmalarının yapıldığı bir ortamda çıkacak olan bu kitaba, okuyucuların ulaşabilmesini umuyorum.

(Tanıtım Bülteninden)

KISA İÇİNDEKİLER

BİRİNCİ BÖLÜM
SUÇ VE YAPTIRIM HUKUKUNA BAŞLANGIÇ
§1. GİRİŞ 1
I. KAVRAM 1
II. CEZA HUKUKUNUN AMACI 2
III. SİSTEM 5
§2. CEZA KANUNUMUZ 9
§3. CEZA HUKUKUNUN VE SUÇ POLİTİKASININ TEMEL İLKELERİ 11
I. HUKUK DEVLETİ İLKESİ 11
II. KANUNİLİK İLKESİ 13
III. ORANTILILIK İLKESİ 34
IV. İNSANİLİK İLKESİ 35
V. KANUN ÖNÜNDE EŞİTLİK İLKESİ 36
VI. KUSUR İLKESİ 36
VII. CEZA SORUMLULUĞUNUN ŞAHSİLİĞİ İLKESİ 37
VIII. ŞÜPHEDEN ÖZGÜRLÜK YARARLANIR İLKESİ 39
IX. KARİNELERE DAYALI İSPAT YASAKTIR 40
§4. SUÇ OLUŞTURAN FİİLLERİN VE BUNLARA UYGULANACAK
YAPTIRIMLARIN BELİRLENMESİNE İLİŞKİN SORUNLAR VE İLKELER 40
I. BİR EYLEM NE ZAMAN CEZA HUKUKU YAPTIRIMLARINA TABİ
KILINMALIDIR? 41
II. KANUN KOYUCU BİR EYLEMİN SUÇ OLUŞTURDUĞUNU BELİRLEMEK KONUSUNDA SERBEST MİDİR? 43
III. KANUN KOYUCU SUÇ OLARAK BELİRLEDİĞİ EYLEME UYGULANACAK CEZANIN MİKTARI KONUSUNDA SERBEST MİDİR? 48
§5. HAKSIZLIK OLUŞTURAN DİĞER FİİLLER VE SUÇLAR 54
I. HAKSIZ FİİLLER VE SUÇLAR 54
II. İDARİ YAPTIRIMI GEREKTİREN FİİLLER VE SUÇLAR 56
§6. CEZA NORMUNUN TASNİFİ 66
I. DAVRANIŞ NORMLARI – MÜEYYİDE NORMLARI 66
II. BAĞIMSIZ – BAĞIMLI CEZA NORMLARI 66
§7. CEZA MUHAKEMESİNE KISA BİR BAKIŞ 68
İKİNCİ BÖLÜM
TÜRK CEZA KANUNU’NUN UYGULAMA ALANI
§1. ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMA 71
I. GEÇMİŞE YÜRÜMEZLİK İLKESİNİN KAPSAMI 73
II. FAİLİN LEHİNE OLAN KANUNUN TESPİTİ 74

III. ÇEŞİTLİ AÇILARDAN LEHE OLAN KURALLARIN İNCELENMESİ 75
A. Geçici veya Süreli Ceza Kanunları Açısından 75
B. Cezanın İnfaz Rejimine İlişkin Kanunlar 76
C. Güvenlik Tedbirleri 78
D. Kabahatler 79
E. Kovuşturma Şartları 80
F. Zamanaşımına İlişkin Kanunlar 80
G. Anayasa Mahkemesi’nin İptal Kararları 81
H. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararlarındaki Değişiklikler 82
IV. LEHE OLAN HÜKÜMLERİN UYGULANMASINDA USUL 83
V. SUÇUN İŞLENDİĞİ ZAMAN 84
A. Problem: Hareket mi, Netice mi Esas Alınacak? 84
B. Problem: Kesintisiz Suçlar 84
C. Problem: Zincirleme Suçlar 85
D. Problem: İhmali Suçlar 85
E. Problem: Teşebbüs Halinde Kalan Suçlar 85
F. Problem: Objektif Cezalandırılabilirlik Şartları İçeren Suçlar 86
§2. YER BAKIMINDAN UYGULAMA 87
I. SUÇUN İŞLENDİĞİ YER 87
A. Genel Olarak 87
B. Problemli Durumlar 88
C. Özel Hükümler 89
II. SİSTEMLER 89
A. Mülkilik (Ülkesellik) Sistemi 90
B. Şahsilik Sistemi 92
C. Koruma (Savunma) Sistemi 95
D. İkame Yargı Sistemi 95
E. Evrensellik Sistemi 96
F. Türkiye’de Yeniden Yargılama Yapılması 98
G. Hak Yoksunluklarının Türkiye’de Geçerli Olması 101
H. Yabancı Ülke Kanununun Göz Önünde Bulundurulması 102
III. YURT DIŞINDA İŞLENEN KABAHATLER BAKIMINDAN TÜRK
KANUNLARININ UYGULANABİLİRLİĞİ 103
IV. YABANCILARIN İADESİ 104
A. Kavram 104
B. Şartları 104
C. Geri Vermenin Mümkün Olmadığı Haller 105
D. Geri Vermede Özellik İlkesi 106
E. Geri Vermede Usul 106
§3. KİŞİ BAKIMINDAN UYGULAMA 107
I. CUMHURBAŞKANI 108
II. YASAMA DOKUNULMAZLIĞI 109

A. Sorumsuzluk (Mutlak Dokunulmazlık) 109
B. Kovuşturma Yasağı (Geçici Dokunulmazlık) (AY 83) 109
III. ULUSLARARASI YARGI BAĞIŞIKLIĞI 112
IV. YABANCI BAZI ASKER VE SİVİL KİŞİLER İLE YAKINLARININ
YARGI BAĞIŞIKLIĞI 113
V. KAMU GÖREVLİLERİ 114
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM S U Ç
§1. SUÇ GENEL TEORİSİ 117
I. GENEL AÇIKLAMALAR 117
II. HAKSIZLIĞIN VE KUSURUN DIŞINDA KALAN HUSUSLAR 119
A. Kovuşturma Şartları 119
1. Şikâyet 119
a. Genel Olarak 119
b. Şikâyetin Özellikleri 120
2. İzin, Talep ve Karar 125
3. Yabancı Hükümetin Talebi (Şikâyeti) 126
B. Şahsi Cezasızlık Sebepleri/Cezada İndirim Yapılmasını Gerektiren
Şahsi Sebepler – Cezayı Kaldıran Şahsi Sebepler 127
1. Genel Olarak 127
2. Milletvekilleri Bakımından Şahsi Cezasızlık Sebebi (Mutlak Dokunulmazlık) 128
a. Kapsamı 128
b. İstisnası 129
c. Sonuçları 129
III. SUÇUN UNSURLARI 130
A. Suçun Kanuni Unsuru (Tipiklik) 132
1. Genel Bilgiler 132
a. Tanım 134
b. Hayal Suç ve Kuruntu Suç 135
c. Fail 136
d. Mağdur 142
e. Suçun Konusu 144
f. Suçun Basit (Temel) Şekli, Basit Suç Tipinden Türeyen Suçlar 144
g. Kanuni Unsur (Tipiklik) ve Hukuka Aykırılık İlişkisi 147
h. Ön Şartlar Sorunu 148
2. Tipikliğin Maddi (Objektif) Unsuru (Fiil) 149
a. Genel Açıklamalar 149
b. Hareket 155
c. Netice 178
d. Nedensellik Bağı (İlliyet Rabıtası)(Sebebiyet Alakası) 191

3. Tipikliğin Manevi (Sübjektif) Unsuru 221
a. Genel Olarak 221
b. Kaza ve Tesadüf 223
c. Kast ve Taksir 224
d. Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar 281
e. Objektif Cezalandırılabilme Şartları 305
f. Yanılma 307
g. Amaç ve Saik 307
B. Hukuka Aykırılık Unsuru 308
1. Genel Açıklamalar 308
2. Hukuka Uygunluk Sebeplerinin Ortak Özellikleri 310
3. Hukuka Uygunluk Sebepleri 315
a. TCK 24, 25 ve 26’daki Hukuka Uygunluk Sebepleri 315
b. Ceza Kanununda Yer Almayan Hukuka Uygunluk Sebebi: Yükümlülüklerin Çatışması 385
4. Hukuka Uygunluk Sebeplerinde Yanılgı 386
IV. KUSUR 386
A. Kusur Yeteneği 388
1. Tanım 388
2. Genel Olarak 389
3. Kusur Yeteneğini Etkileyen Sebepler 390
a. Yaşın Kusur Yeteneğine Etkisi 390
b. Sağırlık ve Dilsizlik 398
c. Akıl Hastalığı 399
d. Geçici Nedenler 402
B. Kusuru Etkileyen Sebepler 405
1. Hukuka Aykırı ve Bağlayıcı Emir 406
a. Genel Açıklamalar 406
b. Emri Yerine Getirmenin Şartları 407
2. Zorunluluk (Iztırar, Mecburiyet, Zaruret) Hali
ZARURET MEMNU OLAN ŞEYLERİ MÜBAH KILAR (Mecelle 21) 410
a. Genel Açıklamalar 411
b. Zorunluluk Halinin Kusurluluğu Kaldıran Sebep Olmasının Sonuçları 414
c. Özel Zorunluluk Halleri 415
d. Zorunluluk Halinin Şartları 416
3. Cebir ve Şiddet, Korkutma ve Tehdit 429
a. Genel Olarak 429
b. Cebir 430
c. Tehdit 431
4. İhmali Suçlarda Beklenebilirlik 433

5. Haksız Tahrik 434
a. Kavram 434
b. Haksız Tahrikin Özellikleri 437
c. Haksız Tahrikin Şartları 439
6. Kusurluluğu Etkileyen Hata Halleri 447
V. CEZA SORUMLULUĞUNU KALDIRAN SEBEPLERDE SINIRIN AŞILMASI 447
A. Genel Açıklamalar 447
B. Sınırın Aşılması Halleri 448
VI. YANILMA (HATA) 454
A. Giriş 455
B. Kavram 456
1. Fiili Yanılma 456
a. Suç Tipindeki Unsurlarda Yanılma 456
b. Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenlerde
Yanılma 464
2. Şahısta Yanılma 470
a. Genel Olarak 471
b. Şahısta Yanılma Halinde Nitelikli Hallerin Etkisi 473
3. Hukuki Yanılma 473
VII. HEDEFTE SAPMA 477
A. Genel Olarak 477
B. Hedefte Sapmanın Sonuçları 477
C. Çok Neticeli Sapma 480
§2. SUÇUN ÖZEL BELİRİŞ ŞEKİLLERİ 482
I. TEŞEBBÜS 482
A. Kavram 486
B. Şartları 489
1. Suçun Kasten İşlenen Suçlardan Olması 489
2. Elverişli Hareketler 489
3. İcra Hareketlerine Başlanmış Olması 491
4. Suçun Tamamlanmamasının Failin Elinde Olmayan Engelleyici Sebeplerden Kaynaklanması 501
C. Teşebbüste Ceza Miktarının Belirlenmesi 502
D. Teşebbüs ile İlgili Bazı Meseleler 505
E. Teşebbüse Elverişli Olmayan Suçlar 509
1. Cezalandırmak İçin Kastın Aranmadığı Suçlar 509
2. Suç Tiplerinin Yapısı Gereği Teşebbüse Elverişsizlik 510
F. Gönüllü Vazgeçme 512
1. Gönüllü Vazgeçmenin Şartları 514
2. Failin O Ana Kadar Tamamladığı Diğer Suçtan Cezalandırılması 522
G. Etkin Pişmanlık 523
H. İşlenemez Suç (Elverişsiz Teşebbüs) 525

II. SUÇLULARIN ÇOKLUĞU 531
A. Çok Failli Suçlar 531
1. Genel Olarak 531
2. Şartları 532
B. İştirak 532
1. Kavram 533
2. İştirakin Şartları 535
3. Hukukumuzda İştirak Şekilleri 558
4. Nitelikli Hallerin Şeriklere Etkisi 585
5. Kışkırtıcı Ajanın Cezai Sorumluluğu 589
6. Gerçek Failin Tespit Edilememesinin Sonuçları 593
III. SUÇLARIN İÇTİMAI 597
A. Bileşik Suç 598
1. Genel Bilgiler 599
2. Bileşik Suçlarda Tartışılması Gereken Diğer Hususlar 602
B. Zincirleme Suç 604
1. Genel Açıklamalar 605
2. Şartları 606
3. Zincirleme Suç Kabulünün Sonuçları 619
4. Zincirleme Suçlarda Teşebbüs ve İştirakİlişkisi 619
5. Tek Fiille Birden Fazla Kişiye Karşı Aynı Suçun İşlenmesi 620
6. Zincirleme Suçlar ve Şikâyet, Zamanaşımı, Af, Yetkili Mahkeme, Uzlaşma ve Aynı Fiilden Dolayıİki Kez Yargılama
Yapılamaması İlkesi 625
C. Fikri İçtima 627
1. Kavram 627
2. Fikri İçtimanın Şartları 628
3. Fikri İçtima ve Teşebbüs, İştirak ve Diğer Özel Sorunlar 637
D. Görünüşte İçtima 639
1. Özel-Genel Norm İlişkisi 640
2. Asli-Yardımcı Norm İlişkisi 641
3. Tüketen-Tüketilen Norm İlişkisi 644
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM YAPTIRIM
§1. CEZALAR 651
I. HAPİS CEZALARI 652
A. Genel Olarak 652
B. Kısa Süreli Hapis Cezasının Adli Para Cezası ve Seçenek
Yaptırımlara Çevrilmesi 653
C. Kısa Süreli Hürriyeti Bağlayıcı Cezaların İnfazı 660
D. Hapis Cezasının Ertelenmesi 661

II. ADLİ PARA CEZASI 670
A. Gün Para Cezası Sistemi 670
B. Süre Tanınması, Taksit ve Ödememenin Sonuçları 672
§2. GÜVENLİK TEDBİRLERİ 674
I. BELLİ HAKLARI KULLANMAKTAN YOKSUN BIRAKILMA 675
A. Kavram 676
B. Uygulanış Şekli ve Süresi 677
II. MÜSADERE 685
A. Tanım 685
B. Müsaderenin Çeşitleri 685
III. ÇOCUKLARA ÖZGÜ GÜVENLİK TEDBİRLERİ 692
IV. AKIL HASTALARINA ÖZGÜ GÜVENLİK TEDBİRLERİ 693
V. SUÇTA TEKERRÜR VE ÖZEL TEHLİKELİ SUÇLULAR 694
A. Tekerrür Hükümlerinin Uygulanmasının Şartları 695
B. Tekerrürün Sonuçları 698
C. Tekerrür Hükümlerinin Uygulanmayacağı Suçlar 700
VI. TÜZEL KİŞİLER HAKKINDA GÜVENLİK TEDBİRLERİ 701
VII. ALKOL VEYA UYUŞTURUCU BAĞIMLISI KİŞİLER HAKKINDA GÜVENLİK TEDBİRLERİ 702
VIII. YABANCILARIN SINIR DIŞI EDİLMESİ 702
§3. CEZANIN BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ 703
I. CEZANIN BELİRLENMESİ 704
A. Giriş 704
B. Cezanın Somut Olarak Tayini 704
II. CEZANIN HESAPLANMASI 710
A. Giriş 710
B. Cezaların Ölçü Birimi 711
C. Yukarı ve Aşağı Sınırların Aşılmaması 712
D. Ceza Miktarının Hesaplanmasında Sıra 713
III. TAKDİRİ İNDİRİM NEDENLERİ 715
IV. MAHSUP 718
A. Genel Açıklamalar 718
B. Adli Para Cezalarında, Adli Kontrolde, Denetimli Serbestlikte ve
Diğer Özel Durumlarda Mahsup 720
V. CEZALARIN İÇTİMAI 721
§4. DAVA VE CEZA İLİŞKİSİNİ DÜŞÜREN SEBEPLER 722
I. ÖLÜM 723
A. Sanığın Ölümü 723
B. Hükümlünün Ölümü 723
C. Mağdurun Ölümü 724
II. AF 724
A. Genel Af 725

B. Özel Af (TCK 65/2, 3; AY 104) 725
III. BELİRLİ BİR SÜRENİN GEÇMESİ (ZAMANAŞIMI) 726
A. Dava Zamanaşımı 727
B. Ceza Zamanaşımı 735
C. Kabahatlerde Zamanaşımı 737
IV. ŞİKÂYETTEN VAZGEÇME 738
V. ÖN ÖDEME 739
§5. KOŞULLU SALIVERİLME 741
I. TANIM 741
II. ŞARTLARI 742
A. Cezanın Bir Kısmının İnfaz Edilmiş Olması 742
B. Hükümlünün Kurumda İyi Hal Göstermesi 743
III. USUL 743
A. Talep ve Merci 743
B. Denetim Süresi 744
C. Kararın Geri Alınması 744
§6. ADLİ SİCİL KAYDININ SİLİNMESİ 745
§7. YASAKLANMIŞ HAKLARIN GERİ VERİLMESİ 747
KÜÇÜK SÖZLÜK 745
MADDE DİZİNİ 749
KAVRAMLAR DİZİNİ 759
YARARLANILAN KAYNAKLAR 765

İÇİNDEKİLER
YİRMİÜÇÜNCÜ BASKIYA ÖNSÖZ IX
KISA İÇİNDEKİLER XI
İÇİNDEKİLER XIX
KISALTMALAR XXXIX
BİRİNCİ BÖLÜM
SUÇ VE YAPTIRIM HUKUKUNA BAŞLANGIÇ
§1. GİRİŞ 1
I. KAVRAM 1
II. CEZA HUKUKUNUN AMACI 2
III. SİSTEM 5
§2. CEZA KANUNUMUZ 9
§3. CEZA HUKUKUNUN VE SUÇ POLİTİKASININ TEMEL İLKELERİ 11
I. HUKUK DEVLETİ İLKESİ 11
II. KANUNİLİK İLKESİ 13
A. Genel Olarak 13
B. Kanunilik İlkesinin Sonuçları 16
1. Suç tespit eden ceza normları açık biçimde belirlenmelidir:
Belirlilik ilkesi (Requirement of definiteness) 16
2. Örf ve Adet Hukuku Ceza Hukukunda Doğrudan Doğruya Bir
Kaynak Niteliği Taşımaz 25
3. İdarenin Düzenleyici İşlemleriyle Suç ve Ceza Konulamaz 26
4. Kıyas Yasağı 30
a. Genel Olarak 30
b. Kıyas Yasağı ve Yorum 31
5. Geçmişe Yürüme Yasağı 32
III. ORANTILILIK İLKESİ 34
IV. İNSANİLİK İLKESİ 35
V. KANUN ÖNÜNDE EŞİTLİK İLKESİ 36
VI. KUSUR İLKESİ 36
VII. CEZA SORUMLULUĞUNUN ŞAHSİLİĞİ İLKESİ 37
VIII. ŞÜPHEDEN ÖZGÜRLÜK YARARLANIR İLKESİ 39
IX. KARİNELERE DAYALI İSPAT YASAKTIR 40
§4. SUÇ OLUŞTURAN FİİLLERİN VE BUNLARA UYGULANACAK
YAPTIRIMLARIN BELİRLENMESİNE İLİŞKİN SORUNLAR VE İLKELER 40
I. BİR EYLEM NE ZAMAN CEZA HUKUKU YAPTIRIMLARINA TABİ
KILINMALIDIR? 41
A. Bir Eylem Ne Zaman Ceza Hukuku Kapsamında, Ne Zaman Özel
Hukuk Kapsamında Değerlendirilmelidir? 41

B. Bir Eylem Ne Zaman Disiplin Suçu, Ne Zaman Suç Olarak Değerlendirilmelidir? 43
II. KANUN KOYUCU BİR EYLEMİN SUÇ OLUŞTURDUĞUNU BELİRLEMEK KONUSUNDA SERBEST MİDİR? 43
III. KANUN KOYUCU SUÇ OLARAK BELİRLEDİĞİ EYLEME UYGULANACAK CEZANIN MİKTARI KONUSUNDA SERBEST MİDİR? 48
§5. HAKSIZLIK OLUŞTURAN DİĞER FİİLLER VE SUÇLAR 54
I. HAKSIZ FİİLLER VE SUÇLAR 54
A. Genel Olarak 54
B. Haksız Fiiller ile Suçların Farkları 55
II. İDARİ YAPTIRIMI GEREKTİREN FİİLLER VE SUÇLAR 56
A. Disiplin Suçları ve Suçlar 56
1. Genel Olarak 56
2. Disiplin Suçları ile Suçlar Arasındaki Farklar 57
3. Disiplin Soruşturmasıİle Aynı Anda Ceza Soruşturması/
Kovuşturması Yapılması Durumu 60
B. Zabıta Tedbirlerini Gerektiren Fiiller ve Suçlar 62
C. Kabahatler ve Suçlar 63
1. Genel Olarak 63
2. Suç ve Kabahat Ayrımının Uygulamadaki Önemi ve Sonuçları 64
§6. CEZA NORMUNUN TASNİFİ 66
I. DAVRANIŞ NORMLARI – MÜEYYİDE NORMLARI 66
II. BAĞIMSIZ – BAĞIMLI CEZA NORMLARI 66
A. Tanım 66
B. Bağımsız Ceza Normları 67
1. Tam Ceza Normları 67
2. Eksik Ceza Normları 67
C. Bağımlı Ceza Normları 67
1. İlke Belirleyen Normlar 67
2. Tanım Normları 67
3. Yorum Normları 67
4. Atıf Normları 67
§7. CEZA MUHAKEMESİNE KISA BİR BAKIŞ 68
İKİNCİ BÖLÜM
TÜRK CEZA KANUNU’NUN UYGULAMA ALANI
§1. ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMA 71
I. GEÇMİŞE YÜRÜMEZLİK İLKESİNİN KAPSAMI 73
II. FAİLİN LEHİNE OLAN KANUNUN TESPİTİ 74
III. ÇEŞİTLİ AÇILARDAN LEHE OLAN KURALLARIN İNCELENMESİ 75
A. Geçici veya Süreli Ceza Kanunları Açısından 75
B. Cezanın İnfaz Rejimine İlişkin Kanunlar 76

C. Güvenlik Tedbirleri 78
D. Kabahatler 79
E. Kovuşturma Şartları 80
F. Zamanaşımına İlişkin Kanunlar 80
G. Anayasa Mahkemesi’nin İptal Kararları 81
H. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararlarındaki Değişiklikler 82
IV. LEHE OLAN HÜKÜMLERİN UYGULANMASINDA USUL 83
V. SUÇUN İŞLENDİĞİ ZAMAN 84
A. Problem: Hareket mi, Netice mi Esas Alınacak? 84
B. Problem: Kesintisiz Suçlar 84
C. Problem: Zincirleme Suçlar 85
D. Problem: İhmali Suçlar 85
E. Problem: Teşebbüs Halinde Kalan Suçlar 85
F. Problem: Objektif Cezalandırılabilirlik Şartları İçeren Suçlar 86
§2. YER BAKIMINDAN UYGULAMA 87
I. SUÇUN İŞLENDİĞİ YER 87
A. Genel Olarak 87
B. Problemli Durumlar 88
C. Özel Hükümler 89
II. SİSTEMLER 89
A. Mülkilik (Ülkesellik) Sistemi 90
1. Tanım 90
2. Ülke Neresidir? 91
B. Şahsilik Sistemi 92
1. Faile Göre Şahsilik 92
a. Türk Vatandaşlarının YabancıÜlkelerde İşlediği Suçlar 93
b. Türkiye Namına Memuriyet veya Görev Yapanların
İşledikleri Suçlar 94
2. Mağdura Göre Şahsilik 94
C. Koruma (Savunma) Sistemi 95
D. İkame Yargı Sistemi 95
E. Evrensellik Sistemi 96
F. Türkiye’de Yeniden Yargılama Yapılması 98
1. Genel Olarak 98
2. Mülkilik Sisteminin Uygulandığı Hallerde 98
3. Şahsilik Sisteminin Uygulandığı Hallerde 98
4. Koruma Sisteminin Uygulandığı Hallerde 99
5. İkame Yargı Sisteminin Uygulandığı Hallerde 99
6. Evrensellik Sisteminin Uygulandığı Hallerde 100
G. Hak Yoksunluklarının Türkiye’de Geçerli Olması 101
H. Yabancı Ülke Kanununun Göz Önünde Bulundurulması 102

III. YURT DIŞINDA İŞLENEN KABAHATLER BAKIMINDAN TÜRK
KANUNLARININ UYGULANABİLİRLİĞİ 103
IV. YABANCILARIN İADESİ 104
A. Kavram 104
B. Şartları 104
C. Geri Vermenin Mümkün Olmadığı Haller 105
1. Siyasi ve Diğer Nedenlerle Kovuşturma veya Kötü Muamele
Tehlikesi Halinde Geri Verme Yasağı 105
2. Suçun Nitelikleri Sebebiyle Geri Verilmezlik 105
3. İadesi İstenen Kişinin Kişisel Özellikleri Nedeniyle Geri
Verilmezlik 106
D. Geri Vermede Özellik İlkesi 106
E. Geri Vermede Usul 106
§3. KİŞİ BAKIMINDAN UYGULAMA 107
I. CUMHURBAŞKANI 108
II. YASAMA DOKUNULMAZLIĞI 109
A. Sorumsuzluk (Mutlak Dokunulmazlık) 109
B. Kovuşturma Yasağı (Geçici Dokunulmazlık) (AY 83) 109
1. Kapsamı 109
2. İstisnaları 110
3. Sona Ermesi 111
4. Zamanaşımı Sorunu 111
III. ULUSLARARASI YARGI BAĞIŞIKLIĞI 112
IV. YABANCI BAZI ASKER VE SİVİL KİŞİLER İLE YAKINLARININ
YARGI BAĞIŞIKLIĞI 113
V. KAMU GÖREVLİLERİ 114
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM S U Ç
§1. SUÇ GENEL TEORİSİ 117
I. GENEL AÇIKLAMALAR 117
II. HAKSIZLIĞIN VE KUSURUN DIŞINDA KALAN HUSUSLAR 119
A. Kovuşturma Şartları 119
1. Şikâyet 119
a. Genel Olarak 119
b. Şikâyetin Özellikleri 120
2. İzin, Talep ve Karar 125
3. Yabancı Hükümetin Talebi (Şikâyeti) 126
B. Şahsi Cezasızlık Sebepleri/Cezada İndirim Yapılmasını Gerektiren
Şahsi Sebepler – Cezayı Kaldıran Şahsi Sebepler 127
1. Genel Olarak 127
2. Milletvekilleri Bakımından Şahsi Cezasızlık Sebebi (Mutlak Dokunulmazlık) 128
a. Kapsamı 128

aa. Madde Bakımından 128
bb. Yer Bakımından 129
cc. Kişi Bakımından 129
dd. Zaman Bakımından 129
b. İstisnası 129
c. Sonuçları 129
III. SUÇUN UNSURLARI 130
A. Suçun Kanuni Unsuru (Tipiklik) 132
1. Genel Bilgiler 132
a. Tanım 134
b. Hayal Suç ve Kuruntu Suç 135
c. Fail 136
aa. Genel Olarak 136
bb. Mahsus (Özgü) Suçlar 142
cc. Bizzat İşlenebilen Suçlar 142
d. Mağdur 142
e. Suçun Konusu 144
f. Suçun Basit (Temel) Şekli, Basit Suç Tipinden Türeyen Suçlar 144
aa. Suçun Basit (Temel) Şekli 144
bb. Türeyen Suçlar (Nitelikli Haller) 145
g. Kanuni Unsur (Tipiklik) ve Hukuka Aykırılık İlişkisi 147
h. Ön Şartlar Sorunu 148
2. Tipikliğin Maddi (Objektif) Unsuru (Fiil) 149
a. Genel Açıklamalar 149
aa. Düşünce Suçu Kavramı 149
bb. Düşünce Suçu Kavramıyla Bağlantılı Olarak Tartışılması Gereken Ceza Kanunundaki Bazı Suç
Tipleri 154
b. Hareket 155
aa. Kavram 155
bb. Neler Ceza Hukuku Bakımından Hareket Sayılır? 156
cc. Hareketin Sayısı ve Şekilleri Bakımından Suçlar 164
aaa. Tek Hareketli Suçlar 164
bbb. Çok Hareketli Suçlar 164
ccc. Serbest Hareketli Suçlar 164
ddd. Bağlı Hareketli Suçlar 164
eee. Seçenek Hareketli Suçlar 164
fff. İcrai-İhmali Suçlar 165
aaaa. Genel Açıklamalar 165
bbbb. İhmal Kavramı 165
cccc. İcra-İhmal Ayrımı 168

dddd. İhmali Suçların Çeşitleri 170
(1) Saf İhmali Suçlar (Gerçek İhmali Suçlar) 170
(2) Garantörsel İhmali Suçlar
(Görünüşte İhmali Suçlar) 172
(a) Genel Olarak 172
(b) Garantörlük 173
(aa) Genel Açıklamalar 173
(bb) Kavram 174
(c) Garantörlük Kaynakları 175
(aa) Kanun 175
(bb) Sözleşme 177
(cc) Öngelen Tehlikeli Davranış 177
c. Netice 178
aa. Neticeye Göre Suçların Tasnifi 179
aaa. Neticesi Harekete Bitişik Suç (Sırf Hareket Suçları) - Neticesi Hareketten Ayrılabilen Suç
Ayrımı 179
bbb. Zarar Suçu-Tehlike Suçu Ayrımı 180
ccc. Kalkışma Suç Tipleri (Teşebbüs Suçları) 181
ddd. Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar 182
eee. Ani Suç-Kesintisiz Suç Ayrımı 183
aaaa. Genel Açıklamalar 183
bbbb. Kesintisiz Suç ile Diğer Suçlar Arasındaki
Farklar 184
(1) Zincirleme Suç ile Farkı 184
(2) İz Bırakan Suç ile Farkı 184
cccc. Suçun Kesintisiz Olmasının Sonuçları 185
bb. Birden Fazla Neticenin Bir Suç Sayıldığı Durumlar 187
d. Nedensellik Bağı (İlliyet Rabıtası)(Sebebiyet Alakası) 191
aa. Genel Olarak 193
bb. Şart Teorisi ve Objektif İsnadiyet 194
aaa. Nedensellik Bağı Yoktur 195
bbb. Normal Nedensellik 196
ccc. Çifte Nedensellik 196
ddd. Toplam (Atipik) Nedensellik 198
eee. Sollayan (Öne Geçen) Nedensellik 203
fff. Varsayılan Nedensellik 205
ggg. Yüklenebilirlik İle İlgili Bazı Sorunlar 206
aaaa. Kişinin Kendisini Tehlikeye Atması 206

bbbb. Egemenlik Alanı Dışında Kalma (Tesadüfî Nedensellik) 207
cccc. Sosyal Nedensellik 208
dddd. Risk Azalması 208
eeee. Normun Koruma Alanı İçinde Olmaması 209
ffff. Rücu Yasağı 211
cc. Diğer Nedensellik Teorileri 212
aaa. Uygun Şart (Sebep) Teorisi 212
bbb. Hukuki Önem (Hukuki Uygunluk) Teorisi 212
ccc. Karma Uygun Sebep Teorisi 212
dd. Bazı Suçlarda Nedensellik Bağı 219
aaa. Teşebbüs Halinde Kalan Suçlarda Nedensellik
Bağı 219
bbb. İhmali Suçlarda Nedensellik Bağı 219
3. Tipikliğin Manevi (Sübjektif) Unsuru 221
a. Genel Olarak 221
b. Kaza ve Tesadüf 223
c. Kast ve Taksir 224
aa. Kast 228
aaa. Kavram 228
bbb. Kastın Unsurları 229
aaaa. Kastta Bilmek Unsuru 229
bbbb. Kastta İstemek Unsuru 232
ccc. Kastın Aranacağı Zaman 237
ddd. Kastın Çeşitleri 238
aaaa. Özel Kast – Genel kast 238
bbbb. Ani Kast-Tasarlama 238
cccc. Doğrudan Kast-Olası Kast 239
(1) Tanım 239
(2) Bilme Unsuru Bakımından Olası Kast 242
(3) Olası Kastla İşlenemeyen Suçlar 244
(4) Olası Kast ve Teşebbüs 244
(5) Olası Kastın İspatı 245
(6) Olası Kastta Ceza 253
dddd. Weber Kastı 253
eee. Alternatif Kast 254
fff. İhmali Suçlarda Kast 255
aaaa. İhmali Suçlarda Kastın Niteliği 255
bbbb. İhmali Suçlarda Kastın Konusu 257
bb. Taksir 257
aaa. Tanım 258

bbb. Taksirin Kasttan Farkı 259
ccc. Taksirin Unsurları 261
aaaa. Taksirin Cezalandırılacağı Konusunda
Kanunda Hüküm Bulunması 261
bbbb. Dikkat ve Özen Görevinin Yerine
Getirilmemesi 262
cccc. Neticeye Sebep Olan Fiilin İradi Olması 263
dddd. Neticenin Öngörülebilir (Tahmin
Edilebilir) Olması 264
eeee. Failin Neticeyi İstememiş Bulunması 266
ffff. Hareket ile Netice Arasında Nedensellik
Bağının Bulunması 267
ddd. Taksir ve Teşebbüs 267
eee. Bilinçli-Bilinçsiz Taksir Ayrımı 267
fff. Bilinçli Taksir- Olası Kast Ayrımı 272
ggg. Üçüncü Kişinin veya Mağdurun Hareketinin Nedensellik Bağına Etkisi (Taksirli Hareketlerin
Birleşmesi) 274
aaaa. Üçüncü Kişinin Hareketi 275
bbbb. Mağdurun Hareketi 276
hhh. Taksirli Suçlarda Ceza Verilmemesi Durumu 278
d. Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar 281
aa. Kavram 281
bb. Netice Sebebiyle Ağırlaşmış Suçların Şartları 284
cc. Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suçların Çeşitleri 295
aaa. Gerçek Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suçlar – Gerçek Olmayan Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış
Suçlar 295
bbb. Kastı Aşan Suç- Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış
Suç 296
ccc. Kastedilenden Daha Ağır Bir Neticenin Meydana Geldiği Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suç– Kastedilenden Daha Başka Bir Neticenin Meydana
Geldiği Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Suç 297
dd. TCK 87/4 Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar 297
ee. Anayasa’ya Aykırılık Sorunu 302
e. Objektif Cezalandırılabilme Şartları 305
f. Yanılma 307
g. Amaç ve Saik 307
B. Hukuka Aykırılık Unsuru 308
1. Genel Açıklamalar 308
2. Hukuka Uygunluk Sebeplerinin Ortak Özellikleri 310
3. Hukuka Uygunluk Sebepleri 315
a. TCK 24, 25 ve 26’daki Hukuka Uygunluk Sebepleri 315

aa. Hukuka Uygun Emrin Yerine Getirilmesi 316
bb. Kanun Hükmünü İcra 316
aaa. Genel Olarak 316
bbb. Silah Kullanma Yetkisi 319
ccc. Şikâyet ve İhbar 323
ddd. Devletin Kumar Oynatması 324
cc. Meşru Savunma 325
aaa. Meşru Savunmanın Konusu Olabilecek Haklar 326
bbb. Meşru Savunmanın Şartları 328
aaaa. Saldırıya İlişkin Şartlar 328
(1) Bir Saldırının Varlığı 328
(2) Saldırının Fil Hal Olması 331
(3) Saldırının Haksız Olması 336
bbbb. Savunmaya İlişkin Şartlar 339
(1) Savunmada Zorunluluk Bulunması 339
(2) Saldırı ile Savunma Arasında Oran
Olması 342
(a) Araçlar Bakımından Oran 342
(b) Yararlar Bakımından Oran 346
ccc. Üçüncü Kişi Lehine Meşru Savunma 347
ddd. Önleyici Meşru Savunma (Offendicula) 349
eee. Meşru Savunma Halinde Üçüncü Kişilerin Zarar
Görmesi 351
fff. Tazminat 352
ggg. Meşru Savunmanın Kabulü Halinde Mağdur
Hakkında Soruşturma Yapılması 352
hhh. Meşru Savunma ve İnsan Hakları Avrupa
Sözleşmesi 353
dd. Hakkın Kullanılması 355
aaa. Eğitim Hakkının Verdiği Yetkiden Kaynaklanan Hareketlerin Hukuka Uygunluğu 356
bbb. İddia ve Savunma Dokunulmazlığı 359
ccc. Eleştiri Hakkı 361
ddd. Spor Faaliyetleri 361
eee. Bir İş, Meslek, Sanat veya Bilim Faaliyetinin
İcrası 362
aaaa. Ticari ve/veya Sınaî Faaliyette Bulunma
Hakkının İcrası 363
bbbb. Gazetecilik Mesleğinin İcrası 363
ee. Rıza 365
aaa. Genel Olarak 366
bbb. Tipikliği Kaldıran Rıza 367

XXVIII Ceza Hukuku
ccc. Hukuka Uygunluk Sebebi Olarak Rıza ve Geçerli
Bir Rızanın Şartları 369
aaaa. Rızaya Ehliyet 369
bbbb. Rıza Açıklaması 371
cccc. Rızanın Konusu 374
(1) Bireyin Tasarruf Yetkisinin
Bulunduğu Haklar 375
(2) Bireyin Tasarruf Yetkisinin
Bulunmadığı Haklar 378
ddd. Varsayılan Rıza 380
eee. Tıbbi Müdahalelerin Hukuka Uygunluğu 382
b. Ceza Kanununda Yer Almayan Hukuka Uygunluk Sebebi: Yükümlülüklerin Çatışması 385
4. Hukuka Uygunluk Sebeplerinde Yanılgı 386
IV. KUSUR 386
A. Kusur Yeteneği 388
1. Tanım 388
2. Genel Olarak 389
3. Kusur Yeteneğini Etkileyen Sebepler 390
a. Yaşın Kusur Yeteneğine Etkisi 390
aa. Genel Açıklamalar 390
bb. Fiili İşlediği Zaman 12 Yaşını Bitirmemiş Olan Küçükler 391
cc. Fiili İşlediği Zaman 13–15 Yaş Arasında Olan Küçükler 393
dd. Fiili İşlediği Zaman 16–18 Yaş Arasında Olanlar 397
ee. Yaş Büyüklüğü 397
b. Sağırlık ve Dilsizlik 398
c. Akıl Hastalığı 399
d. Geçici Nedenler 402
aa. Genel Olarak 402
bb. Alkol veya Uyuşturucu Madde Kullananlarda Kusur
Yeteneği 403
B. Kusuru Etkileyen Sebepler 405
1. Hukuka Aykırı ve Bağlayıcı Emir 406
a. Genel Açıklamalar 406
b. Emri Yerine Getirmenin Şartları 407
aa. Bir Emrin Varlığı 407
bb. Emri Verenin Böyle Bir Emri Vermeye Yetkili Olması 407
cc. Emrin Yerine Getirilmesi “Görev Gereği Zorunlu”
Olmalıdır 407
dd. Verilen Emrin Suç Oluşturmaması 408
ee. Verilen Emrin Hukuka Aykırı Olması 409

2. Zorunluluk (Iztırar, Mecburiyet, Zaruret) Hali
ZARURET MEMNU OLAN ŞEYLERİ MÜBAH KILAR (Mecelle 21) 410
a. Genel Açıklamalar 411
b. Zorunluluk Halinin Kusurluluğu Kaldıran Sebep Olmasının Sonuçları 414
c. Özel Zorunluluk Halleri 415
d. Zorunluluk Halinin Şartları 416
aa. Tehlikeye İlişkin Şartlar 417
aaa. Ağır Bir Tehlikenin Bulunması 417
aaaa. Tehlike Kavramı 417
bbbb. Tehlikenin Muhakkak Olması 418
cccc. Tehlikenin Ağır Olması 419
bbb. Tehlikenin Bir Hakka Yönelik Olması 420
ccc. Tehlikenin Meydana Gelmesine Bilerek Sebebiyet Vermemiş Olmak 420
ddd. Tehlikeye Karşı Koyma Hukuksal Yükümlülüğü 421
bb. Korunmaya İlişkin Şartlar 422
aaa. Başka Türlü Korunma İmkânının Bulunmaması 422
bbb. Tehlikenin Ağırlığı ile Konu ve Kullanılan Vasıta
Arasında Orantı Bulunması 423
ccc. Korunma Hareketinin Hukuk Düzeni ile Uyuşabilirliği 425
cc. Üçüncü Kişi Lehine Zorunluluk Hali 425
dd. Tazminat 426
ee. Zorunluluk Hali ile Meşru Savunma Arasındaki Farklar 426
3. Cebir ve Şiddet, Korkutma ve Tehdit 429
a. Genel Olarak 429
b. Cebir 430
c. Tehdit 431
4. İhmali Suçlarda Beklenebilirlik 433
5. Haksız Tahrik 434
a. Kavram 434
b. Haksız Tahrikin Özellikleri 437
c. Haksız Tahrikin Şartları 439
6. Kusurluluğu Etkileyen Hata Halleri 447
V. CEZA SORUMLULUĞUNU KALDIRAN SEBEPLERDE SINIRIN AŞILMASI 447
A. Genel Açıklamalar 447
B. Sınırın Aşılması Halleri 448
VI. YANILMA (HATA) 454
A. Giriş 455
B. Kavram 456
1. Fiili Yanılma 456

XXX Ceza Hukuku
a. Suç Tipindeki Unsurlarda Yanılma 456
aa. Genel Olarak 456
bb. Suçun Nitelikli Hallerinde Yanılma 461
aaa. Cezayı Azaltan Nitelikli Hallerde (Hafifletici
Sebeplerde) Yanılma 462
bbb. Cezayı Artıran Nitelikli Hallerde (Ağırlatıcı
Sebeplerde) Yanılma 462
cc. Nedensellik Bağında Yanılma 464
b. Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenlerde
Yanılma 464
aa. Hukuka Uygunluk Nedenlerinde Yanılma 464
bb. Kusurluluğu Etkileyen Nedenlerde Yanılma 469
2. Şahısta Yanılma 470
a. Genel Olarak 471
b. Şahısta Yanılma Halinde Nitelikli Hallerin Etkisi 473
3. Hukuki Yanılma 473
VII. HEDEFTE SAPMA 477
A. Genel Olarak 477
B. Hedefte Sapmanın Sonuçları 477
C. Çok Neticeli Sapma 480
§2. SUÇUN ÖZEL BELİRİŞ ŞEKİLLERİ 482
I. TEŞEBBÜS 482
A. Kavram 486
B. Şartları 489
1. Suçun Kasten İşlenen Suçlardan Olması 489
2. Elverişli Hareketler 489
3. İcra Hareketlerine Başlanmış Olması 491
a. Genel Olarak 491
b. İcra Hareketleri ile Hazırlık Hareketlerini Birbirinden
Ayırmada Ölçüt 495
aa. İcrai Suçlarda 495
bb. Garantörsel İhmali Suçlarda 499
cc. Yargıtay’ın Görüşü 500
4. Suçun Tamamlanmamasının Failin Elinde Olmayan Engelleyici Sebeplerden Kaynaklanması 501
C. Teşebbüste Ceza Miktarının Belirlenmesi 502
D. Teşebbüs ile İlgili Bazı Meseleler 505
E. Teşebbüse Elverişli Olmayan Suçlar 509
1. Cezalandırmak İçin Kastın Aranmadığı Suçlar 509
2. Suç Tiplerinin Yapısı Gereği Teşebbüse Elverişsizlik 510
a. Neticesi Harekete Bitişik Suçlar 510
b. İhmali Suçlar 510

aa. Saf İhmali Suçlar 510
bb. Garantörsel İhmali Suçlar 511
F. Gönüllü Vazgeçme 512
1. Gönüllü Vazgeçmenin Şartları 514
a. Suçun Tamamlanmamış Olması 514
b. Vazgeçmenin Gönüllü Olması 517
2. Failin O Ana Kadar Tamamladığı Diğer Suçtan Cezalandırılması 522
G. Etkin Pişmanlık 523
H. İşlenemez Suç (Elverişsiz Teşebbüs) 525
II. SUÇLULARIN ÇOKLUĞU 531
A. Çok Failli Suçlar 531
1. Genel Olarak 531
2. Şartları 532
B. İştirak 532
1. Kavram 533
2. İştirakin Şartları 535
a. Birden Fazla Fail Tarafından Yapılan Birden Çok Hareket 536
b. Hareketlerin Nedensellik Değeri Taşıması 542
aa. Hareketin Doğrudan Doğruyalığı 542
bb. Soyut-Somut Nedensellik 542
cc. Vazgeçmenin Nedensellik Bağına Etkisi 544
dd. Objektif Cezalandırılabilirlik Şartları ve İştirak 546
ee. Uzlaştırma ve İştirak 547
c. İştirak İradesi (Suça İştirak Kastı) 547
aa. Genel Olarak 547
bb. Yan Yana Faillik 549
cc. İştirak İradesinin Önemi 549
d. Bir Suçun İcrasına Başlanması 551
e. Suçun Bütün Ortaklar İçin Aynı Olması 552
3. Hukukumuzda İştirak Şekilleri 558
a. Faillik 559
aa. Müşterek Faillik 559
bb. Dolaylı Faillik 566
b. Şeriklik 572
aa. Azmettirme 572
aaa. Kavram 572
bbb. Azmettirmenin Maddi ve Manevi Unsuru 573
ccc. Azmettirmeye İlişkin Bazı Özel Durumlar 574
ddd. Azmettirmenin Diğer İştirak Şekillerinden Farkları 576
aaaa. Dolaylı Faillikten Farkı 576

bbbb. Yardım Etmeden Farkı 577
eee. Azmettirme Türleri 577
fff. Garantörsel İhmali Suçlarda Azmettirme 578
ggg. Azmettirmenin Cezası 579
hhh. Azmettirenin Ortaya Çıkmasını Sağlama 580
iii. Suç İşlemeye Tahrik Suçunda Azmettirme
Nedeniyle Cezalandırılma Durumu 580
bb. Yardım Etme 581
aaa. Maddi Yardım 582
bbb. Manevi Yardım 583
ccc. Yardım Edenin Cezasının Tayini 584
4. Nitelikli Hallerin Şeriklere Etkisi 585
5. Kışkırtıcı Ajanın Cezai Sorumluluğu 589
6. Gerçek Failin Tespit Edilememesinin Sonuçları 593
III. SUÇLARIN İÇTİMAI 597
A. Bileşik Suç 598
1. Genel Bilgiler 599
2. Bileşik Suçlarda Tartışılması Gereken Diğer Hususlar 602
a. Bileşik Suçlarda Hareket 602
b. Bileşik Suçlarda Amaç 603
c. Bileşik Suç ve Teşebbüs 603
d. Bileşik Suç ve İştirak 603
e. Bileşik Suç ve Şikâyet 603
f. Bileşik Suç ve Uzlaştırma 604
g. Aynı Fiilden Dolayı İki Kez Yargılama Olmaz İlkesi 604
B. Zincirleme Suç 604
1. Genel Açıklamalar 605
2. Şartları 606
a. Aynı Suçun Birden Fazla İşlenmesi 606
b. Birden Fazla Suçun Bir Tek Suç İşleme Kararıyla İşlenmesi 612
c. Suçun Bir Kişiye Karşıİşlenmesi 615
d. Suçların Değişik Zamanlarda İşlenmiş Olması 618
e. Zincirleme Suçun Kabul Edilemeyeceği Suçlar 618
3. Zincirleme Suç Kabulünün Sonuçları 619
4. Zincirleme Suçlarda Teşebbüs ve İştirakİlişkisi 619
a. Teşebbüs 619
b. İştirak 620
5. Tek Fiille Birden Fazla Kişiye Karşı Aynı Suçun İşlenmesi 620
6. Zincirleme Suçlar ve Şikâyet, Zamanaşımı, Af, Yetkili Mahkeme, Uzlaşma ve Aynı Fiilden Dolayıİki Kez Yargılama
Yapılamaması İlkesi 625

a. Şikâyet 625
b. Zamanaşımı 625
c. Af 626
d. Yetkili Mahkeme 626
e. Uzlaştırma 626
f. Aynı Fiilden Dolayı İki Kez Yargılama Yapılamamasıİlkesi 626
C. Fikri İçtima 627
1. Kavram 627
2. Fikri İçtimanın Şartları 628
a. Birden Fazla Farklı Suçun Oluşması 628
b. Fiilin Tek Olması 631
3. Fikri İçtima ve Teşebbüs, İştirak ve Diğer Özel Sorunlar 637
a. Teşebbüs 637
b. İştirak 637
c. Şikâyet 637
d. Af 639
e. Zamanaşımı 639
f. Yetkili ve Görevli Mahkeme 639
D. Görünüşte İçtima 639
1. Özel-Genel Norm İlişkisi 640
2. Asli-Yardımcı Norm İlişkisi 641
3. Tüketen-Tüketilen Norm İlişkisi 644
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM YAPTIRIM
§1. CEZALAR 651
I. HAPİS CEZALARI 652
A. Genel Olarak 652
B. Kısa Süreli Hapis Cezasının Adli Para Cezası ve Seçenek
Yaptırımlara Çevrilmesi 653
1. Genel Açıklamalar 653
2. Uygulama 657
3. Taksirli Suçlarda Uygulama 660
4. Çevirmenin Sonucu 660
C. Kısa Süreli Hürriyeti Bağlayıcı Cezaların İnfazı 660
D. Hapis Cezasının Ertelenmesi 661
1. Şartları 663
a. Mahkûmiyetin Cinsi ve Süresi 663
b. Daha Önceden Mahkûmiyet Bulunmaması 664
aa. Mahkûmiyet Sayılan Haller 664
bb. Mahkûmiyet Sayılmayan Haller 665

c. Mahkemenin Kanaati 666
d. Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu’na
Göre Erteleme 666
2. Erteleme Kararı 666
3. Ertelemenin Şarta Bağlanması 667
4. Denetim Süresi 667
5. Ertelemenin Sonucu 669
6. Erteleme Kararının Düşmesi 669
7. Erteleme Kararının Kamu Görevinden Yasaklanmaya Etkisi 670
II. ADLİ PARA CEZASI 670
A. Gün Para Cezası Sistemi 670
B. Süre Tanınması, Taksit ve Ödememenin Sonuçları 672
§2. GÜVENLİK TEDBİRLERİ 674
I. BELLİ HAKLARI KULLANMAKTAN YOKSUN BIRAKILMA 675
A. Kavram 676
B. Uygulanış Şekli ve Süresi 677
1. Ceza Mahkûmiyetinin Kanuni Sonucu Olan Hak Yoksunluğu 677
a. Kapsamı 677
b. Şartları 678
c. Süresi 679
2. Hâkimin Zorunlu Olarak Hükmetmesiyle Ortaya Çıkan Hak
Yoksunluğu 680
a. Kapsamı 680
b. Şartları 680
c. Süresi 683
3. Hâkimin Takdiren Hükmetmesiyle Ortaya Çıkan Hak
Yoksunluğu 684
a. Kapsamı 684
b. Şartları 684
c. Süresi 684
II. MÜSADERE 685
A. Tanım 685
B. Müsaderenin Çeşitleri 685
1. Eşya Müsaderesi 685
a. Tanım 685
b. Şartları 686
c. Orantılılık Kuralı 687
d. Kısmi Müsadere 688
e. Suça İştirak Eden Kimsenin Payının Müsaderesi 688
f. Zamanaşımı, Şikâyetten Vazgeçme, Sanığın Ölümü
Hallerinde Müsadere 688
g. Delillerin Müsaderesi 689

h. Müsadere Kararı 689
i. Özel Hükümler 689
2. Kazanç Müsaderesi 690
a. Genel Olarak 690
b. Davanın Düşmesi Halinde Kazanç Müsaderesi Kararı
Verilebilir mi? 691
III. ÇOCUKLARA ÖZGÜ GÜVENLİK TEDBİRLERİ 692
IV. AKIL HASTALARINA ÖZGÜ GÜVENLİK TEDBİRLERİ 693
V. SUÇTA TEKERRÜR VE ÖZEL TEHLİKELİ SUÇLULAR 694
A. Tekerrür Hükümlerinin Uygulanmasının Şartları 695
1. Bir Ceza Mahkûmiyetinin Bulunması 695
2. Yeni Bir Suçun İşlenmiş Olması 697
3. Tekerrürde Süre 697
B. Tekerrürün Sonuçları 698
1. Mükerrirlere Özgü İnfaz Rejiminin Uygulanması 698
2. Denetimli Serbestlik Tedbirinin Uygulanması 699
3. Seçimlik Cezada Hapis Cezasına Hükmolunması 700
C. Tekerrür Hükümlerinin Uygulanmayacağı Suçlar 700
VI. TÜZEL KİŞİLER HAKKINDA GÜVENLİK TEDBİRLERİ 701
VII. ALKOL VEYA UYUŞTURUCU BAĞIMLISI KİŞİLER HAKKINDA GÜVENLİK TEDBİRLERİ 702
VIII. YABANCILARIN SINIR DIŞI EDİLMESİ 702
§3. CEZANIN BELİRLENMESİ VE BİREYSELLEŞTİRİLMESİ 703
I. CEZANIN BELİRLENMESİ 704
A. Giriş 704
B. Cezanın Somut Olarak Tayini 704
1. Ceza Çeşidinin Seçilmesi 704
2. Temel Ceza Miktarının Tayini 705
a. Genel Olarak 705
b. Temel Ceza Miktarını Belirleme Kriterleri 705
c. Mükerrer Değerlendirme Yasağı 709
II. CEZANIN HESAPLANMASI 710
A. Giriş 710
B. Cezaların Ölçü Birimi 711
C. Yukarı ve Aşağı Sınırların Aşılmaması 712
D. Ceza Miktarının Hesaplanmasında Sıra 713
III. TAKDİRİ İNDİRİM NEDENLERİ 715
IV. MAHSUP 718
A. Genel Açıklamalar 718
B. Adli Para Cezalarında, Adli Kontrolde, Denetimli Serbestlikte ve
Diğer Özel Durumlarda Mahsup 720
V. CEZALARIN İÇTİMAI 721

§4. DAVA VE CEZA İLİŞKİSİNİ DÜŞÜREN SEBEPLER 722
I. ÖLÜM 723
A. Sanığın Ölümü 723
B. Hükümlünün Ölümü 723
C. Mağdurun Ölümü 724
II. AF 724
A. Genel Af 725
B. Özel Af (TCK 65/2, 3; AY 104) 725
1. TBMM’nin Özel Af Yetkisi 725
2. Cumhurbaşkanının Özel Af Yetkisi 725
III. BELİRLİ BİR SÜRENİN GEÇMESİ (ZAMANAŞIMI) 726
A. Dava Zamanaşımı 727
1. Kavram 728
2. Zamanaşımı Sürelerinde Esas Alınacak Ceza 728
3. Zamanaşımının Başlangıcı 729
a. Tamamlanmış Suçlarda 729
b. Teşebbüs Derecesinde Kalan Suçlarda 729
c. Kesintisiz ve Zincirleme Suçlarda 729
d. Objektif Cezalandırılabilme Şartları İçeren Suçlarda 729
e. On Sekiz Yaşından Küçüklere Karşıİşlenen Suçlarda 729
f. Birden Çok Evlilik ve Hileli Evlenme Suçlarında 729
g. İftira Suçunda 730
h. Uyarlama Yargılamasında Dava Zamanaşımı 730
ı. Zamanaşımının Başlangıcında Esas Alınacak Gün 730
4. Dava Zamanaşımı Süreleri 730
5. Dava Zamanaşımının Engelleri 731
a. Dava Zamanaşımının Durması 731
aa. Durma Sebepleri 731
bb. Durmanın Etkileri 733
b. Dava Zamanaşımının Kesilmesi 733
aa. Kesilme Sebepleri 733
bb. Kesilmenin Sonuçları 734
6. Dava Zamanaşımının Sonuçları 735
B. Ceza Zamanaşımı 735
1. Kavram 735
2. Süreler 735
3. Başlangıç 736
4. Ceza Zamanaşımı Engelleri 736
5. Ceza Zamanaşımının Sonuçları 737
C. Kabahatlerde Zamanaşımı 737

1. Soruşturma Zamanaşımı 738
2. Yerine Getirme Zamanaşımı 738
IV. ŞİKÂYETTEN VAZGEÇME 738
V. ÖN ÖDEME 739
§5. KOŞULLU SALIVERİLME 741
I. TANIM 741
II. ŞARTLARI 742
A. Cezanın Bir Kısmının İnfaz Edilmiş Olması 742
B. Hükümlünün Kurumda İyi Hal Göstermesi 743
III. USUL 743
A. Talep ve Merci 743
B. Denetim Süresi 744
C. Kararın Geri Alınması 744
§6. ADLİ SİCİL KAYDININ SİLİNMESİ 745
§7. YASAKLANMIŞ HAKLARIN GERİ VERİLMESİ 747
KÜÇÜK SÖZLÜK 745
MADDE DİZİNİ 749
KAVRAMLAR DİZİNİ 759
YARARLANILAN KAYNAKLAR 765