Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler
Prof. Dr. Dr. h.c. Hakan HAKERİ
İÇİNDEKİLER
Bir suçu gizlemek, delillerini ortadan kaldırmak veya işlenmesini kolaylaştırmak ya da yakalanmamak amacıyla işlenen kasten öldürme
suçu (TCK m. 82/1-h) bileşik suç mudur? 41
Kasten öldürme suçunun kan gütme saikiyle (TCK m. 82/1-j)
işlendiğinin kabulü için Yargıtay tarafından aranan koşullar nelerdir? 42
Kasten öldürmenin kan gütme saiki ile işlenmesi nitelikli hali (TCK m.
82/1-j) şahısta hata halinde uygulanabilir mi? 47
Töre ve namus cinayetleri arasındaki fark nedir? 49
Kasten öldürmenin töre saiki ile işlenmesi nitelikli hali (TCK m. 82/1-k) şahısta hata halinde uygulanabilir mi? 53
Haksız tahrik (TCK m. 29) ile tasarlayarak (TCK m. 82/1-a), canavarca hisle veya eziyet çektirerek (TCK m. 82/1-b), kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle (TCK m. 82/1-g), kan gütme saikiyle (TCK m. 82/1-j) veya töre saikiyle (TCK m. 82/1-k) öldürme bir arada
bulunabilir mi? 54
İhmali davranışla kasten öldürme suçu (TCK m. 83) bakımından
“yükümlülük ihmalinin” anlamı nedir? 63
Kasten öldürmenin nitelikli halleri (TCK m. 82) ve ihmali davranışla
kasten öldürme suçu (TCK m. 83) bir arada bulunabilir mi? 68
İhmali davranışla işlenen kasten öldürme suçuna (TCK m. 83) teşebbüs mümkün müdür? 70
İcrai hareketle işlenen kasten öldürme suçuna (TCK m. 81) ihmali
davranışla iştirak söz konusu olur mu? 74
Acil serviste görevli doktorun greve katılması sonucunda hastalardan birinin ölmesi, bir diğerinin sakat kalması halinde TCK m. 44 (farklı
neviden fikri içtima) uygulanır mı? 75
İhmali davranışla yardım ederek intihara yönlendirme suçunu (TCK m.
84) işlemek mümkün müdür? 76
Tedaviyi reddeden bir hastaya tıbbi yardımda bulunmayan hekimin bu davranışı ihmali davranışla intihara yardım olarak (TCK m. 84) nitelendirilebilir mi ya da ihmali davranışla kasten öldürme suçu (TCK
m. 83) uyarınca ötanazi nedeniyle hekimin cezai sorumluluğu doğar mı? 78
Neticesi sebebiyle ağırlaşmış intihara yönlendirme suçuna (TCK m.
84/2) teşebbüs mümkün müdür? 79
Alenen intihara teşvik suçu (TCK m. 84/3) sonucunda intihar (ölüm) gerçekleşmişse neticesi sebebiyle ağırlaşmış intihara yönlendirme
(TCK m. 84/2) hükmü uygulanabilir mi? 81
İşkence suçunun (TCK m. 94) işlenişine iştirak eden diğer kişilerin de kamu görevlisi gibi cezalandırılıyor olması (TCK m. 94/4) suçun işlenişine müşterek fail olarak katılan sivil kişi için mi geçerlidir yoksa
tüm iştirak şekillerini (azmettirme, yardım etme) kapsar mı? 82
İşkenceye maruz kalan kimseyi muayene eden doktorun, işkence bulgularına rastlamasına rağmen, değişik nedenlerle bunu raporunda göstermemesi durumunda işkence suçu (TCK m. 94) uyarınca cezai
sorumluluğu doğar mı? 84
Eziyet suçu (TCK m. 96) sonucu yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış halleri ortaya çıkmışsa failin cezai sorumluluğu nasıl belirlenir? 85
Eziyet suçu (TCK m. 96) ile kötü muamele suçu (TCK m. 232/1)
arasındaki fark nedir? 88
Terk suçunda (TCK m. 97) geçen “kendi haline terk” ifadesinin anlamı nedir? 95
Neticesi sebebiyle ağırlaşmış terk suçu (TCK m. 97/2) ile ihmali
davranışla kasten öldürme suçu (TCK m. 83) arasındaki fark nedir? 97
Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi suçunda (TCK m. 98) yardım yapılmaksızın bildirimin yerine getirilmesi faili
sorumluluktan kurtarır mı? 101
Yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi suçu (TCK
m. 98) bakımından olay yerinde başkalarının yardımda veya
bildirimde bulunması diğerlerini sorumluluktan kurtarır mı? 103
Mağdurun yardımı istemiyor oluşu ve hatta karşı çıkıyor oluşu faili yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi suçu (TCK
m. 98) kapsamında sorumluluktan kurtarır mı? 103
Birden fazla kişinin yardıma muhtaç olması durumunda fail yalnızca birine yardım etmişse yardım ve bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi (TCK m. 98) suçu kapsamında sorumluluğu nasıl
belirlenir? 105
Fail bir kişinin yardıma muhtaç hale gelmesine kastla veya taksirle sebep olmuşsa yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine
getirilmemesi suçu (TCK m. 98) kapsamında sorumluluğu doğar mı? 107
Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi suçu (TCK m. 98/2) ile ihmali davranışla işlenen
kasten öldürme suçu (TCK m. 83) arasındaki fark nedir? 109
Kişinin hem ihmali davranışla işlenen kasten öldürme suçu (TCK m. 83) uyarınca garantör hem de yardım veya bildirim yükümlülüğünün yerine getirilmemesi suçu (TCK m. 98) uyarınca yardım veya bildirim yükümlülüğü altında biri olarak hareket etmesinin beklendiği hallerde
sorumluluğu nasıl belirlenir? 111
Cinsel dokunulmazlığa karşı suçları (TCK m. 102-105) mağdur
bakımından birbirinden ayırt eden kıstaslar nelerdir? 112
Evlenme vaat ederek cinsel davranışı gerçekleştirmek cinsel saldırı
suçu (TCK m. 102) kapsamında hileli davranış sayılır mı? 115
Cinsel saldırı suçunun temel şeklinin (TCK m. 102/1) eşe karşı
işlenmesi cezalandırılabilir mi? 117
Çocukların cinsel istismarı suçunun (TCK m. 103) oluşumu için vücut dokunulmazlığının ihlal edilmesi (fiziksel temas) şart mıdır? 118
Fail mağduru kendi (mağdurun) vücuduna yönelik cinsel davranışlarda bulunmaya zorlamışsa cezai sorumluluğu nasıl belirlenir? 126
Fail mağduru kendisine (faile) yönelik cinsel davranışlarda bulunmaya zorlamışsa cezai sorumluluğu nasıl belirlenir? 128
Failin mağduru bir başka kişiye karşı cinsel davranışta bulunmaya
zorlaması durumunda cezai sorumluluğu nasıl belirlenir? 129
Uyku hali cinsel saldırının beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı işlenmesi nitelikli hali
(TCK m. 102/3-a) kapsamında mıdır? 132
Müşterek faillerin aynı zaman ve mekânda, birbirlerini takiben nitelikli cinsel saldırı (TCK m. 102/2) veya nitelikli cinsel istismar (TCK m. 103/2) suçunu işlemeleri durumunda cezai sorumlulukları nasıl
belirlenir? 134
Reşit olmayanla cinsel ilişki suçunda (TCK m. 104) şikâyet hakkı kime aittir? 136
Arkadaşlık (çıkma) veya evlenme teklif etmek cinsel taciz suçuna (TCK
m. 105) vücut verir mi? 140
Tehdit suçunun (TCK m. 106) oluşabilmesi için gerçekleştirileceği
bildirilen kötülüğün koşula bağlanmış olması şart mıdır? 144
Tehdit üçüncü bir kişi vasıtasıyla mağdura bildirilmişse ve aracı kılınan kişinin huzurunda tehdit silahla gerçekleştirilmişse nitelikli hal
(TCK m. 106/2-a) uygulanır mı? 149
Tehdit suçunun faili suçu işlerken kendisini tanınmayacak bir hale sokmasına rağmen mağdur faili tanıdıysa yine de nitelikli hal (TCK m.
106/2-b) uygulanabilir mi? 151
Gıyapta yapılan tehditte “kişinin kendisini tanınmayacak hale
koyması” nitelikli hali (TCK m. 106/2-b) uygulanabilir mi? 152
Fail tehdit suçunu imzasız bir mektupla işlemesine rağmen mağdur mektubun kim tarafından yazıldığını anlamışsa nitelikli hal (TCK m.
106/2-b) uygulanabilir mi? 152
Fail kendisine yarar sağlamak amacıyla mağduru şeref ve saygınlığına zarar veren hususları açıklamakla tehdit etmiş ve daha sonra gerçekten
de bu hususları açıklamışsa, failin cezai sorumluluğu nasıl belirlenir? 156
Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunda (TCK m. 109) madde
metninde yer alan “hukuka aykırı olarak” ifadesinin anlamı nedir? 158
Ayırt etme gücüne sahip 18 yaşını doldurmamış kişiler tarafından verilen rıza kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçu (TCK m. 109)
kapsamında geçerli midir? 160
Fail, kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçunu (TCK m. 109) işlemek için veya suçu işlediği sırada mağdura karşı cebir uygulamış ve daha sonra diğer şartları gerçekleştirerek mağduru serbest bırakmışsa etkin
pişmanlıktan (TCK m. 110) yararlanabilir mi? 167
Failin fiili işlediği sırada evde kimsenin bulunmaması konut
dokunulmazlığını ihlal suçunun (TCK m. 116) oluşumuna etki eder mi? 169
Ders yapılan sınıfa izinsiz girilmesi konut dokunulmazlığını ihlal
suçunu (TCK m. 116) oluşturur mu? 171
Anne-baba ile oturan kız ya da erkek evladın, sevgilisinin konuta girmesi konusunda açıkladığı rıza konut dokunulmazlığını ihlal suçu
(TCK m. 116) bakımından geçerli midir? 175
Konut dokunulmazlığını ihlal suçunun (TCK m. 116) işlenişi sırasında ve suç sonrasında kasten yaralama suçunu (TCK m. 86) işleyen failin
cezai sorumluluğu nasıl belirlenir? 180
“Ulan” ya da “lan” ifadeleri hakaret suçuna (TCK m. 125) vücut verir mi? 183
Beddua etmek hakaret suçuna (TCK m. 125) vücut verir mi? 188
Hakaret suçunun (TCK m. 125) gıyapta işlenmesi halinde cezalandırma
için aranan “en az 3 kişiyle ihtilat” şartının hukuki niteliği nedir? 191
Üçüncü kişilere yönelik haksız fiile ya da yaralamaya tepki olarak işlenen hakaret suçunda “haksız fiil nedeniyle veya karşılıklı hakaret”
hükmü (TCK m. 129) uygulanabilir mi? 194
Haksız fiile veya kasten yaralamaya tepki olarak işlenen hakaret suçunda failin özel haksız tahrik hükmünden (TCK m. 129) yararlanabilmesi için haksız fiilin ya da kasten yaralamanın failde
hiddet veya şiddetli elem doğurması aranır mı? 195
Hakaret suçunun kasten yaralamaya tepki olarak işlenmesine ilişkin özel haksız tahrik hükmü (TCK m. 129/2) kasten yaralama suçunun
teşebbüs halinde kalması durumunda uygulama alanı bulur mu? 198
Haberleşmenin gizliliğini ihlal suçunda (TCK m. 132) yer alan “hukuka
aykırı olarak” ifadelerinin (TCK m. 132/2,3) hukuki niteliği nedir? 201
Kişinin tarafı olduğu haberleşmeyi kayıt altına alması suç oluşturur mu?. 207
Kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması suçunda
(TCK m. 133) geçen “söyleşi” (TCK m. 133/2) ifadesinin anlamı nedir? 212
Kişiler arasındaki aleni olmayan konuşmaların kaydedilmesi suretiyle elde edilen verileri hukuka aykırı olarak ifşa etme suçunun (TCK m. 133/3) maddi konusunu oluşturan veriler TCK m. 133/2’nin işlenmesi
ile elde edilen veriler olabilir mi? 217
Kişiler arasındaki aleni olmayan konuşmaların kaydedilmesi suretiyle elde edilen verilerin hukuka aykırı olarak ifşa edilmesi suçunda (TCK
m. 133/3) geçen “hukuka aykırı olarak ifşa” ifadesinin anlamı nedir? 220
TCK m. 133/1 kapsamındaki bir konuşma veya m. 133/2 kapsamındaki bir söyleşinin kaydedilmesi sırasında aynı zamanda görüntü kaydı da
mevcutsa failin sorumluluğu nasıl belirlenir? 221
Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunda (TCK m. 134) çocuğun rızası bir
hukuka uygunluk nedeni olarak kabul edilebilir mi? 222
Hırsızlık suçunun (TCK m. 141) suça konu malın sahibi tarafından
malın zilyedine karşı işlenmesi mümkün müdür? 227
Hırsızlık suçunun (TCK m. 141) malı elinde bulunduran hırsıza karşı işlenmesi mümkün müdür? 234
Zilyet yardımcılarının ellerinde bulundurdukları mal üzerinde malikin
rızası olmaksızın tasarrufta bulunmaları halinde hangi suç oluşur? 234
Uyuşturucu madde hırsızlık suçunun (TCK m. 141) konusunu
oluşturabilir mi? 236
Unutulmuş ve kaybolmuş mallara karşı hırsızlık suçu (TCK m. 141)
işlenebilir mi? 243
Malın zilyetliğinin geçici bir süre için faile devredilmiş olması ve failin devir amacına aykırı şekilde mal üzerinde tasarrufta bulunması
halinde, failin cezai sorumluluğu nasıl belirlenir? 245
Doğal uyku halinde olan, ihtiyari olarak uyuşturucu etkisi altında olan veya kendi iradesiyle sarhoş olan kişiye karşı işlenen hırsızlık suçu, suçun kişinin malını koruyamayacak durumda olmasından veya ölmesinden yararlanarak işlenmesi nitelikli hali (TCK m. 142/2-a)
kapsamında değerlendirilir mi? 250
Nitelikli hırsızlık suçunda (TCK m. 142/2-h) “bina veya eklentileri
içinde muhafaza altına alınmış olan eşya” ifadesinin anlamı nedir? 256
Hırsızlık suçunun (TCK m. 141) teşebbüs aşamasında kalması değerlendirilirken göz önünde bulundurulması gereken kıstaslar nelerdir? 257
Resmi belgede sahtecilik suçunun (TCK m. 204) madde metninde yer alan “aldatacak şekilde” ifadesi sadece “değiştirme” hareketi bakımından
mı geçerlidir yoksa diğer seçimlik hareketleri de kapsar mı? 264
Resmi belgede sahtecilik suçuna (TCK m. 204) teşebbüs mümkün müdür? 269
Resmi belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek suçuna (TCK m. 205) ve özel belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek suçuna (TCK m. 208)
teşebbüs mümkün müdür? 271
Resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyan suçunun (TCK m. 206) tamamlanmış sayılabilmesi için yalan beyan üzerine bir belgenin
düzenlenmiş olması şart mıdır? 274
Özel belgede sahtecilik suçuna (TCK m. 207) teşebbüs mümkün müdür? 279
İrtikap suçunda (TCK m. 250) icbar belli bir yoğunluğa ulaşmamasına veya kolaylıkla kurtulma imkânı bulunmasına rağmen faile haksız
yarar sağlanmışsa, failin cezai sorumluluğu nasıl belirlenir? 281
Görevi kötüye kullanma suçunda (TCK m. 257) geçen “kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olma ya da kişilere
haksız menfaat sağlama” koşullarının hukuki mahiyeti nedir? 294
Başkasına ait kimlik veya kimlik bilgilerinin kullanılması suçunun (TCK m. 268) resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyan suçundan (TCK m. 206) ve kimliği bildirmeme kabahatinden (KK m. 40) farkı
nedir? 302
Başkasına ait kimlik veya kimlik bilgilerinin kullanılması suçunda (TCK
m. 268) iftira suçuna (TCK m. 267) yapılan atıf etkin pişmanlık (TCK m.
269) hükümlerini kapsar mı? 308
Suç üstlenme suçunda (TCK m. 270) üstlenilen suçun mağduru veya suçtan zarar göreni suç üstlenme suçunun da mağduru veya suçtan
zarar göreni olarak kabul edilebilir mi? 310
Kişinin gerçekte işlenmemiş bir suçu kendisinin işlediğini yetkili
makamlara bildirmesi hangi suça vücut verir? 312
Kamu görevlisi sağlık mesleği mensubunun suçu bildirmemekten doğan cezai sorumluluğu kamu görevlisinin suçu bildirmemesi suçu (TCK m. 279) mu yoksa sağlık mesleği mensuplarının suçu
bildirmemesi suçu (TCK m. 280) mu uyarıncadır? 314
Suçun işlendiğini öğrenen kamu görevlisinin bunu bizzat kendisinin
adli mercilere bildirmesi zorunlu mudur? 316
Sağlık mesleği mensuplarının suçu bildirmemesi suçunda (TCK m. 280) hekimin bildirim yükümlülüğü altında olduğu suçların re’sen
veya şikâyet üzerine kovuşturulabilmesinin önemi var mıdır? 318
Sağlık mesleği mensuplarının suçu bildirmemesi suçunda (TCK m. 280) hastanın beyanı ile suçun öğrenilmesi halinde, hekimin bu madde
kapsamında suçu bildirme yükümlülüğü doğar mı? 320
KAYNAKÇA 323