Hakimin Yasaklılığı Reddi ve Hukuki Sorumluluğu

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 5
Kısaltmalar 13
GİRİŞ BÖLÜMÜ
HAKİMLERİN TARAFSIZLIĞI
§1. ÖĞRETİ 15
§2. YÜKSEK MAHKEME KARARLARI (YARGITAY/DANIŞTAY/ANAYASA MAHKEMESİ/AİHM 26
Yargıtay Kararı 26
Danıştay Kararı 30
Anayasa Mahkemesi Kararı 32
AİHM Kararı 34
BİRİNCİ BÖLÜM:
HUKUK HAKİMLERİNİN YASAKLILIĞI VE REDDİ
§1. YASAKLILIK SEBEPLERİ 37
İlgili HMK m.34 37
AÇIKLAMA 38
1. Giriş ve Tabii Hakim Güvencesi 38
2. Yasaklılık Sebepleri 39
a. Kendisine Ait Olan Veya Doğrudan Doğruya Ya Da Dolayısıyla İlgili Olduğu Davada 40
b. Aralarında Evlilik Bağı Kalksa Bile Eşinin Davasında 40
c. Kendisi Veya Eşinin Alt Soy Veya Üstsoyunun Davasında 40
ç. Kendisi ile Arasında Evlatlık Bağı Bulunanın Davasında 41
d. Üçüncü Derece de Dahil Olmak Üzere Kan Veya Kendisini Oluşturan Evlilik Bağı Kalksa Dahi Kayın Hısımlığı Bulunanların Davasında 41
e. Nişanlısının Davasında 43
f. İki Taraftan Birinin Vekili, Vasisi, Kayyımı Veya Yasal Danışmanı Sıfatıyla Hareket Ettiği Davada 43
3. Yargılamanın Yenilenmesine Neden Olan Katılma 43
Yargıtay Kararları 44
§2. ÇEKİNME KARARININ SONUÇLARI 52
İlgili HMK m.35– 52
AÇIKLAMA 53
1. Çekinme Kararına Karşı Başvuru 53
2. Üst Hakimin Kararı 53
3. Kararın Kesin Olması 53
§3. RET SEBEPLERİ 54
İlgili HMK m.36 54
AÇIKLAMA 54
1. Hakimin Tarafsızlığından Şüphe Duyulmasını Gerektiren Sebebin Varlığı 54
a. Taraflardan Birine Öğüt Verme Yol Gösterme 56
b. Taraflara ya da Üçüncü Kişiye Görüşünü Açıklama 57
c. Davada Bilirkişi, Tanık Olarak Dinlenmiş Olması Ya Da Hakim Veya Hakem Sıfatıyla Hareket Etmesi 58
ç. Davanın 4. Derece Yansoy Hısımına Ait Olması 58
d. Dava Esnasında, İki Taraftan Birisi İle Davası Veya Aralarında Düşmanlık Bulunması 58
2. Avukatın Hakimi Reddetmesi 59
Yargıtay Kararları–İstinaf Mahkemesi Kararları 60
§4. HAKİMİN BİZZAT ÇEKİLMEMESİ HALİ 85
İlgili HMK m.37 85
AÇIKLAMA 85
1. Hakimin Ret Sebebinin Varlığına Rağmen Bizzat Çekilmemesi 85
2. Hakimin Yasaklılığı Sebebinin Varlığına Rağmen Bizzat Çekilmemesi 85
§5. RET USULÜ 86
İlgili HMK m.38 86
AÇIKLAMA 88
1. Ret Talebinde Bulunabilecekler ve Talebin İleri Sürülme Süresi 88
2. Reddin Nasıl Yapılacağı ve Dilekçeye Eklenecek Belgeler 89
3. Ret Dilekçesinin Verileceği Mahkeme 90
4. Ret Talebinin Geri Alınamayacağı 90
5. Reddin İncelenmesi ve Dosyanın Merciine Tevdii 91
6. Ret Sebebinin Mercice Muhtemel Görülmesi 92
7. Ret Sebepleri Hakkında Yemin Teklif Olunmayacağı 92
8. Çekilmeye Davetin Ret Hükmünde Olduğu 92
9. Retle İlgili Kararlara Karşı Kanun Yolu 92
Yargıtay Kararları 93
§6. ÇEKİLME KARARININ İNCELENMESİ 100
İlgili HMK m.39 100
AÇIKLAMA 101
1. Çekilmenin Merci Tarafından İncelenmesi 101
Yargıtay Kararları 102
§7. RET TALEBİNİ İNCELEMEYE YETKİLİ MERCİ 102
İlgili HMK m.40 102
AÇIKLAMA 104
1. Ret Talebi İncelemesine Reddedilen Hakimin Katılmayacağı 104
2. Mahkeme Tek Hakimden İbaret Ya Da Toplanamıyorsa 104
3. Sulh Hukuk Hakiminin Reddi Halinde İnceleme Mercii 104
4. Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesi Başkan ve Üyenin Reddini İnceleyecek Merci 104
Yargıtay Kararları 105
§8. RET TALEBİNİN GERİ ÇEVRİLMESİ 111
İlgili HMK m.41 111
AÇIKLAMA 112
1. Ret Talebinin Geri Çevirecek Hakim 112
2. Ret Talebinin Geri Çevrilmesi Halleri 113
3. Kanun Yolu 113
Yargıtay Kararları 114
§9. RET TALEBİNİN İNCELENMESİ 117
İlgili HMK m.42 117
AÇIKLAMA 119
1. İncelemenin Nasıl Yapılabileceği 119
2. Reddi İstenen Hakimin Davaya Bakması 119
3. Reddi İstenen Hakimin Davaya Bakmaya Devam Etmesi 119
4. Disiplin Para Cezası Verilmesinin Şartları 119
5. Disiplin Para Cezasının Katlanarak Hükmedilmesi 121
6. Disiplin Para Cezasının Tahsili 121
Yargıtay Kararları 121
§10. RET TALEBİNE İLİŞKİN KARARLARA KARŞI İSTİNAF 134
İlgili HMK m.43 134
AÇIKLAMA 135
1. Kesin Olan Merci Kararları 135
2. İstinaf Yolu Açık Olan Merci Kararlarına Karşı Başvuru Süresi 135
3. Davaya Daha Sonra Bakacak Hakim Tarafından İptal Olunması 137
Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay Kararları 138
§11. RET TALEBİNE İLİŞKİN KARARLARIN TEMYİZİ 145
HMK m.44 145
AÇIKLAMA 146
1. Esas Hüküm Bakımından Temyiz Yolu Kapalı Dava ve İşlerde 146
2. Esas Hüküm Bakımından Temyiz Yolu Açık Bulunan Dava ve İşlerde 146
3. Davaya Bakacak Daha Sonraki Bölge Adliye Mahkemesince İşlemlerinin İptali 146
Yargıtay Kararları 147
İKİNCİ BÖLÜM:
CEZA HAKİMLERİNİN YASAKLILIĞI VE REDDİ
§1. HAKİMİN DAVAYI BAKAMAYACAĞI HALLER 151
İlgili CMK m.22 151
AÇIKLAMA 152
1. Tarafsızlık Yönünden Karine 152
2. Savcı ve Hakim Konumları 154
3. Avukat–Hakim Konumu 156
4. Hakimin Davaya Bakamayacağı Haller 156
Yargıtay Kararları 160
§2. YARGILAMAYA KATILAMAYACAK HAKİM 168
İlgili CMK m.23– 168
AÇIKLAMA 169
1. Yüksek Görevli Mahkemede Görev Alan Hakim 169
2. Soruşturmada Görev Yapan Hakimin Kovuşturmada Görev Alması 170
3. Yargılamanın Yenilenmesinde Önceki Yargılamada Bulunan Hakimin Görev Alması 172
4. Kanun Gereği Görev Yapmaktan Yasaklı Hakimin Hükme Katılması 174
Yargıtay Kararları 174
§3. HAKİMİN REDDİ SEBEPLERİ VE RET İSTEMİNDE BULUNABİLECEKLER 203
İlgili CMK m.24– 203
AÇIKLAMA 204
1. Hakimin Reddi Sebepleri 204
2. Hakimi Ret Edebilecekler 204
3. Hakimlerin İstem Halinde İsimlerinin Bildirilmesi 206
Yargıtay Kararları 206
§4. TARAFSIZLIĞINI ŞÜPHEYE DÜŞÜRECEK SEBEPLERDEN DOLAYI HAKİMİN REDDİ İSTEMİNİN SÜRESİ 209
İlgili CMK m.25 209
AÇIKLAMA 210
1. Tarafsızlığını Şüpheye Düşürecek Sebebe Dayanarak Ret İsteminin Süresi 210
2. Sonradan Ortaya Çıkan Veya Öğrenilen Sebeplere Dayalı Ret İsteminde Süre 210
3. Yasaklılık Sebebine Dayalı Ret İsteminde Süre 211
Yargıtay Kararları 211
§5. RET İSTEMİNİN USULÜ 213
İlgili CMK m.26 213
AÇIKLAMA 213
1. Hakimi Ret Başvurusunun Yapılış Şekli 213
2. Ret Sebeplerinin Açıklanması Olguların Ortaya Konulması 214
3. Reddi İstenen Hakimin Görüşünü Bildirmesi 214
Yargıtay Kararları 215
§6. HAKİMİN REDDİ İSTEMİNE KARAR VERECEK MAHKEME 216
İlgili CMK m.27 216
AÇIKLAMA 218
1. Ret İsteminin Hangi Mahkemece Karara Bağlanacağı 218
2. Hakimin Reddi İsteminin Reddi Veya Kabulüne İlişkin Karar Verilmesi 219
Yargıtay Kararları 219
§7. RET İSTEMİ ÜZERİNE VERİLECEK KARARLAR VE BAŞVURULACAK KANUN YOLLARI 221
İlgili CMK m.28 221
AÇIKLAMA 222
1. Ret İstemi Üzerine Mercice Verilecek Kararlar 222
2. Kararlara Karşı Kanun Yolu 222
3. İtiraz Üzerine Verilen Ret Kararının İncelenmesi 223
Yargıtay Kararları 223
§8. REDDİ İSTENEN HAKİMİN YAPABİLECEĞİ İŞLER 224
CMK m.29 224
AÇIKLAMA 225
1. Reddi İstenen Hakimin Yapabileceği İşler 225
2. Hakimin Duruşmada Reddedilmesi Halinde Duruşmaya Ara Verilmemesi Gereği 226
3. Duruşmanın Tekrarlanması 227
Yargıtay Kararları 227
§9. HAKİMİN ÇEKİNMESİ VE İNCELEME MERCİİ 228
İlgili CMK m.30 228
AÇIKLAMA 229
1. Hakimin Yasaklılık Sebebiyle Davadan Çekinmesi 229
2. Hakimin Tarafsızlığını Şüpheye Düşürecek Sebepler Nedeniyle Davadan Çekinmesi 230
3. Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hallerde Yapılan İşler 231
Yargıtay Kararları 232
§10. RET İSTEMİNİN GERİ ÇEVRİLMESİ 238
İlgili CMK m.31 238
AÇIKLAMA 239
1. Ret İstemi İleri Sürüleceği Evre 239
2. Ret İsteminin Geri Çevrilmesi Sebepleri 239
a. Ret İsteminin Süresinde Yapılmaması 239
b. Ret Sebebi ve Delili Gösterilmemişse 240
c. Ret İsteminin Duruşmayı Uzatmak Amacıyla Yapıldığının Açıkça Anlaşılması 240
3. Ret İstemini Geri Çevirmede Yetkili Hakim 242
4. Ret İsteminin Geri Çevrilmesi Kararına Karşı Kanun Yolu 242
Yargıtay Kararları 243
EK BÖLÜM
DİĞER KANUNLARDAKİ HAKİMİN REDDİNE İLİŞKİN HÜKÜMLER VE HAKİMİN KAYIRMA, TARAF TUTMA, KİN VE DÜŞMANLIK NEDENİYLE VERDİĞİ HÜKÜMDEN SORUMLULUK 245
§1. YASAL HÜKÜMLER 245
1. 2004 sayılı İİK 245
2797 sayılı Yargıtay Kanunu 245
§2. HAKİMİN “KAYIRMA/TARAF TUTMA/KİN/DÜŞMANLIK” NEDENİYLE VERDİĞİ HÜKÜM VE KARARDAN HUKUKİ SORUMLULUĞU 247
1. Genel Olarak 247
2. Hakimin Yasaları Yorumlaması 248
3. Hakimin Kayırma Veya Taraf Tutma Yahut Taraflardan Birine Olan Kin ve Düşmanlık Sebebiyle Hukuka Aykırı Hüküm Veya Karar Vermiş Olması 249
4. Hakimin Disiplin Sorumluluğu 251
5. Hakimin Cezai Sorumluluğu 252
Yargıtay Kararları 253
§3. MAHKEMENİN TARAFSIZLIĞI İLE İLGİLİ (HAKİM REDDİ) ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARI 259
Kabul Edilmezlik Kararları 260
Kaynakça 271
Yazarın Yayınlanmış Eserleri 273
Kavram Dizini 279