Hakimler, Cumhuriyet Savcıları ve Avukatlar İçin Somut Soru ve Cevaplar EşliğindeSosyal Medya ve Ceza Hukuku
Selman BACAKSIZ ( Cumhuriyet Savcısı )
Ahmet ASLAN ( Cumhuriyet Savcısı )
Okan YILDIZ ( Cumhuriyet Savcısı )
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 5
İÇİNDEKİLER 7
ÖRNEK BELGE LİSTESİ . 13
KISALTMALAR . 15
Birinci Bölüm
HUKUKİ MAHİYET VE SÜJELER
Sosyal medyanın teknik ve hukuki mahiyeti nedir?. 17
Sosyal medya süjeleri kimlerdir? . 18
Abone 19
Kullanıcı. 19
İçerik sağlayıcı . 20
Yer sağlayıcı. 21
Sosyal ağ sağlayıcı . 22
Erişim sağlayıcı 23
Toplu kullanım sağlayıcı 24
Erişim Sağlayıcıları Birliği. 25
İ. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu 26
III. Sosyal medya süjelerinin yükümlülükleri nelerdir ve cezai sorumlulukları
nasıl belirlenir? 28
Abone 28
Kullanıcı. 29
İçerik sağlayıcı . 29
Yer sağlayıcı. 31
Sosyal ağ sağlayıcı . 33
Erişim sağlayıcı 39
Toplu kullanım sağlayıcı 41
İkinci Bölüm
GÖREV VE YETKİ
Sosyal medya suçları açısından görevli adli makamlar nasıl belirlenir?. 45
Genel görev kuralları. 45
8 İçindekiler
Özel düzenlemeler.48
Görev uyuşmazlığı52
Sosyal medya suçları açısından yetkili adli makamlar nasıl belirlenir?.54
Genel yetki kuralları.54
Özel düzenlemeler.55
Sosyal medya suçları açısından yetki .56
Yetki uyuşmazlığı .61
Üçüncü Bölüm
İFADE VE BASIN ÖZGÜRLÜĞÜ
İfade ve basın özgürlüğüne ilişkin anayasal ilkeler nelerdir?63
İfade ve basın özgürlüğü, sosyal medya faaliyetlerini kapsar mı?67
III. İfade ve basın özgürlüğü, sosyal medya faaliyetlerine ilişkin cezai
sorumluluğu belirleme noktasında nasıl dikkate alınır?.69
Düşüncenin ifade ediliş biçimi ve ifade aracına dair genel prensipler.71
Basının sorumluluğu 75
Devlete veya hükûmete yönelen eylemler 81
Siyasilere yönelen eylemler .82
Kamu görevlilerine yönelen eylemler85
Tanınmış kişilere yönelen eylemler .88
Dördüncü Bölüm
ŞİKÂYET, FAİL TESPİTİ, DELİL TEMİNİ VE HUKUKİ VASIFLANDIRMA
Genel olarak, suç teşkil ettiği iddiasıyla adli sürece konu olan bir sosyal
medya eyleminin sağlıklı hukuki değerlendirmeye tabi tutulabilmesi için
temini zaruri olan veri ve deliller nelerdir? 91
Sosyal medya suçlarına ilişkin araştırmalar kapsamında doğru bilinmesi
önem taşıyan teknik kavramlar nelerdir?.93
Trafik bilgisi93
IP ve port94
URL.95
LOG 95
ID96
III. İhbar ya da şikâyet konusu yapılan bir sosyal medya eylemine ilişkin adli
sürecin hemen başında tespiti gereken hususlar nelerdir?96
İhbar kaydına tabi eylemler .97
Takibi şikâyete bağlı suçlar 97
İçindekiler 9
Soruşturma iznine tabi suçlar 101
Özel ihbar şartına bağlı suçlar . 102
Görev ve yetki . 102
Sosyal medya suçlarına ilişkin şikâyet dilekçeleri hangi hususları içermeli
ve dilekçelere hangi belgeler eklenmelidir? 103
Sosyal medya suçu mağdurunun beyanı alınırken hangi hususlara dikkat
edilmelidir? 107
Sosyal medya vasıtasıyla işlenen her türlü suça ilişkin adli süreç
kapsamında mağdur beyanına başvurulması gerekli midir? . 109
VII. Sosyal medya suçlarına ilişkin adli süreç kapsamında failin tespitine ve
delillerin teminine yönelik araştırmalar nasıl yapılır? 112
Yer (sosyal ağ) ve erişim sağlayıcıdan veri temini . 113
Açık kaynak araştırması. 115
Cihaz incelemesi 120
Bilirkişi. 124
Arama ve el koyma 126
İletişimin tespiti. 131
Tespit tutanakları 133
Fizik kimliğin tespiti ve teşhis 134
İ. Kurumlardan bilgi/belge temini 137
VIII. Sosyal medya suçlarına ilişkin şüpheli ya da sanık savunması alınırken
hangi hususlara dikkat edilmelidir? . 137
Kimliği belirlenen failin yurtdışında olduğunun anlaşılması halinde hangi
yollara başvurulması gerekmektedir? 140
Yakalama tedbiri, sosyal medya suçlarına ilişkin adli süreçlerde hangi
şartlarda ve nasıl uygulanır? 140
Sosyal medya suçlarına ilişkin tanık beyanı alınırken hangi hususlara
dikkat edilmelidir? . 144
XII. Sosyal medya hesabının ele geçirilmesine ilişkin eylemlerin ispatına ve
failin tespitine yönelik delil toplama süreci nasıl işlemelidir? . 145
XIII. Kullanıcısı tarafından silinen bir sosyal medya paylaşımının yahut sosyal
medya hesabının ispatı nasıl sağlanabilir?. 150
XIV. Başkası tarafından yayınlanıp suç teşkil eden bir sosyal medya içeriğini
paylaşmak suç teşkil eder mi? . 153
Başkası tarafından yayınlanan ve suç teşkil eden bir sosyal medya içeriğini
beğenmek suç teşkil eder mi? . 156
XVI. Aleniyet, sosyal medya eylemleri açısından nasıl anlam ifade eder ve ne
şekilde uygulama alanı bulur? . 157
10 İçindekiler
Profil bilgi ve görüntüleri .160
Genel içerik paylaşımı 160
Gruplar ve sohbet odaları 162
Geçici paylaşımlar 162
İşletme hesaplarından yapılan paylaşımlar163
Direkt mesajlaşma .163
Canlı yayın164
Aleniyet ve ifşa.164
XVII. Zincirleme suç hükümleri sosyal medya açısından nasıl uygulanır?.166
Genel prensipler 166
Sosyal medyada sıklıkla rastlanılan haller170
XVIII. Fikri içtima hükümleri sosyal medya açısından nasıl uygulanır? 175
XIX. Sosyal medya suçları açısından teşebbüs ve gönüllü vazgeçme
hükümlerinin uygulama alanı bulması mümkün müdür?.178
Haksız tahrik hükümleri, sosyal medya suçları açısından nasıl uygulama
alanı bulur?.180
XXI. Sosyal medya profilinde paylaşımlardan sorumlu olunmayacağına dair sabit ilan
yapılmasının cezai sorumluluğa etkisi var mı? .184
XXII. Faili belirlenemeyen sosyal medya eylemlerine ilişkin adli süreç nasıl
işletilmelidir? 185
Beşinci Bölüm
SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA İZNİ GEREKTİREN EYLEMLER
Sosyal medya vasıtasıyla işlenip soruşturma iznine tabi olan suçlar
nelerdir ve bu suçlara ilişkin adli süreç nasıl ilerler? 187
Devleti, milleti ve kurumları aşağılama suçu .187
Kamu görevi suçları (4483) 189
Sosyal medya vasıtasıyla işlenip kovuşturma iznine tabi olan suçlar
nelerdir ve bu suçlara ilişkin adli süreç nasıl ilerler? 192
Altıncı Bölüm
ZAMANAŞIMI VE ZORUNLU DAVA SÜRELERİ
Sosyal medya eylemleri açısından dava zamanaşımı hükümleri nasıl
uygulanır?.197
Genel prensipler 197
Özel kanuni düzenlemeler .198
İçindekiler 11
Zamanaşımının durması ve kesilmesi 199
Sosyal medya eylemleri açısından değerlendirme 201
Kanunlarda yer bulan zorunlu dava açma süreleri, sosyal medya
faaliyetleri açısından da geçerli midir? 204
Yedinci Bölüm
UZLAŞTIRMA VE ÖN ÖDEME
Uzlaştırma müessesesi, sosyal medya eylemleri açısından nasıl uygulama
alanı bulur? 207
Genel prensipler 207
Sosyal medya eylemlerine özgü değerlendirme . 215
Ön ödeme müessesesi, sosyal medya eylemleri açısından nasıl uygulama
alanı bulur? 216
Sekizinci Bölüm
KARAR
Sosyal medya vasıtasıyla işlenen suçlara ilişkin soruşturma neticesinde fail
hakkında hangi ölçütler dikkate alınarak hangi kararlar verilebilir? 219
Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar 219
İddianame ve iddianamenin iadesi . 226
Fezleke 233
Kamu davasının ertelenmesi. 235
Sosyal medya vasıtasıyla işlenen suçlara dair kovuşturma kapsamında
mahkemece fail hakkında hangi ölçütler dikkate alınarak hangi kararlar
verilebilir? 237
Genel prensipler 237
Beraat 239
Mahkûmiyet 244
Ceza Verilmesine Yer Olmadığı . 250
Davanın reddi 252
Davanın düşmesi. 253
III. Sosyal medya vasıtasıyla işlenen suçlar açısından müsadere hükümlerinin
uygulama alanı bulması mümkün müdür? 255
12 İçindekiler
Dokuzuncu Bölüm
ERİŞİMİN ENGELLENMESİ VE İÇERİĞİN YAYINDAN ÇIKARILMASI
“Erişimin engellenmesi” ve “içeriğin yayından çıkarılması” işlemleri ne
anlama gelmektedir?259
Sosyal medya vasıtasıyla işlenen bir suça ilişkin soruşturma veya
kovuşturma evresinde adli makamlarca doğrudan bu tedbirlere
başvurulması mümkün müdür?259
III. İdari kurumlar ve BTK, erişimin engellenmesine ve/veya içeriğin yayından
çıkarılmasına karar verebilir mi? 263
Herhangi bir sosyal medya eylemiyle hak ihlaline uğradıklarını düşünen
kişiler veya vekilleri, erişimin engellenmesi ve/veya içeriğin yayından
çıkarılması için nasıl bir yol izleyebilirler?.265
Onuncu Bölüm
ÖRNEK BELGELER .271
YARARLANILAN KAYNAKLAR 335