Uluslararası Terörizme Karşı Meşru Müdafaa

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
İkinci Baskıya Önsöz 9
Kısaltmalar 15
Giriş 21
Birinci Bölüm
ULUSLARARASI HUKUK VE
ULUSLARARASI TERÖR SALDIRISI
I. ULUSLARARASI HUKUKTA KLASİK SALDIRI 35
A. Uluslararası Hukukta Klasik Saldırı Kavramının Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi 35
1. Uluslararası Hukukta Saldırıya İlişkin Târihçenin Tetkiki 36
a. Antikite 40
b. İslâm Devletler Hukuku –Siyer– ve Hristiyanî Kavimler Hukuku –Jus Gentium Christianum– 45
c. Modernite ve Erken 20’nci Yüzyıl 49
2. Uluslararası Hukukta Saldırıya İlişkin Yürürlükteki Kuralların Belirlenmesi 64
a. Kuvvet Kullanma Yasağı ve Kuralın Self–determinasyon Hakkı ile Birlikte Değerlendirilmesi 65
b. Kuvvet Kullanma Yasağının Kişi Bakımından – Ratione Personae – ve Yer Bakımından – Ratione Loci – Uygulanabilirliği 70
c. Kuvvet Kullanma Yasağının Konu Bakımından – Ratione Materiae – Uygulanabilirliği 71
B. Uluslararası Hukukta Klasik–Simetrik Saldırı Fiiline Kuralların Uygulanması 74
1. Uluslararası Hukukta Kuvvet Kullanma Yasağının Normatif Yeri ve Değeri 75
a. Kuvvet Kullanma Yasağının Normatif Bakımdan Hiyerarşik Değeri 76
b. Kuvvet Kullanma Yasağının Uluslararası Sorumluluk Hukuku ve Uluslararası Barış ve Güvenlik Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi 76
c. Saldırı Olduğu İddia Edilen Bir Fiil Neticesinde Uluslararası Hukukta Kuvvet Kullanma Yasağının İhlâline Bağlanan Sonuçların Doğup Doğmadığı Meselesi 80
2. Uluslararası Hukuktaki İsnat ve İhlâl Kurallarının Saldırı Fiili Hakkında Uygulanması 83
a. Uluslararası Hukukta Saldırı Fiilinin Devlete İsnat Edilmesi Meselesi 83
b. Uluslararası Hukukta Devlete İsnat Edilen Saldırı Fiilinin Uluslararası Haksız Fiil Teşkil Etmesi Meselesi 92
c. Uluslararası Hukukta Devlete İsnat Edilen ve Uluslararası Haksız Fiil Teşkil Eden Saldırı Fiiline Bağlanan Hukukî Neticeler 95
II. ULUSLARARASI HUKUKTA ULUSLARARASI TERÖR SALDIRISI KAVRAMI 106
A. Uluslararası Hukukta Uluslararası Terör Saldırısının Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi 107
1. Uluslararası İlişkilerde Uluslararası Terörizme İlişkin Bağlamın Tetkiki 107
a. Uluslararası Terörizme İlişkin Analitik Düzlem 108
b. Uluslararası Terörizmin Uluslararası İlişkiler ile Olan Bağlamsal Düzlemi 111
c. Uluslararası Terörizmin Uluslararası İlişkiler ile Olan Pratik Düzlemi 114
2. Uluslararası Hukukta Uluslararası Terörizme İlişkin Bağlamın Tetkiki 132
a. Uluslararası Terörizm Hakkındaki Ulusal ve Uluslararası Hukukî Zemin 132
b. Uluslararası Terör Saldırısının Ayırt Edici Unsurları 167
c. Uluslararası Terör Saldırısının Varlığının Egemen Bir Devletin Uluslararası Hukukî Yükümlülüğü Bakımından Değerlendirilmesi 173
B. Uluslararası Hukukta Uluslararası Asimetrik Terör Saldırısı Fiiline Kuralların Uygulanması 176
1. Uluslararası Hukuktaki İhlâl ve İsnat Kurallarının Uluslararası Terör Saldırısı Bakımından Uygulanması 176
a. Uluslararası Terör Saldırısının Varlığı ve Uluslararası Haksız Fiil Arasındaki Hukukî İrtibat 176
b. Uluslararası Haksız Fiilin Unsurları Bakımından Uluslararası Terör Saldırısının Varlığının Değerlendirilmesi 181
c. Uluslararası Terör Saldırısının Varlığının Uluslararası Hukuktaki İsnat Meselesi Bakımından Değerlendirilmesi 184
2. Uluslararası Hukukta Uluslararası Haksız Fiile ve Uluslararası Silâhlı Saldırıya Bağlanan Sonuçların Uluslararası Terör Saldırısı Bakımından Uygulanması 188
a. Uluslararası Terör Saldırısı ve İhlâlin Görünümlerine Bağlanan Sonuçlar 188
b. Uluslararası Terör Saldırısının Varlığının Uluslararası Haksız Fiil ve Eşzamanlı Olarak Uluslararası Silâhlı Saldırı Teşkil Etmesine Bağlanan Sonuçlar Arasındaki İrtibat 191
c. Uluslararası Terör Saldırısı Hakkında Uluslararası Sorumluluk Hukuku Kurallarından Uluslararası Güvenlik Hukuku Kurallarına Geçiş ve Kurallar Arasındaki Eşzamanlılık 196
İkinci Bölüm
ULUSLARARASI HUKUK VE
ULUSLARARASI TERÖRİZME KARŞI
MEŞRÛ MÜDÂFAA
I. ULUSLARARASI HUKUKTA KLASİK MEŞRÛ MÜDÂFAA 202
A. Uluslararası Hukukta Klasik Meşrû Müdâfaa Müessesesinin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi 202
1. Meşrû Müdâfaa Müessesesinin Uluslararası Hukukta Tefrik Edilmesi 203
a. Uluslararası Hukukta Meşrû Müdâfaa Kavramının Anlamı: Bir Durum ve Bir Hak Olarak Meşrû Müdâfaa 203
b. Meşrû Müdâfaanın Cezâî Müeyyideden ve Karşı–Önlemden Farkı 205
c. Meşrû Müdâfaanın Sine Qua Non Koşulu ve Meşrû Müdâfaanın İnsânî Müdâhaleden Farkı 210
2. Uluslararası Hukukta Meşrû Müdâfaa Müessesesine Hâkim Olan İlkeler 227
a. Aslî Kaynak Olan Uluslararası Teâmül Hukukunun Kökenleri ve Aslî Konvansiyonel Kaynak Olan BM Şartı’nda Meşrû Müdâfaa: Caroline Olayı Bağlayıcı Prensipleri ve BM Şartı Madde 51’in Bağlayıcı Düzenlemesi 228
b. Yardımcı Kaynak Olan Uluslararası Adâlet Dîvânı İçtihadındaki Dar Meşrû Müdâfaa Çerçevesi 239
c. Meşrû Müdâfaanın Pratik Düzlemde Tetkiki 247
B. Uluslararası Hukukta Klasik Meşrû Müdâfaa Müessesesinin Uygulanması 275
1. Uluslararası Hukukta Meşrû Müdâfaa Hakkından İleri Gelen Kuvvet Kullanma Yetkisinin Doğumu 276
a. Meşrû Müdâfaa Müessesesinin Uygulanması Hâlinde Riâyet Edilmesi Gereken İlkelerin Belirlenmesi İçin Cevaplandırılması Gereken Soruların Sayılması: Ratione Personae, Meşrû Müdâfaayı Kim Uygulayabilir? Ratione Temporis; Meşrû Müdâfaa Ne Zaman Uygulanabilir? Ratione Materiae; Meşrû Müdâfaa Neye Karşı Uygulanabilir? Ratione Conditionis; Meşrû Müdâfaa Nasıl Uygulanabilir? 276
b. Uluslararası Hukukta Meşrû Müdâfaa Müessesesinin Uygulanması Hâlinde Riâyet Edilmesi Aranan Gereklilik Kriteri 278
c. Meşrû Müdâfaa Hakkından İleri Gelen Kuvvet Kullanma Yetkisinin Doğumuna Neden Olan Gereklilik Kriterinin Karşılanmasının Koşulları 280
2. Uluslararası Hukukta Meşrû Müdâfaa Hakkından İleri Gelen Kuvvet Kullanma Yetkisinin Sınırları 283
a. Uluslararası Hukukta Meşrû Müdâfaa Müessesesinin Uygulanması Hâlinde Riâyet Edilmesi Aranan Orantılılık Kriteri 284
b. Uluslararası Hukukta Meşrû Müdâfaa Müessesesinin Uygulanmasında Aranan Ölçülülük ve Zamâna Riâyet Kriteri 285
c. Kuvvet Kullanımında Aranan Kriterlerin Karşılanması Durumunda Hukuka Uygunluk Sebebi Olarak Meşrû Müdâfaa 288
II. ULUSLARARASI HUKUKTA ULUSLARARASI TERÖRİZME KARŞI MEŞRÛ MÜDÂFAA MÜESSESESİ 294
A. Uluslararası Hukukta Uluslararası Terörizme Karşı Meşrû Müdâfaa Müessesesinin Belirlenmesi ve Değerlendirilmesi 294
1. Uluslararası Terörizme Karşı Meşrû Müdâfaa Müessesesinin İncelenmesinde Esas Hukukî Meselelerin Belirlenmesi 295
a. Uluslararası Terörizme Karşı Meşrû Müdâfaada İncelenmesi Gereken Temel Hukukî Durumların Sayılması 295
b. Uluslararası Terörizme Karşı Meşrû Müdâfaanın Uygulanmasında Uluslararası Terör Saldırısının Uluslararası Hukuka Göre İsnadı Meselesinin Değerlendirilmesi 305
c. Saldırı Olarak Bir Devlete İsnadı Mümkün Olmayan Uluslararası Terör Saldırılarına Karşı Meşrû Müdâfaa Meselesinin Değerlendirilmesi 308
2. Uluslararası Terör Saldırısının Uluslararası Hukukta Saldırı Sayılmasının Hukukî Neticesi ve Meşrû Müdâfaa Hakkı 314
a. Uluslararası Terör Saldırılarının Uluslararası Hukukta Saldırı Sayılması Meselesi ve Meşrû Müdâfaa Hakkının Doğumu 314
b. Uluslararası Terörizme Karşı Verilen Meşrû Müdâfaa Cevâbının Meşrûluğu Meselesi ve Extra Territorium Kuvvet Kullanılması 318
c. Olması Muhakkak Olan Bir Uluslararası Terörist Silâhlı Saldırıya Karşı Meşrû Müdâfaa Hakkı Çerçevesinde Önleyici (Preventive) Kuvvet Kullanımı Yetkisi Meselesi ve Olması Muhtemel Bir Uluslararası Terörist Silâhlı Saldırıya Karşı Önalıcı (Preemptive) Kuvvet Kullanımı Meselesi 321
B. Uluslararası Hukukta Uluslararası Terörizme Karşı Meşrû Müdâfaa Müessesesinin Uygulanması 325
1. Uluslararası Terörizme Karşı Meşrû Müdâfaa Hakkından İleri Gelen Kuvvet Kullanma Yetkisinin Uygulanmasının Sınırları 326
a. Uluslararası Terörizme Karşı Meşrû Müdâfaa Hakkından İleri Gelen Kuvvet Kullanma Yetkisinin Uygulanmasında Riâyet Edilmesi Aranan Gereklilik, Orantılılık ve Ölçülülük Kriterleri 326
b. Uluslararası Terörizme Karşı Meşrû Müdâfaa Hakkından İleri Gelen Kuvvet Kullanma Yetkisinin Uygulanmasında Zarûret Hâli Meselesi ve Meşrû Müdâfaadan Tefrik Edilmesi 337
c. Uluslararası Terörizme Karşı Meşrû Müdâfaa Hakkından İleri Gelen Kuvvet Kullanma Yetkisinin Uygulanmasında Rızâ Meselesi ve Meşrû Müdâfaadan Tefrik Edilmesi 342
2. Uluslararası Terörizme Karşı Meşrû Müdâfaa Hakkından İleri Gelen Kuvvet Kullanma Yetkisine İlişkin Devlet Uygulamaları 347
a. Uluslararası Terörizme Karşı Meşrû Müdâfaa Hakkından İleri Gelen Kuvvet Kullanma Yetkisinin Uygulanmasında Genel Olarak Devletler Bakımından Meselenin Ortaya Çıkması 347
b. Uluslararası Terörizme Karşı Meşrû Müdâfaa Hakkından İleri Gelen Kuvvet Kullanma Yetkisinin Uygulanmasında Genel Olarak Devletler Bakımından Meselenin Gelişimi 357
c. Uluslararası Terörizme Karşı Meşrû Müdâfaa Hakkından İleri Gelen Kuvvet Kullanma Yetkisinin Uygulanmasında Genel Olarak Devletler Bakımından Meselenin Vaziyeti 360
Sonuç 397
Yararlanılan Kaynaklar 437
Kavram Dizini 489