Haksız Tahrik

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Üçüncü Baskıya Önsöz 7
İkinci Baskıya Önsöz 9
Önsöz 11
Kısaltmalar 19
GENEL KISIM
BİRİNCİ BÖLÜM
HAKSIZ TAHRİK KAVRAMI VE TANIMI – TARİHİ GELİŞİM
§ 1. HAKSIZ TAHRİK KAVRAMI VE TANIMI 21
A. Genel Anlamda Tahrik 21
B. Haksız Tahrik 21
C. Haksız Tahrik Tanımı 22
§ 2. TARİHİ GELİŞİM 22
A. Genel Olarak 22
B. Ceza Hukuku Dönemleri 23
I. İlkel Ceza Hukuku Dönemi 23
1. Genel Olarak 23
2. Eski Yunan Ceza Hukuku 23
3. Roma Ceza Hukuku 24
II. Müşterek Ceza Hukuku Dönemi 25
III. Yeni Zamanlar Ceza Hukuku Dönemi 28
IV. Modern Ceza Hukuku Dönemi 29
C. Türk Ceza Hukuku Tarihinde 30
I. Genel Olarak 30
II. İslâm Ceza Hukuku 30
III. Osmanlı Devleti Kanunları 31
İKİNCİ BÖLÜM
HAKSIZ TAHRİKİN PSİKOLOJİK VE HUKUKİ ESASI
§ 1. HAKSIZ TAHRİK VE PSİKOLOJİ 33
A. Genel Olarak 33
B. Heyecan (Affekt) 33
C. Ceza Psikolojisi Yönünden Suçluların Sınıflandırılması 36
§ 2. HAKSIZ TAHRİKİN HUKUKİ ESASI 38
A. Genel Olarak 38
B. Haksız Tahrikin Hukuki Esası Konusunda İleri Sürülen Görüşler 39
I. Takas Teorisi (Ausgleichsteorie) 39
II. Haksız Tahrikin Hukuki Esasını Kusura Dayandıran Görüşler 39
1. Genel Olarak 39
2. Subjektif Kusur Belirtileri (Die subjektive Schuldmerkmale) Görüşü 40
3. Objektif Kusur Belirtileri (Die objektive Schuldmerkmale) Görüşü 41
4. Karma Görüş 42
III. Haksız Tahrikin Hukuki Esasını Kusurun ve Hukuka Aykırılığın Kapsamının Azalmasında Gören Görüş 43
IV. Görüşümüz 44
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA HAKSIZ TAHRİK
§ 1. GENEL OLARAK 47
§ 2. FEDERAL ALMANYA 47
A. Genel Olarak 47
B. Kısmi İsnat Yeteneği 48
C. Cezanın Hesaplanması 49
D. Kasten Öldürmenin Hafif Hali (§ 213) 51
I. Genel Olarak 51
II. Haksız Tahrik Üzerine Öldürme (Birinci İhtimal) 52
1. Kötü Davranış veya Ağır Hakaret 52
2. Failin Kusuru Olmaksızın Tahrik Yapılmalıdır 53
3. Haksız Tahrike Hemen Mukabelede Bulunulmalıdır 54
III. Hafif Hal (İkinci İhtimal) 54
IV. Öldürmenin Hafif Halinde Kısmi İsnat Yeteneğinin Uygulama Alanı 55
1. Birinci İhtimalin Varlığında 55
2. İkinci İhtimalin Varlığında 55
E. Karşılıklı İşlenen Tahkirler (§ 199) 55
F. Askeri Ceza Kanununda Haksız Tahrik 56
§ 3. İSVİÇRE 57
A. Genel Olarak 57
B. Genel Haksız Tahrik (m. 48) 58
C. Heyecan İçerisinde Öldürme (m. 113) 59
D. Uygunsuz Davranış Üzerine Hakaret ve Hakarete Karşılık Verme (m. 177/2, 3) 60
§ 4. AVUSTURYA 61
A. Genel Olarak 61
B. Genel Haksız Tahrik (§ 34/1,b. 8) 62
C. Heyecan İçerisinde Öldürme (§ 76) 62
D. Haksız Davranışa Karşılık Verme (§ 115/3) 63
§ 5. İTALYA 64
§ 6. FRANSA 65
§ 7. POLONYA 66
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
HAKSIZ TAHRİK
§ 1. GENEL OLARAK 67
§ 2. HAKSIZ TAHRİKİN ŞARTLARI 68
A. Tahriki Teşkil Eden Bir Fiil Olmalıdır 68
B. Bu Fiil Haksız Olmalıdır 74
I. Genel Olarak 74
II. Taksirli Hareket 76
III. Hakkın Kullanılması 76
IV. İlk Haksız Hareketi Yapan ve Haksız Tahrik 78
V. Kusur Yeteneğine Sahip Olmayanların Hareketi 81
VI. Kişisel Cezasızlık 82
VII. Kültürel Algının Etkisi 82
VIII. Tahrike Neden Olan Haksız Fiilin Bağışlanması 84
C. Fail, Bu Fiil Sebebiyle Öfke veya Şiddetli Elem Haline Sürüklenmelidir 84
D. Failin İşlediği Suç Bu Ruhi Durumun Tepkisi Olmalıdır 87
I. Genel Olarak 87
II. Tepkinin Zamanı 88
III. Tepki ile Tahriki Doğuran Hareket Arasında Oran 89
IV. Suç Tahriki Yapana Karşı İşlenmelidir 90
V. Mefruz (Farazi) Tahrik 92
VI. Taksirli Suçlarda Tahrik 95
§ 3. HAKSIZ TAHRİKİN DERECESİ 96
§ 4. HAKSIZ TAHRİKİN DİĞER HALLERLE BİR ARADA BULUNABİLMESİ 99
A. Meşru Savunma 99
B. Kısmi Akıl Hastalığı 100
C. Tasarlama 101
I. Soğukkanlılık Teorisi 101
II. Plân Kurma Teorisi 101
III. Teemmül Teorisi 102
IV. Teorilerin Değerlendirilmesi ve Haksız tahrik 102
F. Haksız Tahrike İlişkin Bazı Özel Durumlar 104
I. Yaş Küçüklüğü 104
II. Takdiri Hafifletici Neden 105
III. Hata ve Sapma 106
IV. İştirak 107
V. Zincirleme Suç 108
VI. Kan Gütme Saiki 108
VII. Töre Saiki 109
VIII. Tazminat 110
ÖZEL KISIM
TÜRK CEZA KANUNUNDA VE ASKERİ CEZA KANUNUNDA ÖZEL HAKSIZ TAHRİK HALLERİ
§ 1. TÜRK CEZA KANUNUNDA ÖZEL HAKSIZ TAHRİK HALLERİ 113
A. Genel Olarak 113
B. HAKARET SUÇLARINDA HAKSIZ TAHRİK HALLERİ (TCK m. 129) 114
I. Genel Olarak 114
II. Kendi Haksız Hareketi ile Hakarete Sebebiyet Verme (TCK m. 129/1) 115
1. Tahrike Neden Olan Haksız Bir Fiilin Varlığı 115
2. Haksız Fiil, Faili Öfke Veya Şiddetli Elem Durumuna Sürüklemelidir 117
3. Failin, Haksız Tahrikin Neden Olduğu Bu Ruhi Durumun Tepkisi Olarak İşlediği Suç Hakaret Olmalıdır 118
III. Hakaretin Kasden Yaralama Suçuna Tepki Olarak İşlenmesi (TCK m. 129/2) 120
1. Genel Olarak 120
2. TCK m. 129/2’nin Uygulanma Şartları 121
a. Faile Karşı Kasten Yaralama Suçu İşlenmiş Olmalıdır 121
b. Fail, Öfke Veya Şiddetli Elem Haline Sürüklenmiş Olmalıdır 123
c. Failin Tepkisi Hakaret Şeklinde Olmalıdır 124
3. Mahkemenin Yetkisi 125
IV. Karşılıklı Tahkir (TCK m. 129/3) 126
1. Hukuki Niteliği 126
a. Takas Teorisine Dayanan Görüş 127
b. Meşru Savunmaya Dayanan Görüş 127
c. Şikayet Veya Davadan Zımnen Vazgeçmeye Dayanan Görüş 128
d. Cezalandırılabilme Unsurunun Bulunmamasına Dayanan Görüş 128
e. Kusurun Azalmasına Dayanan Görüş 129
f. Hukuka Aykırılığın ve Kusurun Kapsamının Daralmasına Dayanan Görüş 129
g. Görüşümüz 129
2. TCK m. 129/3’ün Uygulanma Şartları 129
a. İlk Tahkir Haksız Olmalıdır 130
b. Fail, Öfke veya Şiddetli Elem Haline Sürüklenmiş Olmalıdır 131
c. Tahkirler Karşılıklı Olmalıdır 133
aa. Faillerin Çokluğu 135
bb. Oran 136
d. Karşılıklı Olarak İşlenen Fiiller, TCK m. 125’de Düzenlenen Hakaret Suçu Olmalıdırlar 136
aa. İlk Failin Cezasının Kaldırılabilmesi Bakımından 138
bb. İkinci Failin (Karşılıkta Bulunan) Cezasının Kaldırılabilmesi Bakımından 139
3. Muhakeme Hukukuna İlişkin Sorunlar 141
a. Karşılıklı Tahkir Fiillerinin İspatı TCK m. 129/3'ün Uygulanabilmesi İçin Şart Değildir 141
b. TCK m. 129/3'ün Uygulanabilmesi İçin Şikayet Gerekli Değildir 143
c. Mahkemenin Yetkisi 145
d. Muhakeme Masrafları 146
V. TCK m. 129’un Değerlendirilmesi 148
§ 2. ASKERİ CEZA KANUNUNDA HAKSIZ TAHRİK 148
YARGITAY KARARLARI 151
Y. CGK, 6.6.1983, E. 1983/43, K. 1983/275: 151
Y. CGK 2.7.2014, E. 2014/1–158, K. 2014/345: 167
Y. CGK 24.1.2017, E. 2014/3–508, K. 2017/22: 172
Yararlanılan Kaynaklar 215
Kavram Dizini 227