İdare Hukuku Dersleri Cilt II

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Dördüncü Baskıya Önsöz 5
Kısaltmalar 25
BİRİNCİ BÖLÜM:
İDARÎ İŞLEM KAVRAMI
I. TANIM 27
II. İDARİ İŞLEMLERİN ÖZELLİKLERİ 28
A. Tek Yanlılık 28
B. İcrailik 28
C. Re’sen İcra Edilebilirlik 28
D. Hukuka Uygunluk Karinesinden Yararlanma 29
E. Yazılılık 30
III. İDARİ İŞLEMLERİN TÜRLERİ 31
İKİNCİ BÖLÜM:
BİREYSEL İDARÎ İŞLEMLER (İDARİ KARARLAR)
I. BİREYSEL İDARİ İŞLEMLERİN SINIFLANDIRILMASI 35
A. Maddi Açıdan 35
1. Şart İşlemler 35
2. Subjektif İşlemler 36
B. Doğuracakları Hukukî Sonuçları Açısından 36
1. Emredici İşlemler 36
2. Yapıcı İşlemler 37
3. Belirleyici İşlemler 37
C. Açıklanan İradenin Sayısına ve İradenin Açıklanmasındaki Usule Göre 37
1. Basit İşlemler 37
2. Kollektif İşlemler 37
3. Karma İşlemler 38
D. Açıklanan İradenin Şekline Göre 38
1. Sarih İşlemler 39
2. Zımni İşlemler 39
a. Zımni Ret İşlemleri 39
b. Zımni Kabul İşlemleri 40
E. Etkileri Bakımından 40
1. Yararlandırıcı İşlemler 40
2. Yükümlendirici İşlemler 41
F. İsteğe Bağlı Olup Olmamalarına Göre İdari İşlemler 41
1. İsteğe Bağlı Olmayan İşlemler 41
2. İsteğe Bağlı İşlemler 41
G. İcraî Olup Olmamalarına Göre İdari İşlemler 41
1. İcrai İşlemler 42
a. Tanım 42
b. İdari İşlemin Unsurları 42
ba. İdari Makam 42
bb. İdare Hukuku Alanıyla İlgili Düzenleme 44
bc. Kamu Gücü 44
bd. Dışsal Hukuki Etki 45
2. İcrai Olmayan İşlemler 45
a. Gösterici İşlemler 46
b. Hazırlık İşlemleri 46
c. İç–Düzen İşlemleri 47
H. Zincir İşlemler 48
İ. Seri İşlemler 50
J. Yapılmakla Tükenen İşlemler 50
II. İDARİ KARARLARIN ALINMASI VE HUKUKA AYKIRILIK 50
A. Yetki Kuralları ve Hukuka Aykırılık 50
1. İdare Hukukunda Yetki Kavramı 50
a. Geniş Anlamıyla Yetki 51
b. Dar Anlamıyla Yetki 52
2. Yetkinin Değişik Görünümleri 52
a. Kişi Yönünden Yetki 52
b. Konu Yönünden Yetki 53
c. Zaman Yönünden Yetki 54
d. Yer Yönünden Yetki 56
3. Yetki Devri – Vekâlet – İmza Yetkisinin Devri 57
a. Yetki Devri 57
b. İmza Yetkisinin Devri 58
c. Yetki Genişliği İle Yetki Devri ve İmza Devri Arasındaki Farklar 60
4. Yetki Kuralının İstisnaları 61
a. Fiili Memur Teorisi 61
aa. Görünüşte Memur 62
ab. Zaruret Hali Teorisi 62
b. Yetki Paralelliği İlkesi 62
5. Yetki Kurallarına Aykırılığın Yaptırımları 63
a. Fonksiyon Gaspı 63
b. Yetki Gaspı 63
c. Yetki Tecavüzü 64
d. Açık ve Bariz Yetki Tecavüzü 64
B. Şekil ve Usul Kuralları 64
1. Şekil Kuralları 64
a. Kavram 64
b. Belli Başlı Şekil Kuralları 65
ba. Yazılı Şekil 65
bb. Gerekçe 67
bc. Hazırlık İşlemleri 67
bd. İdarî İşlemin Uygulanma Şartı Olarak Şekil 67
2. Usul Kuralları 68
a. Kavram 68
b. Belli Başlı Usul Kuralları 69
ba. Savunma Hakkı 69
bb. Teklif (İnha) Usulü 70
bc. Danışma Usulü 70
bd. Şekil ve Usulde Paralellik İlkesi 73
3. Şekil ve Usul Kurallarına Aykırılık ve Yaptırımları 73
a. Şekil ve Usul Sakatlıklığı Kavramı 73
b. Şekil–Usul Sakatlıklarının Sonuçları 74
C. İdarenin İradesinin Açıklanmasında Sakatlık Halleri 75
1. Yanılma 75
2. Aldatma 76
3. Korkutma 77
III. İDARİ KARARLARIN İÇERİĞİNİ DÜZENLEYEN (ESASA İLİŞKİN) KURALLAR VE HUKUKA AYKIRILIK 78
A. Sebep Unsuru ve Hukuka Aykırılık 78
1. Tanım 78
2. Sebep Türleri 78
3. İdari İşlemlerin Sebebinin Gösterilmesi 79
a. Sebebin Açıkça Gösterilmesi 79
b. Sebebin Belirsiz Kavramlarla Gösterilmesi 79
c. Sebebin Hiç Gösterilmemesi 80
4. Sebep Unsurundaki Aykırılık Halleri 80
a. Sebebin Gerçekte Mevcut Olmaması 80
b. Sebebin Hukuki Nitelendirmesinde Hata Yapılması 80
c. Sebep İle Konu Arasındaki Bağın Kopukluğu 81
B. Konu Unsuru ve Hukuka Aykırılık 81
1. Kavram 81
2. Konu Unsurundaki Hukuka Aykırılıklar 81
a. Konusunun Mümkün ve Meşru Olmaması 81
b. Sebep İle Konu Arasındaki Bağın Kopukluğu 82
c. Kanuna Aykırılık Halleri 82
ca. Statü Dışı Uygulamalar 82
cb. Geçmişe Etkili Hüküm ve Sonuç Doğuran İşlemler 83
cc. Bir Üst Kurala Aykırı Konular 83
cd. Mahkeme Kararlarının Uygulanmaması 83
ce. Kanunun Yasakladığı Konular 83
cf. Yükümlülük Getiren İşlemler 84
C. Maksat Unsuru 84
1. Kavram 84
2. Maksat Unsuruna Aykırılık Halleri 85
a. Kişisel, Siyasi ya da Üçüncü Kişileri Koruma Amacı Güden İşlemler 85
b. Özel Maksadı Aşan İşlemler 86
c. Usul Bakımından Amaca Aykırılık 86
D. İdarenin Takdir Yetkisi ve Bağlı Yetki 86
1. Takdir Yetkisi 86
a. Tanım 86
b. Takdir Yetkisinin Gerekliliği 87
c. Takdir Yetkisinin Alanı: Yerindelik 89
d. Takdir Yetkisinin Bulunduğu Haller 89
da. Kanunlarda Açıkça Gösterilmesi 90
db. Kanunlarda Belirsiz Kavramların Kullanıldığı Haller 90
dc. De Facto Durumlar 91
dd. Takdir Yetkisinin Sınırları 92
de. Takdir Yetkisinin Yargısal Denetimi 95
2. Bağlı Yetki 97
IV. İDARİ İŞLEMLERİN HUKUKA AYKIRILIĞININ YAPTIRIMLARI: YOKLUK VE İPTAL 98
A. Yokluk 99
1. Kavram 99
2. Yokluk Türleri 100
3. Sonuçları 101
B. İptal 102
V. İDARİ İŞLEMLERİN YÜRÜRLÜĞE GİRMESİ 103
A. Düzenleyici İşlemlerin Yürürlüğe Girmesi 103
B. Bireysel İşlemlerin Yürürlüğe Girmesi 104
1. İmza Kuramı 104
2. Yayın/Bildirim (Açıklama) Kuramı 104
VI. İDARİ İŞLEMLERİN GEÇMİŞE ETKİLİ OLMAMASI 105
VII. İDARİ KARARLARA AYKIRILIĞIN SONUÇLARI: İDARİ YAPTIRIMLAR 105
A. İdarî Yaptırımlar 105
1. Tanım ve Özellikleri 105
2. Türleri 106
3. İdari Yaptırımlara Hakim Olan İlkeler 109
a. Esasa İlişkin İlkeler 109
b. Usule İlişkin İlkeler 110
4. İdari Yaptırımların Yargısal Denetimi 111
B. Re’sen İcra (Doğrudan Uygulama) 113
1. Kavram 113
2. Re’sen İcra Yetkisinin Görünümleri 114
a. Zorla İcra Yetkisi 114
b. İlgili Hesabına Yerine Getirme 114
c. Dolaylı Zorlamayla İcra 114
VIII. İDARİ İŞLEMLERİN SONA ERMESİ 115
A. İdarenin İradesi Dışındaki Nedenler 115
1. Hukuki Nedenler 115
2. Fiili Nedenler 116
3. Diğer Nedenler 116
a. Belli Bir Sürenin Dolması 116
b. Bozucu (İnfisahi) Şartın Gerçekleşmesi 116
B. İdarî İşlemi Yapan Makamın İradesine Bağlı Nedenler 117
1. Geri Alma 117
a. Kavram ve Tanım 117
b. Geri Alınabilecek İşlemler 118
ba. Düzenleyici İdari İşlemler 118
bb. Bireysel İdari İşlemler 118
2. Kaldırma 121
3. Değiştirme 122
4. Düzeltme 122
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM:
DÜZENLEYİCİ İDARÎ İŞLEMLER
I. İDARENİN DÜZENLEME YETKİSİ 123
A. Genel Olarak 123
B. Türk Hukukunda İdarenin Düzenleme Yetkisi 124
II. DÜZENLEYİCİ İDARÎ İŞLEM TÜRLERİ 127
A. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 127
1. Olağan Kararnameler 128
a. Yetki Unsuru 128
b. Konu Unsuru 128
c. Usul ve Şekil Unsuru 131
d. Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Denetimi 131
2. Olağanüstü Kararnameler 132
a. Yetki Unsuru 132
b. Sebep Unsuru 132
c. Şekil ve Usul Unsuru 133
d. Konu Unsuru 133
e. Olağanüstü Hal Kararnamelerinin Süre ve Yer Bakımından Sınırları 134
f. Olağanüstü Hal Kararnamelerinin Denetimi 134
B. Yönetmelik 134
C. Diğer Düzenleyici İşlemler 135
D. Plan ve Programlar 136
1. Kalkınma Planı 136
2. Yıllık Programlar 138
3. Mekansal Plan ve Programlar 138
a. Mekansal Strateji Planları 139
b. Çevre Düzeni Planları 139
c. İmar Plan ve Programları 140
E. 2017 Anayasa Değişiklikleriyle Kaldırılan Düzenleyici İdari İşlemler 141
1. Kanun Hükmünde Kararnameler 141
2. Tüzük 142
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM:
İDARİ İŞLEMİN YAPILIŞ USULÜ
I. İDARİ USUL KAVRAMI VE TANIM 143
II. İDARİ USULÜN KANUNLAŞTIRILMASI 145
III. ÖNEMLİ İDARİ USUL İLKELERİ 146
A. Re’sen Araştırma İlkesi 146
B. Usul Ekonomisi 147
C. Dinlenilme Hakkı 148
D. Bilgi Edinme ve Belgelere Erişme Hakkı 149
1. Kavram ve Tanım 149
2. Türk Hukukunda Bilgi Edinme Hakkı 151
a. Hakkın Sahipleri 151
b. Hakkın Yükümlüleri 152
c. Başvuru 152
d. Başvuruların Cevaplandırılması 153
e. Hakkın Kullandırılması 153
f. Bilgi Edinme Süresi 154
g. Bilgi Edinme Ücreti 154
h. İtiraz 155
i. Bilgi Edinme ve Değerlendirme Kurulu 155
j. Bilgi Edinme Hakkının Kapsamı Dışında Kalan Bilgi ve Belgeler 156
E. Danışmanlık ve Hukukî Yardım 158
F. Gerekçe İlkesi 159
G. Başvuru Yollarının Gösterilmesi 159
IV. İDARİ USUL İLKELERİNE İLİŞKİN DİĞER DÜZENLEMELER 162
A. Kamu Görevlileri Etik Davranış İlkeleri İle İlgili Düzenlemeler 162
1. Hukuka Uygun Davranma 163
2. Ayrımcılık Yapmama 164
3. Ölçülü Davranmak 165
4. Yetkileri Kötüye Kullanmama 165
5. Tarafsız Olmak 166
6. Halkın Meşru Beklentilerine Saygılı ve Tutarlı Olmak 168
7. Halka Öğüt vermek ve Yol Göstermek 168
8. Saygılı Davranmak 169
9. Başvuruları Kabul Etmek ve Zamanında Cevaplandırmak 169
10. Hediye Almama ve Menfaat Sağlamama 170
11. Hesap Verebilirlik 171
12. Mal Bildiriminde Bulunma 172
B. Kamu Hizmetlerinin Sunumunda Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik 172
C. 6328 Sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu 173
D. 6698 Sayılı Kişisel Verileri Koruma Kanunu 174
E. 6701 Sayılı Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanunu 175
BEŞİNCİ BÖLÜM:
İDARİ SÖZLEŞMELER VE KAMU İHALELERİ
I. İDARE HUKUKUNDA SÖZLEŞME KAVRAMI VE İDARENİN SÖZLEŞMELERİ 179
II. İDARÎ SÖZLEŞMELER 180
A. Hukuki Niteliği 180
B. İdarî Sözleşmelerin Ölçütleri 182
1. Genel Şart: Taraflardan Birinin İdare Olması 182
2. İdarî Sözleşme’nin Kanunda Açıkça Belirtilmesi 183
a. Açıkça Belirtme 183
b. Sözleşmeye Uygulanacak Hukuk Kurallarının Açıkça Öngörülmesi 183
c. Sözleşmeden Doğan Uyuşmazıkların Yargı Yolunun Açıkça Gösterilmesi 184
3. Konusunun Kamu Hizmeti Olması 184
a. Konusunun Kamu Hizmeti Olması 184
b. Kamu Hizmetinin İşlemesini Sağlamak Amacıyla Yapılması 185
4. İdareye Özel Hukuk Sözleşmelerindekini Aşan Yetkiler Tanınması 185
C. Belli Başlı İdarî Sözleşme Türleri 186
1. Klasik Türler 186
a. Mali İltizam Sözleşmeleri 186
b. Kamu Borçlanma Sözleşmeleri 186
c. Yeraltı/Yerüstü Servetlerinin İşletilmesine İlişkin Sözleşmeler 187
d. Orman İşletme Sözleşmeleri 187
e. İdari Hizmet Sözleşmeleri 188
f. Kamu Hizmeti İmtiyaz Sözleşmeleri 188
2. Yeni Türler 193
a. Yap–İşlet–Devret Sözleşmeleri 193
b. Yap–İşlet Sözleşmeleri 194
c. İşletme Hakkının Devri (Devral–İşlet–Devret) Sözleşmeleri 195
III. İDARENİN SÖZLEŞMELERİNİN YAPILIŞ USULÜ (KAMU İHALELERİ) 196
A. Genel Olarak 196
B. Mal ve Hizmet Alımları İle Yapım İşlerine İlişkin İhaleler 197
1. Kapsam ve İstisnalar 197
a. Kapsam 197
b. İstisnalar 198
2. İhalelere Egemen Olan Temel İlkeler 201
a. Açıklık 201
b. Yarışma 202
c. Mali, Teknik ve Mesleki Yeterlilik 203
d. Gizlilik 204
e. Diğer İlkeler 204
3. İhale Usulleri 205
a. Açık İhale Usulü 206
b. Belli İstekliler Arasında İhale Usulü 206
c. Pazarlık Usulü 206
d. Doğrudan Temin 207
e. Tasarım Yarışmaları 209
4. İhale Süreci 209
a. Hazırlık Aşaması 210
b. İlan 211
c. İhale Dökümanının Alınması ve İhaleye Katılma 212
d. Tekliflerin Değerlendirilmesi 213
e. İhale Kararı ve Onaylanması 214
f. Sözleşmenin Yapılması ve Kuruma Bildirilmesi 215
5. Danışmanlık Hizmet İhaleleri 217
6. Diğer İhale Usulleri 218
a. Dinamik Alım Sistemi 218
b. Elektronik Eksiltme 219
c. Birden Fazla İdarenin Ortak İhtiyaçları İçin İhale Yapılması 219
7. Sözleşmenin Hukukî Niteliği 220
C. Mal ve Hizmet Alımları İle Yapım İşleri Dışındaki İhaleler 220
1. Kapsam 220
2. İhalelere Egemen Olan Temel İlkeler 221
3. İhale Usulleri 221
4. Hazırlık İşlemleri 222
5. Tekliflerin Değerlendirilmesi ve İhale Kararı 223
D. İhale Uyuşmazlıkları ve Çözüm Yolları 224
1. İdari Başvuru Yolları 224
a. İdareye Şikâyet Başvurusu 224
b. Kuruma İtirazen Şikâyet Başvurusu 225
2. Yargısal Yollar 226
3. Kamu İhale Kurumu 227
IV. İDARİ SÖZLEŞMELERİN ŞEKLİ 229
V. İDARİ SÖZLEŞMELERİN UYGULANMASI 231
A. Sözleşmecinin Hakları ve Borçları 231
1. Sözleşmecinin Borçları 231
2. Sözleşmecinin Hakları 231
a. Ücret Hakkı 232
b. Sözleşmenin Yeni Şartlara Uydurulmasını İsteme Hakkı 232
c. Sözleşmenin Mali Dengesinin Korunmasını İsteme Hakkı 233
d. Kamulaştırma Yapılmasını İsteme Hakkı 234
B. İdarenin Yükümlülükleri ve Hakları 234
1. İdarenin Yükümlülükleri 234
2. İdarenin Hakları 234
C. İdari Sözleşmelerin Sona Ermesi 235
1. Sözleşmenin Feshi 235
2. Diğer Nedenler 237
ALTINCI BÖLÜM:
KOLLUK (ZABITA) HİZMETLERİ
I. KOLLUK HİZMETİNİN TANIM VE ÖZELLİKLERİ 239
A. Tanım 239
B. Özellikleri 239
1. Kolluk Yetkileri Özel Kişilere Devredilemez 239
2. Kolluk Yetkileri Sözleşme Konusu Yapılamaz 240
3. Kolluk Yetkileri Gelir Sağlamak Amacıyla Kullanılamaz 240
II. İDARİ KOLLUĞUN AMACI: KAMU DÜZENİ 241
A. Kamu Düzeni Kavramı 241
B. Kamu Düzeninin Unsurları 241
1. Kamu Güvenliği 242
2. Kamu Huzur ve Sükûnu 243
3. Kamu Sağlığı 243
4. Toplumsal (Genel) Ahlâk 243
III. KOLLUK TÜRLERİ 244
A. İdarî Kolluk – Adlî Kolluk 244
B. Genel İdari Kolluk – Özel İdari Kolluk 246
1. Genel İdarî Kolluk 246
2. Özel İdarî Kolluk 246
a. Belediye Zabıtası 247
b. Köy Korucuları ve Köy Bekçileri 247
c. Kır Bekçileri ve Çiftçi Mallarını Koruma Kolluğu 247
d. Orman Muhafaza Kolluğu 248
e. Sahil Güvenlik Kolluğu 248
f. Gümrük Muhafaza Kolluğu 248
g. Limanlar Zabıtası 248
h. Hudut ve Sahiller Koruma Kolluğu 249
i. Askeri İnzibat Kuvvetleri 249
j. Özel Güvenlik Teşkilatı 249
IV. KOLLUK MAKAMLARI VE PERSONELİ 253
A. Kolluk Makamları 254
1. Genel İdarî Kolluk Makamları 254
2. Özel İdarî Kolluk Makamları 254
B. Kolluk Personeli 255
V. KOLLUK YETKİLERİNİN ÇATIŞMASI 256
A. Genel ve Özel Kolluk Yetkilerinin Çatışması ve Yarışması 256
B. Genel Kolluk Makamları Arasında Çatışma ve Yarışma 257
VI. KOLLUK İŞLEMLERİ, USULLERİ VE YAPTIRIMLARI 257
A. Kolluk İşlemleri 257
1. Düzenleyici Kolluk İşlemleri 257
2. Bireysel Kolluk İşlemleri 258
B. Kolluk Usulleri 259
1. İzin Usulü 259
2. Bildirim Usulü 260
3. Serbestlik Usulü (Düzeltici Sistem) 261
C. Kolluk Yaptırımları 261
1. Yasaklama 261
2. Faaliyeti Erteleme/ Son Verme 262
3. Emir ve İhtar 262
4. Kendiliğinden Harekete Geçme 263
5. Silah ve Zor Kullanma 263
VII. KOLLUK YETKİSİNİN SINIRLARI 264
A. Anayasal Sınırlar 264
B. İdari İşlem Bakımından Sınırları 266
VIII. KOLLUK YETKİLERİNİN GENİŞLEMESİ: OLAĞANÜSTÜ YÖNETİM USULLERİ 267
A. Olağanüstü Yönetim Usulü Kavramı 267
B. Olağanüstü Yönetim Usulü: Olağanüstü Hal 268
1. Olağanüstü Halin Sebepleri 268
2. Olağanüstü Hal Veya Sıkıyönetimin İlanı 269
3. Olağanüstü Hal İlanının Sonuçları 270
a. Temel Hak ve Özgürlüklerin Durdurulması 270
b. Olağanüstü Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi Çıkarılabilmesi 271
c. Kolluk Yetkilerinin Kullanılması Mevzu 271
4. Seferberlik ve Savaş Hali 272
a. Seferberlik Hali 272
b. Savaş Hali 272
YEDİNCİ BÖLÜM:
KAMU HİZMETLERİ
I. TANIM VE KAMU HİZMETİNİN ŞARTLARI 275
A. Tanım 275
1. Organik Açıdan 275
2. Maddi Açıdan 275
3. Hukuki Rejimi Açısından (Şekli Açıdan) 276
4. Değerlendirme 276
B. Kamu Hizmetinin Şartları 277
1. Faaliyetin Kamu Tüzel Kişisi Veya Denetimi Altında Özel Kişiler Tarafından Yürütülmesi (Organik Unsur) 277
a. Kamu Tüzel Kişilerince Bizzat Yürütülmesi 277
b. Kamu Tüzel Kişilerinin Denetimi Altında Yürütülmesi 278
c. Değerlendirme 278
2. Kamu Yararı (Maddi Unsur) 278
II. KAMU HİZMETİNİN KURULMASI VE KALDIRILMASI 280
A. Kamu Hizmetlerinin Kurulması 280
1. Milli Kamu Hizmetlerinin Kurulması 280
2. Mahalli Kamu Hizmetlerinin Kurulması 281
B. Kamu Hizmetlerinin Kaldırılması 281
III. KAMU HİZMETİNİN GENEL İLKELERİ 282
A. Süreklilik ve Düzenlilik İlkesi 282
B. Değişkenlik ve Uyum İlkesi 283
C. Bedelsizlik (Meccanilik) İlkesi 284
D. Eşitlik ve Tarafsızlık İlkesi 285
IV. KAMU HİZMETİNİN TÜRLERİ 286
A. Kullanılan Usule Göre 286
B. Tekel Niteliğinde Olan–Tekel Niteliğinde Olmayan Kamu Hizmetler 286
C. Konularına Göre 286
1. İdarî Kamu Hizmetleri 287
2. İktisadî Kamu Hizmetleri 287
3. Sosyal Kamu Hizmetleri 287
4. Bilimsel, Teknik ve Kültürel Hizmetler 287
V. KAMU HİZMETİNİN GÖRÜLME USULLERİ 288
A. Emanet Usulü 288
B. Kamu Hizmetlerinin Özel Kişilerce Yürütülmesi 289
1. Ruhsat ya da Lisans Usulü 289
2. Sözleşme Usulü 290
a. Klasik Usuller 291
aa. Müşterek Emanet Usulü 291
ab. İltizam Usulü 291
ac. İmtiyaz Usulü 292
b. Yeni Usuller 295
ba. Görevlendirme Usulü 296
baa. Yerli ve Yabancı Sermaye Şirketlerinin Elektrik Üretimi, İletimi, Dağıtımı ve Ticaretiyle Görevlendirilmesi 296
bab. Sermaye Şirketlerinin Erişme Kontrollü Karayollarının (Otoyollarının) Yapımı, Bakımı ve İşletilmesi İle Görevlendirilmesi 296
bbc. İletişim Hizmetlerinin Yürütülmesi Amacıyla Görevlendirme Usulü 297
bb. Yap–İşlet–Devret Usulü 297
bc. Yap–İşlet Usulü 299
bd. İşletme Hakkının Devri Usulü 301
bda. Elektrik Üretim, İletim ve Dağıtım Tesislerinin İşletme Haklarının Görevli Şirketlere Devri 301
bdb. Otoyolla İle Bunlar Üzerinde Bulunan Bakım ve İşletme Tesisleri ile Hizmet Tesislerinin ve Diğer Mal ve Hizmet Üretim Birimleri ve Varlıkların İşletme Haklarının Devri 302
be. Kullanım Hakkı Alınması Usulü 303
bf. Kamu–Özel Ortaklığı Usulü 304
SEKİZİNCİ BÖLÜM:
İDARENİN SORUMLULUĞU
I. İDARENİN SORUMLULUĞUNUN GELİŞİMİ 305
II. İDARENİN SORUMLULUĞUNUN TÜRLERİ 307
A. Özel Hukuktan Doğan Sorumluluğu 308
B. Kamu (İdare) Hukukundan Doğan Sorumluluğu 308
III. İDARENİN SORUMLULUĞUNUN TEMELİ 308
IV. İDARENİN KUSURA DAYANAN SORUMLULUĞU 310
A. Hizmet Kusuru 310
1. Tanım ve Özellikleri 310
a. Tanım 310
b. Özellikleri 311
2. Hizmet Kusuru Teşkil Eden Haller 312
a. İdari Eylemlere İlişkin Hizmet Kusuru 312
aa. Hizmetin Kötü İşlemesi 312
ab. Hizmetin Geç İşlemesi 313
ac. Hizmetin Hiç İşlememesi 314
b. İdari İşlemlere ilişkin Hizmet Kusuru 315
c. Mahkeme Kararlarının Uygulanmamasından Doğan Hizmet Kusuru 316
3. Hukuka Aykırılık ve Kusur 317
4. Kusurun Derecesi, Kanıtlanması ve Kusur Karînesi 318
a. Kusurun Derecesi 318
b. Kusurun Kanıtlanması ve Kusur Karinesi 319
B. Hizmet Kusuru – Kişisel Kusur Ayrımı 319
1. Kişisel Kusur Kavramı 319
2. Kişisel Kusur Sayılan Durumlar 320
a. Ağır Kusurlar 320
b. Hizmetten Ayrılabilen Kusurlar 322
c. Suç Sayılan Kusurlar 323
3. Görev Kusuru 323
V. İDARENİN KUSURSUZ SORUMLULUĞU 325
A. Kusursuz Sorumluluğun Doğuşu 326
B. Kusursuz Sorumluluk İlkeleri 327
1. Risk (Hasar=Tehlike) İlkesi 328
a. İdarenin Tehlikeli Faaliyetlerde Bulunması ve Tehlikeli Araç Kullanması 328
b. Mesleki Risk 329
c. Sosyal Risk 330
2. Kamu Külfetleri Karşısında Eşitlik İlkesi 332
B. Hukuka Uygun İşlemlerde Kusursuz Sorumluluk 334
C. Kamu Hizmetlerinin Yürütülmesine Katılmada Kusursuz Sorumluluk 335
VI. İDARENİN SORUMLULUĞUNUN ŞARTLARI 336
A. Eylem Veya İşlem Niteliğinde Bir Fiil 336
B. Kusur 336
C. İlliyet (Nedensellik) Bağı 336
D. Zarar 337
VII. İDARENİN SORUMLULUĞUNU KALDIRAN YA DA AZALTAN NEDENLER 339
A. Zorlayıcı Sebep 340
B. Beklenilmeyen Haller 341
C. Zarar Görenin Kusuru 341
D. Üçüncü Kişinin Kusuru 342
VIII. ZARARIN TAZMİNİ 343
X. RÜCU 344
DOKUZUNCU BÖLÜM:
KAMU (İDARE) MALLARI
I. KAMU MALI KAVRAMI VE SINIFLANDIRILMASI 347
A. Tanım ve Şartları 347
B. Kamu Mallarının Sınıflandırılması 348
1. Kullanma ve Tahsis Yönü Bakımından 348
a. Orta Malları 349
b. Hizmet Malları 349
c. Sahipsiz Mallar 349
2. Tahsis Kökeni Bakımından 350
a. Tabî Kamu Malları 350
b. Sun’î Kamu Malları 350
3. Kamu Malı Niteliğini Kazanma Açısından 350
a. Nitelikleri Gereği Kamu Malları 350
b. Geleneksel Kamu Malları 351
c. Tahsisle Kazanılan Kamu Malları 351
II. İDARENİN KAMU MALLARI ÜZERİNDEKİ HAKLARININ NİTELİĞİ 351
III. KAMU MALLARININ HUKUKİ REJİMİ 352
A. Kamu Malları Devir ve Ferağ Edilemez 352
B. Kamu Malları Haczedilemez 354
C. Kamu Malları Kazandırıcı Zamanaşımıyla Kazanılamaz 356
D. Kamu Malları Üzerinde Sınırlı Aynî Haklar Kurulamaz 357
E. Taşınmaz Kamu Malları Tapu Kütüğüne Tescile Tabî Değildir 358
F. Kamu Malları Kamulaştırılamaz 360
G. Kamu Malları Vergi ve Resim Gibi Malî Yükümlülüklerin Dışındadır 360
H. Kamu Malları Özel Korunmaya Tabîdir 361
IV. KAMU MALI NİTELİĞİNİN KAZANILMASI VE KAYBEDİLMESİ 362
A. Kamu Malı Niteliğinin Kazanılması 362
1. Sahipsiz Mallarda 362
2. Hizmet ve Orta Mallarında 363
a. Genel Olarak 363
b. Tahsis 364
ba. Kanunla Tahsis 364
bb. Düzenleyici İşlemlerle Tahsis 365
bc. Örf ve Adet Hukuku İle Kamu Malı Niteliğinin Kazanılması 365
bd. Tahsis Kararı İle Tahsis 365
B. Kamu Malı Niteliğinin Kaybedilmesi 369
1. Hizmet ve Orta Mallarında 369
2. Sahipsiz Mallarda 371
V. KAMU MALLARINDAN YARARLANMANIN HUKUKİ REJİMİ 372
A. İdarece Yararlanma 372
B. Özel Kişilerce Yararlanma 373
1. Orta Mallarından Yararlanma 373
a. Genel Yararlanma 373
b. Özel Yararlanma 375
2. Hizmet Mallarından Yararlanma 375
3. Sahipsiz Mallardan Yararlanma 375
VI. İDARENİN MAL EDİNME USULLERİ 376
A. Kamulaştırma 376
1. Tanım ve Hukukî Niteliği 376
2. Kamulaştırma İşleminin Unsurları 377
a. Kamulaştırma Yetkisi 377
b. Kamulaştırmanın Sebebi 378
c. Kamulaştırmanın Konusu 379
d. Kamulaştırmanın Amacı 381
e. Kamulaştırmanın Şekil ve Usul Kuralları 381
ea. Kamulaştırma İşleminin İdari Aşaması 382
eaa. Yeterli Ödenek Sağlanması 382
eab. Kamulaştırılacak Taşınmazın Belirlenmesi 382
eac. Kamu Yararı Kararının Alınması ve Onaylanması 382
ead. Taşınmazın Malik ve Zilyetlerinin Tespiti 384
eae. Kamulaştırma Kararı 384
eaf. Öncelikle Satın Alma Usulünün Uygulanması 384
eb. Kamulaştırma İşleminin Adli Aşaması 385
eba. İdarece Asliye Hukuk Mahkemesine Başvuru 385
ebb. Mahkemece Duruşmaya Çağrı 386
ebc. İptal/düzeltim Davası 386
ebd. Bilirkişi ve Keşif 386
ebe. Kamulaştırma Bedelinin Tespiti ve Ödenmesi 387
ebf. Kamulaştırma Bedelinin Ödenmesi 387
3. Kamulaştırmanın Tamamlanmasının Sonuçları 388
4. İhtiaflı Ya da Tapuda Kayıtlı Olmayan Taşınmazların Kamulaştırılması 389
a. İhtilaflı Taşınmazların Kamulaştırılması 389
b. Tapuda Kayıtlı Olmayan Taşınmazların Kamulaştırılması ve Tescili 389
5. Malikin Geri Alma Hakkı ve İdarenin Kamulaştırmadan Vazgeçmesi 390
a. Malikin Geri Alma Hakkı 391
b. İdarenin Kamulaştırmadan Vazgeçmesi 392
6. Kamulaştırmasız El Atma 392
a. Hukuka Uygun Kamulaştırmasız El Atma 392
b. Hukuka Aykırı Kamulaştırmasız El Atma 396
c. Bayındırlık Eserleri İnşası Nedeniyle Kamulaştırmasız El Atma 397
B. İstimval (Rekizisyon) 397
1. Kavram 397
2. İstimval İlkeleri 398
3. İstimvallerin Çeşitleri 398
4. İstimvalin Unsurları 398
5. İstimvalin Kamulaştırmadan Farkları 399
C. İdarî İrtifaklar 400
1. Kavram 400
2. Kurulması 400
a. Kamulaştırma Yoluyla 400
b. İmar İrtifakları 401
D. İdarenin Diğer Mal Edinme Yolları 402
1. Millîleştirme 403
2. Devletleştirme 403
3. Elkoyma 404
4. Bir İdareye Ait Bir Taşınmazın Diğer Bir İdareye Devri 405
5. Geçici İşgal 406
ONUNCU BÖLÜM:
İDARENİN DENETİMİ
I. İDARENİN YARGI DIŞI DENETİMİ 407
A. İdarî Denetim 407
1. Hiyerarşik Denetim 407
2. İsti’taf Yoluyla Denetim 408
3. İdarî Vesayet Denetimi 409
4. Özel Denetim 410
a. Sayıştay Denetimi 410
b. Cumhurbaşkanlığı Devlet Denetleme Kurulu 411
c. Teftiş Kurulları 413
5. Kamu Denetçiliği Kurumu Denetimi 414
a. Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık) Kavramı 414
b. Kamu Denetçiliği Kurumu 416
ba. Kurumun Görevleri 417
bb. Başvuru ve Usulü 417
bc. İnceleme 417
bd. Başvurunun Yargı Yoluna Etkisi 418
B. Siyasî Denetim 418
1. Yazılı Soru 419
2. Genel Görüşme 419
3. Meclis Araştırması 419
4. Meclis Soruşturması 419
6. Dilekçe Komisyonu 420
7. İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu 421
C. Kamuoyu Denetimi 421
II. İDARENİN YARGISAL DENETİMİ 423
III. İDARİ UYUŞMAZLIKLARIN SULH YOLUYLA HALLİ 425
A. Adli Uyuşmazlıklarda 425
1. Sulh 425
2. Sulhün Usul ve Esasları 426
B. İdari Uyuşmazlıklarda 427
Yararlanılan Kaynaklar 431
Kavram Dizini 449