Temel Hukuk BilgisiHukaka Giriş ve Hukukun Temel Kavramları
Prof. Dr. Halil KALABALIK
- | Hukuka Giriş |
- | Toplum Düzenini Sağlayan Kurallar |
- | Pozitif Hukukun Kaynakları |
- | Hukuk Kurallarının Uygulanması |
- | Kanunlaştırma |
- | Hukuk Sistemleri |
- | Hukuk Kurallarının Sınıflandırılması |
- | Hukukun Temel Kavram Ve Kurumları |
- | Hak |
- | Hukuki Olay, Fiil ve İşlemler |
- | Kişi ve Kişilik |
- | Aile, Miras, Eşya Kavramları |
- | Sorumluluk |
- | Yargı Teşkilatı |
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Onuncu Baskıya Önsöz 5
Beşinci Baskıya Önsöz 7
Kısaltmalar 29
Birinci Kısım
HUKUKA GİRİŞ
Bölüm 1
TOPLUM DÜZENİ VE TOPLUM DÜZENİNİ
SAĞLAYAN KURALLAR
I. TOPLUMSAL HAYAT 33
II. TOPLUM HAYATINI DÜZENLEYEN KURALLAR 34
A. Din Kuralları 34
B. Ahlâk Kuralları 35
C. Görgü Kuralları 37
D. Hukuk Kuralları 38
1. Kavram ve Tanım 38
2. Hukuk Kuralları ile Toplum Hayatını Düzenleyen Diğer Kurallar Arasındaki Farklılıklar ve İlişkiler 39
a. Din Kuralları ile Hukuk Kuralları Arasında 40
b. Ahlâk Kuralları ile Hukuk Kuralları Arasında 41
c. Görgü (Nezaket) Kuralları ile Hukuk Kuralları Arasında 43
3. Hukuk Kuralının Unsurları 44
a. Düzenleme Konusu 44
b. İrade (Emir) 45
c. Yaptırım (Müeyyide) 46
ca. Ceza Hukukunda 48
cb. İdare Hukukunda 50
cc. Özel Hukukta 51
4. Hukuk Kuralının Özellikleri 54
a. Genellik 54
b. Soyutluk 55
c. Süreklilik 55
5. Hukuk Kurallarının Niteliklerine Göre Ayrımı 56
a. Emredici Hukuk Kuralları 56
b. Tanımlayıcı Hukuk Kuralları 57
c. Tamamlayıcı Hukuk Kuralları 58
ç. Yorumlayıcı Hukuk Kuralları 59
III. HUKUKUN ÇEŞİTLİ ANLAMLARI 60
A. Pozitif (Müspet) Hukuk 60
B. Mevzu Hukuk 61
C. Tabi (Doğal, İdeal) Hukuk 61
D. Objektif Hukuk – Sübjektif Hukuk 63
E. Maddî Hukuk – Usul Hukuku 63
F. Hukuk Bilimi 64
G. Hukuk Tarihi 64
H. Hukuk Felsefesi 65
I. Hukuk Sosyolojisi 65
İ. Karşılaştırmalı Hukuk 65
J. Hukuk Dogmatiği 66
K. Hukuk Siyaseti 66
L. Adli Tıp 66
M. Adalet Psikolojisi 67
IV. HUKUKUN AMAÇLARI 67
A. Dirlik ve Düzeni Sağlama 67
B. Hukuki Güvenliği Sağlama 68
C. Adaleti Sağlama 68
D. Yeniliklere ve Değişimlere Uyum Sağlayacak Tedbirleri Alma 71
V. HUKUK KURALLARININ OLUŞUMUNA TEORİK YAKLAŞIM: HUKUK OKULLARI 72
A. Doğal Hukuk Okulu 72
B. Sosyolojik Hukuk Okulu 73
C. Tarihçi Hukuk Okulu 74
Ç. Analitik Hukuk Okulu 75
Bölüm 2
POZİTİF HUKUKUN KAYNAKLARI
I. ASLİ KAYNAKLAR 78
A. Yazılı Kaynaklar 78
1. Anayasa 79
2. Kanunlar 85
3. Uluslararası Anlaşmalar 90
4. Kanun Gücünde Olan Diğer Kaynaklar 93
5. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 96
a. Olağan Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 96
b. Olağanüstü Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 97
6. Yönetmelikler (=Talimatnameler) 97
B. Örf ve Adet Hukuku 98
1. Örf ve Adet Hukukunun Unsurları 99
2. Örf ve Âdetin Türleri 101
3. Örf ve Âdetin Tespiti 102
4. Örf ve Âdetin Önemi 102
II. YARDIMCI KAYNAKLAR 105
A. Yargı (Mahkeme) Kararları 105
B. Bilimsel Görüşler (Doktrin=Öğreti) 107
III. HÂKİMİN HUKUK YARATMASI 109
A. Hakimin Hukuk Yaratması Kavramı 109
B. Hukuk Yaratma Yetkisinin Kullanım Alanı: Hukukta Boşluk 111
C. Hukukta Boşlukların Giderilmesi 113
IV. HÂKİMİN TAKDİR YETKİSİ 113
Bölüm 3
HUKUK KURALLARININ UYGULANMASI
I. ANLAM BAKIMINDAN 117
A. Yorum Türleri 118
1. Yasama Yorumu 118
2. Yargı Yorumu 119
3. Bilimsel Yorum 120
B. Yorum Metotları 120
1. Lafzî (Deyimsel) Yorum Metodu 121
2. Tarihsel Yorum Metodu 122
3. Mantıkî Yorum Metodu 123
4. Kavramcı Yorum Metodu 123
5. Menfaatler İçtihadı Metodu 124
6. Fonksiyonel Yorum Metodu 124
7. İdeal Bir Muhatabın Araştırılması Metodu 125
8. Sistematik Yorum Metodu 125
C. Hukuk Kurallarının Uygulanmasında Mantık Kuralları 126
1. Kıyas 127
2. Evleviyet (Öncelik) 128
3. Aksi ile Kanıt 129
II. ZAMAN BAKIMINDAN 130
A. Hukuk Kurallarının Yürürlüğe Girmesi 131
1. Açık Hüküm Varsa 131
2. Açık Hüküm Yoksa 132
B. Hukuk Kurallarının Yürürlükten Kalkması 132
1. Kanunların Yürürlükten Kalkması 132
a. Sürenin Dolması ile Yürürlükten Kalkma 132
b. Başka Bir Kanunla Yürürlükten Kalkma 133
c. Anayasa Mahkemesi’nce İptal 134
2. Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Yürürlükten Kalkması 134
3. Yönetmeliklerin Yürürlükten Kalkması 134
C. Hukuk Kurallarının Çatışması 134
Ç. Kanunların Geçmişe Yürümesi 135
1. Kural: Kanunlar Geçmişe Yürümez 135
2. Kanunların Geçmişe Yürümemesi Kuralının İstisnaları 136
a. Özel Hukuk Alanında 137
b. Kamu Hukuku Alanında 138
III. YER BAKIMINDAN 140
A. Mülkîlik (Yersellik, Ülkesellik) İlkesi 140
B. Kişisellik (Şahsilik) İlkesi 140
Bölüm 4
KANUNLAŞTIRMA VE İKTİBAS
I. TANIM 143
II. KANUNLAŞTIRMANIN AMACI VE SEBEPLERİ 144
III. KANUNLAŞTIRMA METODLARI 145
A. Somut Olay Metodu 145
B. Soyut Kural Metodu 146
IV. KANUNLAŞTIRMA HAREKETLERİ 147
A. Osmanlı Devleti Döneminde 147
1. Anayasa Hukuku Alanında 148
2. Ceza Hukuku Alanında 148
3. Ticaret Hukuku Alanında 149
4. Medenî Hukuk Alanında 149
5. Yargılama Hukuku Alanında 150
6. Değerlendirme 150
B. Cumhuriyet Döneminde 151
1. Anayasa Hukuku Alanında 151
2. Medenî Hukuk Alanında 152
3. Yargılama (Usul) Hukuku Alanında 153
4. Ceza ve Ceza Usul Hukuku Alanında 154
Bölüm 5
HUKUK SİSTEMLERİ
I. KARA AVRUPASI HUKUK SİSTEMİ 157
II. ANGLO–SAKSON SİSTEMİ 158
A. Özellikleri 159
B. Kara Avrupası Sisteminden Farklı Yönleri 160
III. İSLAM HUKUK SİSTEMİ 160
A. Kavram 160
B. Kaynakları 161
1. Kuran–ı Kerim 161
2. Sünnet 162
3. İcma 162
4. Kıyas 163
IV. SOSYALİST HUKUK SİSTEMİ 163
Bölüm 6
HUKUK KURALLARININ SINIFLANDIRILMASI
I. SINIFLANDIRMANIN ÖNEMİ 165
II. KAMU HUKUKU–ÖZEL HUKUK AYRIMI 166
A. Ayrımın Ölçütleri 166
B. Ayrımı Reddeden Görüşler 169
C. Uygulamada Kamu Hukuku–Özel Hukuk Ayrımı 170
III. HUKUKUN SINIFLANDIRILMASI 171
A. Kamu Hukuku 171
1. Anayasa Hukuku 172
2. İdare Hukuku 173
3. Ceza Hukuku 176
4. Devletler Genel Hukuku 178
5. Vergi Hukuku 178
6. Sosyal Güvenlik Hukuku 180
7. Maden Hukuku 182
8. Çevre Hukuku 183
9. Genel Kamu Hukuku 184
10. Yargılama Usulü Hukuku 185
a. Anayasa Yargısı 185
b. Ceza Yargısı (Criminal Procedure Law) 186
c. İdari Yargı ve Vergi Yargısı 187
B. Özel Hukuk 187
1. Medeni Hukuk 188
2. Ticaret Hukuku 191
3. Fikri ve Sınai Mülkiyet Hukuku 193
C. Karma Hukuk 194
1. Medeni Yargılama Hukuku 195
2. Noterlik Hukuku 196
3. İş Hukuku 197
4. Hava Hukuku 198
5. Bankacılık Hukuku 199
6. Sermaye Piyasası Hukuku 200
7. Toprak Hukuku 200
8. İmar Hukuku 201
9. Devletler Özel Hukuku 202
10. Tıp Hukuku 204
11. Tüketici Hukuku 205
12. Bilişim Hukuku 205
13. Rekabet Hukuku 206
İkinci Bölüm
HUKUKUN TEMEL KAVRAM VE KURUMLARI
Bölüm 7
HAK
I. TANIM 209
A. İrade Teorisi 209
B. Menfaat Teorisi 210
C. Karma Teori 210
II. HAKLARIN SINIFLANDIRILMASI 211
A. Kamu Hakları (Public Rights) 211
1. Kamu Haklarının Türleri 211
a. Kişi Hakları ve Ödevleri 211
b. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar ve Ödevler 212
c. Siyasi Hak ve Ödevler 213
2. Kamu Haklarının Düzenlenmesi 213
a. Önleyici Sistem 213
b. Düzeltici Sistem 214
3. Kamu Haklarının Sınırlanması, Kullanılmasının Durdurulması, Kötüye Kullanılmaması 215
a. Kamu Haklarının Sınırlanması 215
b. Kamu Haklarının Kötüye Kullanılmaması 215
c. Kamu Haklarının Durdurulması 216
4. Kamu Haklarının Korunması 216
a. Milli Düzeyde 216
b. Uluslararası Düzeyde 218
aa. Birleşmiş Milletler Düzeyinde 218
bb. Bölgesel Düzeyde 221
B. Özel Haklar 226
1. Niteliklerine Göre 227
a. Mutlak Haklar 227
aa. Mallar Üzerindeki Mutlak Haklar 227
bb. Kişiler Üzerindeki Mutlak Haklar 229
b. Nispî Haklar 230
2. Konularına Göre 233
3. Devredilip Devredilememelerine Göre 234
4. Amaçlarına Göre 235
a. Yenilik Doğuran Haklar 236
b. Alelâde Haklar 237
5. Bağımsız veya Başka Bir Hakka Bağlı Olmalarına Göre 237
III. HAKLARIN KAZANILMASI 238
A. Aslen Kazanılması 238
B. Devren Kazanılması 239
C. Hakların Tesisen Kazanılması 240
Ç. Hakların Kazanılmasında İyiniyet 241
1. Kavram ve Şartları 241
2. İyiniyetin Korunması 242
3. İyiniyetin İspatı 243
4. İyiniyetin Etkisi 243
5. İyiniyetin Korunduğu Başlıca Haller 244
a. Aile Hukukunda 244
b. Miras Hukukunda 245
c. Eşya Hukukunda 245
aa. Taşınırlar Üzerinde 245
bb. Taşınmazlar Üzerinde 246
ç. Borçlar Hukukunda 248
IV. HAKLARIN KAYBEDİLMESİ 250
A. Hukukî Olaylarla Kaybı 250
B. Hakkın Hukuki Fiillerle Kaybı 252
C. Hukuki İşlemlerle Kaybı 252
V. DÜRÜST DAVRANMA İLKESİ 253
A. İlkenin Uygulama Alanı 254
1. Hakların Kullanılması ve Borçların Yerine Getirilmesinde 254
2. Kanunların Yorumlanmasında 254
3. Hukukî İşlemlerde 255
B. Hakkın Kötüye Kullanılması 258
1. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Şartları 258
2. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Sonuçları 260
VI. HAKLARIN KORUNMASI 260
A. Devlet Eli ile Korunması 261
1. Talep Hakkı 261
2. Dava Hakkı 262
a. Dâva Çeşitleri 263
b. Dâvada İspat 264
c. Dâvaya Karşı Savunma Yolları 269
ç. Cebrî İcra Yolu (İcra ve İflas Hukuku) 271
B. Hakkın Hak Sahibi Tarafından Korunması 271
1. Haklı Savunma (Meşru Müdafaa) 272
2. Zaruret Hali 273
3. Kendi Hakkını Korumak İçin Kuvvet Kullanma 274
Bölüm 8
HUKUKİ OLAY, FİİL VE İŞLEMLER
I. HUKUKİ OLAYLAR 277
II. HUKUKÎ FİİLLER 278
A. Hukuki Fiil Kavramı 278
B. Hukuki Fiil Türleri 279
1. Hukuka Aykırı Fiiller 279
2. Hukuka Uygun Fiiller 279
III. HUKUKÎ İŞLEMLER 281
A. Hukuki İşlem Kavramı ve Unsurları 281
1. Kurucu Unsurlar 282
2. Geçerlik Unsurları 283
3. Etkinlik Unsurları 283
B. Hukuki İşlemin Sakatlığı ve Çeşitleri 284
1. İrade ile Açıklanması Arasındaki Kasıtlı Uygunsuzluk 284
2. İrade ile Açıklanması Arasında Kasıtlı Olmayan Uygunsuzluk 288
a. Hata (Yanılma) 288
b. Hile (Aldatma) 289
c. Tehdit – İkrah (Korkutma) 289
ç. Hata (Yanılma), Hile (Aldatma) ve Tehdidin (Korkutmanın) Hükmü 290
C. Hukuki İşlemlerin Türleri 291
1. Tarafların Sayısı Bakımından 291
a. Tek Taraflı Hukukî İşlemler (Unilateral Transactions). 291
b. İki ve Çok Taraflı Hukukî İşlemler 292
2. Hüküm ve Sonuçlarını Doğurdukları Ana Göre 296
3. İvazlı ve İvazsız İşlemler 297
4. Malvarlığına Yaptıkları Etkilere Göre 297
5. Sebebe Bağlı Olan ve Olmayan İşlemler 298
a. Sebebe Bağlı İşlemler 298
b. Sebebe Bağlı Olmayan İşlemler 299
6. Kamu Hukuku İşlemleri 300
a. Yasama İşlemleri 300
b. Yargısal İşlemler 301
c. İdarî İşlemler 302
Bölüm 9
KİŞİ VE KİŞİLİK
I. GERÇEK KİŞİLER (REAL PERSONS) 306
A. Kişiliğin Başlangıcı 307
B. Kişiliğin Sona Ermesi 308
1. Ölüm Karinesi 308
2. Gaiplik 309
C. Kişilerin Ehliyetleri 311
1. Hak Ehliyeti 311
2. Fiil Ehliyeti 312
a. Fiil Ehliyetinin Şartları 313
aa. Ayırt Etme Gücüne Sahip Olmak 313
bb. Ergin olmak 314
cc. Kısıtlı olmamak 316
b. Fiil Ehliyetinin Kapsamı 316
c. Fiil Ehliyetine Göre Gerçek Kişiler 317
aa. Tam Ehliyetliler 317
bb. Sınırlı Ehliyetliler 318
cc. Sınırlı Ehliyetsizler 318
çç. Tam Ehliyetsizler 319
II. TÜZEL KİŞİLER 320
A. Tüzel Kişiliğin Başlangıcı 321
1. Serbest Kuruluş Sistemi 321
2. İzin (Müsaade) Sistemi 322
3. Tescil Sistemi 323
B. Tüzel Kişilerin Türleri 323
1. Yapılarına Göre 323
a. Kişi Toplulukları 323
b. Mal Toplulukları 324
2. Tabi Oldukları Hukuka Göre 324
a. Kamu Tüzel Kişileri 324
b. Özel Hukuk Tüzel Kişileri 327
3. Amaçları Bakımından 328
4. Kuruluş Tarzları ve Faaliyet Konuları Bakımından 328
C. Tüzel Kişiliğin Ehliyetleri 329
1. Hak Ehliyeti 329
2. Fiil Ehliyeti 330
D. Tüzel Kişiliğin Sona Ermesi 331
1. Sona Erme Şekilleri 331
a. İnfisah (Dağılma) 331
b. Fesih (Dağıtılma) 331
2. Sona Eren Tüzel Kişiliğin Mallarının Durumu 332
a. Tasfiye 332
b. Tahsis 333
E. Dernekler ve Vakıflar 333
1. Dernekler 333
2. Vakıflar 336
III. KİŞİLERİN HISIMLARI 338
A. Kan Hısımlığı 338
1. Altsoy – Üstsoy Hısımlığı 338
2. Yansoy Hısımlığı 339
3. Kan Hısımlığının Derecesi 339
B. Sözleşmeye Dayanan Hısımlık 340
1. Kayın Hısımlığı 340
2. Evlatlık İlişkisinden Doğan Hısımlık 341
C. Hısımlık İlişkisinin Hukuki Sonuçları 341
IV. KİŞİLERİN ADLARI (İSİMLERİ) VE KORUNMASI 342
A. Ad Çeşitleri 342
1. Öz Ad 343
2. Soy Adı 343
3. Zorunlu Olmayan Diğer Adlar 344
4. Ticaret Unvanı 345
5. İşletme Adı 345
6. Tüzel Kişilerin Adları 346
B. Adın Değiştirilmesi 346
C. Adın Korunması 347
Ç. Adın Düzeltilmesi 348
V. KİŞİLERİN YERLEŞİM YERİ 348
A. Yerleşim Yerinin Tabi Olduğu İlkeler 349
B. Gerçek Kişilerin Yerleşim Yeri 350
C. Tüzel Kişilerin Yerleşim Yeri 352
Bölüm 10
AİLE KAVRAMI
I. NİŞANLANMA 355
II. EVLENME 357
A. Evliliğin Şartları 357
1. Esasa ilişkin Şartlar 357
2. Şekle ilişkin Şartlar 360
a. Evlenme İradesinin Bizzat Açıklanması 360
b. Resmî Şekil 361
B. Evliliğin Genel Hükümleri 362
C. Evlilik Birliğinin Korunması 363
D. Eşlerin Mallarının Yönetimi 365
E. Evliliğin Sona Ermesi 367
1. Ölüm ve Gaiplik 367
2. Evlenmenin Geçersizliği 368
3. Evlenmenin Hükümsüzlüğü 368
4. Boşanma 370
a. Boşanmanın Sebepleri 370
b. Boşanmanın Hukukî Sonuçları 372
III. SOYBAĞI 373
A. Tanım ve Çeşitleri 373
B. Evlat Edinme 374
C. Soybağının Hükümleri 375
IV. VESAYET 376
Bölüm 11
MİRAS KAVRAMI
I. MİRASÇILAR 384
A. Kanuni Mirasçılık 384
B. İradî (Mansup) Mirasçılık 386
II. ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLAR 387
III. MİRASIN GEÇİŞİ 388
IV. MİRASÇILARIN SORUMLULUĞU 389
Bölüm 12
EŞYA KAVRAMI
I. TAPU SİCİLİ 391
A. Kavram 391
B. Tapu Siciline Egemen Olan İlkeler 392
C. Tapu Sicilinin Unsurları 393
D. Tapu Sicili İşlemleri 394
1. Kayıt 394
2. Tescil 394
a. Tescilin Sebebe Dayanması 395
b. Tescil Talebi 395
c. Tescilin Hükmü 396
3. Şerh 396
4. Beyanlar 397
II. ZİLYETLİK 398
A. Zilyetliğin Unsurları 398
B. Zilyetliğin konusu 399
C. Zilyetliğin Türleri 399
D. Zilyetliğin Kazanılması 400
E. Zilyetliğin Korunması 400
1. Savunma Hakkı 400
2. Zilyetliği Koruyan Davalar 400
3. Zilyetliğin İdari Yoldan Korunması 401
4. Zilyetliğin Hak Karinesi Olarak Korunması (Taşınır Davası) 402
F. İade ile Yükümlü Zilyedin Sorumluluğu 403
III. MÜLKİYET 404
A. Malikin Mülkiyet Hakkından Doğan Yetki ve Ödevleri 404
1. Malikin Yetkileri 404
2. Malikin Ödevleri 405
B. Konusu ve Kapsamı 407
1. Bütünleyici Parça 407
2. Eklenti 407
3. Mülkiyetin Türleri 408
a. Tek Mülkiyet 408
b. Ortak Mülkiyet 409
aa. Paylı Mülkiyet 409
bb. Elbirliği Mülkiyeti 411
3. Taşınmaz Mülkiyeti 412
4. Taşınır Mülkiyeti 415
IV. SINIRLI AYNİ HAKLAR 418
A. İrtifak Hakları 418
1. Aynî İrtifak Hakları 418
2. Kişisel İrtifak Hakları 419
3. Karışık İrtifak Hakları 419
B. Rehin Hakları 420
1. Taşınmaz Rehni 420
a. İpotek 422
b. İrad Senedi 423
c. İpotekli Borç Senedi 424
2. Taşınır Rehni 425
a. Teslime Bağlı Rehin 425
b. Hapis Hakkı 426
Bölüm 13
SORUMLULUK
I. HUKUKİ SORUMLULUK 427
A. Medeni Hukukta 427
1. Kaynakları Bakımından 428
a. Kanunî Sorumluluk 428
b. Hukukî İşlemlerden Kaynaklanan Sorumluluk 428
c. Haksız Fiil Sorumluluğu 429
aa. Kusura Dayanan Sorumluluk 429
bb. Kusursuz Sorumluluk 432
2. Hukukî Sonuçları Bakımından 435
a. Kişilik Varlığı ile Sorumluluk 435
b. Malvarlığı ile Sorumluluk 436
aa. Sınırsız Sorumluluk 436
bb. Sınırlı Sorumluluk 437
B. İdare Hukukunda 438
1. İdarenin Kusura Dayanan Sorumluluğu 438
a. Hizmet Kusuru 439
b. Hizmet Kusuru Teşkil Eden Haller 440
c. Hizmet Kusuru – Kişisel Kusur Ayrımı 441
2. Kusursuz Sorumluluk 441
II. CEZAİ SORUMLULUK 442
A. Kavram 442
B. Cezai Sorumluluğun Şartları 444
III. CUMHURBAŞKANI’NIN, CUMHURBAŞKANI YARDIMCILARININ VE BAKANLARIN SORUMLULUĞU 445
A. Cumhurbaşkanının Sorumluluğu 445
1. Siyasi sorumluluğu 445
2. Cezai Sorumluluğu 447
B. CUMHURBAŞKANI YARDIMCILARININ VE BAKANLARIN SORUMLULUĞU 448
1. Cumhurbaşkanına Karşı Sorumluluğu 448
2. Cezai Sorumluluğu 449
Bölüm 14
YARGI VE TEŞKİLATI
I. YARGI FONKSİYONU VE YETKİSİ 451
II. YARGI SİSTEMLERİ 452
A. Yargı Birliği Sistemi 452
B. İdari Yargı Sistemi 452
C. Karma Sistem 452
III. YARGI YOLLARI 453
A. Anayasa Yargısı 453
1. Soyut Norm Denetimi 453
2. Somut Norm Denetimi (Def’i Yolu) 454
3. Anayasa Mahkemesi Kararlarının Niteliği 454
4. Yüce Divan Denetimi 455
5. Bireysel Başvuru Yolu 455
B. Disiplin Mahkemeleri 456
C. Adli Yargı 457
1. İlk Derece Mahkemeleri 458
a. Ceza Yargısı ve Ceza Mahkemeleri 458
b. Medeni Yargılama ve Hukuk Mahkemeleri 460
2. Bölge Adliye Mahkemeleri 462
3. Yargıtay 464
D. İdari Yargı 465
1. Temyiz Yeri: Danıştay 466
2. Bölge İdare Mahkemeleri 468
3. İdare ve Vergi Mahkemeleri 469
E. Seçim Yargısı ve Yüksek Seçim Kurulu 470
F. Hesap Yargısı ve Sayıştay 471
G. Uyuşmazlık Mahkemesi 472
Kaynakça 473
Kavramlar Dizini 481