Halka Açık Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu Üyelerinin, Şirketin, Halka Arzı, Kotasyonu ve Sermaye Artırımı İşlemlerinden Doğan Görevleri ve Sorumlulukları

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 5
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR 19
ÖZET 21

GİRİŞ BİRİNCİ BÖLÜM
SERMAYESİ HALKA ARZ EDİLEN ANONİM ŞİRKETLERDE, HALKA ARZ İŞLEMİ VE YÖNETİM KURULUNUN
YERİNE GETİRMESİ GEREKEN GÖREVLER
İ. HALKA ARZ EDİLME KAVRAMI 27
A. İhraç ve ihraççı kavramı. 28
B. Halka arz işleminin hukuki niteliği 30
C. Halka arzın anonim şirkete faydaları 31
D. Halka arz fikrinin şirketlerde yarattığı endişeler 32
E. Halka arzda bulunulacak sermaye piyasaları 33
1. Birincil piyasa 33
2. İkincil piyasa 34
F. Halka arzın tarafları 35
G. Halka arz çeşitleri 35
1. İlk halka arz 35
2. İkincil halka arz 36
3. Usulsüz halka arz 36
H. Halka arz yöntemleri 37
1. Mevcut payların halka arzı 38
2. Yeni payların ihracı yöntemi 38
3. Bedelli sermaye artırımı 39
İ. Halka arz sürecinde anonim şirketin hisselerinin satış yöntemleri 39
1. Talep toplama yöntemi 39
a. Sabit fiyatla talep toplama yöntemi 40
b. Fiyat teklifi alma yoluyla talep toplama yöntemi: 40

c. Fiyat aralığı yoluyla talep toplama 41
2. Talep toplanmaksızın satış yöntemi 41
3. Borsada satış yöntemi 41
J. Anonim şirketler açısından halka arz süreci 42
1. Başlangıç hazırlıkları 42
a. Esas sözleşmenin değiştirilmesi ve genel kurul kararı 42
b. Aracılık sözleşmesinin imzalanması 42
c. Finansal tablolar ve bağımsız denetim 43
d. Halka arz izahnamesi 43
2. Başvuru 43
3. Tanıtım faaliyetleri 44
4. BİST ve SPK uzmanlarınca şirket incelemesi 44
5. Takas ve saklama bankası ve merkezi kayıt kuruluşuna müracaat 45
6. Halka arz edilen şirketin işlem yapılacağı pazarın belirlenmesi 45
7. Paylara ilişkin izahnamenin kurul tarafından onaylanması 46
8. Şirketin paylarının halka arzı 46
9. Satış sonuçlarının bildirilmesi 46
10. Borsa kotuna alınma ve işlem görmeye başlama 46
II. YÖNETİM KURULUNUN HALKA ARZDAN DOĞAN GÖREVLERİ 47
A. Yönetim kurulunun izahnamenin hazırlanmasından doğan görevleri 47
1. İzahname kavramı ve hukuki niteliği 47
2. İzahnamenin birden fazla belge olarak düzenlenmesi 49
3. İzahnamenin geçerliliği 50
4. İzahnamenin tescil ve ilanı 50
5. İzahnamenin unsurları 51
a. Özet 51
b. Asıl metin 52
c. Atıflar 52
6. Yönetim kurulunun izahnameden doğan görevleri 53
a. İzahnamenin hazırlanması görevi 53
b. İzahname hazırlanmasından muafiyet 54
c. İzahnamenin hazırlanması için gerekli belgelerin sunulması 55
d. İzahnamenin onaylanması görevi 56
B. Yönetim kurulunun kamuyu aydınlatma belgelerinden doğan görevleri 56
1. Kamuyu aydınlatma belgeleri ve tarihsel süreçte oluşumu 56
2. Kamuya aydınlatmakla yükümlü olanlar 60

3. Kamuyu aydınlatma ilkesinin görevleri 60
a. Bilgilendirme görevi 61
b. Koruyucu görevi 62
c. Caydırıcı görevi 62
4. Yönetim kurulunun kamuyu aydınlatma belgelerinden doğan
görevleri 62
a. Kamuyu aydınlatma belgesinin hazırlanması görevi 62
b. Kamuyu aydınlatma belgesinin hazırlanması için gerekli
belgelerin sunulması 65
C. Yönetim kurulunun finansal tablo ve raporların hazırlanması,
sunulmasından doğan görevleri 66
1. Finansal tablo ve rapor kavramı 67
2. Kurumsal yönetim ilkeleri açısından finansal tablo ve raporların hazırlanması 69
3. Ara dönem finansal tablo ve rapor düzenlemekle yükümlü olan
halka açık anonim şirketler 71
4. Yönetim Kurulunun Finansal Tablo Ve Raporların Hazırlanmasından
Doğan Görevleri 72
a. Yönetim kurulunun finansal tablo ve raporların hazırlanması
görevi 72
b. Yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu hazırlanması görevi 75
(1) Faaliyet raporu kavramı 75
(2) Faaliyet raporunun hazırlanması 76
(3) Yıllık faaliyet raporlarının denetçiye sunulması 80
c. Yönetim kurulunun finansal tablo ve raporların kamuya
açıklanması görevi 81
5. Bağımsız yönetim kurulu üyelerinin finansal tabloların
hazırlanmasındaki görevleri 82
6. Finansal tabloların hazırlanmasında denetim komitesinin önemi ve görevleri 85
a. Denetim komitesi üyeleri 86
b. Denetim komitesi görevleri 87
7. Bağımsız denetim ve bağımsız denetçilerin finansal tablo ve
raporlara etkisi 88
a. Bağımsız denetçilerin finansal tablo ve raporların
hazırlanmasındaki görevleri 90

İKİNCİ BÖLÜM
HALKA AÇIK ANONİM ŞİRKETLERDE KOTASYON VE YÖNETİM KURULU İLE ÜYELERİNİN
KOTASYONDAN DOĞAN GÖREVLERİ
I. KOTASYONUN TANIMI 93
II. KOTASYONA KONU OLACAK SERMAYE PİYASASI ARAÇLARI 95
III. HALKA AÇIK ANONİM ŞİRKETLER AÇISINDAN KOTASYONUN YARARLARI 96
IV. KOTASYON SİSTEMLERİ 96
A. Tam kotasyon ve kısmi kotasyon 96
B. İlk kotasyon ve ilave kotasyon 96
V. KOTASYON SİSTEMİNDE KOTTA KALMA ŞARTLARI 97
VI. YÖNETİM KURULUNUN ŞİRKETİN KOTASYONUNDAN DOĞAN GÖREVLERİ 98
A. Yönetim kurulunun borsa kotuna dâhil olma konusundaki görevi 98
1. Genel açıklama 98
2. Borsaya kote edilme işlem ve süreçleri 98
B. Yönetim kurulunun borsa kotundan çıkma konusundaki görevi 101
1. Şirketinin isteği üzerine kottan çıkması 101
a. Yönetim kurulu tarafından hazırlanan rapor 102
b. Genel kurul tarafından alınan karar 103
c. Kottan çıkmanın ön koşulu ve karar nisapları 104
d. Pay sahiplerinin haklarının korunması. 106
2. Borsa İstanbul yönetim kurulu kararı ile kottan çıkarma 106

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
HALKA AÇIK ANONİM ŞİRKETLERDE SERMAYE ARTIRIMI VE YÖNETİM KURULUNUN SERMAYE ARTIRIMINDAN DOĞAN GÖREVLERİ
I. ESAS SERMAYE SİSTEMİ 109
A. Yönetim kurulunun esas sermaye sisteminde sermaye artırma görevi 111
1. Sermaye artırımına ilişkin yönetim kurulu tarafından hazırlanan esas sözleşme madde tasarı 111
2. Sermaye artırımı sonrası yönetim kurulunun beyan ve ticaret siciline
tescil yükümlülüğü 113
II. KAYITLI SERMAYE SİSTEMİ 115
A. Kayıtlı sermaye sisteminde sermaye çeşitleri. 117
1. Kayıtlı sermaye 117

2. Başlangıç sermayesi 118
3. Çıkarılmış sermaye 119
B. Kayıtlı sermaye sisteminde sermaye artırımının hukuki niteliği 119
C. Kayıtlı sermaye sisteminde sermaye artırımında kullanılacak kaynakları 120
1. İç kaynaklardan sermaye artırımı 120
a. İç kaynaklardan sermaye artırma usulü 121
(1) İç kaynakların sermayeye eklenmesi durumuna ilişkin genel
kurul ararı 122
(2) İç kaynakların mevzuata uygun bir şekilde
oluşturulduğunun doğrulanması 122
(3) Yönetim kurulu kararı 122
(4) İç kaynakların şirketin sermaye hesabına eklenmesi 122
(5) SPK’dan görüş alınması 122
(6) Tescil ve ilan 123
b. Sermaye artırımında kullanılacak iç kaynaklar 123
(1) Kanuni yedek akçeler 123
(2) Kuruluş sözleşmesi ile yâda kendine özgü bir amaç için
ayrılmış yedek akçeler 125
(3) Kanunun bütçeye eklenmesine ve sermayeye eklenmesine
izin verdiği fonlar 126
(4) Daha önceki yıldan aktarılan kar ile dağıtılmasına karar
verilmemiş olan son yıl karı 127
2. Dış kaynaklardan sermaye artırımı 127
a. Mevcut olunan payların itibari değerlerinin yükseltilmesi
suretiyle sermaye artırımı 128
b. Yeni pay çıkarmak suretiyle sermaye artırımı 128
3. Dış kaynaklardan sermaye artırma usulü 128
a. İlgili belgelerin hazırlanması ve spk’dan onay alınması 129
b. Yeni payların satışı için aracılık sözleşmesi ve konsorsiyumu
yapılması 129
c. Mevcut pay sahiplerinin yeni pay alma haklarının kullanabilmesi 130
d. Payların satışı 130
e. Satılan Pay Bedellerinin Ödenmesi 130
f. Payların Teslimi 130
g. Satılamayan payların iptali 131
h. Tescil ve ilan 131

D. Yönetim kurulunun sermaye artırımından doğan görevleri 131
1. Yönetim kurulunun sermaye arttırma görevleri 131
a. Yönetim kurulunun iç kaynaklardan sermaye artırım kararı
alması 131
b. Yönetim kurulunun dış kaynaklardan sermaye artırım kararı
alması 132
c. Yönetim kurulunun sermaye artırım kararı 133
2. Yönetim kurulunun sermaye artırım kararını kamuoyuna duyurma
görevi 134
3. Yönetim kurulunun izahname hazırlama ve kurula başvurma görevi 134
4. Yönetim kurulunun beyan hazırlama, kurula başvurma ve ticaret
siciline tescil görevi 135
a. Yönetim kurulunun beyan hazırlama görevi 135
b. Yönetim kurulunun, kurula başvurma ve ticaret siciline tescil görevi 136
III. ŞARTA BAĞLI SERMAYE ARTIRIMI 137
A. Şarta bağlı sermaye artırımın hukuki niteliği, sermaye sistemlerindeki
yeri ve şart kavramı 138
B. Şarta bağlı sermaye artırımının anonim şirkete faydaları 140
1. Şirket çalışanlarına olumla yönde etkileri 140
a. Sermaye artırımının diğer uygulamalara göre kolay olması 141
C. Şarta bağlı sermaye artırımında şirket için oluşabilecek olası riskler 141
1. Sermaye artırımının şirket için yetersiz kalması 141
D. Şarta bağlı sermaye artırım sürecinde uygulanacak yöntemler 142
E. Şarta bağlı sermaye artırımında yönetim kurulunun görevleri 142
1. Yönetim kurulunun esas sermaye sisteminde şarta bağlı sermaye
artırımı görevleri 143
a. Yönetim kurulunun şarta bağlı sermaye artırım kararı alması ve
genel kurula bu kararı sunma görevi 144
b. Yönetim kurulunun şarta bağlı sermaye artırımına ilişkin
izahname hazırlayıp SPK’ya onaylatma görevi 145
c. Yönetim kurulunun şarta bağlı sermaye artırımı için Ticaret Bakanlığından izin alma görevi 146
d. Yönetim kurulunun beyan hazırlama ve Ticaret Siciline tescil görevi 147
2. Yönetim kurulunun kayıtlı sermaye sisteminde şarta bağlı sermaye
artırımı görevleri 148

a. Yönetim kurulunun şarta bağlı sermaye artırım kararı alması ve uygulaması 149
b. Yönetim kurulunun şarta bağlı sermaye artırımına ilişkin
izahname hazırlayıp SPK’ya onaylatma görevi 150
c. Yönetim kurulunun karar tescili, beyan hazırlama ve esas
sözleme değişikliğinin ticaret siciline tescil görevi 150
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
HALKA AÇIK ANONİM ŞİRKET YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN ŞİRKETİN HALKA ARZ, KOTASYON VE SERMAYE ARTIRIMI İŞLERİNDEN DOĞAN SORUMLULUKLARI
I. HALKA AÇIK ANONİM ORTAKLIK YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN HUKUKİ SORUMLULUĞU VE ŞARTLARI 151
II. YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN SORUMLULUĞUNUN NİTELİĞİ 151
A. Yönetim kurulu üyelerinin alacaklılara ve hissedarlara karşı
sorumluluklarının niteliği 154
III. YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN HUKUKİ SORUMLULUĞUNUN ŞARTLARI 155
A. Hukuka aykırılık 155
B. Zarar ve varlığı 156
C. Kusur 159
1. Kusurun ispat yükü 160
D. İlliyet bağı 162
IV. HALKA AÇIK ANONİM ORTAKLIK YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN HUKUKİ SORUMLULUĞA HÂKİM OLAN İLKELER 164
A. Müteselsil sorumluluk ilkesi uygulama şekli ve türleri 164
B. Kişisel sorumluluk ilkesi 167
C. Yönetim kurulu üyelerinin işlemlerinin şirkete izafesi ilkesi 168
V. HALKA AÇIK ANONİM ORTAKLIĞIN HALKA ARZ GÖREVİNDEN DOĞAN SORUMLULUĞU 170
A. İzahnameden doğan hukuki sorumluluk 170
1. Sorumlu olan kişiler 171
2. Yönetim kurulu ve üyelerinin sorumluluğu 173
3. Bağımsız denetim kuruluşların sorumluluğu 176
4. Zamanaşımı 177
B. Kamuyu aydınlatma belgelerinden doğan hukuki sorumluluk 177
1. Sorumlu olan kişiler 178
2. Yönetim kurulu ve üyelerinin sorumluluğu 180
3. Zamanaşımı 182

C. Finansal rapor ve belgelerden doğan hukuki sorumluluk 182
1. Sorumlu olan kişiler 183
2. Yönetim kurulu ve üyelerin sorumluluğu 183
3. Denetim komitesinin sorumluluğu 185
4. Zamanaşımı 186
VI. HALKA AÇIK ANONİM ORTAKLIĞIN ŞİRKETİN KOTASYONUNDAN DOĞAN SORUMLULUĞU 186
A. Borsa kotuna dâhil olmasından kaynaklanan sorumluluğu 186
1. Sorumlu Olan Kişiler 188
2. Yönetim kurulu ve üyelerinin sorumluluğu 189
B. Halka açık anonim şirketin borsa kotundan çıkmasından kaynaklanan sorumluluğu 190
1. Halka açık anonim şirketin yönetim kurulunun isteği üzeri borsa
kotundan çıkmasından kaynaklanan sorumluluğu 190
2. Yönetim kurulu ve üyelerinin sorumluluğu 190
VII. HALKA AÇIK ANONİM ORTAKLIĞIN SERMAYE ARTIRIMINDAN DOĞAN SORUMLULUĞU 192
A. Sermaye artırımından doğan sorumlulukları 192
1. Sorumlu olan kişiler 193
2. Yönetim kurulu ve üyelerin sorumluluğu 193
VIII. HALKA AÇIK ANONİM ORTAKLIĞIN ŞARTA BAĞLI SERMAYE
ARTIRIMINDAN DOĞAN SORUMLULUĞU 195
A. Sorumlu olan kişiler 195
B. Yönetim kurulu ve üyelerin sorumluluğu 196
IX. HALKA AÇIK ANONİM ORTAKLIK YÖNETİM KURULU ÜYELERİNİN HUKUKİ SORUMLULUĞUNU SONA ERDİREN NEDENLER 197
A. Sulh 197
B. Zamanaşımı 199
1. Zamanaşımı sürelerinin başlangıcı 199
C. İbra 200
1. İbranın hukuki niteliği 201
2. İbranın uygulanması 202
3. İbranın kapsamı 206
4. İbra çeşitleri 207
5. İbra davası 208

BEŞİNCİ BÖLÜM
YÖNETİM KURULU VE ÜYELERİNE KARŞI AÇILACAK SORUMLULUK DAVALARI
I. YÖNETİM KURULU ÜYELERİNE KARŞI AÇILACAK SORUMLULUK DAVASI ÖNCESİNDE ARABULUCULUK ŞARTI VE YERİNE GETİRİLMESİ 211
A. Ticari davalarda arabuluculuk 212
B. Ticari davalar da arabulucunun sorumluluğu 215
II. YÖNETİM KURULU VE ÜYELERİNE KARŞI AÇILACAK SORUMLULUK DAVASI 216
A. Sorumluluk davalarında zamanaşımı 219
B. Yönetim kurulunun halka arzdan dolayı oluşabilecek zararlarda açılacak sorumluluk davası 219
C. Yönetim kurulunun kotasyon işleminden dolayı oluşabilecek zararlardan
dolayı açılacak sorumluluk davası 222
D. Yönetim kurulunun sermaye artırımından ötürü oluşabilecek
zararlardan dolayı açılacak sorumluluk davası 224
SONUÇ. 227
KAYNAKLAR 233
EKLER (YARGITAY KARARLARI) 249