Medeni Hukuka Giriş Bölüm I
Prof. Dr. Haluk Nami NOMER
ÖNSÖZiii
İÇİNDEKİLER v
KISALTMALAR ix
KAYNAKÇA xi
§ 1 Hukuk Kavramı, Hukukun Alt Ayrımları ve Hukuk Sistemleri1
I Hukuk Kavramı 1
II Hukukun Alt Ayrımları 1
A Yazılı Hukuk – Yazılı Olmayan Hukuk 1
B Özel Hukuk – Kamu Hukuku2
C Tarihi Hukuk – Yürürlükteki Hukuk – Olması Gereken Hukuk2
D Pozitif Hukuk – Tabii Hukuk2
III Hukuk Sistemleri 3
1Roma-Cermen Hukuk Sistemi (Kara/Kıta Avrupası Hukuk
Sistemi) 3
a Alman Hukuk Sistemi 4
b Fransız Hukuk Sistemi 6
c Roma-Cermen Hukuk Sisteminin Genel Özellikleri7
2 Anglo- Sakson Hukuk Sistemi (Common Law)7
3 İslam Hukuku Sistemi8
4 Sosyalist Hukuk Sistemi 9
§ 2 Özel Hukukun Kaynakları 10
I Kaynak Türleri 10
A Yaratıcı Kaynak 10
B Yürürlük Kaynağı veya Şekli Kaynak 11
C Bilgi Kaynağı 11
II Yürürlük Kaynağı 11
A Genel Olarak 11
B Kanun 14
1 Genel Olarak 14
2 Özel Hukukun Temel Kanunları 15
3 Kanuna Dayanan Diğer Yazılı Hukuk Kaynakları 18
4 Yazılı Hukuk Kaynakları Arasındaki Hiyerarşi 20
C Örf ve Âdet Hukuku 20
1 Örf ve Âdet Hukukunun Doğumu İçin Gerekli Şartlar 20
2 Örf ve Âdet Hukukunun Rolü 22
§ 3 Kanunların Uygulanması 23
I Kanunların Sözü ve Özü İtibarıyla Uygulanması 23
A Genel Olarak 23
B Kanun Hükümlerinin Yorumlanması 24
1 Yorum Kavramı ve Türleri 24
2 Yorum Metotları 25
a Lafzi Yorum (Söze Göre Yorum) 26
b Mantıksal - Sistematik Yorum 26
c Karşılaştırmalı (Mukayeseli) Yorum 26
d Amaca Göre Yorum (Teleolojik Yorum, Gai Tefsir) 27
aa Amaca Göre (Teleolojik) Yorum Metotları 27
aaa Sübjektif Tarihi Yorum 27
bbb Objektif Tarihi Yorum 27
cccObjektif Güncel Yorum (Zamana Göre Objektif Yorum) 28
bb Amaca Göre (Teleolojik) Yorumun Çeşitleri 29
aaa Amaca Göre (Teleolojik) Genişletici Yorum 29
bbb Amaca Göre (Teleolojik) Daraltıcı Yorum 30
3 Yorumda Dikkate Alınacak Unsurlar 32
a Genel Olarak 32
b Kıyas ve Evleviyet (Öncelik) 34
aa Kıyas 34
bb Evleviyet (Öncelik) 34
c Hükmün Düz ve Zıt Anlamı 35
dMantıksal – Sistematik Yorum, Tarihi Yorum, Karşılaştırmalı
Yorum 35
II Kanun Hükümlerinin Atıf Yoluyla Uygulanması 36
III Hâkimin Takdir Yetkisi 38
IV Kanunların Zaman İtibarıyla Uygulanması 39
A Çağlararası Hukuk 39
B Kanunların Çatışması 42
1 İç Hukukta 42
2 Milletlerarası Özel Hukukta 45
V Kanun Hükümlerinin Nitelikleri İtibarıyla Uygulanması 45
A Genel Olarak 45
B Emredici Hükümler – Emredici Olmayan Hükümler 46
1 Emredici Hükümler 46
2 Emredici Olmayan Hükümler 47
VIKanunların Uygulanmasında Bilimsel Görüşlerin ve Yargı Kararlarının
Rolü 48
A Genel Olarak 48
B Bilimsel Görüşler (Öğreti, Doktrin) 49
C Yargı Kararları 50
§ 4 Kanun Boşluğu ve Hâkimin Hukuk Yaratması 50
I Boşluk Kavramı 50
A Hüküm İçi Boşluk 50
B Kanun Boşluğu 51
II Kanun Boşluğunun Türleri 52
A Bilinçli Boşluk- Bilinçli Olmayan Boşluk 52
B Açık Boşluk- Örtülü Boşluk 53
III Boşlukların Doldurulması 55
A Açık Boşlukların Doldurulması 56
B Örtülü Boşlukların Doldurulması 59
IVHâkimin Hukuk Yaratırken İzleyeceği Yöntem, Yararlanacağı İmkânlar
ve Hâkimin Hukuk Yaratmasının Sınırları 64
A Hâkimin Hukuk Yaratırken İzleyeceği Yöntem 64
B Hâkimin Hukuk Yaratırken Yararlanacağı İmkânlar 65
C Hâkimin Hukuk Yaratmasının Sınırları 66
§ 5 Hak Kavramı ve Türleri 68
I Hak Kavramı 68
II Türleri 72
A Genel Olarak 72
B Özel Hukuk Hakları 72
C Kamu Hukuku Hakları 72
III Özel Hukuk Haklarının Türleri 73
A Ekonomik Değerinin Ölçülebilirliği Açısından 73
1 Ekonomik Değeri Ölçülebilen Haklar (Malvarlığı Hakları) 73
a Ayni Haklar 73
aa Genel Olarak 73
bb Türleri 75
aaa Mülkiyet Hakkı (TMK 683 vd) 75
bbb Sınırlı Ayni Haklar 78
(a) İrtifak Hakları 79
iYararlanma Yetkisinin Kapsamı Bakımından İrtifakHakları 80
(i) İntifa Hakkı 80
(ii) Oturma (Sükna) Hakkı 81
(iii) Üst (İnşaat) Hakkı 81
(iv) Kaynak Hakkı 81
(v) Diğer İrtifak Hakları 82
ii Yararlanma Şekli Bakımından İrtifak Hakları 83
iiiHak Sahibinin Belirlenmesi Bakımından İrtifak
Hakları 84
(b) Taşınmaz Yükü 85
(c) Rehin Hakkı 86
b Alacak Hakları 89
c Maddi Değeri Olan Yenilik Doğuran Haklar 89
d Mali Yönleriyle Fikri Haklar 90
2 Ekonomik Değeri Ölçülemeyen Haklar (Kişi Varlığı Hakları) 91
B Etki Alanı Açısından 91
1 Mutlak Haklar 92
2 Nispi Haklar 92
3 Mutlak Haklar ile Nispi Hakların Pratik Farkları 93
4 Nispi Hakların Etki Alanlarının Genişletilmesi 95
C Edinme Zamanı Açısından 96
D Devredebilme Açısından 97