İdarenin Sorumluluğu Ve Tazminat Davaları
"İDARENİN SORUMLULUĞU VE TAZMİNAT DAVALARI
Hasan ODABAŞI
- İdarenin Sorumluluğunun Fransız Ve Türk Hukuku Çerçevesinde Teori Ve Temel Yargı Kararlarının Açıklanması
- İdarenin Memura Rücu
- Sivil Ve Askeri İdare İle Kamu Kuruluşlarına Karşı Açılan Tazminat Davalarıyla İlgili Kararlar
- Tazminat Davalarında Adli-İdari-Askeri Yargı Yolu Uyuşmazlıkları İle İlgili Kararlar
- İdare Ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ´Ne Başvuru Usulü Ve Dilekçe Örnekleri
- Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Ve Mahkemesinin Hukukumuzdaki Yeri Ve Mahkemeye Başvuru Usulü (Örnek Dilekçe) Ve Örnek Kararlar
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM
İDARENİN HUKUKİ SORUMLULUĞU
TEORİSİ VE UYGULAMASI Birinci Kısım
İDARENİN SORUMLULUĞU
I. SORUMLULUK KAVRAMI VE İDARE HUKUKUNDAKİ ANLAMI 33
A. Sorumluluk Kavramı 33
1. Genel Olarak Sorumluluk Kavramı ve Sorumluluk Türleri 33
2. Sorumluluk ve Sigorta 37
B. İdarenin Sorumluluğu Kavramı 39
1. Kamu Kudretinin Sorumluluğu İlkesi 41
2. Kamu Kudretinin Sorumluluğu İlkesinin Fransız Hukukunda Doğuşu ve Yaygınlaşması 42
a. Sorumsuzluk İlkesinden Vazgeçmenin Zorluğu 42
b. İdarenin Sınırlı Sorumluğunun Kabulü ve Bu Sorumluluğunun Uygulanma Alanının Genişlemesi 47
3. İdarenin Hukuki Sorumluluğunun Hukuk Sistemimizdeki Gelişimi 53
II. İDARENİN HİZMET KUSURU DOLAYISIYLA SORUMLULUĞU 59
A. Genel Olarak 59
B. Kişisel Kusur ve Hizmet Kusuru Kavramları 63
1. Hizmet Kusuru 68
2. Kişisel Kusur 84
3. İdare İle Zarara Uğrayan Arasındaki İlişki 86
a. Birleştirme Teorisi (Théorie du cumul) 86
b. Kusurların İçtimaı (cumul de fautes): Hizmet Kusuru İle Kişisel Kusurun Bir Arada Bulunması 86
c. Sorumlulukların İçtimaı (cumul de responsabilités): Hizmet Kusuru İle Kişisel Kusurun İç İçe Girmesi 88
4. İdare İle Ajanları Arasındaki İlişki 92
5. Kusurlu Memurların Mali (Akçalı) Sorumluluğu (İdarenin Kusurlu Memura Rücu Etmesi) 94
C. Hizmet Kusuru Uygulamasında Basit ve Ağır Kusur (Faute simple et faute lourde) Kavramları ve Uygulama Alanı 119
1. Kolluk (Police) 122
2. Vergiler (Les impôts) 129
3. Denetim (Le contrôle) 129
III. İDARENİN KUSURSUZ SORUMLULUĞUNUN HUKUKİ REJİMİ 130
A. Kusursuz Sorumluluk İlkesinin Uygulama Alanı 145
1. Bayındırlık Hizmetlerinin Sebep Olduğu Zararlar 154
2. Kamu Görevlileri ve Kamu Hizmetlerinin Görülmesine Rastlantısal ya da Gönüllü Olarak Katılanlar (Agents publics et collabarateurs occasionnelles de l’administration) 164
3. Tehlikeli Şeyler ve Metotlar (Choses et méthodes dangeureuses) 169
4. Takdir Yetkisi Sonucu Alınmış Hukuka Uygun İşlemler 175
B. Kusursuz Sorumluluk İlkesinin Uygulanmasında Zarar Kavramı 177
İkinci Kısım
İDARENİN SORUMLULUĞUNUN ŞARTLARI
I. ZARAR 181
II. ZARARIN NİTELİĞİ (La nature du préjudice) 188
A. Ekonomik Nitelikli Zararlar (Maddi Zararlar) (le préjudice économique) 188
B. Manevi Zarar (Le préjudice moral) 191
C. Zarar Verici Yaşam Sorunu (le problème dit de la vie préjudiciable)
(wrongfull live) 195
III. ZARARIN TAZMİNİ 196
A. Tazminin Şekli 196
B. Tazminatın Ödenmesi Yöntemi (Les méthodes d’évaluation) 197
C. Zararın Değerlendirilmesi, Hesaplamada Zararın Başlangıç Tarihi 198
1. Mallara İlişkin Zararlarda (les dommages aux biens) 199
2. Kişilerin Uğramış Olduğu Zararlar (les dommages aux victimes) 201
D. Tazminat Miktarının Hesaplanması 203
E. Tazminat Hakkının İntikali 205
IV. ZARARIN İSNAD EDİLEBİLİRLİLİĞİ: ZARARLA İDARİ İŞLEM VEYA EYLEM ARASINDA NEDENSELLİK BAĞININ (İLLİYET RABITASININ) KURULMASI (L’imputabilité) 205
A. Zararın Belirli Bir Kamu Tüzel Kişisinin Etkinliğine Bağlanması Gerekliliği 205
B. Sorumlu Kamu Tüzel Kişisinin Belirlenmesi 206
V. İDARENİN SORUMLULUĞUNU ORTADAN KALDIRAN HALLER / SEBEPLER (les faits exonérant l’administration de sa responsabilité / les causes d’exoneration) 208
A. Mücbir Sebep (la force majeure / casus majores) ve Beklenmeyen Durum (le cas forfuit) 208
B. Zarara Uğrayan Kişinin Kusuru (la faute de la victime) 212
C. Üçüncü Kişinin Davranışı (le fait d’un tiers) 213
Üçüncü Kısım
TAM YARGI DAVASI AÇILMASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR VE DAVA DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ
I. İDARENİN SORUMLULUĞU SEBEBİYLE AÇILACAK TAM YARGI DAVALARINA İLİŞKİN PRATİK NOTLAR 215
II. TAM YARGI DAVALARINDA DAVA AÇMA SÜRESİ 217
A. İdari İşlemlere Yönelik Tam Yargı Davalarında 217
1. İdari İşlemlere İlişkin Doğrudan Tam Yargı Davası Açılması 223
2. İdari İşlemlerin Uygulanmasından Kaynaklanan Zararlar İçin Tam Yargı Davası Açılması 225
3. İdari İşlemlere Karşı İptal ve Tam Yargı Davalarının Birlikte Açılması 226
4. İdari İşlemlere Karşı İptal Davasının Sonuçlanması Sonrasında Tam Yargı Davası Açılması 227
B. İdari Eylemlere Yönelik Tam Yargı Davalarında 236
1. Tam Yargı Davası Açılmadan Ön Karar Alınması Zorunluluğu 236
2. Tam Yargı Davası Açılması Anlamında Ön Karar Aranmayan Durumlar 247
III. TAM YARGI DAVALARI İÇİN DİLEKÇE ÖRNEĞİ 248
İKİNCİ BÖLÜM
GENEL İDARİ YARGIDA TAZMİNAT DAVALARI
(DANIŞTAY KARARLARI) Birinci Kısım
HUKUKİ SORUMLULUĞUN NEDENLERİ VE
TAZMİNAT İLKELERİYLE İLGİLİ KARARLAR
I. SORUMLULUK NEDENLERİYLE İLGİLİ KARARLAR 251
A. Hizmet Kusurunu Tanımlayan Kararlar 251
B. Kusursuz (Objektif) Sorumluluğu Tanımlayan Kararlar 257
C. Sorumlulukta Hizmet Kusurunun Önceliği 262
II. TAZMİNATIN BELİRLENMESİ VE SORUMLULUĞUN KOŞULLARI İLE İLGİLİ KARARLAR 263
A. Maddi Zarar ve Tazminatın Belirlenmesi 263
1. Maddi Zararın Kapsamı ve Niteliği ile İlgili Kararlar 263
2. Maddi Zararın Türleri ve Belirlenmesi Yöntemi ile İlgili Kararlar 266
a. İdare ve Zarar Görenin Kusurunun Sorumluluğa Etkisi 266
b. Eşyaya (Mala) Verilen Zarar ile İlgili Kararlar 269
c. Beden Bütünlüğünün İhlâli Dolayısıyla Zarar (Çalışma Gücünün Geçici veya Sürekli Yitirilmesi, Efor Kaybı, Tedavi Gideri vb.) 273
d. Destekten Yoksunluk Zararı ve Tazminatı 282
aa. Destekten Yoksun Kalanlar (Davacı Sıfatı Bulunanlar) 282
bb. Desteğin Gelir Durumunun Belirlenmesi Yöntemi 288
cc. Destek Olma ve Destek Alma Sürelerine Etkileyen Faktörler 291
aaa. Yaşam Süresi ve Çalışma Yaşı 291
bbb. Evlenme Olasılığı 294
ccc. Eğitim Süresi 295
dd. Destekten Yoksunluk Zararından İndirim Nedenleri 295
aaa. Elde Edilen Yararların İndirilmesi 295
aaaa. SSK Ödemeleri 295
bbbb. Bağ-Kur Ödemeleri 298
cccc. Emekli Sandığınca Yapılan Ödemeler 299
dddd. Nakdi Tazminat Kanunu (2330) Gereği Yapılan Ödemeler 303
eeee. Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Yardımları 306
ffff. Afet Fonu Ödemeleri (7269 S.Kn.) 308
gggg. Sigorta Ödemeleri 309
bbb. Ölenin Kusuruna Dayalı İndirim 309
B. Manevi Zararın Kapsamı, Niteliği ve Koşulları İle ilgili Kararlar 310
C. İlliyet Bağının Varlığı 316
D. İspat Yükü 317
III. SORUMLULUĞU ORTADAN KALDIRAN NEDENLER İLE İLGİLİ KARARLAR 320
A. Davacı veya Ölenin Kusuru 320
B. Üçüncü Kişinin Kusuru 324
C. İlliyet (Nedensellik) Bağının Yokluğu 326
IV. TAZMİNAT DAVALARINDA YASAL KOŞULLARI İLE İLGİLİ KARARLAR 331
A.İdari Eylemlerde İdareye Başvuru (Ön Karar) Şartı ve Süresi 331
B. Dava Açma Süresi 336
C. Temyiz Süresi 341
D. Karar Düzeltme Süresi 344
E. Islah ve Ek Dava 345
F. Harç ve Giderler 349
G. Aynı Konuda Adli Yargı Mahkemesinde Tazminata Hükmedilmiş Olması 350
H. Adli Yardım 351
I. Ceza Mahkemesi Kararının Beklenmesi 353
V. TAZMİNAT FAİZİ 355
A. Maddi Tazminatta Faiz 355
B. Manevi Tazminatta Faiz 361
İkinci Kısım
MUHTELİF NEDENLERE DAYALI İDARİ İŞLEM VE
EYLEMLERDEN DOĞAN TAZMİNAT DAVALARI
I. İDARİ İŞLEMLERDEN DOĞAN ZARARLAR İLE İLGİLİ KARARLAR 365
A. Kültürel Faaliyetlere İzin Vermeme İşlemleri 365
1. Tiyatroya İzin Verilmemesi 365
2. Santraç Turnuvasına İzin Verilmemesi 368
3. Basılı Eserlerin Yayını ve Dağıtımının Önlenmesi 369
4. Konsere İzin Verilmemesi 370
B. Gümrük İşlemlerinden Doğan Zararlar 371
C. Bankacılık Alanındaki İşlemlerinden Doğan Zararlar 387
D. Sermaye Piyasası Alanındaki İşlemlerden Doğan Zararlar 394
E. İmar –Kadastro ve Tapu İşlemlerinden Doğan Zararlar 399
F. Yasa Gereği veya Mahkeme Kararı ile El Konulan Eşyalardan Doğan Zararlar 415
G. İşyeri Açılması ve Çalışma İzniyle İlgili İşlemlerden Doğan Zararlar 420
H. Yargısal İşlem ve Kararlardan Doğan Zararlar 427
I. Diğer Muhtelif Haksız İşlemlerden Doğan Zararlar 436
1. Kişisel Bilgilerin Basına Sızdırılması 436
2. Tasarrufu Teşvik Kesintilerinin Yatırılmaması 439
3. Kendisini Görev Sırasında Yaralayan Kişinin Ceza Dosyasının Kaybolup İnfaz Edilmemesi 440
4. Kablolu Televizyon Aboneliği Başvurusunun Gereği Yapılmadığı İçin Tazminat İsteği 440
5. İmtiyaz Sözleşmesi İptal Edilen Şirketin Borsada İşlem Görmesine İzin Verilmemesinden Doğan Zarar 441
6. Hazinenin Mal Tasfiyesi İşleminin İptali ve Tazmini İstemi 442
7. Ceza Soruşturması ve Kişiliğe Saldırı Eylemleri Nedeniyle Tazminat İstemi 443
8. Kamulaştırma Bedelinin Geç Ödenmesi 444
9. Mesaiye Uyulmasına İlişkin Uyarı Yazısı İle Hakaret Edildiği İddiası 445
10. Hakkında Kaçakçılık İhbarında Bulunulması 445
11. Emeklilik Teşvik Ödencesinin Geç Ödenmesi 446
12. Spor Müsabakasının Canlı Yayınlanması 446
13. İhracat Nedeniyle Kazanılan Hakedişlerin SSK Prim Borçlarına Mahsub Edilmesinden Doğan Zarar 447
14. Resen Emekliye Sevk İşleminden Doğan Zarar 448
15. Tütün Eksperlerinin Zamanında Görevlendirilmemesinden Doğan Zarar 449
16. Gerçek Dışı Soruşturma Raporu Düzenlenip Basına Sızdırılması 450
17. Ceza Davasında Beraat Etmesi Üzerine Açılan Tazminat Davası 452
18. Afet Konutuna Kabul Edilmeme İşlemi 452
19. Sözleşmeli Pesonelin Emekliye Ayrılmasında İş Sonu Tazminatı Ödenmesi 453
20. Yurt Dışına Çıkışın Haksız Yere Engellenmesi 455
21. Şikayetçi Olduğu Memurlar Hakkında Verilen Kovuşturmama İşleminin İptali ve Tazminat İstemi 456
22. Kınama Cezası Nedeniyle Manevi Tazminat 456
23. İyileşmediği İçin Emekliye Sevk İşlemi 458
24. Şirketin Birlik Üyeliğinden Çıkartılması 459
25. İdarenin Mahkemeye Yanlış Bilgi Vermesi 460
26. İdarenin Yasaya Aykırı Fiş Kayıtları Nedeniyle Tazminat İstemi 463
27. Tabi Afetlerden Doğan Zararlar ve 2090 Sayılı Yasa Uygulaması 466
28. Çöp Ev İddiasıyla Konuta Girilmesi Nedeniyle Zarar İddiası 469
II. İDARİ EYLEMLERDEN DOĞAN ZARARLAR İLE İLGİLİ KARARLAR 471
A. Kamu Görevlisinin Kasıt veya Kusurundan Doğan Zararlar 471
1. Görevlinin Kasıtlı Eyleminden Doğan Zararlar 471
a. İşkence ve Kötü Muamele Niteliğindeki Eylemlerden Doğan Zararlar 471
b. Yargı Kararının Yerine Getirilmemesinden Doğan Zararlar 478
c. Güvenlik Görevlilerinin Kasıtlı Eylemleriyle Ölüm Olayları 486
d. Aynı İşyerinde Çalışan İşçi Tarafından Öldürülme 492
e. Geçici Köy Korucusunun Kasten Öldürme Eylemi 493
f. Görevlinin Hakareti Nedeniyle Manevi Tazminat İstemi 495
2. Görev Sırasında Görevlinin Taksirli Eylemlerinden Doğan Zararlar 495
a. Jandarma Erinin Açtığı Ateş İle Ölüm 495
b. Güvenlik Güçlerine Ait Araçtaki Silahın Patlaması Sonucu Yaralanma 495
c. Polis Memurlarının Ateşiyle Yaralanma 496
d. Güvenlik Güçleriyle Çıkan Çatışmada İşyerinde Oluşan Maddi Zarar 496
e. Jandarma Operasyonunda Hayvanların Ölümü 497
f. Belediyeye Ait İşyerlerinda Kaza Sonucu ölüm 498
g. Vergi Görevlisine Açılan Ateş Sonucu Ölüm 498
ğ. Operasyonda Terörist Zannıyla Öldürülme 499
h. Karakola Götürülürken Kaçtığı İçin Açılan Ateşle Ölüm 500
ı. Askeri Yasak Sahada Nöbetçi Erin Ateşi ile Ölüm 500
i. Kaçan Hırsızın, Bekçinin Ateşiyle Ölümü 501
j. Nöbetçi Erin Kusuruyla Ölüm 502
k. Askeri Aracın Çarpması Sonucu Yaralanma 503
l. Cezaevindeki Hükümlünün Bir Ziyaretçi Tarafından Öldürülmesi 504
m. Karakol Komutanının Hata İle Derede Bıraktığı Bombanın Patlaması İle Ölüm 505
o. Okul Bahçesinde Park Halindeki Otomobilin Okul Duvarının Boyanması Sırasında Zarar Görmesi 506
ö. İdarenin Sondaj Çalışmasına Katılan Köylünün Taksirle Ölümüne Neden Olunması 506
B. Kamu Hizmetinin Kuruluşu veya Sürdürülmesinden Doğan Hizmet Kusuruna Dayalı Zararlar 509
1. Karayolu Yapım ve İşletiminden Doğan Zararlar 509
2. Demiryolu (Tren) İşletilmesinden Doğan Zararlar 521
3. Su Kanalı, Baraj, Gölet vb. Tesis Yapım ve İşletilmesinden ya da Su Taşkınlarından Doğan Zararlar 529
4. Elektrik İletim Hattının Tesisi ve İşletilmesinden Doğan Zararlar 548
5. Sağlık ve Tedavi Hizmetlerinden Doğan Zararlar 553
6. Tarım Hizmeti ve Hayvan Sağlığı Hizmetlerinden Doğan Zararlar 571
7. Askeri Faaliyetlerden Doğan Zararlar 575
8. Doğal Afetlere İlişkin Hizmet Kusurundan Doğan Zararlar 586
9. Adalet Hizmetlerinin Yürütülmesinden Doğan Zararlar 592
10. Güvenlik Hizmetlerinden Doğan Zararlar 616
11. Eğitim Hizmetlerinden Doğan Zararlar 632
12. Hizmet Kusuru Teşkil Eden Muhtelif Olaylardan Doğan Zararlar 637
a. Üniversitenin Yaptırdığı İnşaatın Telekom Yeraltı Kablolarına Zarar Vermesi 637
b. Zirai Kredi İle Alınan İneklerin Aşılanmasına Rağmen Şap Hastalığına Yakalanmaları 638
c. Tütünlerin Gerektiği Gibi Muhafaza Edilememesi 640
d. Taş Kırma Şantiyesinin Tozunun Meyve Ağaçlarına Zarar Vermesi 641
e. Antik Alanda Mezar Taşının Düşmesi Sonucu Yaralanma 641
f. İdarenin Bozuk Gıda Satması 641
g. İnşaat Nedeniyle Su Kanalının İptalinden Dolayı Taşınmazın Zarara Uğraması 642
ğ. Taş Ocağı Tozunun Bitişikteki Ürünlere Zararı 643
h. Arı Kovanı ve Meraya Güvenlik Güçlerince Zarar Verilmesi 643
ı. Hastane Asansörünün Kayması Sonucu Yaralanma 643
i. Evin Güvenlik Güçlerince Yıkılması 644
j. Denizde Yüzerken Tekne Çarpması 646
k. Tarladaki Ürünün İdari Görev Sırasında Yakılması 646
l. Tütün Mahsülünün Zamanında Alınmaması Nedeniyle Değerini Yitirmesi 647
m. Mahkeme Salonunda Öldürülme Nedeniyle Zarar 648
n. Yüksek Akım Sonucu Elektrikli Eşyaların Zarar Görmesi 649
o. Akıl Hastasının Adam Yaralaması 649
ö. Yurt Dışındaki Terör Olayında Aracın Zarar Görmesi 651
p. Hac Sırasında İzdiham Sonucu Ölüm 651
r. Görev Yerinde Sigara İçilmesinin Önlenmemesinden Doğan Zarar 652
s. Uçağın Pistte Kayıp Kaza Yapmasından Doğan Zararlar 652
ş. Depremde Kamu Binasının Yıkılması Nedeniyle Ölüm Olayı 653
C. Sosyal Risk Gereği Karşılanması Gereken Zararlar 657
1. Sorumluluk Nedeni Olarak Sosyal Risk Kavramı 657
2. 5233 Sayılı Kanunun Uygulanması İle İlgili Kararlar 659
3. Terör Eylemlerinden Doğan Zararlarla İlgili Kararlar 660
4. Toplumsal Olaylarla İlgili Kararlar 684
III. KAMU GÖREVLİLERİNİN GÖREV SIRASINDA UĞRADIKLARI ZARARLARIN TAZMİNİ İLE İLGİLİ KARARLAR 691
A. 2330 Sayılı Yasa Gereği Nakdi Tazminat İsteklerinin Reddine Yönelik İşlemlerin İptaline İlişkin Davalar 691
B. Görevde Uğranılan Zararlar Nedeniyle Doğrudan Tazminat İstekleri 698
1. Güvenlik Görevlilerinin Görevde Ölmeleri ve Yaralanmaları İle İlgili Kararlar 698
2. Demiryolu Görevlilerinin Görevde Ölümü veya Yaralanması 711
3. Orman Görevlilerinin Görevde Ölüm veya Yaralanmaları 714
4. Görev Sebebiyle Trafik Kazasında Ölüm 715
5. Görevde Sakatlanıp Emekli Edilme Nedeniyle Uğranılan Zararın Tazmini 728
6. Görevlinin Hac Sırasında Ölümü 729
7. Görev Sırasında Kaza İle Ölüm veya Yaralanmalar 730
8. Görev Sırasında Deprem Sonucu Ölüm 737
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİNİN
GÖREV ALANINA GİREN TAZMİNAT DAVALARI Birinci Kısım
ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİNİN GÖREV ALANI VE BAŞVURU USULÜ HAKKINDA GENEL AÇIKLAMALAR VE
DİLEKÇE ÖRNEKLERİ
I. ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİNİN GÖREV ALANI 739
II. ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİNDE AÇILABİLECEK DAVA TÜRLERİ 740
III. ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİNDE DAVA AÇMA KOŞULLARI 740
A. Dava Açma Süresi 740
B. Görevli Olmayan Yerlere Başvurma 740
C. İdareye Başvuru (Ön Karar) Koşulu 741
D. Husumet 742
IV. DAVANIN DURUŞMALI GÖRÜLMESİ 742
V. YÜRÜTMENİN DURDURULMASI 742
VI. KANUN YOLLARI 743
VII. HARÇ VE POSTA GİDERLERİ 743
A. Harç Giderleri (Harç Pulu Olarak) 743
B. Posta Giderleri (Posta Pulu Olarak) 744
VIII. DİLEKÇELERİN BİÇİMİ VE GÖNDERME USULÜ 744
IX. DİLEKÇE ÖRNEKLERİ 745
A. Tam Yargı Davası Dilekçe Örneği 745
B. İptal Davası Dilekçe Örneği 748
X. TAZMİNAT HESABINDA AYİM TARAFINDAN GÖZETİLEN İLKELER 750
A. Tazminat Hesabında Yarar Kabul Edilecek Hususlar 750
B. Tazminat Hesabında Zarar Kabul Edilecek Hususlar 751
C. Tazminat Davalarında Malul veya Dul ve Yetimlere Ödenip Yarar Kabul Edilmeyecek Hususlar 752
D. Tazminat Hesabında Gözönünde Bulundurulması Gereken Genel Esaslar 752
E. Subay ve Astsubaylar İçin Maddi Tazminat Hakediş Hesaplama Yöntemi 760
1. Zarar Hesabı 760
a. Her Rütbe Karşılığı Alacağı Hizmet Gelirleri (Maaşları) 760
b. Kadrosuzluktan Emekliye Ayrıldığı Tarihten 65 Yaşını Doldurduğu 30 Ağustosun Sonuna Kadar Geçen Dönem 761
c. 65 Yaşını Tamamladığı Yılın l Eylül Tarihinden Muhtemel Ömür Sonuna Kadar Olan Dönem 761
d. Dul Aylığı 762
e. Emekli İkramiyesi 762
f. Oyak İkramiyesi 762
g. Zorunlu Tasarruf 762
2. Yarar Hesabı 763
a. Aylıklar 763
b. Emekli İkramiyesi Ödenmiş Kısmı 763
c. Tütün İkramiyesi 763
d. Maluliyet Halinde Çalışıp Kazanabileceği Varsayılan Gelir 763
3. Denkleştirme 764
a. (2330 SK.) Nakdi Tazminatın Veya (2629 SK.) Uçuş, 764
b. Evlenme Şansı İndirimi 764
c. Kusur Oranı İndirimi 764
d. BK.43 Maddeye Dayandırılarak Yapılan İndirim 765
F. P.M.F. Yaşama Tablosuna Göre Muhtelif Yaşlarda Ortalama Ömür (Population Masculine et Feminine) 765
G. %5 Faiz Üzerinden Baliğ ve Peşin Değer Tablosu 766
İkinci Kısım
SORUMLULUK NEDENLERİ VE TAZMİNATIN
BELİRLENMESİNE İLİŞKİN AYİM KARARLARI
I. SORUMLULUK NEDENLERİNE İLİŞKİN KARARLAR 769
A. Hizmet Kusuruna Dayalı Davalar 769
B. Kusursuz (Objektif) Sorumluluğa İlişkin Kararlar 773
C. Kişisel Kusur Nedeniyle Görevliye Karşı Açılan Davalar 779
D. İdarenin Görevliye Karşı Rücu Davası 780
II. SORUMLULUK VE TAZMİNATIN ŞARTLARI İLE İLGİLİ KARARLAR 781
A. İdareye Yüklenebilir Bir Eylem veya İşlem Olması 781
B. Zararın Bulunması Koşulu 785
C. İdari Eylem/İşlem ile Zarar Arasında İlliyet Bağının Bulunması 788
D. İlliyet Bağını Kesen Nedenlerin Varlığı 793
1. Zarar Görenin Kusuru 793
2. Üçüncü Kişinin Kusuru 798
3. Mücbir Sebep ve Umulmayan Haller 800
E. Zamanaşımı / Ön Karar (İdareye Başvuru) Koşulu 802
III. TAZMİNAT İLKELERİNE İLİŞKİN KARARLAR 811
A. Zarardan Faydaların İndirilmesi 811
B. Zarar Görenin Müterafik (Ortak) Kusuru 817
C. Zararı İspat Yükü 819
D. Faiz 821
E. Gelişen Zararın Tazmini 823
F. Ek Dava Açılabilmesi 823
G. Maddi Tazminat İlkelerine İlişkin Genel Kararlar 823
IV. MADDİ TAZMİNATIN KAPSAMI VE BELİRLENMESİ İLE İLGİLİ KARARLAR 830
A. Mala Karşı Zararlar Nedeniyle Maddi Tazminat 830
B. Vücut Bütünlüğünün İhlâli Nedeniyle Maddi Tazminat 834
1. Tedavi Giderleri 834
2. Çalışma Gücünün Kaybı 840
3. Efor Kaybı 841
4. Ekonomik Geleceğin Sarsılması 847
C. Ölüm Nedeniyle Destekten Yoksun Kalma Tazminatı 849
D. Masraflar 858
V. MANEVİ TAZMİNATIN KAPSAMI VE BELİRLENMESİNE İLİŞKİN KARARLAR 858
Üçüncü Kısım
ASKERİ YÜKSEK İDARE MAHKEMESİNDE GÖRÜLEN
MUHTELİF İDARİ EYLEM VE İŞLEMLERDEN DOĞAN
DAVA TÜRLERİ İLE İLGİLİ KARARLAR
I. İDARİ EYLEMLERDEN DOĞAN DAVALARLA İLGİLİ KARARLAR 871
A. Zarara Yol Açan Görevlinin Kasıtlı Eyleminden Doğan Davalar 871
B. Zarara Yol Açan Görevlinin Taksirli Eylemlerinden Doğan Davalar 878
C. Zarar Görenin veya Ölenin Kusurundan Doğan Zararlar 886
1. İntihar Nedeniyle Sorumluluk 886
2. Kusur Sayılan Diğer Olaylar 894
D. Askeri Hizmetin Bünyesinden Doğan Zararlar 897
1. Askeri Aracın Çekilmesinde Erin Elinin Yaralanması 897
2. Araç Lastiğinin Patlaması İle Erin Gözünden Yaralanması 900
3. Birliğe Kömür Taşırken Trafik Kazasında Yaralanma 901
4. Görev Sırasında Helikopter Kazasında Yaralanma 904
E. Terör Olayları ve Operasyon Görevinden Doğan Zararlar 907
F. Tazmin Borcu Doğuran Askeri Faaliyetler 913
1. Eğitim Sırasında Oluşan Zararlar 913
2. Spor Müsabakaları Nedeniyle Oluşan Zararlar 919
3. Taşıt Araçlarının Yol Açtığı Zararlar 920
4. Askeri Hava Araçlarının Yol Açtığı Zararlar 929
5. Tıbbi Hizmetler Nedeniyle Doğan Zararlar 934
6. Askeri Görevlerin İfasından Doğan Zararlar 947
II. İDARİ İŞLEMLERDEN DOĞAN DAVALARA İLİŞKİN KARARLAR 961
A. Yargı Kararlarının Uygulanmamasından Doğan Zararlar 961
B. Diğer İdari İşlemler Nedeniyle Uğranılan Zararlar 966
1. İdari İşlemin İptali İstenmeden Doğrudan Açılan Davalar 966
2. İptal Davası ile Birlikte Açılan Davalar 976
3. İptal Kararı Üzerine Açılan Davalar 984
C. Yargı Denetimi Dışında Kalan İşlemler 989
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
ADLİ-İDARİ VE ASKERİ YARGI YOLU UYUŞMAZLIKLARI İLE İLGİLİ UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ KARARLARI
I. KAMU TAŞITLARININ YOL AÇTIĞI ZARARLAR 1005
A. Askeri Taşıtların Yol Açtığı Zararlar 1005
B. Diğer Kamu Taşıtlarının Yol Açtığı Zararlar 1026
II. DEMİRYOLU İŞLETİLMESİNDEN DOĞAN ZARARLAR 1046
III. KAMU GÖREVLİLERİNİN KASITLI VE TAKSİRLİ EYLEMLERİNDEN DOĞAN ZARARLAR 1066
IV. KAMU HİZMETİNİN YÜRÜTÜLMESİ NEDENİYLE VERİLEN ZARARLAR 1086
V. TERÖR VE TOPLUMSAL OLAYLARDA VERİLEN ZARARLAR 1144
VI. İDARİ İŞLEMLERDEN DOĞAN ZARARLAR 1146
A. Belediye İşlemlerinden Doğan Zararlar 1146
B. Tapu Sicilinin Tutulmasından Doğan Zararlar 1169
C. Çiftçi Mallarını Koruma Örgütü ve Sulama Birliği İşlemleri 1170
D. Askeri Eylem ve İşlemlerden Doğan Zararlar 1176
E. Bankaya El Konulması veya Banka Özelleştirilmesinden Doğan Zarar 1187
VII. RÜCU DAVALARINDA YARGI YOLU 1196
VIII. KAMU GÖREVLİLERİNE KARŞI AÇILAN DAVALAR 1212
IX. KAMU PERSONELİNİN ÖZLÜK HAKLARINA İLİŞKİN DAVALAR 1218
BEŞİNCİ BÖLÜM
AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNE BAŞVURU USULÜ VE AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARLARI
I. AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNİN YETKİ ALANI VE İÇ HUKUKUMUZDAKİ YERİ 1223
A. Mahkemenin Yetki Alanı 1223
B. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarının İç Hukukumuzdaki Yeri 1224
1. AİHS ve İç Hukukumuzdaki Yeri 1224
2. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin İç Hukuktaki Yeri ve Kararlarının Etkisi 1229
II. MAHKEMEYE BAŞVURU USULÜ 1231
A. İç Hukuk Yollarının Tüketilmesi ve Süre Şartı 1231
B. Mahkemenin Dili ve Başvuru Yöntemi 1231
III. BAŞVURU FORMU HAKKINDA AÇIKLAMA 1233
A. Giriş 1233
B. Başvuru Formu Nasıl Doldurulur 1234
C. Mahkeme İç Tüzüğünün İlgili Hükümleri 1235
D. Üye Ülkelerin Sözleşme ve Pkrotokolü İmza Tarihleri 1237
IV. MAHKEMEYE BAŞVURU FORMU (DİLEKÇE) HAZIRLANMASI 1238
V. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİNİN UYGULANMASI VE AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNİN ÖRNEK KARARLARI 1244
A. Yaşam Hakkı İle İlgili Kararlar (Sözleşme Madde 2) 1244
1. Sözleşmenin 2. Maddesi Hakkında Genel Açıklamalar 1244
a. Genel Olarak 1244
b. Güvenlik operasyonlarıyla ilgili olarak AİHM ilkeleri 1247
2. Sözleşmenin 2. Maddesiyle İlgili AİHM Kararları 1248
a. ABDULLAH YILMAZ/Türkiye Davası (Bşv.No: 21899/02) (2. Daire; Strazburg 17 Haziran 2008) 1248
b. BEKER/Türkiye Davası; (Başvuru No: 27866/03), 2. Daire Strazburg,
24 Mart 2009 1257
B. İşkence Yasağı ile İlgili Kararlar (Sözleşme Md. 3) 1265
1. Sözleşmenin 3. Maddesiyle İlgili Genel Açıklamalar 1265
a. 3. Maddenin Kapsamı ve Hukuki Niteliği 1265
aa. Genel Olarak 1265
bb. Hukuki Nitelik 1266
cc. Kapsam 1267
dd. İspat Yükü 1268
b. İşkence Kavramı 1270
c. İnsanlık Dışı Muamele 1273
d. Onur Kırıcı/Küçültücü Muamele 1276
e. İnsanlık Dışı Veya Onur Kırıcı Ceza 1277
f. Üçüncü Maddenin İhlaline Kaynak Oluşturan Uygulamalar 1278
aa. Gözaltı Uygulamaları 1278
aaa. Gözaltındaki Kişiye Yapılan Davranışlar 1278
bbb. Gözaltı Koşullarının Yarattığı İhlaller 1279
bb. Ceza ve Tutukevlerindeki Uygulamalar 1279
cc. Suçluların Geri Verilmesi veya Yabancıların Sınırdışı İşlemleri 1281
dd. Kayıp Olayları 1281
ee. Ayrımcılık Yapılması 1282
ff. Etkin Soruşturma Yapılmaması Nedeniyle Usuli İhlaller 1282
2. AİHS’nin 3. Maddesiyle İlgili AİHM Kararları 1283
a. ÇAĞLAYAN/Türkiye Davası; (Başvuru No. 30461/02) 3.Daire, Strazburg,
21 Ekim 2008 1283
b. ÇAMDERELİ/Türkiye kararı; (Başvuru No. 28433/02), 2.Daire, Strazburg,
17 Temmuz 2008 1289
C. Hürriyet ve Güvenlik Hakkı İle İlgili Uygulama ve Kararlar
(Sözleşme Md. 5) 1295
1. Sözleşmenin 5. Maddesinin Uygulanması 1295
a. Genel Olarak 5. Maddeyle İlgili AİHM İlkeleri 1295
b. AİHM Kararlarında Sözleşmenin İhlali Olarak Kabul Edilen kimi Olaylardan Örnekler 1299
2. Sözleşmenin 5. Maddesiyle İlgili AİHM Örnek Kararları 1301
a. ELĞAY/Türkiye Davası; (Başvuru No. 18992/03), 2.Daire, Strazburg
20 Ocak 2009 1301
b. GÜRCEĞİZ VE DİĞERLERİ/Türkiye Davası; (Başvuru No: 30245/02), Strazburg
20 Eylül 2007 1304
c. NAİF DEMİRCİ/Türkiye Davası; (Başvuru No:17367/02), 2.Daire, Strazburg
26 Mayıs 2009 1307
D. Adil Yargılanma Hakkı İle İlgili Uygulama ve Örnek Kararlar
(Sözlş. Md. 6) 1312
1. Genel Olarak Sözleşmenin 6. Maddesinin Uygulanması 1312
a. Altıncı Maddenin Kapsamı 1312
b. Adil Yargılanma Hakkıyla Sağlanan Güvenceler ve Uygulama 1314
aa. Yasal, bağımsız ve tarafsız mahkemede yargılanma hakkı 1314
bb. Aleni ve duruşmalı yargılanma hakkı 1315
cc. Davanın makul sürede görülmesi hakkı 1315
dd. Suçsuzluk/Masumiyet karinesi 1316
ee. Kendini suçlamama ve susma hakkı 1317
ff. Silahların eşitliği ve çelişmeli yargılama ilkesi 1318
gg. Delillerin duruşmada sunulması ve tartışılması ilkesi 1319
ğğ. Avukat ile Temsil Hakkı 1319
hh. Gerekçeli Karar Hakkı 1320
2. Adil Yargılanma Hakkıyla İlgili Örnek AİHM Kararları 1320
a. AMAÇ VE OKKAN/Türkiye DAVASI; (Başvuru No: 54179/00 ve 54176/00), Strazburg, 20 Kasım 2007 1320
b. AK/Türkiye Davası; (Başvuru No:27150/02), Strazburg, 31 Temmuz 2007 1323
c. BÜKER / Türkiye Davası Strazburg (29921/96) (24 Ekim 2000) 1326
d. ARAS/Türkiye Davası; (Başvuru No:1895/05), 2.Daire, Strazburg,
17 Şubat 2009 1331
e. ARICI VE DİĞERLERİ/Türkiye Davası; (Başvuru No: 35528/03), 2. Daire, Strazburg, 28 Nisan 2009 1333
E. Cezaların Kanuniliği İlkesi İle İlgili Karar (Sözleşme Md. 7) 1334
1. ECER ve ZEYREK / Türkiye Davası Strazburg (29295/95 ve 29363/95)
(27 Şubat 2001) 1335
2. BAŞKAYA VE OKÇUOĞLU/Türkiye Davası; (23536/94 ve 24408/94), Strazburg, 8 Temmuz 1999 1342
F. Özel Hayatın ve Aile Hayatın Korunması İle İlgili Karar (Sözleşme Md.8) 1345
SOPHIA GUDRUN HANSEN/Türkiye Davası; (36141/97), Strasbourg,
23 Eylül 2003 1345
G. Düşünce, Vicdan ve Din Özgürlüğü İle İlgili Karar (Sözleşme Md. 9) 1354
KALAÇ / Türkiye Davası Strazburg (61/1996/680/870) (1 Temmuz 1997) 1355
H. İfade Özgürlüğü İle İlgili Uygulama ve Örnek Kararlar
(Sözleşme Md. 10) 1360
1. Sözleşmenin 10. Maddesiyle İlgili Genel Açıklama 1360
2. 10. Maddeyle İlgili Örnek AİHM Kararları 1365
a. AYHAN ERDOĞAN/Türkiye Davası; (Başvuru No. 39656/03), 2. Daire, Strazburg, 13 Ocak 2009 1365
b. AKTAN/Türkiye Davası; (Başvuru No:20863/02), 2. Daire Strazburg,
23 Eylül 2008 1371
c. CEYLAN / Türkiye Davası Strazburg (23556/94) (8 Temmuz 1999) 1376
d. ŞENER / Türkiye Davası Strazburg (26680/95) (18 Temmuz 2000) 1384
I. Dernek Kurma ve Toplantı Özgürlüğü İle İlgili Kararlar (AİHS Md.11) 1395
1. ENERJİ YAPI-YOL SEN/Türkiye Davası; (Başvuru No:68959/01), 3. Daire, Strazburg, 21 Nisan 2009 1395
2. METİN TURAN/Türkiye Davası; (Başvuru No:20868/02), Strazburg,
14 Kasım 2006 1399
İ. Mülkiyet Hakkı İle İlgili Karar lar (1 No.lu Protokol Md. 1) 1404
1. ÇIRAK VD. /Türkiye Davası, (Başvuru No:33433/02), 4. Daire, Strazburg,
22 Temmuz 2008 1404
2. AKKUŞ / Türkiye Davası Strazburg (60/19967 679/869) (09 Temmuz 1997) 1407
İdarenin Sorumluluğuna İlişkin Genel Türkçe Kaynakça 1413
İnsan Hakları Hukukuna İlişkin Genel Türkçe Kaynakça 1425
"
