^{6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanununa Göre}Marka Vekilliği Sınavına Hazırlık

Doç. Dr. Hayrettin ÇAĞLAR

Doç. Dr. Burçak YILDIZ

Dr. Dilek İMİRLİOĞLU

- Marka Hukuku

- Coğrafi İşaret ve Geleneksel Ürün Adları

- Tasarım Hukuku

- Medeni Hukuk Başlangıç Hükümleri

- Kişiler Hukuku

- Vekâlet Sözleşmesi

- Tacir

- Ticaret Sicili

- Ticaret Unvanı ve İşletme Adı

- Haksız Rekabet

- İlgili ve Seçilmiş Mevzuat

- Örnek Sorular

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ . V
PATENT VE MARKA VEKİLLİĞİ SINAVINA İLİŞKİN GENEL BİLGİ. VII
KISALTMALAR CETVELİ IX
BİRİNCİ BÖLÜM
MARKA HUKUKU
§1. TÜRK MARKA HUKUKUNUN KAYNAKLARI.1
I. ULUSAL DÜZENLEMELER 1
II. TÜRKİYE’NİN MARKALARLA İLGİLİ OLARAK KATILDIĞI ULUSLARARASI
ANLAŞMALAR. 2
A. Markalarla Doğrudan İlgili Uluslararası Anlaşmalar. 2
1. Markaların Uluslararası Tescili Hakkında Madrid Anlaşması 2
2. Madrid Protokolü . 3
3. Markaların Tescili Amacıyla Mal ve Hizmetlerin Sınıflandırılmasına
İlişkin Nis Anlaşması . 3
4. Markaların Şekilli Elemanlarının Milletlerarası Sınıflandırılmasını
Tesis Eden Viyana Anlaşması 4
5. Marka Kanunu (Hukuku) Anlaşması . 4
6. Sahte Mahreç İşaretlerinin Men’i Hakkında Madrid Anlaşması . 4
B. Markalarla İlgili Diğer Uluslararası Anlaşmalar/ Sözleşmeler 5
1. Paris Sözleşmesi . 5
2. Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatını (WIPO) Kuran Sözleşme. 5
3. Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşması (TRIPS) 6
§2. MARKA İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR 9
I. MARKA KAVRAMI. 9
A. Tanımı 9
B. Unsurları 9
1. İşaret 9
2. Ayırt edicilik 9
3. Mal ve/veya Hizmet . 11
4. Sicilde Gösterilebilir Olma 11
II. MARKA OLARAK TESCİL OLUNABİLECEK İŞARETLER. 11
A. Kişi Adları. 12
B. Sözcükler . 12
XII İçindekiler
C. Harfler, Sayılar, Harf/Sayı Kombinasyonları . 13
D. Şekiller. 14
E. Üç Boyutlu Şekiller 14
F. Renkler 15
G. Sesler. 16
H. Kokular 18
I. Tatlar . 19
J. Hareketler . 19
K. Sloganlar 20
III. MARKA TÜRLERİ .20
A. Tescilli Markalar 21
B. Tescilli Olmayan Markalar 21
C. Ticaret Markaları. 21
D. Hizmet Markaları 21
E. Ferdi Markalar. 22
F. Ortak Markalar 22
G. Tanınmış Markalar 23
H. Ulusal Marka . 24
I. Avrupa Birliği Markası. 24
J. Uluslararası Marka 25
K. Garanti Markası. 25
L. Vekil (Ticari Temsilci, Acente) Markası. 26
M. Seri Marka . 26
N. Pozisyon Markaları 27
IV. MARKANIN FONKSİYONLARI 28
A. Kaynak Gösterme Fonksiyonu 28
B. Ayırt Etme Fonksiyonu 28
C. Reklam Fonksiyonu. 29
D. Kaliteyi Garanti Fonksiyonu 29
V. MARKA HAKKININ ÖZELLİKLERİ 29
A. Soyut Olma 29
B. Mutlak Olma . 30
C. Sahibine Tekel Hakkı Sağlama 30
D. Süreye Bağlılık Ve Yenilenebilirlik. 30
E. Hukuki İşlemlere Konu Olabilme 30
§3. MARKANIN TESCİLİ .31
I. GENEL OLARAK.31
II. TESCİL BAŞVURUSUNDA BULUNABİLECEKLER31
III. MARKA TESCİL BAŞVURUSU İŞLEMLERİ32
A. Başvurunun Şekli Ve İçeriği. 32
İçindekiler XIII
B. Başvurunun Şeklî Açıdan İncelenmesi 33
C. Başvurunun Rüçhan Hakkı Açısından İncelenmesi 34
D. Başvurunun Mutlak Ve Nisbi Ret Nedenleri Açısından İncelenmesi. 35
E. Başvurunun İlanı . 36
F. İtiraz. 36
G. Tescil 36
H. YİDK Kararının İptali Davası. 37
§4. MUTLAK RET NEDENLERİ 39
I. MUTLAK RET NEDENLERİ . 39
A. Sınai Mülkiyet Kanununun Dördüncü Maddesi Kapsamına Girmeyen
İşaretler . 39
B. Herhangi Bir Ayırt Edici Niteliğe Sahip Olmayan İşaretler . 39
C. Tescil Edilmiş Marka Veya Daha Önce Tescil Başvurusuna Konu Edilmiş
İşaret İle Aynı Veya Ayırt Edilemeyecek Kadar Benzer Olan İşaretlerin
Başvuru Konusu Yapılması 39
D. Serbest Bırakılması Gereken İşaretler 40
E. Ürünün Karakteristik Özelliklerini İçeren İşaretler. 42
F. Halkı Yanıltıcı İşaretler. 43
G. Hükümranlık İşaretleri 44
H. Halka Mal Olmuş Tarihi, Kültürel Değerleri İçeren İşaretler 45
I. Dini Değerleri ve Sembolleri İçeren İşaretler . 45
J. Kamu Düzenine veya Genel Ahlaka Aykırı İşaretler. 46
K. Tescilli Coğrafi İşaretten Oluşan ya da Tescilli Coğrafi İşaret İçeren İşaretler . 48
II. MUTLAK RET NEDENLERİNE RAĞMEN TESCİL İMKANI. 48
A. Mutlak Ret Nedenlerinden Bazılarının Başvurudan Önce Kullanma Suretiyle
Aşılabilmesi (m.5/2) 48
B. Muvafakatname 49
§5. NİSBİ RET NEDENLERİ51
I. GENEL OLARAK 51
II. TESCİL EDİLMİŞ VEYA ÖNCEKİ TARİHTE BAŞVURUSU YAPILMIŞ BİR MARKA
İLE AYNI VEYA BENZER OLAN VE AYNI MAL VEYA BENZER HİZMETLERİ
KAPSAYAN İŞARETLERİN MARKA BAŞVURUSUNA KONU OLMASI . 51
A. Genel Olarak . 51
B. Karıştırılma İhtimali. 52
C. Vekil (Ticari Temsilci-Acente) Tarafından Marka Sahibinin İradesi Dışında
Tescil Başvurusunda Bulunulması 53
D. Tescilsiz Markalar Ve Ticaret Sırasında Kullanılan Diğer İşaretlerin Başkası
Adına Tescil Başvurusuna Konu Olması 54
E. Paris Sözleşmesi’nin Birinci Mükerrer Altıncı Maddesine Göre Tanınmış
Markalar 55
F. Türkiye’de Belirli Bir Tanınmışlık Düzeyine Ulaşmış Markanın Başkası Adına
Farklı Mal Veya Hizmetler İçin Tescil Başvurusuna Konu Olması 57
XIV İçindekiler
1. Haksız Yarar Sağlama58
2. İtibarına Zarar Verme .59
3. Ayırt Edici Karakterini Zedeleme.59
G. Önceki Tarihli Fikri Mülkiyet Haklarının Engel Oluşturması. 59
1. Başkasına Ait İsim .60
2. Başkasına Ait Fotoğraf 61
3. Başkasına Ait Telif Hakkı (Fikir ve Sanat Eseri)61
4. Başkasına Ait Ticaret Unvanı veya İşletme Adı .61
5. Başkasına Ait Tasarım Hakkı .62
6. Başkasına Ait Patent Hakkı .62
7. Başkasına Ait İnternet Alan Adı.63
8. Başkasına Ait Faydalı Model .63
H. Ortak Markaların Ve Garanti Markalarının Sona Ermesinden İtibaren Üç Yıl
İçinde Başkasının Adına Tescil Başvurusuna Konu Olması. 63
İ. Yenilenmemiş Markanın iki Yıllık Süre İçinde Başkası Adına Tescil
Başvurusuna Konu Olması 64
J. Marka Başvurusunun Kötüniyetle Yapılmış Olması. 65
§6. MARKA BAŞVURUSUNUN YAYIMINA İTİRAZ 67
I. GENEL OLARAK.67
II. İTİRAZ SEBEPLERİ67
III. İTİRAZ HAKKINA SAHİP OLANLAR .68
IV. BEŞ YILDAN UZUN SÜREDİR TESCİLLİ MARKALARDA KULLANIMIN İSPATI .68
V. İTİRAZ SÜRESİ .69
VI. İTİRAZ USULÜ .69
§7. TÜRK PATENT VE MARKA KURUMU KARARLARINA İTİRAZ.71
I. GENEL OLARAK.71
II. İTİRAZ SEBEPLERİ71
III. İTİRAZA YETKİLİ KİŞİLER 71
IV. İTİRAZIN ŞEKLİ VE ZAMANI .71
V. İTİRAZIN İNCELENMESİ VE KARARA BAĞLANMASI .72
§8. YENİDEN İNCELEME VE DEĞERLENDİRME KURULU KARARININ İPTALİ.73
I. GENEL OLARAK.73
II. TARAFLAR.73
III. DAVANIN GÖRÜLECEĞİ MAHKEME 73
IV. İPTAL KARARININ ETKİSİ .74
§9. MARKANIN KULLANILMASI75
I. GENEL OLARAK.75
II. KULLANMA SAYILAN EYLEMLER .76
A. Ayırt Edici Karakteri Değiştirilmeden Farklı Unsurlarla Kullanılması 76
B. Markanın Marka Sahibinin İzni ile Kullanılması 77
İçindekiler XV
C. Markanın Yalnız İhracat Amacıyla Mal ya da Ambalajlarda Kullanılması 77
III. KULLANMAMAYA BAĞLANAN SONUÇLAR . 78
A. Markanın İptali 78
B. Markanın Sonraki Tarihli Başvuruya Karşı İtiraza Dayanak Olarak İleri
Sürülmesi Halinde Kullanmanın İspatının İstenilmesi 79
C. Hükümsüzlük Davalarında Kullanmama Def’i 79
D. Marka Hakkına Tecavüz Davalarında Kullanmama Def’i. 80
§10. MARKANIN HUKUKİ İŞLEMLERE KONU OLMASI .81
I. GENEL OLARAK 81
II. DEVİR . 81
III. LİSANS SÖZLEŞMESİ . 82
A. Genel Olarak . 82
B. İnhisarî Lisans 82
C. İnhisarî Olmayan Lisans 82
D. Tarafların Hak ve Borçları . 83
IV. REHİN. 83
V. HACİZ . 84
VI. MARKANIN TEMİNAT OLARAK GÖSTERİLMESİ 84
§11. MARKA HAKKINA TECAVÜZ .85
I. GENEL OLARAK 85
II. MARKA HAKKINA TECAVÜZÜN KOŞULLARI 85
A. Geçerli ve Üstün Bir Hakkın Mevcudiyeti. 85
B. Marka Sahibinin İzninin Olmaması. 85
C. Tecavüz Sayılan Kullanımın Ticari Nitelikte Olması 86
D. Markasal Kullanım 86
III. MARKA HAKKINA TECAVÜZ SAYILAN HALLER 87
A. Genel Olarak . 87
B. Markanın Koruma Kapsamının İhlali 87
C. Markanın Taklit Edilmesi 88
D. Tecavüz Edilen Markayı Taşıyan Ürünlerin Ticarette Kullanılması 88
E. Lisans Yoluyla Verilmiş Hakların İzinsiz Genişletilmesi veya Üçüncü Kişilere
Devri 89
§12. TECAVÜZ HALİNDE İLERİ SÜRÜLEBİLECEK TALEPLER .91
I. GENEL OLARAK 91
II. DELİLLERİN TESPİTİ. 91
III. FİİLİN TECAVÜZ OLUP OLMADIĞININ TESPİTİ 91
A. Menfi Tespit Davası 92
B. Müspet Tespit Davası . 92
IV. MUHTEMEL TECAVÜZÜN ÖNLENMESİ TALEBİ. 92
V. TECAVÜZ FİİLLERİNİN DURDURULMASI TALEBİ . 92
XVI İçindekiler
VI. TECAVÜZÜN KALDIRILMASI TALEBİ 93
VII. TAZMİNAT TALEBİ 94
A. Genel Olarak 94
B. Maddi Tazminat Davasının Koşulları 94
1. Tecavüz Oluşturan Fiil.94
2. Kusur.95
3. Zarar .96
4. İlliyet Bağı .96
C. Maddi Zararın Tazmini 96
1. Fiili Zarar .96
2. Yoksun Kalınan Kazanç97
D. Manevi Zararın Tazmini 99
E. İtibar Tazminatı . 100
VIII. SEBEPSİZ ZENGİNLEŞME DAVASI 100
IX. TECAVÜZ OLUŞTURAN VEYA CEZAYI GEREKTİREN ÜRÜNLER İLE BUNLARIN
ÜRETİMİNDE MÜNHASIRAN KULLANILAN CİHAZ, MAKİNE GİBİ ARAÇLARA
ELKONULMASI TALEBİ 101
X. ELKONULAN ÜRÜNLER İLE CİHAZ VE MAKİNE GİBİ ARAÇLARIN ŞEKİLLERİNİN
DEĞİŞTİRİLMESİ, ÜZERLERİNDEKİ MARKALARIN SİLİNMESİ VEYA SINAİ
MÜLKİYET HAKLARINA TECAVÜZÜN ÖNLENMESİ İÇİN KAÇINILMAZ İSE
İMHASI TALEBİ101
XI. EL KONULAN ÜRÜN, CİHAZ VE MAKİNELER ÜZERİNDE MÜLKİYET HAKKI
TANINMASI TALEBİ.103
XII. MAHKEME KARARININ İLANI TALEBİ 104
XIII. İHTİYATİ TEDBİR TALEBİ105
XIV.GÜMRÜKLERDE EL KOYMA (ALIKOYMA VEYA GÜMRÜK İŞLEMLERİNİN
DURDURULMASI) .107
XV. TİCARİ VEKİL VEYA TEMSİLCİ ADINA TESCİLLİ MARKAYA İLİŞKİN TALEPLER109
XVI. TAZMİNAT YÜKÜMLÜSÜNDEN BELGE TALEBİ 109
XVII.MARKANIN TESCİLLİ OLDUĞUNUN BELİRTİLMESİ TALEBİ110
XVIII.TANINMIŞLIĞIN TESPİTİ DAVASI .111
XIX. MARKANIN HÜKÜMSÜZLÜĞÜNÜN TESPİTİ TALEBİ 112
§13. MARKA HAKKINA TECAVÜZ SUÇU VE ÖNGÖRÜLEN YAPTIRIMLAR.113
I. GENEL OLARAK.113
II. SUÇ SAYILAN FİİLLER VE YAPTIRIMLARI113
A. Başkasına Ait Marka Hakkına İktibas veya İltibas Suretiyle Mal veya Hizmet
Üretmek, Satışa Arz Etmek veya Satmak . 113
B. Marka Koruması Olduğunu Belirten İşareti Yetkisi Olmadan Kaldırmak. 114
C. Yetkisi Olmadığı Halde Marka ile İlgili Hukuki Tasarrufta Bulunmak. 114
III. GÜVENLİK TEDBİRLERİ115
IV. MARKANIN TÜRKİYE’DE TESCİLLİ OLMASI ZORUNLULUĞU115
İçindekiler XVII
V. SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA ŞARTI 116
VI. ETKİN PİŞMANLIK. 116
§14. MARKADAN DOĞAN HAKKIN SINIRLARI.117
I. GENEL OLARAK 117
II. ZAMANAŞIMI . 117
III. SESSİZ KALMA SURETİYLE HAK KAYBI 117
IV. MARKANIN ÜÇÜNCÜ KİŞİLER TARAFINDAN DÜRÜSTÇE VE TİCARİ HAYATIN
OLAĞAN AKIŞI İÇERİSİNDE KULLANILMASI. 119
V. MARKADAN DOĞAN HAKKIN TÜKETİLMESİ . 120
A. Genel Olarak . 120
B. Tükenme Türleri 121
C. Tükenmenin Koşulları . 122
1. Piyasaya Sürme 122
2. Marka Sahibi Tarafından veya Onun İzniyle Piyasaya Sürülme 122
D. Tükenmenin İstisnaları 122
1. Malın Değiştirilmesi 123
2. Markanın Değiştirilmesi . 124
3. Ambalajın Değiştirilmesi. 125
§15. MARKANIN SONA ERMESİ .127
I. GENEL OLARAK 127
II. MARKANIN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ . 127
A. Genel Olarak . 127
B. Hükümsüzlük Halleri. 127
1. Mutlak Ret Nedenlerinin Bulunması 127
2. Nisbi Ret Nedenlerinin Bulunması 128
C. Hükümsüzlük Sebeplerinin İleri Sürülmesi. 129
D. Hükümsüzlük Kararının Etkileri. 129
III. MARKANIN İPTALİ 130
A. Genel Olarak . 130
B. İptal Halleri 131
1. Markanın Kullanılmaması. 131
2. Markanın Yaygın bir Ad Haline Gelmesi . 131
3. Markanın Yanıltıcı Hale Gelmesi. 132
4. Garanti Markası veya Ortak Markanın Teknik Şartnameye Aykırı
Kullanımı 133
C. İptal Talebinin İleri Sürülmesi . 133
D. İptal Kararının Etkileri 134
IV. MARKANIN SONA ERMESİNE İLİŞKİN DİĞER NEDENLER 134
A. Yenilememe 134
B. Vazgeçme 136
XVIII İçindekiler
§16. MARKADAN DOĞAN HAKKIN İLERİ SÜRÜLMESİ .139
I. GENEL OLARAK.139
II. DAVA DIŞI ÇÖZÜM YOLLARI139
A. İhtar. 139
B. Arabuluculuk. 140
C. Tahkim Yoluna Başvurma . 140
III. HAKKIN DAVA YOLUYLA İLERİ SÜRÜLMESİ .141
A. Görevli ve Yetkili Mahkeme 141
1. Görevli Mahkeme .141
2. Yetkili Mahkeme.142
B. Davacı Sıfatı. 143
1. Tecavüz Davalarında Davacı Sıfatı.143
2. Hükümsüzlük Davalarında Davacı Sıfatı144
C. Davalı Sıfatı 145
1. Tecavüz Davalarında Davalı Sıfatı .145
2. Hükümsüzlük Davalarında Davalı Sıfatı.146
D. İspat Yükü 146
İKİNCİ BÖLÜM
COĞRAFİ İŞARET VE GELENEKSEL ÜRÜN ADLARI
§17. COĞRAFİ İŞARET 147
I. COĞRAFİ İŞARET KAVRAMI.147
A. Coğrafi İşaret Kavramı Neyi İfade Etmektedir? 147
B. Coğrafi İşaret Kavramı, Kanun’da Nasıl Tanımlanmıştır?. 148
II. COĞRAFİ İŞARETE İLİŞKİN İÇ HUKUK MEVZUATIMIZ HAKKINDA 149
A. 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu Coğrafi İşaretlere İlişkin Nasıl Bir Koruma
Sağlamaktadır? 149
B. Sınai Mülkiyet Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik Coğrafi
İşaretlere İlişkin Nasıl Bir Koruma Sağlamaktadır?. 149
III. COĞRAFİ İŞARETLERE İLİŞKİN ULUSLARARASI MEVZUAT HAKKINDA .150
A. Coğrafi İşaretlerin Uluslararası Alanda Korunmasına Neden İhtiyaç
Duyulmaktadır?. 150
B. Coğrafi İşaretlere İlişkin Temel Uluslararası Sözleşmeler Hangileridir?. 151
C. Ülkemiz Coğrafi İşaretlere İlişkin Uluslararası Sözleşmelerden Hangilerine
Taraftır?. 151
D. Türkiye’de Tescilli Olan Coğrafi İşaretler, Yurtdışında da Korunmakta mıdır? 151
E. Ülkemizde Tescilli Coğrafi İşaretler, Taraf Olduğumuz Uluslararası
Sözleşmeye Taraf Diğer Devletlerin Ülkelerinde Kendiliğinden Koruma
Kazanır mı? 152
F. Coğrafi İşaretlerle İlgili Uluslararası Sözleşmeler Ne Tür Düzenlemeler
İçermektedir? 153
İçindekiler XIX
1. Sınai Mülkiyetin Korunmasına Dair Paris Sözleşmesi Coğrafi
İşaretlere İlişkin Nasıl Bir Koruma Sağlamaktadır? . 153
2. Malların Kaynağı ile İlgili Sahte veya Aldatıcı Kaynak İşaretlerinin
Önlenmesi Hakkında Madrit Sözleşmesi Coğrafi İşaretlere İlişkin
Nasıl Bir Koruma Sağlamaktadır? . 154
3. Menşe Adlarının Korunması ve Uluslararası Tescili Hakkında Lizbon
Sözleşmesi, Coğrafi İşaretlere İlişkin Nasıl Bir Koruma
Sağlamaktadır?. 155
4. Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Sözleşmesi (TRIPs) Coğrafi
İşaretlere İlişkin Nasıl Bir Koruma Sağlamaktadır? . 156
5. Avrupa Birliği’nin coğrafi işaretlerle ilgili 1151/2012 sayılı Tüzüğü
Ne Tür Düzenlemeler İçermektedir? 158
6. Ülkemizde Tescilli Bütün Coğrafi İşaretler, 1151/2012 Sayılı Tüzük
Uyarınca AB Coğrafi Sicili’ne Tescil Edilebilir mi? . 160
7. SMK’nın Aradığı Şartları Sağlayamadığı İçin TPMK’ye Tescil
Edilemeyen Coğrafi İşaretler, 1151/2012 Sayılı Tüzük’teki Şartları
Sağlamaları Halinde AB Coğrafi İşaret Sicili’ne Tescil Edilebilirler mi? . 161
8. Bir Türk Coğrafi İşaretinin AB Coğrafi İşaret Sicili’ne Tescili İçin
Başka Bir Devletteki Üreticiler Tarafından Başvuru Yapılırsa, Bu
Tescil Önlenebilir mi? . 162
9. Bir Türk Coğrafi İşaretinin AB Coğrafi İşaret Sicili’ne Başka Bir
Devletteki Üreticiler Adına Tescil Edilirse, Bu Tescile Karşı Neler
Yapılabilir? 162
IV. TESCİL EDİLEBİLECEK COĞRAFİ İŞARETLER. 162
A. Coğrafi İşaretler Hangi Ürün Tiplerinde Söz Konusu Olabilir? . 162
B. Coğrafi İşaretin Türleri Nelerdir? 164
1. Menşe Adı Ne Demektir? . 164
2. Mahreç İşareti Ne Demektir? . 164
3. Menşe Adları ile Mahreç İşaretleri Arasındaki Farklar Nelerdir? 165
C. Hizmetler Coğrafi İşarete Konu Olabilir mi?. 167
D. Coğrafi İşaret, Mutlaka Kelimelerden mi Oluşmalıdır, İşaretten Oluşabilir
mi? 167
E. Coğrafi İşaret, Mutlaka Kaynaklandığı Yerin Adını İçermeli midir? . 167
F. Coğrafi İşaretlerin Hukuki Niteliği Nedir?. 168
G. Coğrafi İşaret Tescil Engelleri Nelerdir? 168
1. Tescil Engelleri Arasında Sayılan Öz Ad (Jenerik Ad) Ne Demektir? 169
2. Öz Adlar (Jenerik Adlar) Coğrafi İşaret Olarak Tescil Edilebilir mi?. 169
3. Tescil Edilen Bir Coğrafi İşaret Sonradan Öz (Jenerik) Ada
Dönüşebilir mi? Tescilli Bir Coğrafi İşaretin Bu Nedenle
Hükümsüzlüğü Söz Konusu Olabilir mi? . 170
H. Yabancı Coğrafi İşaretlerin Ülkemizdeki Sicile Tescil Edilebilmeleri Hakkında 170
1. Yabancı Coğrafi İşaretler Ülkemizde Tescil Edilebilir mi? . 170
XX İçindekiler
2. Her Yabancı Devlet Vatandaşı, Coğrafi İşaret Tescili İçin Kurum’a
Başvurabilir mi? 170
3. Yabancı Bir Coğrafi İşaretin Tescilinde Aranan Ek Şartlar Nelerdir?171
4. Tescil Edilmek İçin Başvurusu Yapılan Yabancı Coğrafi İşaret,
Ülkemizde Bir Başka Hak Sahibi Tarafından Daha Önce Tescil
Edilmişse, Bunun Sonuçları Nelerdir? .172
V. COĞRAFİ İŞARETLERİN TESCİLİ İÇİN BAŞVURU YAPILMASI .173
A. Coğrafi İşaretlerin Korunabilmesi İçin Tescil Edilmeleri Zorunlu mudur? . 173
B. Coğrafi İşaretleri Tescil Ettirmek İçin Kimler Başvurabilir? 173
C. Coğrafi İşaretlerin Tescil Başvurusu Nereye Yapılmaktadır? . 175
D. Coğrafi İşaretle İlgili Başvuruda ve Diğer İşlemlerde Hak Sahiplerini Türk
Patent Marka Kurumu Nezdinde Kim Temsil Edebilmektedir?. 175
E. Coğrafi İşaret Başvurusunda Belirtilmesi Gereken Bilgiler ve Başvuruya
Eklenmesi Gereken Belgeler Hangileridir?. 176
F. Coğrafi İşaret Başvurusunun Şekli Nasıl Olmalıdır? . 178
G. Kurum, Yapılan Coğrafi İşaret Başvurularını Hangi Açılardan İncelemektedir? 179
H. Coğrafi İşaret Başvurusunda Eksiklikler Söz Konusu ise, Bunun Sonuçları
Nelerdir? 179
1. Başvuru Yapan Kişinin Kimliğine İlişkin Bilgiler Eksikse Bunun
Sonuçları Nelerdir? .179
2. Başvuru Yapan Kişinin Kimliği Dışındaki Bilgiler Eksikse Bunun
Sonuçları Nelerdir? .180
İ. Başvurudaki Teknik Bilgileri Kim Değerlendirmektedir? 180
J. Başvurudaki Teknik Bilgilerin Değerlendirilmesi İçin Ücret Talep Edilirse,
Bunu Kim Karşılamaktadır?. 180
K. Başvurunun Değerlendirilmesi Sonucunda Kurum Ne Tür Kararlar Verebilir?. 181
VI. COĞRAFİ İŞARET BAŞVURUSUNUN REDDİNE İTİRAZ 181
A. Başvurunun Reddine İtiraz Süresi Ne Kadardır? 181
B. Başvurunun Reddine İtirazın Şekli Nasıldır?. 181
C. Başvurunun Reddine İtiraz, Hangi Makam Tarafından İncelemektedir? 182
D. Başvurunun Reddine İtirazda İleri Sürülen Hususların Değerlendirilmesi İçin
Görüş Alınması Gerekirse, Ücret Kim Tarafından Ödenir? 182
VII. COĞRAFİ İŞARET BAŞVURUSUNUN YAYIMLANMASI 182
A. Coğrafi İşaret Başvuruları Nerede Yayımlanmaktadır? 182
B. Coğrafi İşaret Başvurusunun Bülten’deki Yayımında Hangi Bilgiler Yer
Almalıdır? 183
VIII. BAŞVURUYA İTİRAZ 184
A. Başvuruya İtiraz Süresi Ne Kadardır? 184
B. Başvuruya Kimler İtiraz Edebilmektedir? . 184
C. Başvuruya Hangi Gerekçelerle İtiraz Edilebilir? 184
D. Başvuruya İtirazın Şekli Nasıldır? 185
E. Başvuruya İtiraz Hangi Makam Tarafından İncelemektedir?. 186
İçindekiler XXI
F. Başvuruya İtirazın İncelenmesi Aşamasında Görüş Talep Edilebilir mi? . 186
G. Başvuruya İtiraz Edilirse, Bunun Başvuru Sahibine Bildirilmesi Gerekir mi?. 186
H. Başvuruya İtiraz Halinde Tarafların Uzlaşması Mümkün müdür?. 186
İ. Başvuruya İtirazın İncelenmesi Sonucunda Hangi Yönde Kararlar Alınabilir?. 187
IX. COĞRAFİ İŞARETİN TESCİLİ. 188
A. Coğrafi İşaretler Nereye Tescil Edilmektedir? 188
B. Coğrafi İşaretin Tescili İçin Tescil Ücreti Gerekli midir? . 188
C. Coğrafi İşaret Sicili Aleni midir? 188
D. Coğrafi İşaret Sicili’ne Hangi Bilgiler Tescil Edilmektedir? 188
E. Coğrafi İşaret Sicili’ne Tescilin Etkisi Nedir? . 189
F. Coğrafi İşaret Tescilinin Sağladığı Koruma Hangi Anda Başlar?. 190
X. TESCİL SONRASI SİCİLDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI 190
A. Bir Coğrafi İşaret Tescil Edildikten Sonra Tescile Konu Özelliklerinde
Değişiklik Gerçekleşirse, Bunun Hukuki Sonuçları Nelerdir? . 190
B. Bir Coğrafi İşaretin Tescili İçin Başvurusu Yapıldıktan ya da Tescili Yapıldıktan
Sonra, Başvuru/Tescil Kayıtlarında Başvuru Yapan veya Tescil Ettiren Kişilere
İlişkin Değişiklik Gerçekleştirilebilir mi? Yoksa Mutlaka Hükümsüzlük Davası
Açılıp Ardından Yeniden Tescil Başvurusu mu Yapılmalıdır?. 192
1. Başvuru Yapmış/Tescil Ettirmiş Olan Kişi Gerçekte de Hak Sahibi ise
ve Değişiklik Sadece Bu Kişinin Ad, Adres, Unvan veya Nevine
İlişkin İse Değişiklik Nasıl Gerçekleştirilir? 192
2. Başvuru Yapmış/Tescil Ettirmiş Olan Kişi Gerçekte Hak Sahibi
Değilse ve Değişiklik Bunun Düzeltilmesi İçin Gerekiyorsa Değişiklik
Nasıl Gerçekleştirilir? . 193
a. Başvuru/tescil Yaptırmış Olan Kişinin Gerçek Hak Sahibi
Olmadığı Mahkeme ya da Kurum Tarafından Tespit Edilmişse
Değişiklik Nasıl Gerçekleştirilir?. 193
b. Başvuru/Tescil Yaptırmış Olan Kişi ile Gerçek Hak Sahibi,
Başvuru/Tescil İçeriğinde Değişiklik Yapılması Konusunda
Anlaşmışlarsa, Değişiklik Nasıl Gerçekleştirilir?. 194
XI. COĞRAFİ İŞARETİ KULLANMA HAKKI 195
A. Tescil, Tescil Ettiren Kişiye Coğrafi İşareti Kullanma Konusunda Bir Tekel
Hakkı Sağlar mı? Tescilli Bir Coğrafi İşareti Kimler Kullanabilir? 195
B. Yetkili Kullanım Kapsamına Neler Girmektedir? 195
C. Coğrafi İşaretin Yetkili Şekilde Kullanılmakta Olduğu Nasıl Anlaşılır? 196
D. Amblem Nedir?. 196
E. Amblem Kullanılması Zorunlu mudur? 196
F. Coğrafi İşaret Kullanmak İçin, Tescil Ettirenden İzin Almak ya da Tescil
Ettirene Bildirim Yapmak Zorunlu mudur? 197
XII. COĞRAFİ İŞARETE TECAVÜZ. 197
A. Yetkisiz Kullanım (Tecavüz) Kapsamına Neler Girmektedir? . 197
B. Gerçek Kişinin Adında veya Tüzel Kişinin Ticaret Unvanında Coğrafi
İşaretteki Adlar Yer Almakta ise, Bunun Kullanımı Coğrafi İşarete Tecavüz
Niteliğinde midir? 199
XXII İçindekiler
C. Coğrafi İşareti Oluşturan İfadeler, Coğrafi İşaret Tescil Edilmeden Önce
Marka Olarak Tescil Edilmişse, Söz Konusu Markanın Kullanılması Coğrafi
İşarete Tecavüz Teşkil Eder mi? 199
D. Coğrafi İşaret Yetkisiz Kullanılmakta İse, Buna Dayanarak Dava Açma Hakkı
Kimlerdedir? 200
E. Coğrafi İşarete Tecavüz Halinde Neler Talep Edilebilmektedir? 201
F. SMK’nın Tecavüze İlişkin Ortak Hükümlerinde Yer Alan Düzenlemelerden
Hangileri Coğrafi İşaretlere Uygulanamaz? 203
XIII. COĞRAFİ İŞARET – MARKA İLİŞKİSİ.204
A. Coğrafi İşaretlerin Marka Olarak Tescil Edilmesinin Sakıncaları Nelerdir? 204
B. SMK’da Eski Tescil Tarihli Coğrafi İşaret – Yeni Başvuru Tarihli Marka İlişkisi
Nasıl Düzenlenmiştir? . 205
1. Bir Coğrafi İşaret Tescil Edildikten Sonra, Aynı/Benzer
Mal/Hizmetler İçin Marka Olarak da Tescil Edilebilir mi? .205
2. Bir Coğrafi İşaretin Marka Olarak Tescil Edilemeyeceğine İlişkin
Kural, Sadece Coğrafi İşaretle İlgili Mal ve Hizmetler İçin mi Söz
Konusudur?.205
3. Bir Coğrafi İşaret Tescil Edildikten Sonra, Aynı/Benzer
Mal/Hizmetler İçin Marka Olarak Tescil Edilmişse, Bunun Sonucu
Nedir? .206
C. SMK’da Eski Tescil Tarihli Marka – Yeni Başvuru Tarihli Coğrafi İşaret İlişkisi
Nasıl Düzenlenmiştir? . 206
1. Eski Tarihli Marka, Yeni Başvuru Tarihli Coğrafi İşaretin Tescilini
Engelleyebilir mi? .206
2. Eski Tarihli Marka Sahibi, Yeni Tescil Tarihli Coğrafi İşaret ile Aynı
Olan Markasını Kullanmaya Devam Edebilir mi? 207
XIV. COĞRAFİ İŞARETİN DENETİMİ 208
A. Coğrafi İşaretlerin Denetimi Hangi Aşamalarda Yapılmaktadır? . 208
B. Denetime İlişkin Masraflara Kim Katlanmaktadır? 208
C. Coğrafi İşaretlerin Denetiminin Kanun’a Uygun Yapılmamasının Sonuçları
Nelerdir? 208
D. Coğrafi İşaretlerin Denetimi Kim Tarafından Yapılmaktadır? 208
E. Denetim Mercii Coğrafi İşaretleri Nasıl Denetler? . 209
1. Denetim Mercii Kimlerden Oluşabilir?209
2. Denetim Merciinin Denetimi Neleri Kapsamaktadır? .210
F. Tescil Ettiren Coğrafi İşaretleri Nasıl Denetler? 211
1. Kullanıcıların Listesini Tutma Görevi Nedir? .211
2. Kendisine Denetim Mercii Tarafından Bildirilen Tutanaklara İlişkin
Görevleri Nelerdir? .212
a. Bu Görev Kapsamına Neler Girmektedir? 212
b. Denetim Raporlarının İçeriğinde Neler Bulunmalıdır? .212
c. Denetim Raporları Kurum’a Ne Sıklıkla Sunulmalıdır? .212
G. Kurum Coğrafi İşaretleri Nasıl Denetler? 213
İçindekiler XXIII
H. Gıda Tarım Ve Hayvancılık Bakanlığı’nın Gıda Kodeksi’ne Uygunluk Amacıyla
Yaptığı “Ek” Denetim Nedir? 214
XV. COĞRAFİ İŞARETE SMK’NIN ORTAK HÜKÜMLERİNİN UYGULANIP
UYGULANAMAYACAĞI HUSUSUNDA . 215
XVI. COĞRAFİ İŞARET HAKKININ SONA ERMESİ 215
A. Coğrafi İşaret Hakkı Hangi Hallerde Sona Erer? . 215
B. Coğrafi İşaretin Hükümsüzlüğü Davasının Tarafları Kimler Olabilir?. 215
C. Coğrafi İşaretin Hükümsüzlük Nedenleri Nelerdir? . 216
D. Coğrafi İşaretin Hükümsüzlüğü Kararının Sonuçları Nelerdir? 216
E. Tescilin Sağladığı Hak ve Yükümlülükten Vazgeçme Şeklinde Sona Erme Ne
Demektir? 217
§18. GELENEKSEL ÜRÜN ADLARI219
I. GELENEKSEL ÜRÜN ADI KAVRAMI 219
II. GELENEKSEL ÜRÜN ADLARINA İLİŞKİN MEVZUAT HAKKINDA 219
A. Geleneksel Ürün Adlarına İlişkin İç Hukukumuzdaki Düzenlemeler Nasıl Bir
Koruma Sağlamaktadır? . 219
B. Avrupa Birliği Hukukunda Geleneksel Ürün Adlarına İlişkin Düzenlemeler
Nasıl Bir Koruma Sağlamaktadır? . 220
III. TANIMI VE HUKUKİ NİTELİĞİ HAKKINDA 221
A. Geleneksel Ürün Adı Kavramı, Kanun’da Nasıl Tanımlanmıştır?. 221
B. “Geleneksel Ürün Adı” Kavramı ile (Coğrafi İşarete İlişkin Düzenlemelerde
Yer Alan) “Geleneksel Olarak Kullanılan Ad” Kavramı Aynı mıdır? 222
C. Geleneksel Ürün Adının Hukuki Niteliği Nedir? . 222
IV. GELENEKSEL ÜRÜN ADI KAVRAMININ COĞRAFİ İŞARET KAVRAMI İLE
KARŞILAŞTIRILMASI 223
A. Geleneksel Ürün Adlarının Coğrafi İşaretlere Benzerlik Gösterdiği Hususlar
Nelerdir? . 223
B. Geleneksel Ürün Adlarının Coğrafi İşaretlerden Farklılık Gösterdiği Hususlar
Nelerdir? . 223
C. Kanun’da Geleneksel Ürün Adlarının Coğrafi İşaretlerle Ortak Düzenlenmiş
Olduğu Hususlar Hangileridir? 224
V. GELENEKSEL ÜRÜN ADI KAVRAMINA ÖZGÜ DÜZENLEMELER HAKKINDA 225
A. Geleneksel Ürün Adlarında Amblem Kullanılması Zorunlu mudur? . 225
B. Geleneksel Ürün Adına İlişkin Tescil Engelleri Nelerdir? 225
C. Geleneksel Ürün Adı Başvurusunun İçeriğinde Neler Bulunmalıdır? 225
D. Geleneksel Ürün Adı Başvurusunun Bülten’deki Yayımında Hangi Bilgilere
Yer Verilmelidir? 227
E. Geleneksel Ürün Adı Tescil Belgesinde Hangi Bilgilere Yer Verilmelidir? 227
F. Geleneksel Ürün Adının Tescili, Önceki Dönemde Kazanılmış Hakları
(Özellikle Marka ve Coğrafi İşaretleri) Nasıl Etkiler? 228
G. Geleneksel Ürün Adı Hakkına Tecavüz Sayılan Fiiller Hangileridir?. 228
H. Geleneksel Ürün Adına Tecavüz Halinde Kimler Dava Açabilir? 229
XXIV İçindekiler
VI. GELENEKSEL ÜRÜN ADLARINA SMK’NIN ORTAK HÜKÜMLERİNİN
UYGULANIP UYGULANAMAYACAĞI HUSUSUNDA 230
A. SMK’da Tüm Sınai Mülkiyet Hakları İçin Ortak Olarak Düzenlenmiş
Esaslardan Hangileri Geleneksel Ürün Adlarına da Uygulanmaktadır?. 230
B. SMK’da Tüm Sınai Mülkiyet Hakları İçin Ortak Olarak Düzenlenmiş
Esaslardan Hangileri Geleneksel Ürün Adlarına Uygulanamaz? 231
1. Ortak Esaslardan, Geleneksel Ürün Adlarına Uygulanmayacağı
Açıkça Belirtilenler Hangileridir?.231
2. SMK m. 164’de Sayılmadığı için, Geleneksel Ürün Adlarına
Uygulanamayacağı Anlaşılan Ortak Esaslar Hangileridir? .231
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TASARIM HUKUKU
§19. TASARIM .233
I. TANIM 233
II. KORUMA ŞARTLARI 234
A. Tasarımın Yeni Olması. 234
B. Tasarımın Ayırt Ediciliğe Sahip Olması 234
III. TASARIM HAKKI SAHİPLİĞİ .235
IV. TASARIM HAKKININ KAPSAMI 236
A. Tasarımdan Doğan Haklar 236
1. Genel Olarak .236
2. Tasarımcı Olarak Belirtilme Hakkı .237
3. Önceki Kullanımdan Doğan Hak237
4. Çalışanların Tasarımlarında Hak Sahipliği .237
B. Tasarım Hakkının Sınırlandırıldığı Hâller. 238
C. Tasarımın Koruma Kapsamı Dışında Kaldığı Hâller. 239
D. Hakkın Tükenmesi. 240
V. TASARIM BAŞVURU VE TESCİL SÜRECİ .240
A. Başvuru 240
1. Başvuruda Bulunabilecek Kişiler .240
2. Başvuru Tarihi.240
3. Başvuru Şartları.240
4. Başvuru İşlemlerine İlişkin Ücretler 242
5. Başvuru Sürecine İlişkin Kavramlar.243
a. Ürün Adı ve Sınıf 243
b. Görsel Anlatım .244
c. Tarifname.245
d. Çoklu Başvuru 245
e. Rüçhan Hakkı .246
i. Genel Bilgi .246
İçindekiler XXV
ii. Rüçhan Hakkı Talebi . 247
iii. Rüçhan Hakkının Talep Edilmesi . 248
iv. Rüçhan Hakkı Sahipliğinin Değişmesi 249
v. Rüçhan Hakkı Belgesi Düzenleme. 249
B. İnceleme ve Yayım 249
1. İnceleme. 249
2. Yayım 250
C. İtiraz. 252
1. Yayına İtiraz 252
2. Karara İtiraz 253
D. Tescil 255
VI. TASARIMA İLİŞKİN HUKUKİ İŞLEMLER 256
A. Lisans. 256
1. Genel Olarak. 256
2. Lisans Talebi . 257
3. Lisans Alanın Dava Açması ve Şartları 257
B. Devir ve Hak Sahipliğindeki Diğer Değişiklikler 258
C. Haciz 259
D. Rehin . 259
E. Unvan, Tür ve Adres Değişiklikleri 260
F. Miras Yoluyla İntikal 261
VII. HÜKÜMSÜZLÜK 261
A. Hükümsüzlük Hâlleri. 261
B. Hükümsüzlük Talebi 262
C. Hükümsüzlüğün Etkisi. 263
VIII. TECAVÜZ 263
A. Tasarım Hakkına Tecavüz Sayılan Fiiller . 263
B. Tasarım Hakkı Tecavüze Uğrayan Hak Sahibinin ileri Sürebileceği Talepler . 265
C. Tazminat 266
D. Yoksun Kalınan Kazanç 267
E. Dava Açılamayacak Kişiler. 267
F. Tecavüzün Mevcut Olmadığına İlişkin Dava ve Şartları . 267
G. Önceki Tarihli Hakların Etkisi 268
H. Görevli ve Yetkili Mahkeme 268
İ. Zamanaşımı. 269
IX. TASARIM HAKKININ SONA ERMESİ 269
A. Koruma Süresinin Dolması ve Yenilenmeme. 269
B. Vazgeçme 270
X. TASARIM TESCİL SİSTEMLERİ . 271
A. Ulusal Tasarım Tescil Sistemi 271
XXVI İçindekiler
B. Bölgesel Tasarım Tescili Sistemi 271
C. Avrupa Birliği Tasarım Tescili 271
D. Uluslararası Tasarım Tescili. 272
E. Afrika Birliği Tasarım Tescili (Oapı) . 273
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
MEDENİ HUKUKUN BAŞLANGIÇ HÜKÜMLERİ, KİŞİLER HUKUKU HÜKÜMLERİ,
BORÇLAR HUKUKUNUN VEKÂLET SÖZLEŞMESİ HÜKÜMLERİ
§20. MEDENİ HUKUKUN BAŞLANGIÇ HÜKÜMLERİ VE KİŞİLER HUKUKU275
I. BAŞLANGIÇ HÜKÜMLERİ.275
A. Uyuşmazlıklara Uygulanacak Hukuk Kuralları Hakkında 275
1. Hukuki bir uyuşmazlığa hakim hangi tür hukuk kurallarını ve hangi
sırayla uygulamalıdır? .275
2. Kanun Kurallarının Nitelikleri Bakımından Türleri Nelerdir?.275
3. Emredici Hukuk Kuralı Ne Demektir?276
4. Yedek Hukuk Kuralı Ne Demektir?276
5. Tanımlayıcı Hukuk Kuralı Ne Demektir?277
B. Dürüstlük Kuralı. 277
1. Dürüstlük Kuralı (Objektif İyi Niyet) Ne Demektir? .277
2. Hakkın Kötüye Kullanılması Yasağı Ne Demektir?.277
C. Subjektif İyiniyet 278
1. Subjektif İyiniyet Ne Demektir? 278
2. Subjektif İyiniyet Her Durumda Korunur mu? 279
3. Kişiler, Kendilerinin İyiniyetli Olduğunu İspat Etmek Zorunda
mıdırlar? .279
D. Hâkimin Takdir Yetkisi ve Türk Medeni Kanunu’nun Uygulama Alanı
Hakkında 280
1. Başlangıç Hükümleri, Hakimin Takdir Yetkisine İlişkin Nasıl Bir
Düzenleme Getirmektedir? 280
2. Türk Medeni Kanunu Diğer Özel Hukuk İlişkilerine de Uygulanmakta
mıdır?280
E. İspat Yükü 280
1. Bir Uyuşmazlıkta İspat Yükü Kime Aittir?280
2. Karine ve Kanuni Faraziye Ne Demektir?280
F. Resmi Sicil ve Senetler 281
1. Resmi Sicil Ne Demektir?. 281
2. Resmi Senet Ne Demektir? . 281
3. Resmi Sicillere Tescil Edilmiş Hususların ve Resmi Senetlerin İçeriğinin
Doğruluğunu İspatlamaya Gerek Var mıdır? 281
II. KİŞİLER HUKUKU.281
A. “Kişi” Kavramı Hukuken Ne Anlama Gelmektedir? 281
İçindekiler XXVII
B. Gerçek Kişiler 282
1. Gerçek Kişilerin Hak Ehliyeti. 282
2. Gerçek Kişilerin Fiil Ehliyeti 282
a. Fiil Ehliyeti Ne Demektir? 282
b. Her Gerçek Kişinin Fiil Ehliyeti Var mıdır? 282
i. Kimler Ayırt Etme Gücüne Sahiptir? . 283
ii. Kimler Ergin Sayılır? 284
iii. Kısıtlanmamış Olmak Ne Demektir? . 284
d. Fiil Ehliyetinin Kapsamına Göre Gerçek Kişiler Nasıl
Sınıflandırılabilir?. 284
i. Tam Ehliyetli Kavramı Neyi İfade Etmektedir? . 285
ii. “Tam Ehliyetsiz” Kavramı Neyi İfade Etmektedir? 285
iii. “Sınırlı Ehliyetsiz” Kavramı Neyi İfade Etmektedir? 286
(a) Sınırlı Ehliyetsizler Borçlandırıcı İşlemleri Yapabilirler mi? 286
(b) Sınırlı Ehliyetsizlerin Kanuni Temsilcinin İzni ya da
Onaması Gerekmeden Yapabilecekleri İşlemler
Nelerdir? . 286
(c) Sınırlı Ehliyetsizler Adına Kanuni Temsilcilerinin Dahi
Yapamayacakları Yasak İşlemler Nelerdir? 286
iv. “Sınırlı Ehliyetli” Kavramı Neyi İfade Etmektedir? 287
3. Kişilik ve Korunması 288
a. Kişilik Kavramı Neyi İfade Etmektedir? 288
b. Gerçek Kişilerde Kişilik Hangi Anda Başlamaktadır? 288
c. Gerçek Kişilerde Kişilik Hangi Anda Sona Ermektedir? 288
d. Kişinin Sağ ya da Ölü Olduğu Nasıl İspat Edilir?. 288
e. Gaiplik ne Demektir? . 289
f. Kişilik Hakları Ne Demektir? 290
g. Kişilik Haklarının Özellikleri Nelerdir? 290
h. Kişilik Haklarının Korunmasına İlişkin Olarak Kanun’da Ne Tür
Koruma Öngörülmüştür?. 291
ı. Kişinin Kişilik Haklarından Vazgeçmesine veya Aşırı
Sınırlamasına Karşı Koruma Neyi İfade Etmektedir? . 291
j. Kişilik Haklarına Diğer Kişiler Tarafından Yapılan Saldırılara Karşı
Koruma Kapsamında Neler Talep Edilebilir? . 291
4. Ad ve Korunması 292
a. Adı Haksız Olarak Kullanılan Kişinin Hakları Nelerdir?. 292
b. Ad Değiştirilebilir mi? 292
5. Kişisel Durum Sicili . 293
a. Kişisel Durum Sicili Nedir? . 293
b. Kişisel Durum Sicilinin Yolsuz Tutulmasından Zarar Görenlerin
Hakları Nelerdir? . 293
XXVIII İçindekiler
6. Hısımlık .293
a. Hısımlık Ne Demektir? .293
b. Hısımlığın Türleri Nelerdir? 293
i. Kan Hısımlığı Ne Demektir?.293
ii. Kayın Hısımlığı ne Demektir? 294
iii. Evlat Edinmeden Doğan Hısımlık ne Demektir?294
c. Hısımlığın Hukuken Önemi Nedir? .294
7. Yerleşim Yeri .294
a. Yerleşim Yeri Ne Demektir? .294
b. Bir Kişinin Birden Çok Yerleşim Yeri Olabilir mi?295
c. Kanuni Yerleşim Yeri ne Demektir?295
d. Yerleşim Yerinin Zorunluluğu İlkesi Ne Demektir?.295
C. Tüzel Kişiler 295
1. Tüzel Kişi Ne Demektir? 295
2. Tüzel Kişilerin Hak Ehliyeti Neleri Kapsamaktadır? .296
3. Tüzel Kişilerin Fiil Ehliyeti Nasıl Kullanılır? 296
4. Tüzel Kişilerin Yerleşim Yeri Neresidir?.296
5. Tüzel kişiliğin Sona Ermesinin Sonuçları Nelerdir?296
D. Dernekler. 297
1. Dernek Ne Demektir? .297
2. Kamu Yararına Çalışan Dernek Ne Demektir?.297
3. Dernek Kaç Kişiyle Kurulabilir? .297
4. Dernek Hangi Amaçla Kurulabilir? 298
5. Dernek Kurmak İçin İzin Almak Gerekir mi?298
6. Dernek Tüzüğünde Neler Belirtilmelidir?298
7. Dernekler Tüzel Kişiliği Hangi Anda Kazanırlar?298
8. Kuruluş Bildiriminde Veya Belgelerin İçeriğinde Eksiklik ya da
Kanuna Aykırılık Bulunmasının Sonucu Nedir? .298
9. Derneğe Kimler Üye Olabilir? .299
10. Derneğe Üye Olmak Zorunlu mudur?.299
11. Dernek Üyeliği Hangi Durumlarda Sona Erer? 299
12. Üyelerin Hak ve Yükümlülükleri Nelerdir?299
13. Derneğin Zorunlu Organları Nedir? 299
14. Genel Kurul Nedir ve Görevleri Nelerdir? .299
15. Derneklerde Yönetim Kurulu Kaç Üyeden Oluşur? .300
16. Yönetim Kurulunun Görevleri Nelerdir? .300
17. Denetim Kurulu Kimlerden Oluşur, Görevleri Nedir? .300
18. Türk Dernekleri Uluslararası Faaliyette Bulunabilirler mi? .300
19. Yabancı Dernekler Türkiye’de Faaliyette Bulunabilir mi? .300
20. Dernekler Hukukunda Federasyon Ne Demektir? 301
İçindekiler XXIX
21. Dernekler Hukukunda Konfederasyon Ne Demektir? 301
E. Vakıflar 301
1. Vakıf Ne Demektir? 301
2. Hangi Amaçlarla Vakıf Kurulamaz?. 301
3. Vakfın Amacı Sonradan Değiştirilebilir mi? 301
4. Vakıf Kuruluşu Hangi Şekle Tabidir?. 302
5. Vakıf Hangi Anda Tüzel Kişilik Kazanır? 302
6. Vakfa Ne Tür Malvarlığı Değerleri Özgülenebilir? 302
7. Vakfa Özgülenen Mallar Hangi Anda Vakfın Mülkiyetine Geçer?. 302
8. Vakfa Özgülenen Mal ve Haklar Sonradan Değiştirilebilir mi? . 302
9. Vakıf Senedinde Hangi Hususlar Gösterilir? . 302
10. Vakıfların Zorunlu Organı Hangisidir? 303
11. Vakıfları Hangi Kurum Denetlemektedir?. 303
12. Vakıf Yönetimi Nasıl Değiştirilebilir? 303
13. Vakıfları Geçici Olarak Faaliyetten Alıkoyma Yetkisi Hangi
Makamdadır? . 303
14. Vakıf Hangi Hallerde Sona Erer?. 303
15. Vakıflar Uluslararası Faaliyette Bulunabilirler mi? Üst Kuruluş
Kurabilirler mi?. 304
§21. BORÇLAR HUKUKU ÖZEL HÜKÜMLER VEKALET SÖZLEŞMESİ305
I. TANIMI VE UNSURLARI 305
A. Vekalet Sözleşmesi Ne Demektir? 305
B. Vekalet Sözleşmesinin Başlıca Unsurları Nelerdir? 305
1. Müvekkilin İşini Görme veya İşlemini Yapma Unsuru Neyi İfade
Etmektedir? 305
2. Vekalet Sözleşmesinde Zaman Kaydı Bulunmaması Ne Anlama
Gelmektedir? 306
3. Vekil, Müvekkile Belirli Bir Sonucun Elde Edileceğini Taahhüt
Edebilir mi? 306
4. Nispi Bağımsızlık Ne Anlama Gelmektedir? 307
5. Vekalet Sözleşmesindeki Güven İlişkisi Ortadan Kalkarsa, Taraflar
Sözleşmeyi Tamamlamaya Zorlanabilirler mi? . 308
C. Vekalet Sözleşmesinin Diğer İş Görme Sözleşmeleri Açısından Taşıdığı Önem
Nedir? 308
II. KURULMASI 309
A. Vekalet Sözleşmesi Şekle Bağlı mıdır? 309
B. Bir Vekil, Kendisine Yapılan Vekalet Sözleşmesi Önerisini Açıkça
Reddetmezse, Sözleşme Akdetmeyi Kabul Etmiş mi Sayılır? 309
III. VEKALETİN KAPSAMI 310
A. Vekaletin Kapsamına Neler Girmektedir? 310
XXX İçindekiler
B. Vekalet Sözleşmesi Mutlaka Temsil Yetkisi Verilmesini de Kapsamakta
mıdır? 310
C. Vekilin, Özel ve Açık Olarak Yetki Almadıkça Müvekkili Adına Yapamayacağı
İşlemler Hangileridir? 311
IV. VEKİLİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ.312
A. Vekalet Sözleşmesinde Vekilin Başlıca Yükümlülükleri Nelerdir?. 312
B. Vekil, Müvekkilin Talimatlarına Uymak Zorunda mıdır? 312
1. Vekil Talimattan Ayrılırsa Sonucu Nedir?312
2. Müvekkil, Vekilin Talimatından Zorunlu Hallerde Ayrılabilir mi? .312
C. Müvekkil, Vekalet Sözleşmesinden Doğan Edimini Başkasına Yaptırabilir mi?. 313
1. Vekil İşi Başkasına Yaptırmaya Yetkili ise, Bu Durumda, Söz Konusu
Kişinin Fiillerinden Sorumlu Tutulabilir mi? 314
2. Vekil, İşi Başkasına Yetkisinin Dışına Çıkarak Gördürmüşse, Vekil Söz
Konusu Kişinin Fiillerinden Sorumlu Tutulabilir mi? .314
D. Vekilin Sadakat ve Özen Yükümlülüğü Ne Anlama Gelmektedir?. 314
1. Vekil İşi Görürken, Ne Ölçüde Özen Göstermelidir? .314
2. Vekil Gereken Özeni Göstermezse, Bunun Sonucu Nedir? .315
3. Vekil, Özen Yükümlülüğünden Doğan Sorumluluğunu, Sözleşmeye
Koyacağı “Sorumsuzluk Kaydı” ile Kaldırabilir mi?315
E. Vekil, Müvekkilin Sırlarını Saklamak Zorunda mıdır?. 316
F. Müvekkil Vekilden Kendisine Hesap Vermesini İsteyebilir mi? . 316
G. Birden Çok Vekil Varsa, Bunların Sorumlulukları Nasıl Nitelendirilmektedir?. 316
V. MÜVEKKİLİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ.317
A. Vekalet Sözleşmesinde Müvekkilin Başlıca Yükümlülükleri Nelerdir? 317
B. Vekalet Sözleşmesinde Ücret Zorunlu Bir Unsur mudur? . 317
C. Vekaletin Gereği Olan Giderlere (Masraflara) Kim Katlanır?. 318
D. Vekil, Vekaletin İfası Sebebiyle Zarara Uğramışsa, Bu Zarara Kim Katlanır? . 318
E. Birden Çok Müvekkil Varsa, Bunların Sorumlulukları Nasıl
Nitelendirilmektedir? 318
VI. SONA ERMESİ .318
A. Vekalet Sözleşmesi Hangi Hallerde Sona Ermektedir? 318
B. Vekil Dilediği Zaman İstifa Edebilir mi? Müvekkil Dilediği Zaman Vekili
Azledebilir mi?. 319
C. Müvekkil Ölürse Sözleşme Sona mı Erer, Yoksa Mirasçısıyla Vekil Arasında
Devam mı Eder? 319
BEŞİNCİ BÖLÜM
TACİR, TİCARET SİCİLİ, TİCARET UNVANI VE İŞLETME ADI,
HAKSIZ REKABET HÜKÜMLERİ
§22. TACİR.321
I. TACİR KAVRAMI321
II. GERÇEK KİŞİ TACİR321
İçindekiler XXXI
A. Tacir Sayılma . 322
B. Tacir Gibi Sorumlu Olma. 322
C. Gerçek Kişi Tacir Sıfatının Kazanılması ve Kaybedilmesi 323
1. Ticari İşletmenin (Kısmen de Olsa) Kendi Adına İşletilmesi Suretiyle
Tacir Sıfatının Kazanılması 323
2. Ticari İşletme İşletilmeksizin Tacir Sayılma. 323
3. Küçük ve Kısıtlıların Tacir Sıfatı. 323
4. Ticaret Yapmaktan Menedilenlerin Tacir Sıfatı 324
D. Gerçek Kişi Tacir Sıfatının Kaybedilmesi. 324
III. TÜZEL KİŞİ TACİR 325
A. Tüzel Kişi Tacirler. 326
1. Ticaret Şirketleri . 326
2. Amacına Varmak İçin Ticari Bir İşletme İşleten Vakıflar ve Dernekler 326
a. Vakıfların Tüzel Kişi Tacir Sıfatı 326
b. Derneklerin Tüzel Kişi Tacir Sıfatı 326
3. Kamu Tüzel Kişileri Tarafından Kurulan Kurum ve Kuruluşlar 327
B. Tüzel Kişi Tacir Sıfatının Kazanılması ve Kaybedilmesi. 328
IV. TACİR SIFATININ HUKUKİ SONUÇLARI 329
A. İflâsa Tâbi Olma. 329
B. Ticaret Unvanı Seçme ve Kullanma 330
C. Ticari İşletmenin Ticaret Siciline Tescil Ettirilmesi 331
D. Ticaret Ve Sanayi Odalarına Kayıt Olma. 331
E. Ticari Defterleri Tutma 331
F. Basiretli İş Adamı Gibi Hareket Etme 332
G. Ticari Örf ve Âdete Tâbi Olma. 333
H. Ticari İş Karinesi. 333
İ. Ücret ve Faiz İsteme 334
J. Ücret ve Sözleşme Cezalarının İndirilmesini İsteyememe. 335
K. Teyit Mektubuna İtiraz . 335
L. Tacirler Arasındaki Belirli İhbar ve İhtarların Şekle Tâbi Olması 336
M. Fatura Verme ve Faturaya İtiraz. 337
N. Ticari Defterlerin Delil Olarak Kullanılabilmesi. 338
O. Hapis Hakkı İle İlgili Karine 338
P. Ticari Satış ve Mal Değişimi 339
R. Yetkili Mahkemeyi Sözleşme ile Belirleyebilme. 339
§ 23. TİCARET SİCİLİ.341
I. TİCARET SİCİLİ KAVRAMI 341
II. TİCARET SİCİLİNİN FONKSİYONLARI . 342
A. Açıklığın Sağlanması (Aleniyet). 342
B. İspat Fonksiyonu. 343
XXXII İçindekiler
C. Güveni Koruma Fonksiyonu 343
D. Kontrol Fonksiyonu. 344
E. Bazı Haklar Üzerinde Tekel Hakkı Sağlama Fonksiyonu. 344
III. TİCARET SİCİLİ TEŞKİLÂTI 344
A. Ticaret Sicili Müdürlüğü 345
B. Ticaret ve Sanayi Odaları 345
C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı. 346
D. Ticaret Sicili Görevlileri 346
IV. TİCARET SİCİLİ İŞLEMLERİ .346
A. Tescil 346
1. Sicil Kayıtlarının Dili.348
2. Tescilin Hükümleri 348
B. Değişiklik (Tadil) 351
C. Silinme (Terkin) . 351
D. Geçici Tescil. 352
V. TİCARET SİCİLİ İŞLEMLERİNDEN DOĞAN SORUMLULUK.352
A. İlgililerin Sorumluluğu . 353
1. Gerçeğe Aykırı Beyanda Bulunma.353
2. Düzeltilmesi veya Değiştirilmesi Gereken Hususları Bildirmeme353
B. Devletin ve İlgili Odanın Sorumluluğu 354
C. Sicil Müdürünün Sorumluluğu 354
§ 24. TİCARET UNVANI VE İŞLETME ADI .355
I. TİCARET UNVANI 355
A. Ticaret Unvanı Hakkında Kabul Edilen Sistemler . 355
1. Tam Serbestlik Sistemi355
2. Tam Gerçeklik Sistemi.355
3. Karma Sistem356
B. Ticaret Unvanının Fonksiyonları . 356
1. Ayırt Etme Fonksiyonu356
2. Garanti Fonksiyonu.356
3. Reklam Fonksiyonu.356
C. Ticaret Unvanına Hâkim Olan İlkeler 357
1. Gerçeklik İlkesi357
2. Ticaret Unvanının Sürekliliği İlkesi 357
3. Gerçeklik İlkesinin İstisnaları.357
4. Açıklık (Alenilik) İlkesi .359
5. Ayırt Edicilik İlkesi .360
D. Ticaret Unvanının Tanım ve Unsurları 360
1. Tanımı.360
2. Unsurları .361
İçindekiler XXXIII
a. Çekirdek 361
b. Ek 361
i. İhtiyari Ekler 361
ii. Yasak Ekler 362
iii. Kamu Düzenine Aykırı Ekler 363
iv. Kullanılması Bakanlar Kurulunun İznine Tâbi Olmasına
Rağmen, Bu İzin Alınmadan Kullanılan Ekler (İzinsiz
Kullanılan Ekler) 363
v. Zorunlu Ekler 364
E. Ticaret Unvanının Türleri 365
1. Gerçek Kişi Tacirlerin Ticaret Unvanı 365
2. Kollektif Şirketlerde Ticaret Unvanı 366
3. Adi Veya Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketlerde Ticaret
Unvanı 367
4. Anonim Şirketlerde Ticaret Unvanı 368
5. Limited Şirketlerde Ticaret Unvani. 368
6. Kooperatiflerde Ticaret Unvanı 369
7. Tacir Sayilan Diğer Tüzel Kişilerin Ticaret Unvanı . 369
8. Donatma İştirakinin Ticaret Unvanı 370
9. Şubelerin Ticaret Unvanı 371
F. Ticaret Unvanının Tescili. 371
G. Ticaret Unvanını Seçme ve Kullanma Yükümlülüğü 372
H. Ticaret Unvanı Üzerinde Tekel Hakkı . 372
İ. Ticaret Unvanının Korunması . 373
1. Ticaret Unvanının Türk Ticaret Kanununun 52’nci Maddesine Göre
Korunması 373
2. Ticaret Unvanının Haksız Rekabet Hükümlerine Göre Korunması. 374
3. Ticaret Unvanının Diğer Düzenlemelere Göre Korunması 375
a. Ticaret Unvanının Türk Medeni Kanunu Kapsamında Korunması . 375
b. Ticaret Unvanının Sınai Mülkiyet Kanunu Uyarınca Korunması. 376
4. Ticaret Unvanının Korunmasında Hakların Çatışması. 376
a. Ticaret Unvanının Başkası Tarafından Marka Olarak
Kullanılması . 376
b. Ticaret Unvanının Başkası Tarafından İşletme Adı Olarak
Kullanılması . 377
c. Ticaret Unvanının Başkası Tarafından Fikri Haklara Konu Teşkil
Ettirilmesi 377
d. Ticaret Unvanının Başkası Tarafından İnternet Alan Adı Olarak
Kullanılması . 377
5. Ticaret Unvanına Tecavüz Edilen Kimsenin Hakları 378
a. Tespit Davası . 378
XXXIV İçindekiler
b. Haksız Kullanımın Yasaklanması.378
c. Haksız Tescil Edilmiş Ticaret Unvanının Değiştirilmesi veya
Silinmesi.378
d. Tecavüzün Sonucu Olan Maddi Durumun Ortadan Kaldırılması 378
e. Tazminat 379
i. Maddi Tazminat 379
ii. Manevi Tazminat 379
J. Bildirim ve Ceza. 380
1. Cezai Yaptırımlar.380
2. Bildirim Yükümlülüğü380
II. İŞLETME ADI .380
A. İşletme Adının Tanımı . 381
B. İşletme Adının Tescili 381
C. İşletme Adının Korunması. 381
D. İşletme Adının Devri 382
III. İŞLETME ADI İLE İLGİLİ DİĞER KONULAR 382
§ 25. HAKSIZ REKABET.383
I. HAKSIZ REKABETE İLİŞKİN DÜZENLEMELERİN AMACI VE TEMEL İLKELER.384
A. Haksız Rekabete İlişkin Düzenlemelerin Amacı 384
B. Haksız Rekabete Hâkim Olan İlkeler. 384
1. Tarafların Rakip Olma Zorunluluğunun Bulunmaması 385
2. Aldatıcı Hareket veya Dürüstlük Kuralına Aykırı Bir Davranışın
Mevcut Olması385
3. Failin Yarar Sağlamasının Şart Olmaması386
4. Failin Kusurunun Aranmaması386
5. Zarar Görme Şartının Bulunmaması .387
II. HAKSIZ REKABETİN TANIMI ve BAŞLICA HAKSIZ REKABET HALLERİ388
A. Haksız Rekabetin Tanımı. 388
B. Başlıca Haksız Rekabet Halleri 388
1. Dürüstlük Kurallarına Aykırı Ticari Uygulamalar .388
2. Kötüleme 389
3. Gerçek Dışı veya Yanıltıcı Bilgi Vermek .389
a. Abartma.390
b. Bilimsel Araştırma Sonuçlarına ve Tanık Beyanlarına
Dayandırılan Reklâmlar390
c. Reklâmlarda Fiyatların Kullanılması .390
4. Karşılaştırmalı Reklamlar 391
5. Aldatıcı Unvan yahut Mesleki Adlar Kullanma391
6. Karıştırılma (İltibas).392
7. Karşılaştırma .393
İçindekiler XXXV
8. Birden Çok Kez Tedarik Fiyatının Altında Satış Yapma . 393
9. Ek Edimlerle Yanıltma. 394
10. Saldırgan Satış Yöntemleri 394
11. Mallar, İş Ürünleri veya Faaliyetler Hakkındaki Bilgileri Gizleme
Yoluyla Müşteriyi Yanıltma. 395
12. Ticaret Unvanını veya Ürünün Fiyatını Açıkça Belirtmeme 395
13. Tüketici Kredilerine İlişkin İlânlarda Gerekli Bilgileri Açıklamama 396
14. Taksitle Satım veya Tüketici Kredisi Sözleşmelerinde Eksik veya
Yanlış Bilgiler İçeren Sözleşme Formülleri Kullanma 396
15. Sözleşmeyi İhlâle veya Sona Erdirmeye Yöneltme . 396
16. Başkalarıyla Yapılan Sözleşmelere Aykırı Davranmaya Yöneltme 396
17. Yardımcılara Haksız Menfaat Temin veya Vaat Etme . 397
18. Yardımcıları Kandırmak Suretiyle Üretim ve İş Sırlarını İfşa Etmeye
veya Ele Geçirmeye Yöneltme 397
19. Sözleşmeden Caymaya veya Sözleşmeyi Feshetmeye Yöneltme . 397
20. Başkalarının İş Ürünlerinden Yetkisiz Yararlanma 398
21. Üretim ve İş Sırlarını Hukuka Aykırı Bir Biçimde İfşa Etme ve
Onlardan Haksız Yere Yararlanma 398
22. İş Şartlarına Uymama . 399
23. Dürüstlük Kuralına Aykırı Genel İşlem Şartları Kullanma 399
III. Haksız Rekabet Halinde Yargı Yolu. 399
A. İhtiyati Tedbir 400
B. Hukuk Davaları 400
1. Tespit Davası 401
2. Men (Önleme) Davası. 402
3. Haksız Rekabetin Neticesi Olan Maddi Durumun Ortadan
Kaldırılması (Ref) Davası. 402
4. Tazminat Davası . 402
a. Maddi Tazminat Davası . 403
b. Manevi Tazminat davası 403
5. Hukuk Davalarında Davacılar ve Davalılar 403
a. Davacılar 404
b. Davalılar 404
6. Zamanaşımı 406
7. Ceza Sorumluluğu 407
8. Kararın İlânı 408
EKLER
 EK 1-MARKA VEKİLLİĞİ SINAVINDA ÇIKMIŞ SORULAR VE YENİ ÖRNEK SORULAR . 409
 MARKA HUKUKUNA İLİŞKİN SORULAR. 409
 COĞRAFİ İŞARETLERE İLİŞKİN SORULAR. 421
 GELENEKSEL ÜRÜN ADLARINA İLİŞKİN SORULAR. 425
XXXVI İçindekiler
 TASARIM HUKUKUNA İLİŞKİN SORULAR.427
 MEDENİ HUKUK BAŞLANGIÇ HÜKÜMLERİ, KİŞİLER HUKUKU VE VEKALET
SÖZLEŞMESİNE İLİŞKİN SORULAR .431
 TİCARET HUKUKUNUN İLGİLİ KISIMLARINA İLİŞKİN SORULAR435
 EK 2 SINAİ MÜLKİYET KANUNU 437
 EK 3 SINAİ MÜLKİYET KANUNUNUN UYGULANMASINA İLİŞKİN YÖNETMELİK.519
 EK 4 TÜRK PATENT VE MARKA KURUMU PATENT VEKİLLİĞİ VE MARKA VEKİLLİĞİ
SINAV VE SİCİL İŞLEMLERİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK 581
 EK 5 TÜRK PATENT VE MARKA KURUMU PATENT VEKİLLERİ VE MARKA VEKİLLERİ
MESLEK KURALLARI VE DİSİPLİN YÖNETMELİĞİ .587
 EK 6 MARKA TESCİL BAŞVURULARINA AİT MAL VE HİZMETLERİN
SINIFLANDIRILMASINA İLİŞKİN TEBLİĞ (2016/2).593
 EK 7 TÜRK MEDENİ KANUNU İLGİLİ HÜKÜMLERİ .609
 EK 8 TÜRK BORÇLAR KANUNU İLGİLİ HÜKÜMLERİ .627
 EK 9 TÜRK TİCARET KANUNU İLGİLİ HÜKÜMLERİ .631
KAYNAKÇA 645